HASTANE BİLGİ SİSTEMİNİN TÜRLERİ

HASTANE BİLGİ SİSTEMİNİN TÜRLERİ
SAĞLIK BİLGİ SİSTEMLERİ HASTANE BİLGİ SİSTEMİNİN TÜRLERİ B Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT

Öğrenme Hedefleri Bu konuyu çalışıldıktan sonra öğrenciler:
Hastane bilgi sistemi türlerini açıklayabilir. Hastanelerde yönetim bilgi sistemlerinin işlevlerini aktarabilir, Hastane yönetim bilgi sistemlerini özetleyebilir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Anahtar Kavramlar Hastane Bilgi Sistemleri Yönetim Bilgi Sistemleri
M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

İçindekiler HASTANE BİLGİ SİSTEMİNİN TÜRLERİ YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ
Programlama Sistemleri İnsan Kaynakları Yönetimi Sistemleri Muhasebe ve Finansal Yönetim Sistemleri Malzeme Yönetimi Sistemleri Ofis Otomasyonu Karar Destek Sistemleri Üst Yönetim Bilgi Sistemi M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Hastane Bilgi Sistemleri (HBS) üç başlık altında toplanabilir: Klinik bilgi sistemleri, Yönetimsel ve finansal sistemler Stratejik karar destek sistemleri Bununla birlikte, uygulamada HBS’nin iki boyutu vardır: İdari boyut (yönetim bilgi sistemleri) Klinik boyut (klinik bilgi sistemleri). M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

İdari boyut içerisine aşağıdaki uygulamalar girer: Finans, Malzeme, Personel, Teknik konular, Eğitim Hastanenin genel işlevleri M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Klinik bilgi sistemleri ise hasta merkezli bilgi sistemleridir. Klinik bilgi sisteminin bir boyutu klinik dallar sistemi, diğer boyutu da klinik destek sistemleridir. Klinik bilgi sistemlerinin kapsamında iç hastalıkları, kardiyoloji nöroloji, çocuk hastalıkları, kadın-doğum, cerrahi, psikiyatri, yoğun bakım, acil, radyasyon onkolojisi ve benzeri klinik dalları ile ilgili bilgi sistemleri bulunur. Klinik destek sistemleri ise radyoloji bilgi sistemi, biyokimya, patoloji, hematoloji ve benzeri laboratuvar bilgi sistemleri ile eczacılık hizmetleri ve hemşire bilgi sistemini içerir. Ayrıca HBS idari ve klinik bilgi sistemlerinin entegre olarak kullanıldığı tam bütünleşik sistemler ve modüler yapıda oluşturulan hastane bilgi sistemleri şeklinde de tasarlanıp işletilebilmektedir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Yönetim Bilgi Sistemleri (Management Information Systems)
Yönetim bilgi sistemleri (YBS) yöneticilerin günden güne değişen çeşitli kararlarını almaları için gerekli özel bilgileri sağlamaktadır. Sağlık hizmetleri organizasyonlarında YBS aslında bölümsel düzeyde işlev görmektedir. Muhasebe ve finansal yönetim, programlama, insan kaynakları yönetimi, malzeme yönetimi ve ofis otomasyonu gibi yönetimsel operasyonları desteklemektedir. YBS, kurumlarda bilgi üretimi ve bilgi akışını düzenleyen bilgisayar tabanlı sistemlerdir. Orta kademe yöneticilere bilgi sağlamak ve genellikle yönetsel denetim amacıyla kullanılmaktadır M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

YBS, kurumun değişik alanlarında uygulanan faaliyet işleme sistemi verilerini ve bilgilerini kullanmakta, bunlardan yöneticinin ihtiyaç duyduğu özetler, raporlar, tahmin, analiz sonuçları, vb. bilgileri üretmektir. Bu sistem, geniş hacimli veri işlemlerinde ve yapısal problemlerin çözümünde başarıyla kullanılmakta, ancak sürekli karşılaşılmayan, özel karmaşık karar problemlerinde yeterince etkinlik sağlamamaktadır. Kurumsal çevreyle ilgili sorunlarda yönetim bilgi sisteminin yönetsel kararları destekleme gücü sınırlı kalmaktadır. Birçok hastanede bilgi sistemleri yönetime bilgi sağlamak amacıyla değişik şekillerde kurulmaktadır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Bu sistemler genellikle hasta ücreti, ücret bordrosu, muhasebe kayıtları geliştirmek üzere hazırlanan paket programlardır. Genellikle bu paket programlar donanım ile birlikte satın alınmaktadır. İzlenen başka bir yol ise bilgisayar ve programın kiralanmasıdır. Yönetim bilgi sistemleri, HBS’lerin bir alt sistemi olarak kurulabilmektedir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Hastane yönetim bilgi sistemleri genellikle; kaynak kullanımı ve programlama sistemlerinden, mali yönetim sistemlerinden malzeme ve tesis yönetim sistemlerinden, personel yönetim sistemlerinden oluşmuş bir bütünleşik YBS’dir. YBS genellikle; Programlama sistemleri, İnsan kaynakları yönetimi bilgi sistemi, Muhasebe ve finansal yönetim sistemleri, Malzeme yönetimi sistemleri, Ofis otomasyonu şeklinde sınıflandırılabilir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Programlama Sistemleri (Scheduling Systems)
Programlama sistemleri, hastane kaynaklarından en iyi şekilde yararlanma, talebi karşılama, bütçe düzenleme, orta ve uzun vadeli planlama konularında hastane yöneticisine yol göstermektedir. Hastane kaynaklarının etkin olarak kullanımını, bütçe düzenlemesi ve uzun vadeli planlama yapmayı; dolu yatak oranı, ortalama yatış süresi gibi istatistik bilgilere dayalı olarak yapmayı sağlar. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Programlama sistemleri, daha önce hastaneye kabul edilmiş hastaların tanı, operasyon ve tedavilerinin sonuçları ve hastanın yaşı, cinsiyeti gibi verilere dayanarak hesaplanan ortalama yatış ve işlem sürelerinin belirlenmesi ve yeni başvuruları değerlendirmede kullanılabilir. Bu değerlendirme sonucuna göre gelecek dönemlerin hasta yoğunluğu belirlenebilir. Bu kapsamda polikliniklerde ön kayıt ve randevu sistemi çok önemli ve gereklidir. Bu sistemle hastaların önceden polikliniklerden hizmet alacakları gün ve saatler belirlenebilir. Ayrıca sistem sayesinde yapılacak analizler ile poliklinik ve kliniklerden hizmet alan hastaların tiplerine, haftanın günlerine ve günün saatlerine göre boş geçen zaman oranları hesaplanabilir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Hastane yöneticileri bu bilgiden yararlanarak görev dağılımı programlanmasını daha kolay ve daha isabetli yapabilir. Sonuç olarak sağlık hizmetleri organizasyonlarında çok çeşitli hizmetlerin planlanmasını desteklemek için kullanılan programlama bilgi sistemlerinin kullanım alanları şu şekilde sınıflandırılabilir: Poliklinikler için hasta atama programlaması, Yatan hastalar için gelişmiş yatak rezervasyonu ve ön kabul süreçleri oluşturma, Operasyon odasında cerrahi programlama, Klinik laboratuvar veya radyoloji laboratuvarlarında sürdürülen hizmetler için hasta programlama. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

İnsan Kaynakları Yönetimi Sistemleri (Human Resources Information Systems)
İnsan kaynaklarının yönetim sürecinde etkinliğini artırmayı amaç edinen insan kaynakları yönetim bilgi sistemleri (İKYBS), organizasyonlarda insan kaynaklarına yönelik bilgileri sağlamak, depolamak, kullanmak, irdelemek ve dağıtmak amacıyla kullanılmaktadır. Sağlık sektörü emek yoğun bir sektördür. Sağlık hizmetleri organizasyonlarının en önemli kaynağı çalışanlardır. İKYBS, insan kaynakları yönetiminin pek çok alanında kullanılmaktadır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

İnsan kaynaklarının yönetim bilgi sisteminin kullanım alanlarından bazıları: İş gören kayıtlarının korunması (bordro sistemi ile ilişkilidir.), İnsan gücü planlaması, Hekim ve diğer sağlık profesyonellerinin işe alınması, Pozisyon kontrolü ve çalışan maliyetlerinin tahsis edilmesi, İşgören memnuniyetinin izlenmesi, Performans ve verimlilik analizi. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

İKYBS, genellikle çalışanların kayıtlarını tutan ve otomatik faaliyetlerin yapılmasını mümkün hale getiren sistemlerdir. Sağlık kurumlarında bütçenin %60’dan fazlasının çalışanlara ayrıldığı düşünülürse, işgücü planlaması ve verimlilik analizi konularında hastane yönetimine yardımcı iyi işleyen İKYBS’ne ihtiyaç vardır. Bu sistemler, işgücü devir oranı, devamsızlık, çalışanların eğitimi, çalışanların becerileri, kariyer yönetimi ve performans değerlendirme gibi konularda verilerinin toplanması, kaydedilmesi ve kullanılmasında organizasyonlara çok sayıda avantajlar sağlamaktadır. Ayrıca İKYBS, iş yükü analizleri yaparak hastanenin işgücü ihtiyacını göstermek için dizayn edilebilmektedir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

İKYBS, hastane personelinin özlük dosyalarının tutulması ve saklanması, çalışma analiz raporlarının çıkartılması, personelin verimliliği ve kalite kontrolü ile ilgili bilgi sağlanması gibi konuları içeren sistemlerdir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

İKYBS aşağıdaki işlevleri yerine getirmektedir: Hastane çalışanlarının kişisel dosyalarının tutulması ve saklanması, Gerekli durumlarda bu dosyalardan bilgi alma, düzeltme ve yeni kayıtların eklenmesi, Otomatik olarak görev denetiminin sağlanması, Hastanenin her maliyet merkezine ait çalışma analiz raporlarının çıkartılması, Personel problemlerini açığa çıkartacak raporların üretilmesi, Çalışanların özel yetenek ve belge durumlarının bilinmesi, Hastane ücret bordro sistemine bağlı olarak işgücü giderlerinin maliyet dağılımının hesaplanması, Çalışanların verimliliği ve kalite kontrolü ile ilgili bilgi üretilmesi. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Muhasebe ve Finansal Yönetim Sistemleri (Accounting and Financial Management Systems)
Muhasebe ve finansal yönetim sistemleri, bir örgütün kaynaklarının oluşumunu, bu kaynakların kullanılma biçimini, örgütün işlemleri sonucunda bu kaynaklarda meydana gelen artış ve azalışları ve örgütün finansal açıdan durumunu açıklayan bilgileri üreten ve bunları ilgili kişi ve kuruluşlara ileten sistemlerdir. Günlük muhasebe işlemlerini yürütmek ve mali işlemlerin denetim ve değerlendirilmesinde kullanılacak mali raporları hazırlayarak yöneticilerin bilgilendirilmesi konularında sağlık kuruluşlarına fayda sağlamaktadır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Hastanelerde bilgisayar kullanımı ilk önce mali konularda gerçekleşmiştir. Bilgisayarlar sağlık kurumlarında otomatikleştirilmiş finansal ve muhasebe sistemlerinin etkinliğinin artırılması için 1960’lı yıllardan beri kullanılmaktadır. 1980’li yılların başında Diagnosis Related Groups (DRGs) uygulamalarının başlamasıyla klinik ve finansal sistemlerin entegrasyonu sağlanmaya başlamıştır. Finansal bilgi sistemleri sağlık hizmetleri organizasyonları esas alındığında kaynak tahsisi, gelir yaratma, mal ve hizmetlerin bedellerinin ödenmesi ve operasyon maliyetlerinin izlenmesini desteklemektedir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Finansal bilgi sistemleri konusundaki önemli uygulamalar aşağıda sıralanmıştır: Hasta muhasebesi, faturalama ve alacakların hesaplanması süreci, Bordroların hazırlanması ve hesaplarının tutulması, Bütçeleme ve harcama raporları, Maliyet muhasebesi; direkt maliyetler ve yüklenen maliyetlerinin hesaplanması, Ödenmesi gereken hesaplar, Finansal raporlama. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Sağlık hizmetleri alanında en önemli sorun, gelir- gider dengesinin sağlanarak sağlam bir yapı içerisinde büyümektir. Mali bilgiler, hastanelerde işlem performansını gösterme açısından yönetime yardımcı vazgeçilmez bir unsurdur. Bu bakımdan mali bilgi sistemi, hastanelerde verimlilik performansını değerlendirmede yöneticilerin vazgeçemeyecekleri bir bilgi kaynağıdır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Bir mali yönetim bilgi sisteminin amaçlarını şu şekilde sıralanabilir: Günlük muhasebe işlemlerini yürütmek, Yatırım kararlarında giderin en aza indirilmesi için gerekli sayısal bilgileri sağlamak, Verimli ve etkili mali alt bilgi sistemleri geliştirmek, İşlemlerin denetim ve değerlendirilmesi amacıyla yönetime bilgi sağlamak. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Maliyetlerin hızla yükseldiği ve mali yönden hesap verme sorumluluğunun ve hesap verilecek makamların hızla arttığı talep çağında hastane yöneticileri şiddetli bir biçimde güvenilir muhasebe ve finansal yönetim sisteminin gerekliliğini hissetmektedirler. Bir hastanede, muhasebe ve finansal yönetim sisteminin geliştirilmesi için önce iyi bir muhasebe sisteminin kurulması gerekmektedir. Muhasebe; parasal yönden bilgi sağlamak üzere veri toplama, birleştirme, özetleme, analiz etme ve elde edilen sonuçları rakamsal olarak ifade etme biçiminde tanımlanmaktadır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Malzeme Yönetimi Sistemleri (Materials Management Systems)
Sağlık kuruluşları, hizmet sunumu esnasında çok büyük miktarlarda ve türde tedarikte bulunur veya malzeme kullanırlar. Bu tedarik ve malzemeler, ilaç ve farmasötikler, tıbbi tedarikler, acil kan tedarikleri, gıdalar, ofis tedarikleri ve mevcut donanımın tamir ve bakımı için gerekli parçaları kapsamaktadır. Bu sebeple sağlık kuruluşlarının iyi işleyen bir malzeme yönetim bilgi sistemlerine ihtiyacı vardır. Hastane yönetimlerinin bilgisayar destekli malzeme yönetim bilgi sistemine geçmelerinin en önemli sebeplerinden biri, hastaneye girişi yapılan ve kullanılan her tür malzemenin yönetim kademesi tarafından takip ve kontrolünün yapılabilmesini sağlamaktır. Her tür demirbaş ve sarf malzemesinin tüketimi yönetim tarafından sıkı bir şekilde denetlenebildiği takdirde hastanenin gelir gider dengesini optimum düzeyde tutmak daha kolay olacaktır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Malzeme yönetim bilgi sisteminin iki temel işlevi, malzemelerin hastaneye kabulü ve kullanılmasından oluşmaktadır. Malzemenin kabulü, hastanenin ihtiyaç olarak tespit ettiği kalemlerin uygun bir süreç içeresinde satın alınarak hastaneye girişinin yapılmasını, malzemenin kullanım safhası ise, hastaneye alınmış olan malzemelerin gerek hastane içerisinde stoklanarak, gerekse stok yapılmadan kullanımını yöneten işlevleri içermektedir. Bu iki temel faaliyetin yerine getirilmesinde yönetim bilgi sistemi prensipleri kullanılır. Bu durumda, malzemenin satın alınması, depolanması, stok kontrolü, yiyecek listelerinin hazırlanması ve denetimi, kullanılan araç-gereçlerin bakımlarının planlanması malzeme yönetiminin konularındandır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Hastanelerde malzeme yönetimi bilgi sistemleri şu amaçlar için kullanılmaktadır: Malzeme ihtiyaç planlaması, Sipariş verme, Envanter kontrolü, Satınalma, Hasta bakımına dağıtılan malzemelerin maliyetleri için ödenek ayırma. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Hastanelerde araç gereç ve malzeme istekleri bilgisayar destekli satın alma sistemine girdi olarak işlenebilir. Bu isteklerin sisteme girilmesi ile birlikte bütçede mali karşılıklarının olup olmadığı kontrol edilir ve gerekli mali izin alındıktan sonra sipariş talimatı hazırlanabilir. Eğer malzeme hesabı bütçe limitlerinin üzerine çıkmış ise talep yapan birim ya da kişi uyarılır ve hesabın izlenmesi için ilgili denetçiye iletilir. Talep edilen malzeme teslim alındığı zaman da alındı kaydı bilgisayara girilir ve ilk kayıt ile karşılaştırılır. Otomatik satın alma sistemlerinin çoğu, hastane ödeme emri hesabına doğrudan bağlı bulunmaktadır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Ofis Otomasyonu (Office Automation)
Ofis otomasyonu, eldeki bilgilerin daha kolay ve maliyeti daha düşük olarak saklanması, bir yerden başka bir yere hızlı bir şekilde aktarılması ve işgörenler arasında iletişimi kolaylaştırmak amacı ile kurulur. Bu sistemler idari işlerde, veri işleme ve iletişim faaliyetlerini kolaylaştırmak için kullanılan sistemlerdir. Büro ve idari birimlerde günlük iletişim ve bilgi işleme faaliyetlerinde kullanılmaktadırlar. Kelime işlemciler, hesap tabloları programları ve iletişim sistemleri gibi araçları içermektedirler. Bu sistemler temelde model değil, veri yönelimlidir ve kullanıcıları genelde sekreter ve memurlardır. Yöneticiler, bu sistemi, mesaj yayınlama, rapor hazırlama gibi amaçlarla kullanmaktadır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Ofis Otomasyonu (Office Automation)
Ofis otomasyonu uygulamaları şunları kapsamaktadır: Mesajların geliştirilmesi, Elektronik posta, Takvim ve görüşme programlarının sürdürülmesi, Proje yönetimi, Yönetimi bilgilendirme. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Karar Destek Sistemleri
Karar Destek Sistemleri (KDS), yarı yapılandırılmış ve yapılandırılmamış durumlarda veya ne yönde bir karar verilmesinin tam olarak kestirilemediği hallerde, karar vericilere modeller, bilgiler ve veri yönetme araçları sunan interaktif bilgi sistemleri olup, karar vermenin yeterliliğini geliştirmekten çok, etkinliğini geliştirmeyi hedefleyen bilişim sistemleridir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

KDS, ilk kez karşılaşılan özgün sorunların çözümü için yöneticilerle etkileşim içinde bulunan, veri ve model kullanmada yardımcı olan bilgisayar destekli bilgi sistemidir. Bilgi sağlama, model oluşturma ve veriyi düzenlemek için yöneticiye yol göstererek sağlık kurumlarında planlanmamış problemleri çözmek için kullanılır. Karar destek sistemleri, yönetim bilgi sistemlerine göre daha karmaşık veri analizlerini ve bilgi üretimini sağlamaktadır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Veri alt sistemi ve modelleme alt sistemi olarak iki temel bileşenden oluşmaktadır. Veri alt sistemi, sorunla ilgili kararlarda gerekli olan bilginin üretilmesinde ihtiyaç duyulan veriyi elde etmektedir. Modelleme alt sistemi ise bu verileri çeşitli modeller ve istatistiksel yöntemlerle analiz ederek çözümler üretmektedir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Karar destek sistemi, sorunun çözüm aşamalarını kolaylaştırarak karar vericiyi desteklemektedir. İlk olarak sorunla ilgili verileri kullanarak bilgiler üretmekte ve bu bilgilere dayalı olarak bir çözüm ortaya koymaktadır. Sorunla ilgili olarak yönetici de bir çözüm üretmekte, ardından da bu çözümü karar destek sistemine girdi olarak vermektedir. Karar destek sistemi de bu çözüme dayalı olarak sonuçlar üretmektedir. Yönetici tekrar başka bir çözümü sisteme girmekte ve sonuçları izlemektedir. Bu süreç, en uygun sonuç alınıncaya kadar sürmektedir. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

Üst Yönetim Bilgi Sistemi
Karar destek sistemi, bu konuda yardımcı olmakta ancak kullanımı uzmanlık gerektirmektedir. Üst yönetim bilgi sistemi, yöneticilerin gereksinim duydukları anda ve biçimde bilgi elde etmelerini sağlamaktadır. Bu sistemin bir diğer özelliği, kullanım kolaylığının bulunmasıdır. Bu sistemin kullanıcıları sadece üst yöneticiler olmasına karşın, sistem oldukça maliyetli olduğu için sistemin kullanımı sınırlıdır. M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

SORULAR M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık Bilgi Sistemleri

HASTANE BİLGİ SİSTEMİNİN TÜRLERİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "HASTANE BİLGİ SİSTEMİNİN TÜRLERİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

HASTANE BİLGİ SİSTEMİNİN TÜRLERİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "HASTANE BİLGİ SİSTEMİNİN TÜRLERİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim