Figen ŞENGÜL 1, Gülşah SEYDAOĞLU 2 Çukurova Üniversitesi, (1) Adana Sağlık Yüksek Okulu, (2)Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi AD Hemşirelik Eğitim Modellerinin.

... konulu sunumlar: "Figen ŞENGÜL 1, Gülşah SEYDAOĞLU 2 Çukurova Üniversitesi, (1) Adana Sağlık Yüksek Okulu, (2)Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi AD Hemşirelik Eğitim Modellerinin."— Sunum transkripti:

1 Figen ŞENGÜL 1, Gülşah SEYDAOĞLU 2 Çukurova Üniversitesi, (1) Adana Sağlık Yüksek Okulu, (2)Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi AD Hemşirelik Eğitim Modellerinin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Eğilimlerine Etkisi: Çok Merkezli Çalışma Amaç: Hemşirelerin, hemşirelik problemleri ile başa çıkabilmeleri, karmaşık hasta bakım gereksinimlerini saptayabilmeleri ve sistemik bakım verebilmeleri için aldıkları eğitim doğrultusunda eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bireylere eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılmasında eğitim modelleri önem kazanmaktadır. Ülkemizde, son yıllarda hemşirelik eğitiminde klasik eğitime alternatif olarak probleme dayalı eğitim ve entegre eğitim gibi farklı eğitim modelleri hayata geçirilmiştir. Bu çalışmanın amacı hemşirelik eğitim modellerinin ve öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerine etkisini saptamaktır. Yöntem: Çalışmaya PDÖ modelinin uygulandığı Dokuz Eylül Ü. Hemşirelik Yüksekokulu (n=131), entegre eğitim modelinin uygulandığı Cumhuriyet Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi (n=144) ve klasik eğitim modelinin uygulandığı Çukurova Ü. Adana Sağlık Yüksekokulu’nun (n=115) hemşirelik bölümlerinin 2008–2009 akademik yılı bahar döneminde birinci ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören toplam 513 öğrenciden çalışmaya katılmayı kabul eden 390 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin 229’u (%58,7) birinci sınıf, 161’i (%41,3) dördüncü sınıf öğrencisidir. Veriler, öğrencilerin sosyo-demografik özellikleri, sosyal faaliyetleri ve eğitimleri ile ilgili bilgileri belirleyen anket formu ve California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CEDEÖ) ile toplanmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin CEDEÖ toplam puan ortalamaları; entegre eğitim modelindeki öğrencilerde 267,3±31,8, PDÖ modelindeki öğrencilerde 262,6±29,1 ve klasik modeldeki öğrencilerde 256,4±23,8 olarak saptanmıştır (p=0,008). Dördüncü sınıftaki öğrencilerin puanı 266,3±32,2 olarak bulunurken, birinci sınıftaki öğrencilerin puanı 260,4±25,8 olarak bulunmuştur (p=0,020). Dördüncü ve birinci sınıf ortalamaları arasındaki fark PDÖ’de anlamlı bulunurken diğer eğitim modellerinde anlamlı bulunmamıştır (Tablo 1) (Şekil 1). Hemşirelik öğrencilerinin %63,1’i (n=246) California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeğinin sınıflandırmasına göre ‘orta’ (240-299 puan) eleştirel düşünme düzeyine sahiptir. Yüksek (≥300 puan) eleştirel düşünme değerine sahip öğrencilerin oranı ise sadece %11,5’dir (n=45). Yüksek düzeyde eleştirel düşünme eğilimine sahip öğrencilerin sayısı, entegre eğitim modelinde 24 (%16,7) iken PDÖ modelinde 15 (%11,5) ve klasik modelde 6 (%5,2) olarak bulunmuştur (p=0,005) (Tablo 2). kız öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimi puanı (264,5±28,5) erkeklere göre (255,0±29,3) anlamlı olarak daha yüksektir(p=0,025). Öğrencilerin aile yapısı ile eleştirel düşünme eğilimi arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur; aile yapısını ‘demokratik’ olarak belirten öğrenciler en yüksek eleştirel düşünme eğilimine sahiptir (Tablo 3). Sonuç: Araştırmamızda sınıflara göre analiz yapılmadığında en yüksek CEDEÖ puanı sırasıyla entegre eğitim, PDÖ ve klasik eğitim grubundadır. Fakat sınıflara göre alt analiz yapıldığında 1. sınıf ile 4. sınıf düzeyleri arasındaki en yüksek fark sırasıyla PDÖ, entegre ve klasik eğitim modelindedir ve üstelik bu fark yalnızca PDÖ grubunda istatistiksel olarak anlamlıdır. CEDEÖ etkileyen sosyo demografik özellikler çoklu regresyon analizi ile bir arada incelendiğinde eğitim modeli ve 4. sınıfta olmak diğer faktörlerin yanında anlamlı bağımsız etken olarak saptanmaktadır. Elde edilen sonuçlar, eğitim modellerinin eleştirel düşünme eğilimini etkileyen faktörlerden biri olduğunu göstermektedir. CEDEÖ Alt Ölçekler Eğitim Modeli Ort±SS PDÖEntegreKlasik 1.sınıf4.sınıfp1.sınıf4.sınıfp1.sınıf4.sınıfp Doğruyu Arama 36,1±6,740,6±9,00,00239,7±6,240,1±8,70,72136,5±8,037,2±6,50,634 Açık Fikirlilik44,4±6,844,4±7,40,97942,3±7,642,8±9,80,75541,8±6,245,4±6,70,004 Analitiklik48,7±5,148,4±6,80,76349,2±5,947,4±6,90,08348,6±5,148,8±5,10,801 Sistematiklik45,1±7,045,5±6,90,76046,5±6,045,5±9,40,43241,9±7,143,6±6,20,189 Kendine Güven42,0±7,844,8±5,20,02443,2±7,345,0±7,70,09140,2±6,241,8±6,00,889 Meraklılık44,7±8,448,6±6,60,00545,6±6,547,4±6,60,15744,5±6,244,3±7,70,189 Toplam 260,9±28,2271,4±29,60,035266,6±24,8268,2±38,00,758253,5±22,4261,0±25,50,096 Tablo 1: Eğitim Modellerine ve Sınıflarına Göre Öğrencilerin CEDEÖ Toplam Puan ve Alt Ölçek Puan Ortalamaları Toplam n (%) Eğitim Modeli n (%) PDÖEntegreKlasikp Eleştirel Düşünme Düzeyi Düşük (<240 puan)99(25,4)26(19,8)28(19,4)39(33,9) Orta (240-299 puan)246(63,1)90(68,7)92(63,9)70(60,9) Yüksek (≥300 puan)45(11,5)15(11,5)24(16,7)6(5,2)0,005 Tablo 2: Eğitim Modellerine Göre Eleştirel Düşünme Eğilimi Düzeylerinin Dağılımı Şekil 1. Eğitim modellerine ve sınıflarına göre öğrencilerin CEDEÖ toplam puan dağılımları Toplam n (%) CEDEÖ Ort±SS p CinsiyetErkek53(13,6) 255,0±29,3 Kadın337(86,4) 264,5±28,5 0,025 Mezun Olduğu LiseDüz lise211(54,1) 261,3±28,1 Anadolu80(20,5) 264,5±32,2 Meslek14(3,6) 269,2±32,5 Süper85(21,8) 265,8±26,3 0,498 Anne eğitimiEğitimsiz81(20,8) 260,9±29,1 İlköğretim245(62,8) 263,5±28,5 Lise ve üzeri64(16,4) 265,3±29,4 0,61 Baba eğitimiEğitimsiz19(4,9) 270,4±25,3 İlköğretim204(52,3) 261,4±27,4 Lise ve üzeri167(42,8) 264,7±30,6 0,297 Ailenin sosyoekonomik düzeyi Kotu44(11,3) 268,9±30,9 Orta286(73,3) 262,8±28,3 İyi60(15,4) 261,1±29,1 0,348 Aile yapısıOtoriter32(8,2) 259,9±31,0 Demokratik173(44,4) 270,4±29,4 Aşırı ilgili43(11,0) 261,6±30,3 Koruyucu142(36,4)255,8±25,00,0001 Tablo 3: Sosyo demografik özellikler ve CEDEÖ toplam puanları arasındaki ilişki