AVIAN FLU BIRD FLU 13.Kasım.2005 Konuşmacı: Dr. Keramettin ŞAR.

... konulu sunumlar: "AVIAN FLU BIRD FLU 13.Kasım.2005 Konuşmacı: Dr. Keramettin ŞAR."— Sunum transkripti:

1 AVIAN FLU BIRD FLU 13.Kasım.2005 Konuşmacı: Dr. Keramettin ŞAR

2

3 HIV_grafik

4 HAV HBV

5 Herpes Herpes_varicella zoster

6

7 Yeşil çekirdek virüsün genetik bilgileri saklı olan bir proteindir(nucleocapsid ). Genetik bilgiler bu sarmal şeklinde olan nucleocapsid’in içinde saklıdır (s RNA). Genetik bilgileri içeren kısmın tamamına genom adı verilir. Nucleocapsid matrix protein, M1 ile kaplıdır. Matrix protein virüsüsn satabilitesinden sorun Bunun üzerine yeşilimsi bir tabaka (envelope) vardır

8 En üstte haemaglutinin (H) adında başaklar şeklinde sivri uzantılar (spikes) vardır Aralarında neuraminidase (N) olarak adlandırılan kümeler (salkım demetler) vardır.

9 Haemaglutinin (H) ve Neuraminidase (N) grip virüsün antijenleridir. H - virüsün hücrelere bağlanmasını sağlar ve enfeksiyonu başlatan bölümdür N - ise solunum yollarındaki musinin salgılanmasını engellemektedir. Grip virüsun antijenik yapısı nasıl değişir? N atijenlerin değişikliğe uğramasıyla N1, N2, N3.... H antijeninin değişmesiyle ise H1, H2, H3… gibi alt gruplar oluşmaktadır...

10 H ve N’nin kombinasyonu neticesinde yeni virüsler ortaya çıkmaktadır. H1N1 H2N2 H3N2 H5N1

11 Kuş gribi bulaşıcı bir hayvan hastalığıdır. kuşları ve daha az olarak domuzları enfekte eder. bütün kanatlı hayvanlar (özellikle kümes hayvanları) Kuşlarda hastalık iki şekilde görülür. 1.Hafif form: tüylerde kırışıklık ve yumurtlamada azalma 2.Ağır form: oldukça öldürücü, bütün kuşlar genelde ilk günde ölür. -- ilk olarak 1978 yılında İtalya’da tespit edildi.

12 Kuşlarla ilgili ne tür önlemler alınabilir?  Hastalıklı ya da virüse maruz kalmış hayvanlar hemen itlaf edilir.  İtlaf edilmiş hayvanların en uygun şekilde gömülür (kireçlenerek ve yeterli derinliğe)  Çiftlikler karantinaya alınır

13 Virüs  Isıyla: 56 C° de 3 saatte 60 C° de 30 dakikada ölür  İyot içeren dezenfektanlarla öldürülebilir

14 Virüs nerde ne kadar canlı kalır? Hasta bir kuşun gübresinde soğuk havada 3 hafta canlı kalır Suda 22 C° lik ısıda 4 günden fazla 0 C° de ise 30 gün

15 1983-1984 yıllarında Pensilvanya’da 17 milyon kümes hayvanın telef olmuş Amerikan ekonomisine 65 milyon USD zarar olmuş virüs içeren hayvan dışkısının 1 gramı 1 milyon kanatlı hayvana hastalık bulaştırabilir.

16 Virüs kuş dışkısında ve tozlarda vardır. Nasıl Yayılır? Havayla Virüsle kirlenmiş araçlar, yemler, kafesler, örtüler, ayakkabılar Enfekte hayvanların, ayakları ve gövdeleri Enfekte vahşi kuşların dışkıları

17 Bir ülkeden diğer ülkeye hastalık nasıl yayılır? canlı kümes hayvanı ticareti ile göçebe kuşlar, yabani su kuşları (yaban ördekler özellikle)

18 Bu yaygara neden? H5N1 suşundan kaynaklanmaktadır Bu suş insanlara bulaşabilir. Pandemi yaratabilir;

19 (Aynı anda kuş ve insan influenza virüsü tarafından enfekte olmuş bir kişide gen exchange işlemi olur. Ve yeni daha önce bağışıklık kazanılmamış bir virüs doğar. İşte bu tip bir virüs pandemi yapabilir.)

20 Bir şehir, kasaba yada ülke ile sınırlı kalan grip salgınları EPİDEMİ olarak adlandırılı. Epidemiler hızlı başlar, 2-3 hafta içinde pik ypar, 5-6 hafta sürmektedir: -- Kuzey yarımkürede kış aylarında (aralık-nisan) -- Güney yarım kürede ise mayıs-eylül ayları arasında Pandemiler tüm ülkelere hatta kıtalar arası yayılma gösteren ve toplumun daha önce karşılaşmamış olduğu yeni bir grip virusu ile ortaya çıkan salgınlardır.

21 Yeni oluşacak virüs genomunda yeterli miktarda insan geni olursa hastalık yalnızca kuşlardan insanlara değil, insandan insana da bulaşabilecektir. Böylece yeni bir influenza pandemisine gelişebilir 1918-1919 yılları arasında İspanya’da olduğu gibi: -- hastalık 4-6 ayda tüm dünyaya yayılmış ve -- takip eden 2 yıl boyunca tekrarlamış -- tüm dünyada 50 milyon insanın ölümüş

22 Şu an için insandan insana bulaş ile ilgili kesin kanıtlar var mı? H A Y I R 27 Eylül 2003 Tayland Sağlık Bakanlığı: “Taylandlı bir anne kuş gribini hasta olan kızından kaptığını bildirdi.”

23 Pandemi önlenebilir mi? Kimse kesin olarak bilmiyor. DSÖ(Dünya Sağlık Örgütü): eğer doğru hamleler hızlı bir şekilde yapılırsa bir influenza pandemisi önlenebilir 1997’de Hong Kong’da 1.5 milyon tavuk ve diğer kuş, 3 gün içinde ortadan kaldırıldı 2003’te Hollanda'da yaklaşık 30 milyon kuş bir hafta içinde imha edilmiştir.

24  Enfekte hayvanların hızlı bir şekilde ortadan kaldırılması  Hayvan imha operasyonlarında görev alan işçilerin DSÖ’nün kılavuzlarında tarif edildiği şekilde korunması

25 H5N1 dışında hastalık yapan virüsler var mı? Evet. H9N2: kuşlarda çok patojenik değil, ancak Hong Kong’ta 1999’da iki çocukta ve 2003’te bir çocukta hafif hastalığa sebep olmuştur. H7N7: şubat 2003’de Hollanda bir veterinerin ARDS’den ölmesine neden olurken 83 kümes çalışanında hafif hastalık gelişmiştir.

26 H5N1’e karşı etkili bir insan aşısı var mıdır? Hayır. DSÖ aşı üreticileri tarafından kullanılacak bir H5N1 prototip virüsü üzerinde çalışmaktadır.

27 İlaç var mıdır? Evet. M2 inhibitörleri (amantadin ve rimantadin) Nöroiminidaz inhibitörleri (oseltamivir ve zanimivir) TAMİFLU caps 75 mg

28 Bildiğimiz Grip Aşıları Faydalı Mıdır? Evet, kuş virüsüne maruz kalan yüksek risk altındaki insanların aynı anda hem kuş hem de insan virüsü ile enfekte olma ihtimalini azaltı. Ancak bu aşılar H5N1 kuş virüsü ile enfeksiyona karşı herhangi bir koruma sağlamazlar.

29 İNSANLARDA H5N1 İNFLUENZA ENFEKSİYONU

30 Güney Asya’da, daha çok Viyetnam’da H5N1 virüsu ile kuş gribi vakalarına rastlanmaktadır İlk kuş gribi ölümü Endonezya’da görüldü

31 Tarih Vietnam Tayland Kamboçya Endonezya Toplam Ara 2003-Mart 2004 23 16 12 8 0 00 0 35 24 Haz 2004-Eki 2004 4 4 5 4 0 0 0 0 9 8 Ara 2004-Ağu 2005 63 20 0 0 4 4 1 1 68 25 Toplam 90 40 17 12 4 4 1 1 112 57 Bu listeye 1997’de Hong Kong’ta 18 hasta ( 6 ölmüş) vakası ile 2003’te Çin’ deki 2 vaka (1 ölmüş) da eklenmelidir. 132 (64) Vaka sayısı Ölü sayısı Vaka sayısı Ölü sayısı Vaka sayısı Ölü sayısı Vaka sayısı Ölü sayısı Vaka sayısı Ölü sayısı

32 1997’den Ağustos 2005’e kadar Toplam hasta sayısı 132 Toplam ölü sayısı 64 Not: hastalık devam etmektedir.

33 İNSAN H5N1 GRİP VİRUSU NASIL BULAŞIR? Nefes yoluyla (damlacıklar) Direkt temas İndirekt temas Solunum yolu mukoza hücreleri ve Göz (konjunktiva) mukoza hücrelerine yerleşmektedir.

34 İNSAN H5N1 GRİP VİRUSU NASIL BULAŞIR? Kuşlardan - insanlara Çevreden - insanlara İnsandan - insana (?)(sınırlı sayıda)

35 Kuş gribi gelişen hastaların hemen hemen hepsinin son bir hafta içinde kümes hayvanları ile direkt temas olmuş

36 Hasta kuşları yolmak, hazırlamak (preparasyon) Elle horoz kapıştırmak Hasta kümes hayvanlarıyla oynamak İyi pişmemiş kümes hayvan eti (kanlı) tüketmek Yabani hayvanların çiğ hasta tavuklarla beslenmesi (Thailand)

37 İNSANDAN İNSANA BULAŞMA İnsandan insana solunum yoluyla_damlacıklarla bulaşan vakalar tespit edilmemiştir. Tek vakada çocuktan anneye bulaşma Tayland’ta bildirilmiş (N Engl J Med 2005;352:333-40)

38 ÇEVREDEN İNSANLARA H5N1 Grip virüsü dış ortamda uzun süre canlı kalmaktadır. -- yüzme sırasında kontamine suyu içmek -- sudaki virüsun direkt olarak burun ve göz mukozalarına yerleşmesi; -- gübre olarak kullanılan hasta kuşların dışkısı ile

39 HASTALIĞIN ÖZELLİKLERİ Kuş gribine yakalanan hastaların çoğu daha öncesinde önemli hastalığı olmamış gençler ve erişkinlerdir !!!

40 Hong Kong 1997 n=18 Tayland 2004 n=17 Vietnam 2004 n=10 HoChi Minh 2005 n=10 Kamboçya 2005 n=4 Yaş (yıl) ortalama9.5 14.1 3.7 14.9 22 ara 1- 60 2- 58 5 - 24 6 – 35 8 – 28 Cinsiyet_erkek (%)44 53 60 30 25 Temas ile hastalık arası geçen gün sayısı BY 4 3 BY BY (2 – 8) (2- 4) Hasta kümes hayvanları ile temas oranları11/16 14/17 8/9 6/6 3/4 (%70) (%82) (%89) (%100) (%75)

41 KULUÇKA DÖNEMİ 2-4 (8) GÜN

42 İLK BELİRTİLER:  YÜKSEK ATEŞ (>38 )  ÜST ve ALT SOLUNUM YOLLARI ENFEKSİYONU  KONJUNKTİVİT  İSHAL (SULU, KAN YOK, İLTİHAP YOK)  KUSMA  KARIN AĞRISI  YAN AĞRISI  DİŞETİ VE BURUN KANAMASI

43 ALT SOLUNUM YOLLLARI TUTULUMU HIZLI OLUR 5.GÜN NEFES DARLIĞI (DİSPNE), ARDINDAN SOLUNUM YETMEZLİĞİ, HIRILTILI SOLUNUM, KANLI BALGAM ÇIKARMA AKCİĞER İLTİHABI (PNEUMONİA) 7.GÜNDE GELİŞİR. CİĞERLERDE SU TOPANIR (PLÖREZİ) AĞIR SOLUNUM YETMEZLİK SENDROMU(ARDS), AKCİĞERLERDE KAN TOPLANMA (PULMONER HEMORAJİ), AKCİĞERLERE HAVA KAÇMASI (PNÖMOTORAKS) MULTİORGAN YETMEZLİĞİ (BÖBREK-KALP), SEPSİS (KANDA BAKTERİ GÖRÜLMEDEN)… ÖLÜM (9.-10.GÜN)

44 ÖLÜM ORANI ÇOK YÜKSEK: % 50 ÖLENLERİN %89’U 15 YAŞINDAN KÜÇÜK (THAILAND) ÖLÜN NEDENİ: AĞIR AKCİĞER (SOLUNUM) YETMEZLİĞİ YANİ BİR NEVİ BOĞULMA… BOĞULARAK ÖLME…

45 INFLUENZA A VİRUSUN TESPİTİ : -- BURUN VEYA FARENKS MUKOZASINDAN 1.VİRUSUN İZOLASYONU 2.H5-SPESİFİK RNA TESTİ -- KANDAN DAHA AZ SPESİFİK (%34) OLAN 1.HIZLI ANTİJEN TESTİ ( RT-PCR YÖNTEMİ İLE)

46 TEDAVİ:  GENİŞ SPEKTRUM ANTİBİYOTİKLER  ANTİVİRÜS AJANLAR  KORTİZON  SOLUNUM DESTEĞİ

47 WHO “Meeting on avian influenza and pandemic human influenza” GENEVA 7-9 Kasım 2005 600 kadar hayvan ve insan sağlığı uzmanı, güvenlik uzmanları, ekonomistler ve sanayiciler Geneva’de topladı

48  31.Ağustos.2005 Jacques Chirac Elysee Palac sarayında DSÖ (WHO) delegasyonu ile kuş gribi görüşmesi  13.Eylül 2005 New York’ta aynı konu ASEAN ( Association of South East Asian Nations) tarafından tartışıldı.  Ardından George Bush öğlen yemeğinde Uluslararası Delgasyonla “Kuş ve Pandemic Grip” konusunu BM Genel Konseyinde görüştü.  Kanada başbakanı Paul Martin ev sahipliğinde “Global Pandemik Grip-Son gelişmeler” toplantısı düzenlendi.  Asya Pasifik Ekonomik İşbiliği’ne üye olan ülkeler...  Avrpa Birliği ülkeleri....

49 Geçen yıl, 2004 yılının 11 Haziran tarihinde Resmi Gazete'de 2004/7405 sayı ile şu karar yayımlandı: "Manisa Tavuk Hastalıkları ve Aşı Üretim Enstitüsü Müdürlüğü'nün kaldırılması, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ile Devlet Personel Dairesi Başkanlığı'nın görüşlerine dayanan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın yazısı üzerine Bakanlar Kurulu'nca kararlaştırılmıştır". İmzalar: Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar... Birleşmiş Milletler Gıda Tarım Teşkilatının (FAO) desteği ile 1986’da aşı üretimine başladı. 250 milyon doz aşı üretim kapasitesine sahipti.

50 Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim