ÜRETİM VE OPERASYON YÖNETİMİ 2009 Prof.Dr. Şakir ESNAF İ.Ü.MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AVCILAR İSTANBUL.

... konulu sunumlar: "ÜRETİM VE OPERASYON YÖNETİMİ 2009 Prof.Dr. Şakir ESNAF İ.Ü.MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AVCILAR İSTANBUL."— Sunum transkripti:

1

2 ÜRETİM VE OPERASYON YÖNETİMİ 2009 Prof.Dr. Şakir ESNAF sesnaf@istanbul.edu.tr İ.Ü.MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AVCILAR İSTANBUL Tel:(90) 212 473 70 70 / 17740

3 HAFTALIK DERS PLANI HaftaKonu 1Üretim ve İşlemler Yönetimine Giriş,Tarihçe ve Temel Kavramlar 2Tedarik Zinciri Oyunu 3Talep Yönetimi-I 4Talep Yönetimi-II 5Yer Seçimi 6Ara Sınav 7Yerleşim Düzenlemesi 8Depo ve Stok Yönetimi 9Satınalma ve Stok İlişkisi ve Dağıtım Planlama 10Bütünleşik Üretim Planlama 11Kapasite Planlama 12Kısıtlar Teorisi 13Malzeme Gereksinimleri Planlaması 14İş Sıralama ve Çizelgeleme İçerik ve Plan Final (telafi) %60 Ara sınav %40

4 Rekabet Faktörleri Kronolojisi Zaman Faktörler 1960 1970 1980 1990 2000 Üretim Hacmi Maliyet Kalite Hız Üretim Hacmi Maliyet Hız Hizmet Kalite

5 PERIPLANETA AMERICANA

6 Üretim ve İşlemler Yönetimi Üretim:Ürün ve hizmetlerin yaratılması İşlemler Yönetimi:İşletmenin elinde bulunan malzeme, makine ve insangücü, enerji gibi kaynakların belirli miktarlardaki ürünün istenilen niteliklerde(kalitede), istenilen zamanda ve en düşük maliyetle üretimini sağlayack biçimde bir araya getirilmesidir.

7 Üretim ve İşlemler Yönetiminde dönüm noktaları-I Maliyet odaklı İlk Dönem 1776-1880 İş bölümü ve işte uzmanlaşma (A.Smith, C.Babbage) Değiştirilebilir (standart) parçalar (E.Whitney) Bilimsel Yönetim Dönemi 1880-1910 Gantt Diyagramları (H.Gantt) Zaman ve Hareket Etüdü (F.& L. Gilbreth) Süreç Analizi (F.Taylor) Kuyruk Teorisi (Agner Krarup Erlang)

8 Üretim ve İşlemler Yönetiminde dönüm noktaları-II Kütle Üretimi Dönemi 1910-1980 Hareketli Montaj Hatları (H.Ford,Charles Sorensen) İstatistiksel Örnekleme (W.Shewart) Ekonomik Sipariş Miktarı (Ford Whitman Harris) Doğrusal Programlama (George Dantzig) Kritik Yol Yöntemi-CPM/Proje Değerlendirme ve Gözden Geçirme Tekniği-PERT (Dupont) Malzeme Gereksinimleri Planlaması (J.Orlicky)

9 Üretim ve İşlemler Yönetiminde dönüm noktaları-III Kalite odaklı Yalın Üretim Dönemi 1980-1995 Tam Zamanında Felsefesi-JIT (Toyota) Bilgisayar Destekli Tasarım Bilgisayar Destekli İmalat Elektronik Veri ve Dosya Transferi Toplam Kalite Yönetimi ( A.Feigenbaum, W.E.Deming,J.Juran) Baldridge Kalite ödülü Kanban (T.Ohno)

10 Üretim ve İşlemler Yönetiminde dönüm noktaları-IV Müşteri Odaklı Müşteriye özel Sürekli Üretim Dönemi 1995-2009 Küreselleşme Internet ve www (Vinton G.Cerf, Tim Berners-Lee, NCSA) Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) Öğrenen Organizasyon Uluslar Arası Kalite Standartları Sonlu Çizelgeleme Tedarik Zinciri Yönetimi E-ticaret Müşteriye özel sürekli üretim Kablosuz iletişim

11 Proje Üretimi Kesikli Üretim Sürekli üretim Kütle Üretimi (Tekrarlı Akış) Proses Üretimi (Sürekli Akış) Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması

12 Proje Üretimi Örnekleri Uçak Yapımı Gemi Yapımı Uzay Mekiği yapımı Bina Yapımı

13 Kesikli Üretim Örnekleri Tamir atölyesi Eğitim Konfeksiyon Mobilya

14 Kütle Tipi Üretim Örnekleri Çamaşır makinası Fast Food Otomobil ve Ticari araç

15 Proses Tipi Üretim Örnekleri Kağıt İçecekler Kimyasallar Petrol

16 Müşteriye Özel Sürekli Üretim - Ismarlama Seri Üretim- (Mass Customization) Müşterilere özel ürün ve hizmetlerin hızlı ve düşük maliyetlerle üretilmesidir. Müşteriye özel üretim çeşitli ürünü sınırlı miktarda üreten atölye tipi üretimin esnekliği ile az ürün çeşidini büyük miktarlarda düşük maliyetlerle üreten sürekli üretimin avantajlarına sahiptir. Örnek: Levi’s 400 Basen x 25 Bacak kalıbı

17 Tepkisel İmalat, imalatın bütün aşamalarında tedarik sürelerini azaltmak için firma genelinde uygulanan bir stratejidir. Tepkisel İmalat (QRM=Quick Response Manufacturing)

18 LOJİSTİK Bir işletmenin doğru müşteri için doğru ürünü; doğru kalitede, doğru yerde, doğru zamanda ve doğru maliyetlerle bulunduracağını garanti etmesidir. Müşteri gereksinimlerini karşılamak amacıyla, hammaddelerin, işlenmekte olan parçaların, son ürünlerin ve bunlara ilişkin bilgilerin kaynaktan tüketileceği noktaya etkin ve ekonomik bir şekilde akışının ve gerektiğinde depolanmasının planlanması, uygulanması ve kontrol edilmesi sürecidir (Ronald H. Ballou,99).

19 Hammaddeler, parçalar ve bileşenler Alt montaj parçalarının işlenmesi Fabrika Depolara ve toptancılara dağıtım Ürün deposu Perakendeciler M ü ş t e r i l e r İçe doğru lojistik Malzeme yönetimi Fiziksel Dağıtım Lojistik Geriye doğru lojistik

20 TEDARİK ZİNCİRİ “Malzemelerin tedarik edilmesi, tedarik edilen malzemelerin yarı mamul veya son ürünlere dönüştürülmesi ve son ürünlerin müşterilere dağıtımı fonksiyonlarını yerine getiren tedarikçiler, fabrikalar, depolar, dağıtım merkezleri ve perakendeciler ağıdır” Lee ve Billington, 1993. “Tedarik zinciri tedarikçinin tedarikçisinden müşterinin müşterisine tüm müşteri,malzeme ve bilgi etkileşimlerini içerir.”, Tedarik Zinciri Konseyi (SCC)

21 Fabrika Tedarikçiler Ulaştırma Malzeme Deposu Mağaza Müşteriler TEDARİK ZİNCİRİ ÖRNEĞİ Bilgi Akışı VISA ® Teslim

22 Tedarik Zinciri TEDARİK ZİNCİRİNİ NASIL YÖNETECEĞİZ ? ? Tedarikçinin Tedarikçisi TedarikçiDağıtım Merkezleri Çalıştığınız firma Müşteriler Malzeme Maliyeti Ulaştırma Maliyeti Malzeme Maliyeti Ulaştırma Maliyeti Üretim Maliyeti Ulaştırma Maliyeti Depolama Maliyeti Ulaştırma Maliyeti

23 TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ “Tedarikçileri, fabrikaları,depoları ve mağazaları etkin bir şekilde entegre etmek amacıyla zincir genelinde maliyetleri minimum kılarken, müşteri hizmet düzeyi gereksinimlerini karşılamak için ürünlerin doğru müşteriler için doğru miktarlarda üretilmesini ve doğru zamanda dağıtılmasını sağlaması için faydalanılan yaklaşımlar kümesidir. Levi, Kaminsky ve Levi, 2000.

24 TEDARİK ZİNCİRİ ENTEGRASYONU Kaynaklar Fabrikalar Dağıtım Merkezi Perakendeci Müşteri MRPDRP Tedarik Zinciri Entegrasyonu Lojistik Kaynakları Planlaması (LRP II)

25 Bugünün Değişken Tedarik Zinciri Ortamı Miktar Zaman Kaynak : Tom McGuffog, Electronic Commerce and Value Chain Management, 1998 Tüketicinin Talepleri Tüketicinin Talepleri D.Satış Noktası Bayii Siparişleri Bayii Siparişleri Üretim Planı Üreticinin Satış Tahminleri

26 BÖLGE Perakendeci Toptancı Ana Bayii Fabrika