Okullarda Rehberlik Servisleri-Hizmetleri

... konulu sunumlar: "Okullarda Rehberlik Servisleri-Hizmetleri"— Sunum transkripti:

1 Okullarda Rehberlik Servisleri-Hizmetleri
GİRİŞ Bu bölümde psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin çağdaş örgün eğitimin neresinde yer aldığı, okullarda yürütülen psikolojik danışma rehberlik hizmetlerinin işleyiş aşamaları, psikolojik danışma ve rehberlik servislerinde yapılan çalışmaların sınıflandırılması bu sınıflandırmaya göre çalışmaların nasıl ve kimler tarafından yürütüldüğüne dair bilgiler anlatılacaktır.

2 Çağdaş Örgün Eğitim Öğretim Yönetim Öğrenci Kişilik Hizmetleri
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Çağdaş Örgün Eğitimin neresinde yer almaktadır? Çağdaş Örgün Eğitim Öğretim Yönetim Öğrenci Kişilik Hizmetleri -Sağlık Hizmetleri -Sosyal Yardım Hizmetleri -Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri -Özel Eğitim ve Özel Yerleştirme Hizmetleri -Sosyal ve Kültürel Etknlikler -Doğrudan PDR Hizmetleri -Psikolojik Danışma Hizmetleri -Oryantasyon Hizmetleri -Bireyi Tanıma Hizmetleri -Bilgi Toplama ve Yayma Hizmetleri -Sevk (Yardım Almaya Yönlendirme) Hiz -Yöneltme ve Yerleştirme Hizmetleri -İzleme ve Değerlendirme Hizmetleri -Dolaylı PDR Hizmetleri -Okul PDR Programının Hazırlanması -Konsültasyon -Anne – Babaya Rehberlik -Çevre İle İlişkiler -Araştırma ve Değerlendirme Hizmetleri

3 Öğretim Hizmeti: Öğrenme-öğretme ortamında öğretmenin öğrenciye bilgi, beceri kazandırma sürecindeki her türlü etkinliğe denir. Yönetim Hizmeti: Öğretim etkinliklerinin verimini arttırmaya yönelik okul ve çevresiyle ilgili her türlü fiziksel, sosyal ve psikolojik organizasyon sürecine denir.

4 Öğrenci Kişilik Hizmeti:
Öğrencilerin öğretim faaliyetlerinden en etkili biçimde yararlanabilmeleri ve kendilerini her yönüyle, tüm olarak geliştirmeleri için uygun ortam sağlamaya yönelik hizmetlerin tümü olarak tanımlanmaktadır. Kısaca eğitimde, öğretim ve yönetim etkinliklerinin dışında öğrenciye dönük öteki hizmetlerin tümüne Öğrenci Kişilik Hizmetleri (Student Personnel Services) denir.

5 Okullarda Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri
Günümüz eğitim sistemi gelenekselci yani öğrenciyi tek yönlü ele alan eğitim-öğretim anlayışından hızla uzaklaşmaktadır. Eğitim-öğretimi sadece zihinsel faaliyetlerin yürütüldüğü, öğrencileri de bu zihinsel faaliyetlerin bir parçası olarak gören anlayış terk edilmektedir.

6 Artık eğitim programlarının çoklu zeka, aktif öğretim modelleri, yapısalcı öğrenme kuramları gibi öğretme stratejilerine göre birey merkezli hazırlanmakta ve buna bağlı olarak okullarda demokratik sınıf yönetimi anlayışı benimsenmektedir. Böylece sınıftaki eğitim-öğretim etkinliğinde her öğrenciyi tek tek dikkate alan, öğrenciyi fiziksel, sosyal, psikolojik ve bilişsel yönüyle bir bütün olarak değerlendiren anlayış eğitim sistemimize yerleşmektedir.

7 Öğrenci Kişilik Hizmetleri içinde yer alan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri ise, öğrencinin kendini daha iyi tanıması, özelliklerinin farkında olması, kendine açık olan fırsatları ve seçenekleri tanıması, kendisi için gerçekçi kararlar alabilmesi, potansiyelini geliştirebilmesi, karşılaştığı engel ve sorunlara karşı uygun baş etme becerileri gösterebilmesi ve çevresine dengeli bir uyum yapabilmesi için yürütülen psikolojik yardım hizmetleridir.

8 Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri planlı ve programlı bir şekilde ve bu alanda uygulamalı eğitim almış uzmanlar tarafından yürütülür. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin programlanmasında ve yürütülmesinde bu konuyla ilgili MEB Rehberlik ve Psikolojik Hizmetler Yönetmeliği göz önünde bulundurulur.

9 Okullarda Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinin Çalışma Aşamaları:
Öğrencinin bir bütün olarak gelişmesine katkı sağlayan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri bu amaca ulaşabilmek için çalışmalarını belli bir sistem ve program içinde yürütmelidir. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin uygulanmasında çeşitli kurumlar ve okul personeli katkı sağlamaktadır. Okullarda rehberlik hizmetlerinin işleyişi, okul yönetimi, psikolojik danışman ve öğretmenlerin görev ve sorumlulukları MEB Rehberlik ve Psikolojik Hizmetler Yönetmeliği'nde açıklanmıştır.

10 Bu bölümde okullardaki rehberlik hizmetlerinin işleyiş aşamaları MEB Rehberlik ve Psikolojik Hizmetler Yönetmeliği'nden yararlanılarak oluşturulmuştur. Buna göre; Okullardaki Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulamalarında Aşağıdaki Aşamalar Takip Edilir ; 1.Aşama: İl yada ilçelerde bulunan Rehberlik Araştırma Merkezlerinin Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Bölümü okulların özelliğine, kademe ve türüne göre ÇERÇEVE PROGRAMI hazırlar ve ders yılı başlamadan en az bir ay önce ilgili eğitim-öğretim kurumlarına gönderir.

11 2.Aşama: Resmî ve özel eğitim-öğretim kurumlarında rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini yürütmek üzere, rehberlik ve psikolojik danışma servisi kurulur. Bu servise öğrenci sayısına göre yeterli eleman atanır. Hizmetin özellikleri açısından uygun fizikî ortam ve gerekli donanım sağlanır.

12 3.Aşama: Her eğitim-öğretim kurumunda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin planlanması, eş güdümün ve kurum içindeki iş birliğinin sağlanması amacıyla rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonu oluşturulur. 4.Aşama: Okul Psikolojik Danışmanı il çerçeve programını temel alarak okulunun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını sınıf düzeylerine, okulun türüne ve öğrencilerin ihtiyaçlarına göre hazırlar.

13 5.Aşama: Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonu, Rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan yıllık program ve yürütme plânını inceler, bu konudaki görüşlerini bildirir. Uygulanması için gerekli önlemleri karara bağlar. 6.Aşama: Okul müdürü rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan program ile yürütme plânının birer örneğini ders yılının başladığı ilk ay içerisinde, yıl sonu çalışma raporunun bir örneğini ise ders yılının tamamlandığı ay içerisinde bağlı bulunduğu rehberlik ve araştırma merkezine gönderir.

14 7.Aşama: Okul müdürü Rehberlik ve psikolojik danışma servisiyle iş birliği yaparak okuldaki öğretmenleri her sınıfa bir sınıf rehber öğretmeni olmak üzere görevlendirir. 8.Aşama: Sınıf rehber öğretmeni okulun rehberlik ve psikolojik danışma, programı çerçevesinde sınıfın yıllık çalışmalarını plânlar ve bu plânlamanın bir örneğini rehberlik ve psikolojik danışma servisine verir.

15 9.Aşama: Sınıf rehber öğretmeni sınıfıyla ilgili çalışmalarını, ihtiyaç ve önerilerini belirten bir raporu ders yılı sonunda ilk hafta içinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisine iletir. 10.Aşama: Okul müdürü rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan yıl sonu çalışma raporunun bir örneğini ders yılının tamamlandığı ay içerisinde bağlı bulunduğu rehberlik ve araştırma merkezine gönderir.

16 *Okullarda Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinin Çalışma Aşamaları:
İl çerçeve programının hazırlanması ve okullara gönderilmesi Rehberlik servislerinin kurulması, gerekli şartların oluşturulması Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonunun oluşturulması Çerçeve programı doğrultusunda söz konusu okula uygun bir programın hazırlanması Komisyonun okula uyarlanan programı değerlendirmesi

17 Müdürün program ve yürütme planını ve yıl sonu çalışma raporlarını RAM’a iletmesi
Sınıf rehber öğretmeni görevlendirmesinin yapılması Sınıf rehber öğretmeninin sınıf rehberlik planını hazırlaması ve Rehberlik servisine iletmesi Sınıf rehber öğretmeninin çalışma raporunu rehberlik servisine iletmesi Müdürün yıl sonu çalışma raporunu RAM’a göndermesi

18 Okullardaki Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinin Sınıflandırılması
Okullarda verilen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin ulaşmaya çalıştığı nihai nokta; ”bireyin kendisini gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır”. Öğrenciyi birçok yönüyle ele alarak, onun gelişiminin önündeki engelleri ortadan kaldırmayı ve böylece bir bütün olarak gelişmesine yardıma olmayı amaçlayan psikolojik danışma ve rehberlik, bunu yaparken öğrenciye birçok alanda hizmetler sunmaktadır. Bu hizmetler öğrenciye yönelik doğrudan hizmetler ile yine öğrencinin gelişimine katkı sağlayan dolaylı hizmetler olarak sınıflandırılmaktadır.

19 Okulların rehberlik servislerinde öğrenciye yönelik sunulan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri, içerik olarak öğrencinin birçok yönünü geliştirme, uyum sağlama ve kendisini tanımaya yönelik olduğu kadar ; yöneltme, yerleştirme ve izleme hizmetleriyle geniş bir zaman dilimini, dolaylı hizmetlerle de geniş bir sosyal çevreyi kapsamaktadır.

20 Doğrudan doğruya bireye dönük hizmetler ile etkililiği arttıran öteki (dolaylı) hizmet alanlarının birbirini tamamladıklarını belirten Kepçeoğlu (1988) bütünlük ilkesinden hareketle psikolojik danışma ve rehberlik hizmet alanlarını (servislerini) dokuz alanda toplamıştır:

21 1. Psikolojik danışma hizmetleri, 2. Bireyi tanıma hizmetleri, 3
1.Psikolojik danışma hizmetleri, 2. Bireyi tanıma hizmetleri, 3.Bilgi toplama ve yayma hizmetleri, 4.Yerleştirme hizmetleri, 5.İzleme hizmetleri, 6.Alıştırma- oryantasyon hizmetleri, 7.Müşavirlik (Konsültasyon) hizmetleri, 8. Araştırma ve değerlendirme hizmetleri, 9. Çevre ve veli ile ilişkiler.

22 Yeşilyaprak (2004) okullardaki rehberlik hizmetleri konusunda şu dört noktaya dikkat çekmektedir.
1.)Rehberlik hizmetleri bir bütündür, birbirlerini tamamlar. 2.)Hizmetler birbirlerinin alanlarını kısmen kapsasa da kendine özgü etkinlikleri de içerir. 3.)Tüm hizmetlerin merkezinde psikolojik danışma yardımı yer alır. 4.)Hizmetler arasındaki ilişkiler aynı ağırlıkta ve yoğunlukta olan çok yönlü bir yapıya sahiptir.

23 Kısaca, okullarda psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin amacına ulaşması ve verimliliği bu hizmet alanlarının birbirlerini tamamlama gücüne ve okul personeli arasındaki işbirliğine ve rehberlik anlayışına bağlıdır.

24 1.PSİKOLOJİ DANIŞMA HİZMETLERİ
Psikoloji danışma bireylerin kendilerini tanımaları, güçlü ve zayıf yönlerini fark ederek yaşadıkları problemleri etkili biçimde çözmeleri amaçlanan, yüz yüze bir ilişki süreci içinde sunulan ve duygusal yönü ön planda olan profesyonel bir yardımdır.

25 Rehberlik servislerinin doğrudan hizmet alanlarının merkezinde olan psikolojik danışma hizmeti bu konuda eğitim almış “psikolojik danışman” lar tarafından yürütülür.

26 Bir uygulama mesleği olan psikoloji danışma ve rehberlikte de diğer mesleklerde olduğu gibi kendine özgü uygulamaya yönelik ilke ve teknikleri ile etik kuralları vardır. Bu anlamda psikolojik danışma hizmetleri ancak uzman kişiler tarafından yani psikoloji danışmanlar tarafından yürütebilir. Psikolojik danışma hizmetleri rehberlik hizmetlerinin temelini oluşturur. Bu yardımı alan kişiye “danışan”, yardımı veren uzmana “danışman” denir.

27 Okullarda Yapılan Danışma Hizmetleri Genelde Şu Alanlarda Yoğunlaşmaktadır:
Öğrenci başarısızlıkları ve öğrenme güçlükleri Gelecek planları, meslek seçimi Kişisel ve sosyal alanlarda yaşadığı sıkıntılar Okul ile ilgili problemler Aile ilgili sorunlar

28 PSİKOLOJİK DANIŞMA NEDİR ?
Psikolojik danışma ile ilgili değişik kaynaklarda, farklı tanımlar yapılmaktadır: Mowrer’e göre “psikolojik danışma, tamamen bilinç alanında olan çelişkilerin yarattığı normal kaygılardan şikayetçi bir bireye uzman tarafından yapılan yardımdır.”

29 Pepinsky psikolojik danışmayı; köklü problemi olmayan yani dış çevrelerden gelen baskıların kurbanı olan ve henüz katı, nörotik davranış kalıpları geliştirmemiş olan kişilere verilmesi gereken bir yardım olarak tanımlamıştır. Bu tanımlardan yola çıkarak; tanımlardan ortak hareketle psikolojik danışma hizmeti normal bireylere yönelik bir hizmettir. Danışan ile danışmanın yüze yüze geldikleri uygun bir fiziki ortamda, danışanın kendisini tanıması, sorunlarını anlayabilmesi ve gerçekçi kararlar alarak kendini gerçekleştirebilmesi amacıyla bireysel ya da grupla yapılan psikolojik yardım sürecidir.

30 PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETİNDE AMAÇ
Psikolojik danışma hizmetinin amacı olarak bireyin kendini gerçekleştirmesini sürekli gelişmekte olan bir düzey ve erişilmek istenen genel bir sonuç olarak algılamak gerekir. Psikolojik danışma hizmetinde amaç; gerek yardım eden gerekse yardım alan bakımından değişik biçimlerde ortaya çıkabilir: Buna göre psikolojik danışman yardım süresinde kısa vadeli, orta vadeli ve uzun vadeli amaçlardan söz edebiliriz.

31 Örneğin;her psikolojik danışma yardımında gerçekleştirilecek amaçlar kısa vadeli; birkaç psikolojik danışma ile bireyin mevcut sorunlarının giderilmesi orta vadeli amaç olarak olarak görülebilir. Bu amaçlar genel olarak bireyin mesleki, eğitsel ve kişisel olan tüm problemleri hakkında daha çok bilinçlenerek kendine uygun ve gerçekçi bir çözüm bulmasına yardım olarak özetlenebilir.

32 Sonuç olarak diyebiliriz ki; bireyin kendini anlayarak gerçekçi kararlar almasına, sorunlarını daha iyi görerek onları çözme becerisi göstermesine, böylece kişisel gelişimini çok yönlü olarak sürdürmesine yardımcı olmaktır. Böyle bir yardım yapılacaksa ister bireysel olsun ister grupla olsun bireyin istekli ve gönüllü olması gerekir sağlıklı bir psikolojik danışma için.

33 PSİKOLOJİK DANIŞMA VE PSİKOLOJİ İLİŞKİSİ
Tanımlardan da anlaşıldığı gibi psikolojik danışma süreci psikolojik bir süreçtir. Yani psikolojik danışma sürecinin terapötik bir ilişki olması bakımından psikoloji bilimi ile yakın bir ilişkisi vardır.

34 Psikolojik danışma ve psikoloji arasında temel birleştirmenin nedenleri şunlardır: 1.) Psikolojik danışmanın amaçlarının doğası psikolojiktir. 2.) Psikolojik danışmanın amaçlarının dayandığı kuramlar psikolojiden çıkarsanmıştır. 3.) Psikolojik danışma süresi psikolojiktir. 4.) Psikolojik araştırmalar hem danışma kuramlarının ortaya konmasına, hem de danışma sürecinin ve danışmanın sonucunun değerlendirilmesine katkıda bulunmaktadır.

35 PSİKOLOJİK DANIŞMA İLE PSİKOTERAPİ ARASINDAKİ FARKLAR
Danışmada uygulayıcı kişi danışman, psikoterapide ise psikoterapist. Danışmada yardım alan kişi danışan, psikoterapide ise hasta. Danışmanın amacı, bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmak, kendini tanımasını sağlamak, terapinin ise iyileştirmek tedavi etmek. Danışma okullarda endüstri, sağlık, sosyal yardım kurumları ve askeriye de, terapi ise hastanelerde, kliniklerde yapılır. Danışmada görüşme metodu kullanılır, terapide ise medikal tedavi(ilaç tedavisi) ve görüşme yöntemi kullanılır. Danışma eğitsel,mesleki ve kişisel konularda ki yardımları kapsarken, terapi nevroz ve psikoz gibi konuları kapsar.

36 Özetle; “psikolojik danışma ve psikoterapi arasında ayrım yapanların dayanakları genellikle şu beş noktada toplanmaktadır.” 1.) Yardım edilen kişinin normal olup olmaması 2.) Uğraşılan problemin tipi, içeriği, ağırlık derecesi 3.) Amaçlar 4.) Kullanılan yöntem ve teknikler 5.) Yardımın yapıldığı yer.

37 PSİKOLOJİK DANIŞMA UYGULAMALARINDA GENEL ÖLÇÜTLER
Psikolojik danışma, hizmetin verildiği kişi sayısına göre “bireysel psikolojik danışma” ve “grupla psikolojik danışma” olmak üzere ikiye ayrılır. Bireysel psikolojik danışma; bir kişiyle yapılan danışma yardımıdır. Yani danışan ile danışmanın uygun bir ortamda yüz yüze yapmış oldukları danışmadır. Grupla psikolojik danışma ise; adında anlaşıldığı üzere birden fazla kişi ile aynı anda yapılan danışma yardımıdır. Yani birden fazla danışan ile danışmanın aynı yaptıkları danışmadır.

38 Bireysel psikolojik danışma süresi ortalama 50 dakika iken grupla psikolojik danışmada bu süre 1-1,5 saattir. Oturumları, genellikle, uygun aralıklarla haftada iki kez yapılması önerilmektedir. Ancak, ilke olarak, iki oturum arasında bir haftadan fazla bir süre bulunmamalıdır. Grupla psikolojik danışma oturumlarının toplam ne kadar süreceğini önceden belirlemek zordur. Bunun grubun gelişimine bakmak en doğru yoldur. Grupla psikolojik danışma süresinde grup, iç ve dış etkilerle bir noktada kendiliğinden de dağılabilir. Okullarda toplam süre bazen bir yarı yıl olarak düşünülebilir. Ancak, grupla psikolojik danışma yardımının etkili olabilmesi için en az 10 oturumun olması gerekir.

39 PSİKOLOJİ DANIŞMA SÜRECİ NE DEĞİLDİR ?
Psikolojik danışmada bilgi verilebilir; ancak psikolojik danışma bilgi verme işi değildir. Psikolojik danışma yol gösterme, tavsiye ve akıl verme, öneride bulunma değildir. Hangi şekilde verilirse verilsin, psikolojik danışma ikna ederek, inandırarak, önderlik ederek tutum, inanç ve davranışları etkilemek değildir. Psikolojik danışma ikaz ederek, korkutarak, tehdit ederek, fiziksel güç kullanarak davranışları etkileme değildir. Yani, psikolojik danışma disiplin işi değildir.

40 Psikolojik danışma bireyi türlü işlere, mesleklere ve etkinliklere seçme ve ayırma da değildir.
Mülakatla ilgili olsa bile, psikoloji danışma mülakat değildir. Yani psikolojik danışma ile mülakat eş anlamlı değildir. Psikoloji danışma hizmeti “ danışmanın problemlerini çözen” bir hizmet birimi değildir. Başkalarının zorlamasıyla alınabilecek bir yardım değildir.

41 PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETİNİN DAYANDIĞI KURAMSAL TEMELLER
Bu kuramlar gelişim sırasına göre; 1.) Psikoanalitik Danışma Kuramı (Freud) 2.) Akılcı Duygusal Psikolojik Danışma (Ellis) 3.) Davranışçı Psikolojik Danışma Kuramı 4.) Danışandan Hız Alan (Hümanistik) Danışma Kuramı (Rogers- Maslow) 5.) Varoluşcu Danışma Kuramı 6.) Fenomenolojik Yaklaşım 7.) Eklektik Danışma Kuramı

42 DANIŞANDAN HIZ ALAN YAKLAŞIM KURAMI
Kuramın kurucusu Carl Rogers ( ) Danışandan hız alan yaklaşım insanı ve doğasını olumlu, değerli, iyi ve sorunlarını çözmede güçlü bir varlık olarak görür. Yine bu yaklaşıma insan: “kendini yönetme, yön verme, denetleme gücü ve kapasitesine sahiptir. Bireye seçme özgürlüğü sağlandığında iyiyi, doğruyu ve gelişmeye götüren davranışları seçebilir.”

43 Danışandan hız alan yaklaşım yaklaşıma göre sorunun iki temel kaynağı vardır:
1.) Bireyin kendini gerçekleştirme çabalarının engellenmesi, 2.) Bireydeki ideal benlik ile gerçek benlik arasındaki farklılıktır. Danışandan hız alan psikolojik danışma sürecinin temel amacı, sorunun kaynağı olan “gerçek benlik ile ideal benlik arasındaki farkı en aza indirgemek ve bireyin kendini kabul düzeyini yükseltmektir.” Bir diğer amaç da, “danışanın kendini gerçekleştirme çabalarına yeniden işlerlik kazandırmaktır.”

44 2. ORYANTASYON HİZMETLERİ
Oryantasyon; Yeni duruma yani ortama alıştırma hizmetidir. Öğrencinin okula ve okul çevresine uyumunu, okul ve okul çevresindeki olanaklardan yararlanmasını amaçlayan rehberliğin bu hizmeti daha çok okulun fiziki birimlerini ve okulun çevresini tanıtmayı kapsamaktadır. Oryantasyon hizmetinin amacı; nerelerin ve nelerinin tanıtılacağı, hizmetin nasıl ve kim tarafından yapılacağı önceden planlanıp uygulanan bir hizmettir.

45 Okulun açıldığı ilk haftalarda daha çok okula yeni kayıt yaptıran öğrencilere yönelik yürütülen bir çalışmadır. Oryantasyon hizmetleri sadece okullarda, okula yeni başlayan bireylere yönelik yapılan bir yardım olarak algılanmamalıdır. Bu hizmet rehberlik hizmetlerinin verildiği diğer kurumlarda da yapılmaktadır. Ayrıca oryantasyon sadece eğitim öğretim yılının başında değil, öğrenci okula geldiği dönem ortasında da sunulmaktadır.

46 Bu amaçla, okullarda alıştırma-oryantasyon hizmetleri içinde düşünülebilecek çalışmalar ve uygulamalar şöyle sıralanabilir: 1.) Okulun kısa bir tarihçesi ile tanıtılması. 2.) Okulun bina ve diğer fiziksel olanakları ile tanıtılması. 3.) Okulun bulunduğu yakın çevrenin tanıtılması. 4.) Okulda bulunan eğitim programının tanıtılması. 5.) Program dışı eğitsel, sosyal ve kültürel etkinliklerin tanıtılması. 6.) Okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin ve diğer öğrenci kişilik hizmetlerinin tanıtılması. 7.) Okulda uygulanan kuralların tanıtılması.

47 **3. ÖĞRENCİYİ TANIMA HİZMETLERİ
Öğrenciyi tanıma hizmeti bir anlamda bireyi tanıma hizmetidir. Öğrencinin bilişsel, ruhsal, sosyal, fiziksel gelişimine katkı sağlayabilmenin, ona karar aşamasında isabetli kararlar alabilmesini sağlamanın ön koşulu öğrenciyi tanımaktır. Bütün bu tanımdan yola çıkarak; “Rehberlik hizmetlerinin amacına ulaşabilmesi, verimli ve etkili olabilmesi ancak öğrenciyi tanıma hizmetlerine bağlıdır.” diyebiliriz.

48 Öğrenim yaşamı boyunca öğrencilere onları çeşitli yönleriyle tanımayı amaçlayan birçok teknik ve testler uygulanmaktadır. Bu test ve tekniklerden elde edilen sonuçlar öğrencinin kendisini birçok yönüyle tanımasına, problemlerini daha iyi anlamasına, böylece isabetli seçimler yaparak gerçekçi kararlar almasına yardımcı olmaktır. Öğrenciyi tanıma hizmetlerinin asıl(temel) amacı; bireyin kendisini tanımasını yardımcı olmaktır.

49 MEB Rehberlik ve Psikolojik Hizmetler Yönetmeliği’nin “Bireyi Tanıma” başlığında yer alan açıklamaya göre birey tanıma çalışması yapılırken dikkat edilmesi gereken noktaları altı başlıkta toplamıştır: 1.) Öğrencinin yetenek, ilgi, istek, mesleki değer, başarı gibi bireysel özellikleri ile sosyal, kültürel özellikleri olabildiğince çok boyutlu olarak ele alınır. 2.) Bilgilerin toplanmasında, değerlendirilmesinde ve kullanılmasında bilimsel standartlara uyulur.

50 3.) Bu çalışmalarda uygulanan ölçme aracı, yöntem ve tekniklerin kullanılması bir amaç değil araçtır. 4.) Bireyi tanıma çalışmalarında temel amaç; öğrencinin kendini tanımasıdır. Öğrenci hakkında elde edilen bilgiler, onun gelişimini desteklemek için kullanılır. 5.) Bireyi tanıma çalışmaları bir süreç dahilinde yürütülür. 6.) Elde edilen bilgiler bütünleştirerek değerlendirilir.

51 Bireyi tanıma tekniklerinin uygulanmasında dikkat edilmesi gereken önemli birkaç noktaya değinmekte yarar vardır: 1.) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin her alanına olduğu gibi tanıma tekniklerinin uygulanmasında, değerlendirilmesinde, sonuçlandırılmasında ve bilgilerin paylaşılmasında okul psikolojik danışmanıyla işbirliği içinde çalışılmalıdır. 2.) Tanıma tekniğini uygulamanın bir amacı olmalıdır ve bu amaç önceden belirlenmelidir.

52 3. ) Uygulanması ve değerlendirilmesi bilinen araçları kullanılmalıdır
3.) Uygulanması ve değerlendirilmesi bilinen araçları kullanılmalıdır. 4.) Sonuçlar mutlaka öğrenciyle paylaşılmalıdır. Sonuçları paylaşılamayacak araçlar kullanılmamalıdır. 5.) Bilgiler uygun yöntemlerle kayıt altına alınmalıdır. 6.) Psikolojik danışma ve rehberlik mesleğinin temel ilkesi “gizlilik” tir. Bu ilkeye bireye tanımada kullanılan araçlardan elde edilen kişiye özel bilgilerin korunmasında da dikkat edilmelidir.

53 4)BİLGİ TOPLAMA VE YAYMA HİZMETLERİ
Bu hizmet, öğrencilerin gereksinim duyabilecekleri kendilerini tanımaya ve geliştirmeye, okula ve çevreye uyum sağlamaya yönelik bilgileri toplamayı ve bu bilgileri onlarla paylaşmayı içeren bir hizmettir. Başlıca amacı okullarda öğrencilerin eğitsel ve mesleki alanlarda kendilerine en uygun ve gerçekçi seçimleri yaparak onların eğitsel ve mesleki yönelmelerine yardımcı olmaktır.

54 Öğrencilerin gereksinim duydukları ve yararlanacakları bilgilerin bir kısmı okul içinden bir kısmı da okul dışından toplanan bilgilerdir. 1.) Eğitsel 2.) Mesleki 3.) Kişisel-toplumsal konularda bilgiler toplanıp öğrenciler bilgilendirilebilirler.

55 Okul dışından eğitsel ve mesleki bilgilerin toplanmasında şu yöntemlerden yararlanılabilir: 1.) Anket, soru listesi, envanter, vb. formları göndererek tanıtıcı bilgiler toplama 2.) İlgili gazete ve dergi sayfalarını toplama 3.) Radyo ve televizyon programlarından yararlanma 4.) Resmi dökümanlardan yararlanma 5.) Çevredeki diğer ilgili kişilerden yararlanma

56 Eğitsel ve mesleki bilgilerin paylaşılmasında şu yöntemlerden yararlanılabilir: 1.)Eğitsel ve mesleki bilgilerin paylaşılması ve yorumlanması amacı ile öğrencilerle bireysel ve grupla psikolojik danışma yapma 2.)Okul gazetesi, haber tahtaları ve duyuru tahtaları hazırlamak 3.)Okulda meslek günleri ve meslek geceleri düzenlemek 4.)Öğrencilerle birlikte ilgili okullara ve işyerlerine geziler düzenlemek 5.)Okul içinden, üst okullardan, çeşitli iş ve mesleklerden konuşmacılar davet ederek konferanslar düzenlemek

57 Bilgi Toplama ve Yayma Hizmetinin Sunulmasında Bazı Temel Kurallar:
1.)Hizmet planlı ve programlı yapılmalı 2.)Okul yönetimi psikolojik danışman ve öğretmenler işbirliği içinde olmalı 3.)Bilgi toplama ve paylaşma hizmeti süreklilik kazandırılmalıdır 4.)Bilgiler sınıflandırılıp, özetlenerek en uygun biçimde düzene konulmalıdır 5.)Bu bilgiler en uygun yaklaşımlar içerisinde öğrenci, veli ve ilgili personel ile paylaşılmalıdır.

58 5. SEVK (YARDIM ALMAYA YÖNLENDİRME ) HİZMETLERİ
Bu hizmet öğrencilerin yararlanmaları ve yardım almaları amacı ile okul içinde ve dışında gereksinim duydukları kişi ve kurumlara yönlendirme hizmetidir. Öğretmen görev alanının dışında kalan konularda, öğrencileri okul psikolojik danışman ve rehberlik servisine, psikolojik danışmanı olmayan okullarda ise rehberlik araştırma merkezine yönlendirmelidir.

59 6. YÖNELTME VE YERLEŞTİRME HİZMETLERİ
Bu hizmetin önkoşulu; öğrenciyi tanıma, bilgi toplama ve bilgilendirme hizmetidir. Yöneltme ve yerleştirme hizmetleri, “öğrencilerin kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda çeşitli okullara, programlara, seçmeli derslere, sosyal, kültürel ve eğitsel etkinliklere, iş ve meslek alanlarına yönelmeleri ve yerleşmeleri amacı ile yapılan çalışmaları” kapsar.

60 Hizmetin verildiği yere göre yerleştirme:
Yerleştirme hizmetleri hizmetin verildiği yere ve hizmetin niteliğine göre çeşitlilik göstermektedir. Hizmetin verildiği yere göre yerleştirme: 1.)Okul içi yerleştirme 2.)Okul dışı yerleştirme Hizmetin niteliğine göre yerleştirme: 1.) Eğitsel yerleştirme 2.) Mesleki yerleştirme 3.) Sosyal yerleştirme

61 İlköğretimde Yöneltme Çalışmaları:
Öğrencilerin ilgi, istek, yetenek ve kişilik özellikleri dikkate alınarak; olumlu bir benlik kavramı geliştirebilmelerine, seçeneklerden haberdar olmalarına, potansiyellerinin farkında olarak onu geliştirmeye çalışmalarına, bu doğrultuda kararlar alabilmelerine, aldıkları kararların sonuçlarını görebilmelerine, Kararlarının sorumluluğunu almalarına yönelik bilimsel hizmetlerin düzenli ve sürekli bir biçimde verilmesidir.

62 İlköğretim Kurumlarında Yöneltmenİn İlkelerİ:
1.)Yöneltme bir süreçtir. 2.)Eğitim öğretim etkinliklerinin merkezinde öğrenci yer alır. 3.)Yöneltme, öğrencilerin tümüne fırsat eşitliği sağlayacak şekilde yapılır. 4.)Yöneltme zorlayıcı değil, kişinin kararının doğru ve gerçekçi olması yönünde yol göstericidir. 5.)Tanıma, izleme, değerlendirme ve yöneltme etkinlikleri, bilimsel esaslara ve yeniliklere göre yapılır.

63 İlköğretim Kurumlarında Yöneltmenin Amaçları:
1.) Yeteneklerini, ilgilerini ve kişilik özelliklerini tanımalarına, isteklerinin farkında olmalarına 2.) Sahip oldukları benlik kavramını kendi geleceklerini ve meslek seçimini etkileyeceğini anlamalarını 3.) Tüm mesleklerin topluma yararlı olduğu bilincini geliştirmelerine 4.) Meslek inceleme yöntemlerini kavramalarına ve bu yöntemlerini uygulamalarına 5.)Akademik başarının üst öğrenim kurumlarına veya çalışma hayatına yönelmelerinde önemli olduğunu kavramalarına yardımcı olmaktır.

64 İlköğretim Kurumlarında Çalışma Usul ve Esasları
1.) Anasınıfından itibaren her öğrenciye ait bir öğrenci dosyası tutulur. 2.) 6,7 ve 8. sınıfların her şubesi için şubede ders okutan branş öğretmenleri tarafından sınıf gözlem formu doldurulur. 3.) Şube rehber öğretmeni tarafından veli bilgilendirme toplantısına kadar her öğrenci için gözlem raporu düzenlenir. 4.) Mayıs ayında veli bilgilendirme toplantısı yapılır.

65 5.) Gözlem raporunda veli ve öğrencinin de görüş bildirecekleri bir bölüm bulunur. 6.) Gözlem raporları okul müdürleri tarafından onaylandıktan sonra öğrenci dosyasında saklanır. 7.) Diploma almaya hak kazanan öğrenciler için yöneltme öneri kurulu tarafından iki nüsha yöneltme öneri formu düzenlenir.

66 Yönlendirme İle İlgili Şube Rehber Öğretmenin Yapacağı İşler:
1.)Öğrenci dosyasını doldurulur, meydana gelen değişiklikleri kaydeder. 2.)Öğrenci hakkında bilgi toplar, öğrenciyi ve gerekli durumlarda veliyi bilgilendirir. 3.)Branş öğretmenlerinden gelen sınıf gözlem formlarını ait olduğu yıl süresince saklar. 4.)Gözlem raporlarının bir örneğini veli bilgilendirme toplantısında velilere dağıtır, açıklar, özel görüşme talep eden velilerle görüşme yapar. 5.)Veli bilgilendirme toplantısına katılamayan velileri müdür yardımcısına bildirir.

67 Yönlendirme İle İlgili Rehber Öğretmenin Yapacağı İşler:
1.) Okulun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını, yöneltme etkinliklerini de kapsayacak şekilde hazırlar. 2.) Yöneltme sürecinde; öğrencilere, okul yönetimine, öğretmelere, velilere danışmanlık hizmeti verir. 3.) Veli bilgilendirme toplantısına hazır bulunur, görüşme talep eden velilere yöneltme çalışmaları hakkında bilgi verir. 4.) Şube rehber öğretmeni ile birlikte diploma almaya hak kazanan öğrenciler için eğitim programı önerisi hazırlar. 5.) Yöneltme öneri kurullarına katılır. Bütün bu çalışmalar daha öncede belirtildiği gibi psikolojik danışma ve rehberlik ilkelerine, etik kurallarına uygun ve işbirliği halinde yürütülmelidir.

68 7. İZLEME VE DEĞERLENDİRME HİZMETLERİ
İzleme hizmeti öğrenciye sunulan hizmetlerin sonuçlarını görmeye yönelik “geri bildirim” niteliğinde bir hizmettir. İzleme ve değerlendirme hizmeti ; öğrenciye çeşitli alanlarında sunulan psikolojik danışma, oryantasyon, öğrenciyi tanıma, sevk, bilgi toplama ve bilgilendirme, yöneltme ve yerleştirme hizmetlerinin ne ölçüde amacına ulaştığını ortaya koyması ve bu hizmetlerin geliştirilmesini sağlamasıdır.

69 İzleme ve değerlendirme hizmetlerinin sağladığı yararlar: 1
İzleme ve değerlendirme hizmetlerinin sağladığı yararlar: 1.) Okulda uygulanan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin etkili olup olmadığını ortaya koyar. 2.) Okul psikolojik danışma ve rehberlik programı ve sınıf rehberlik planlarının yeterli ve yetersiz yanları hakkında bilgi verir. 3.) Bu doğrultuda hazırlanacak olan psikolojik danışma ve rehberlik programlarının daha gerçekçi ve öğrencilerin gereksinimlerine yönelik olmasını sağlayarak, programın etkililiğini artırır.

70 4.) Okul psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin sürekli yenilenmesini ve gelişmesini sağlar. 5.) Hizmetlerin uygulanma sürecinde ortaya çıkan aksaklıklar hakkında bilgi verir. 6.) Okul-içi sunulan hizmetleri yakından izleme, hizmetlerin süreç içinde iyileştirilmesini sağlar. 7.) İzleme ve değerlendirme hizmetleri mezun olan öğrencileri de kapsadığından psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin sürekliliğini sağlar.

71 İzleme hizmetleri ikiye ayrılabilir: 1
İzleme hizmetleri ikiye ayrılabilir: 1.) Okul-içi izleme ve değerlendirme: Çeşitli alanlarda rehberlik hizmeti alan öğrencilerde sürecin ve sonucun izlenmesidir. Örneğin; oryantasyon, bilgi toplama ve bilgilendirme hizmetleri sonrasında öğrencilerin okula uyumların izlenmesi. 2.) Okul-dışı izleme ve değerlendirme: Bu daha çok okuldan mezun olmuş bir üst eğitim kurumuna, Bir işe ya da mesleğe yerleşmiş öğrencilerin buralardaki uyumlarını ve başarılarını izlemeye yöneliktir.

72 Okul – içi izleme ile okul – dışı izleme hizmetleri arasında iki önemli fark vardır: 1.) Okul – içi izleme ve değerlendirme kolay izlenebilirken, okul – dışı izlemede bazı güçlükler ortaya çıkabilmektedir. 2.) Okul – içi izleme ve değerlendirmeye daha kolay müdahale edilebilirken, okul – dışı izleme ve değerlendirmede bu daha zor olmaktadır.

73 **Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Öğrenciye Dönük DolaylI Hizmetler
Aşağıdaki sorular psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin önemini daha iyi anlatacaktır: 1.) Öğrencilerin gereksinimleri, okulun özellikleri ve olanakları dikkate alınmadan hazırlanmış bir yıllık okul psikolojik danışma ve rehberlik programı, rehberlik hizmetleri ne kadar amacına ulaştırabilir ? 2.) Bir anne – babanın kendi çocuklarının ilgi ve yeteneğinden farklı beklentiler içinde olması, okulda çocuğa yapılacak yönlendirme ve yerleştirme hizmetlerini nasıl etkileyecektir ?

74 3.) Okul yönetiminin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yararına inanmadığı ve çalışmalara destek vermediği ya da öğretmenlerin psikolojik danışma ve rehberlik çalışmalarını fazladan iş gibi algıladıkları bir okulda, o okulun öğrencileri psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden ne kadar yararlanabilirler ? 4.) Okulun içinde bulunduğu çevreyi kendi olanaklarıyla tanımaya öğrenmeye çalışan bir öğrencinin uyum süresinin uzamasının sonuçları neler olabilir ? 5.) Araştırma ve değerlendirme hizmeti yürütülmeden öğrenciye etkili bir psikolojik danışma ve rehberlik hizmeti sunulabilir mi ?

75 8. OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK PROGRAMININ HAZIRLANMASI
Okullarda rehberlik programları hazırlanırken okulun özelliği, öğrencilerin gereksinimleri, okulun bulunduğu sosyo – ekonomik çevre ve okulun olanakları göz önüne alınmalıdır. Bütün bunlar gösterir ki; rehberlik programları okulun türüne ve özelliğine, öğrencilerin gereksinimlerine ve okulun olanaklarına göre değişmektedir. Bu fark da zaten tüm okullarda yapılan rehberlik programlarının çeşitliliğini ve farklılığını ortaya koyar.

76 Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinde üç tür programdan söz edilebilir: 1.) Rehberlik hizmetleri çerçeve programı: Rehberlik Araştırma Merkezleri tarafından hazırlanarak okullara gönderilen program. 2.) Okul psikolojik danışma ve rehberlik servisi yıllık çalışma programı: Okul psikolojik danışma ve rehberlik servisinde çalışan psikolojik danışmanlarca, “çerçeve planı” dikkate alınarak hazırlanır. Bir yıl boyunca tüm çalışmaları kapsayan programdır. 3.) Yıllık sınıf rehberlik çalışma planları: Sınıf rehber öğretmenlerinin “Okul psikolojik danışma ve rehberlik servisi yıllık çalışma programı”nı dikkate alarak hazırladıkları yıllık çalışma planlarıdır.

77 Bir rehberlik programı hazırlarken dikkat edilmesi gereken özellikler: 1.) Okulun türü ve özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. 2.) Okulun türüne özgü amaçlar dikkate alınmalıdır. 3.) Öğrencilerin özellikleri, beklentileri ve gereksinimleri okulun türüne göre değiştiği için programda ön planda tutulmalıdır. 4.) Program psikolojik danışma ve rehberlik hizmet alanlarını kapsamalıdır. 5.) Okulun fiziki ve maddi olanakları gözetilmelidir.

78 6.) Uygulanabilir ve sonuçlandırılabilir çalışmalar programa alınmalıdır. Sonuçları öğrenciyle paylaşılamayacak etkinlikler programa alınmamalıdır. 7.) Programda çalışmaların – etkinliklerin ne zaman yapılacağı, kim ya da kimler tarafından uygulanacağı ve hizmetin amacı belirtilmelidir. 8.) Dönem içinde uygulamada ortaya çıkan aksaklıklar, engeller not edilmeli ve bu notlardan bir sonraki yılın programı hazırlanırken yararlanılmalıdır. 9.) Bir sonraki yıl programda yer alacak konuların, etkinliklerin bazıları öğrencilere sorularak tespit edilmelidir.

79 9. KONSÜLTASYON HİZMETLERİ
Diğer adıyla müşavirlik – danışma hizmetidir. Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri bir ekip işidir. Dolayısıyla okullarda psikolojik danışma ve rehberlik hizmet alanlarından en önemlilerinden birisidir danışma (konsültasyon) hizmetleri.

80 Psikolojik danışma ve rehberlikte müşavirlik hizmetlerinin amacı;
okuldaki yönetici ve öğretmenlerin daha yeterli ve ortak bir rehberlik anlayışına sahip olmasını böylece okuldaki çalışmalarda bu anlayışın esas alınmasını tüm olanakların bu anlayışa uygun bir biçimde kullanılmasını sağlamaktır. Diğer bir anlamda rehberlik hizmetlerinin etkinliğini artırmaktır.

81 Okullarda müşavirlik hizmetleri içinde sayılabilecek çalışmalardan bazıları aşağıdaki gibidir: 1.) Sınıfların öğrenme ve psikolojik sağlığa daha uygun ortamlar haline getirilmesi için öğretmenlerle işbirliği. 2.) Öğretmenlerden beklenen sınıf-içi rehberlik uygulamalarında öğretmenlerle işbirliği. 3.) Öğrenme ve çalışma güçlükleri, özel ihtiyaçları ve problemleri olan öğrencilerini tanımak ve bunlara yardım etmek isteyen öğretmenlerle işbirliği yapma. 4.) Okuldaki tüm olanakların psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine daha uygun olarak kullanılmasında okul müdürü ve diğer yöneticilerle anlayış ve işbirliği sağlama.

82 6.) Eğitsel kol çalışmalarını programlama ve sürdürmede kol sorumlusu öğretmenlerle işbirliği. 7.) Okul eğitim programlarının ve günlük çalışma planlarının öğrencilerin, ilgi, ihtiyaç ve gelişmelerine daha uygun hale getirilmesi için müdür ve diğer yöneticilerle işbirliği. 8.) Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri ile ilgili genel açıklama, bülten, araştırma ve inceleme raporu, değerlendirme raporu, istatistiksel bilgi ve grafik gibi dokümanları hazırlama ve bunları uygun yaklaşımlar içinde yönetici ve öğretmenlerle paylaşma. 9.) Psikolojik danışma ve rehberlik ile ilgili elde bulunan kitap, dergi ve benzeri yazılı dokümanları incelemek ve okumak üzere yönetici, öğretmen ve diğer personelin yararına sunma, vb.

83 MEB Rehberlik ve Psikolojik Hizmetleri Yönetmeliğine göre psikolojik danışmanların görevleri: 1.) Rehberlik programının ilgili kısmının uygulanmasında sınıf öğretmenlerine rehberlik eder. 2.) Okulunun tür ve özelliklerine göre gerekli eğitsel ve mesleki rehberlik etkinliklerini planlar, programlaştırarak uygular veya uygulanmasına rehberlik eder. 3.) Sınıflarda yürütülen eğitsel ve mesleki rehberlik etkinliklerinden, uygulanması rehberlik ve psikolojik danışma alanında özel bilgi ve beceri gerektirenleri uygular. 4.) Okul içinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleriyle ilgili konularda araştırma yapar, bunların sonuçlarından yararlanılmasını sağlar.

84 5.) Okula bir alt öğrenim kademesinden veya nakil yoluyla gelen öğrencilerin gelişim dosyalarını inceler, sınıf rehber öğretmeniyle işbirliği içinde değerlendirir. 6.) Öğrencinin ilgi, yetenek ve akademik başarıları doğrultusunda eğitsel kollara yönetilmesi konusunda branş ve sınıf rehber öğretmenine bilgi verir ve işbirliği yapar. 7.) Ailelere, öğrencilere, sınıf rehber öğretmenlerine ve gerektiğinde diğer okul personeline yönelik hizmet alanına uygun toplantı, konferans ve panel gibi etkinlikler düzenler. 8.) Okulda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin komisyonlara ve toplantılara katılır, gerekli bilgileri verir, görüşlerini belirtir.

85 MEB Rehberlik ve Psikolojik Hizmetleri Yönetmeliğine göre sınıf rehber öğretmenlerinin görevleri: 1.) Okulun rehberlik ve psikolojik danışma programı çerçevesinde sınıfın yıllık çalışmalarını planlar ve bu planlamanın bir örneğini rehberlik ve psikolojik danışma servisine verir. 2.) Rehberlik için ayrılan sürede sınıfa girer. Sınıf rehberlik çalışmaları kapsamında eğitsel ve mesleki rehberlik etkinliklerini, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisinin organizasyonu ve rehberliğinde yürütülür. 3.) Sınıfındaki öğrencilerin öğrenci gelişim dosyalarının tutulmasında, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisiyle işbirliği yapar.

86 4.) Sınıfa yeni gelen öğrencilerin gelişim dosyalarını rehberlik ve psikolojik danışma servisi ile işbirliği içinde inceler, değerlendirir. 5.) Sınıfıyla ilgili çalışmalarını, ihtiyaç ve önerilini belirten bir raporu ders yılı sonunda ilk hafta içinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisine iletir. 6.) Öğrencilerin ilgi, yetenek ve akademik başarıları doğrultusunda eğitsel kollara yöneltilmeleri konusunda psikolojik danışmanla işbirliği yapar. 7.) İlköğretimde 1’inci sınıftan 5’inci sınıfa kadar olan sınıfları okutan öğretmenler de bu görevleri kendi sınıflarında; üst sınıflardaki sınıf rehber öğretmenleri gibi, öğrencilerin yaş, gelişim, eğitim durumları, bireysel özellikleri ve gereksinimleri doğrultusunda, rehberlik ve psikolojik danışama servisinin eş güdümünde yürütürler.

87 10.ANNE BABAYA REHBERLİK HİZMETLERİ
Anne babalar çocukları okula başladıktan sonra ders başarıları ile ilgilenmektedirler. Çocuklarının fiziksel, psikolojik, sosyal gelişimleri, ilgi ve yetenekleri, kişilik özellikleri gibi gelişim yönlerini göz ardı etmektedirler. Bu durum ebeveynlerin çocuklarını çeşitli yönleriyle tanımamalarına, gelişimsel özelliklerini anlamamalarına neden olmaktadır. Bu da beklenti düzeylerinin farklılaşmasına sorunlar yaşanmasına neden olmaktadır.

88 Anne babaların kendi çocuklarının fiziksel, psikolojik, sosyal gelişim özellikleri konularında bilgilenmeleri, onları tanımaları, çocuklarının geleceğe ait beklentilerini bilmelerinin önemi büyüktür. Rehberlik hizmetlerinden yararlanarak kendi çocuğu hakkında yeterli bilgiye sahip anne babalar, çocuklarının gelişmek istedikleri yönde katkı sağlayacaklardır. Velilere, eğitim sürecinde kendilerine ihtiyaç duyulduğunu hissettirmek gerekir. Bu amaçla belli programa dayalı olarak anne baba rehberliği çalışmaları yapılabilir.

89 11. ÇEVRE İLE İLİŞKİLER Bir eğitim kurumu olan okulun en önemli özelliklerinden birisi, insan unsurunun ağırlıklı olması ve sosyal bir ortam içinde çevrenin bir parçası olarak varlığını sürdürmesidir. Okul, içinde bulunduğu toplumsal, kültürel ve ekonomik yapıların bir parçasıdır. Okul hem bu yapılardan etkilenir hem de bu yapıları etkiler. Bir toplumsal kurum olan okul, içinde bulunduğu yapıdan öğrenci alır, bunları eğitir ve eğittiği bu öğrencileri tekrar çevreye verir.

90 Yakın ve Uzak Çevre Faktörü:
Uygun davranış ancak uygun koşullarda gerçekleşir. Uygun çevre sağlamak koşuluyla, değiştirilemeyecek davranış olmadığı söylenebilir. Çevre değişkenleri bu davranışın güdüleyecisi olduğu gibi, engelleyicisi de olabilir. Bu iki yönlü etki hem yakın, hem de uzak çevreden gelir.

91 1.) Yakın Çevre: Öğrencinin her gün içinde bulunduğu çevredir: sınıf, okul, aile, boş zaman geçirme alanları vb. 2.) Uzak Çevre: Kitle iletişim araçları (TV, internet, gazete ve dergiler) farklı yaşam biçimleri ve kültürler sunarak öğrenciyi, öğrencide okulu etkiler. Okuldan beklenen, öğrencilerin bu araçlardan yararlanma anlamında, uzak çevresini etkileyebilmesi olmalıdır.

92 12. ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME HİZMETLERİ
Bu hizmetin asıl amacı, araştırma ve değerlendirmeler sonucunda sayısal verilerden yola çıkarak psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerini düzenlemek ve gelişimin sürekliliğini sağlamaktır. Araştırma ve değerlendirme hizmetleri yoluyla okullarda sunulan psikolojik danışma ve rehberlik hizmeti kendisini program, öğrencinin ihtiyaçları ve okulun olanakları doğrultusunda değiştirir ve geliştirir.

93 Araştırma ve değerlendirme hizmetini gerekli kılan nedenler:
1.)Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri bilimsel bir hizmettir. 2.)Ekonomik, toplumsal ve teknolojik yapıdaki değişmelerin, öğrenci ihtiyaçlarını değiştirmesi ve çeşitlendirmesi. 3.)Rehberlik hizmetleri programlarının okulun tür ve özelliklerine, okulun bulunduğu sosyo- ekonomik çevreye göre değişiklik göstermesi.

94 4.)Eğitim programlarındaki değişikliklerden doğan öğrenci ihtiyaçlarına yanıt verebilmek 5.)Okuldan uygulanan mevcut psikolojik danışma ve rehberlik programının verimliliğinin, ne ölçüde amacına ulaştığının belirlenebilmesi. 6.)Rehberlik hizmetleri programlarının geliştirilmesi ve güncellenmesi yoluyla gerçekçi bir yapıya kavuşturulması.

95 Okullardaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri kapsamında düşünülebilecek araştırma ve değerlendirme çalışmalarından bazıları aşağıda verilmiştir. 1.)Öğrencilerin çeşitli alanlara ilişkin sorunlarının ve ihtiyaçlarının belirlenmesi. 2.)Öğrencilerin başarılarını olumsuz etkileyen okul-içi ve okul-dışı faktörlerin belirlenmesi. 3.)Öğrenci, öğretmen ve velilerin okuldaki rehberlik hizmetlerine ilişkin algı ve beklentilerinin belirlenmesi. 4.)Öğrencilerin okula uyum sorunlarının ve öğrenme güçlüklerinin belirlenmesi. 5.)Öğrenci ilgi, yetenek ve bazı kişilik özelliklerinin belirlenmesi.

96 Araştırma ve değerlendirme hizmeti,
okul psikolojik danışma ve rehberlik hizmet alanlarından hangilerinin, öncelikli ve yoğunluklu olarak çalışılacağının belirlenmesi açısından da psikolojik danışmanlara yol gösterici niteliktedir. Örneğin; okulda yönetici ve öğretmenlerin rehberlik hizmetleriyle ilgili tutum, düşünce ve beklentilerine yönelik bir araştırma sonucunda, personelin tutumlarıyla rehberlik hizmetlerinin ilke ve amaçları arasında bir farklılık ortaya çıkmışsa, okul psikolojik danışmanı ağırlıklı olarak konsültasyon(danışma) hizmeti verecektir.