2013-2014 Öğretim Yılı Bahar Yarıyılı MUHASEBE DERSİ 7.hafta Yrd. Doç. Dr. Tuğba DENİZ Ormancılık Ekonomisi Anabilim Dalı 1.

... konulu sunumlar: "2013-2014 Öğretim Yılı Bahar Yarıyılı MUHASEBE DERSİ 7.hafta Yrd. Doç. Dr. Tuğba DENİZ Ormancılık Ekonomisi Anabilim Dalı 1."— Sunum transkripti:

1

2 2013-2014 Öğretim Yılı Bahar Yarıyılı MUHASEBE DERSİ 7.hafta Yrd. Doç. Dr. Tuğba DENİZ Ormancılık Ekonomisi Anabilim Dalı 1

3 Dersin genel konu başlıkları Duran varlıklar Borçlar Öz Sermaye 2

4 DURAN VARLIKLAR Bir yıldan veya normal bir faaliyet döneminden daha uzun sürelerde işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda veya normal bir faaliyet dönemi içerisinde paraya çevrilmesi ve tüketilmesi öngörülmeyen varlıklardır. 3

5 BİLANÇO 1 DÖNEN VARLIKLAR3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR 10 HAZIR DEĞERLER 11 MENKUL DEĞERLER 12 TİCARİ ALACAKLAR 13 DİĞER ALACAKLAR 15 STOKLAR 18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR 4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR 24 MALİ DURAN VARLIKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

6 Duran Varlık İşlemleri ve Muhasebeleştirilmesi Duran Varlık Kavramı – Mali Duran Varlık Kavramı – Maddi Duran Varlık Kavramı – Maddi Olmayan Duran Varlık Kavramı – Özel Tükenmeye Tabi Varlık Kavramı Duran Varlık İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi

7 DURANVARLIK MALİ DURAN VARLIK MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIK MADDİ DURAN VARLIK ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIK DİĞER DURAN VARLIK

8 24 MALİ DURAN VARLIKLAR Uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklar nedeniyle elde tutulan uzun vadeli menkul kıymetler bu grupta izlenir. Tekdüzen Hesap Planında Mali Duran Varlıklar grubunda aşağıdaki hesapları içerir. 24-MALİ DURAN VARLIKLAR 240-BAĞLI MENKUL KIYMETLER 241-BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-) 242-İŞTİRAKLER 243-İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ 244-İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI,DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 245-BAĞLI ORTAKLIKLAR 246-BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERİ(-) 247-BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-) 248-DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR 249-DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR KARŞILIĞI(-) 7

9 2 DURAN VARLIKLAR 20 21 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR 24 MALİ DURAN VARLIKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 250 ARAZİ VE ARSALAR 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ 252 BİNALAR 253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR 254 TAŞITLAR 255 DEMİRBAŞLAR 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 259 VERİLEN AVANSLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

10 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR Bunlar; işletme etkinliklerinde kullanmak ya da kiralamak için edinilen, tahmini yararlanma süresi bir yıldan daha uzun olan, satılması düşünülmeyen ve kullanıldıkları süre içerisinde aşınma yıpranma ve eskime nedeniyle değer kaybına uğrayan varlıklardır. Maddi duran varlıklar bir işletmenin üretim kapasitesi hakkında genel bir fikir verirler. 9

11 Maddi duran varlıklar; satış amacıyla değil, işletme etkinliklerinde kullanmak üzere satın alınırlar. yararlanma süreleri bir yıldan daha uzundur, ancak arazi ve arsa dışında kalan tüm maddi duran varlıkların ömürleri sınırlıdır. arazi ve arsa hariç, üretimde kullanıldıkları süre içinde amortisman yoluyla tüketilerek gidere dönüşürler. 10

12 Tek Düzen Hesap Planı maddi duran varlıklar grubunda aşağıdaki hesapları kapsar: 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 250 ARAZİ VE ARSALAR 252 BİNALAR 253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR 254 TAŞITLAR 255 DEMİRBAŞLAR 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

13 250 Arazi ve Arsalar Arazi; tarım faaliyetlerine ayrılan veya parsellenerek arsa haline getirilmeye uygun olan geniş toprak parçalarına denir. Arsa ise; belediye sınırları içinde olup inşaata uygun biçimde olan parsellenmiş arazi parçalarına verilen addır. Satın alınan arazi ve arsalar maliyet bedeli üzerinden “250 Arazi ve Arsalar Hesabı”’na borç; satılması veya nitelik değiştirmesi halinde alacak kaydedilir. 12

14 252 Binalar Bina elde edildiğinde bu hesap borçlandırılır. Bina aktifler arasından çıktığında ise alacaklandırılır. Binaların satın alınması sırasında yapılan tapu, noter harcı ve giderlerin alış bedeline eklenerek maliyet üzerinden muhasebeleştirilir. 253 Tesis Makine ve Cihazlar İşletme faaliyetlerinde kullanılan her türlü makine, tesis ve cihazlar, 253 Tesis, Makine Ve Cihazlar hesabında maliyet bedeli ile muhasebeleştirilir 13

15 254 Taşıtlar İşletme faaliyetlerinde kullanılan her türlü taşıma araçları 254 Taşıtlar Hesabı’nda görülür. Taşıtların elde edilmesi halinde bu hesaba borç kaydı yapılır, taşıtların elden çıkması halinde ise alacak kaydı yapılır. Taşıtlar maliyet bedeli üzerinden muhasebeleştirilir. Bir taşıtın maliyeti, alış bedeli, gümrük vergisi (ithal edilmişse), taşıma gideri, taşıma için sigorta gideri, taşıt alım vergisi, alımla ilgili diğer giderlerden oluşur. 255 Demirbaşlar İşletme faaliyetleri sırasında yararlanılan kasa, hesap ve daktilo makinesi, evrak dolapları, masa, sandalye vb. büro eşyaları 255 Demirbaşlar Hesabında muhasebeleştirilir. Maliyet bedeli esas alınır. 14

16 2 DURAN VARLIKLAR 20 21 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR 24 MALİ DURAN VARLIKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 260 HAKLAR 261 ŞEREFİYE 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ 263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 264 ÖZEL MALİYETLER 265 266 267 DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 269 VERİLEN AVANSLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

17 Maddi Olmayan Duran Varlık Kavramı  herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan,  işletmenin belli bir şekilde uzun bir süre yararlandığı veya yararlanmayı beklediği,  belli koşullar altında hukuken korunan varlıklardır.

18  Her türlü haklar;  Patent  Lisans  Marka  Ticaret Unvanı  İsim Hakkı  Telif Hakkı  İmtiyaz Hakkı  Kullanma-Yararlanma Hakkı  Şerefiyeler (Hava Parası),  Aktifleştirilen giderler...  Kuruluş – Örgütlenme Giderleri  Araştırma – Geliştirme Giderleri

19 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 260 HAKLAR 261 ŞEREFİYE 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ 263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 264 ÖZEL MALİYETLER 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

20 2 DURAN VARLIKLAR 20 21 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR 24 MALİ DURAN VARLIKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 270 271 ARAMA GİDERLERİ 272 HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 273 274 275 276 277 DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 278 BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI (-) 279 VERİLEN AVANSLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

21 Madenler (kömür, bor vb.), Petrol yatakları, Taş ve kum ocakları, vb. doğal kaynaklar çıkarıldıkça tükeneceklerinden özel tükenmeye tabi varlıklar olarak ifade edilirler. Özel Tükenmeye Tabi Varlık Kavramı

22 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 271 ARAMA GİDERLERİ 272 HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 277 DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 278 BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI (-)

23 BİLANÇO 1 DÖNEN VARLIKLAR3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR 10 HAZIR DEĞERLER 11 MENKUL DEĞERLER 12 TİCARİ ALACAKLAR 13 DİĞER ALACAKLAR 15 STOKLAR 18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR 4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR 24 MALİ DURAN VARLIKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

24 Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi Alındıklarında, yapıldıklarında, veya elde edildiklerinde... Satıldıklarında, atıldıklarında, veya elden çıkarıldıklarında... BA Duran varlıklar aktif karakterli hesaplardır.

25 Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi Alındıklarında DURAN VARLIKLAR KASA XXXX Satıldıklarında KASA DURAN VARLIKLAR XXXX

26 250 Arazi ve Arsalar Örnek: A İşletmesi 11.05.2010 tarihinde ihtiyacı için 100.000 TL’ye peşin olarak bir arazi satın almıştır. Bunun için emlak vergisi, noter harcı olarak toplam 300 TL ödemiştir. 25

27 252 Binalar Örnek: A İşletmesi 12.05.2010 tarihinde %10 KDV dahil 550.000 TL’ye bir bina satın almış ve karşılığında çek vermiştir. Bu bina için ayrıca emlak vergisi, tapu ve noter harcı olarak 500 TL ödenmiştir. Bu işlemin Günlük defter kaydını yapınız. 26

28 253 Tesis Makine ve Cihazlar Örnek: A İşletmesi 13.05.2010 tarihinde %10 KDV dahil 220.000 TL’ye bir makine satın almış ve karşılığında 220.000 TL nominal değeri olan bir senedi ciro etmiştir. Bu makinenin nakli ve montajı için %10 KDV dahil 1.100 TL ödenmiştir. Bu işlemin Günlük defter kaydını yapınız. 27

29 254 Taşıtlar Örnek: A İşletmesi 14.05.2010 tarihinde 330.000 TL(%10 KDV dahil) anahtar teslim bir kamyon satın almış. Fatura tutarının 200.000 TL’sini nakit olarak ödemiş, 130.000 TL’si için ise çek vermiştir. Günlük defter kaydını yapınız. 28

30 255 Demirbaşlar Örnek: A İşletmesi yönetim işlerinde kullanmak üzere 15.10.2010 tarihinde %10 KDV dahil 2.200 TL’ye peşin olarak bir bilgisayar satın almıştır. Günlük defter defterine kaydını yapınız. 29

31 2.ÖRNEK: (KDV’yi ihmal ediniz !) 250 ARAZİ VE ARSALAR 100 KASA 85.000 b) 60.000 TL’ye bir dükkan alınmış ve 5.000 TL masraf yapılmıştır. c) 85.000 TL’ye bir kamyon alınmış ve 5.000 TL masraf yapılmıştır. a) 80.000 TL’ye bir arsa alınmış ve 5.000 TL masraf yapılmıştır. 252 BİNALAR 100 KASA 65.000 254 TAŞITLAR 100 KASA 90.000

32 3.ÖRNEK: İşletmenin kendi ihtiyacı için inşaa ettiği ambar 27.000 TL’ye malolmuştur. 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR27000 100 KASA 27000 b) İnşaat bittiğinde yapılacak kayıt : a) İnşaat devam ederken yapılacak kayıt : 252 BİNALAR 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 27.000 27.000

33 4.ÖRNEK: (KDV’yi ihmal ediniz !) 260 HAKLAR 100 KASA 3.000 3.000 b) Alınan yeni dükkan için 5.000 TL hava parası ödenmiştir. c) Kiralanan binaya 8.000 TL’ye çatı yaptırılmıştır. a) 3.000 TL’ye bir ETA muhasebe paket programı alınmıştır. 261 ŞEREFİYE 100 KASA 5.000 5.000 264 ÖZEL MALİYETLER 100 KASA 8.000 8.000

34 33 Fazlalıkları Bilançonun Pasif Tarafında Yer Alan Hesaplar İşletmenin varlıklarının finansmanında kullanılan kaynakların nerelerden sağlandığını gösteren hesap grupları bilançonun pasif tarafında yer alırlar. Bu hesaplar bilançonun pasif tarafında yer aldıkları için pasif hesaplar adı verilir. Bilançonun pasif tarafında yer alan ve işletmenin varlıklarının finansmanında kullanılan kaynaklar yabancı kaynaklar (borçlar) ve öz kaynaklar olmak üzere iki ana kaynak söz konusu olmaktadır.

35 Yabancı kaynaklar da geri ödeme süresi dikkate alınarak; kısa ve uzun vadeli olarak ikiye ayrılabilir. Dolayısıyla bilançonun pasif tarafındaki hesaplar, kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar olmak üzere üç ana grup altında toplamak mümkündür. Bu ayrım işletmenin mali yapısının ortaya konulması ve mali analizlerde işletmenin ödeme gücünün saptanması açısından önem taşımaktadır. 34

36 35

37 Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Kısa vadeli yabancı kaynaklar, en fazla bir yıl veya normal bir faaliyet dönemi içinde ödenen borçlardır. Kısa vadeli yabancı kaynaklarla ilgili hesaplar şunlardır: 300 Banka Kredileri 320 Satıcılar Hesabı 321 Borç Senetleri Hesabı 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 331 Ortaklara Borçlar Hesabı 335 Personele Borçlar Hesabı 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı 36

38 37 Kısa vadeli yabancı kaynaklarla ilgili hesaplar şunlardır: 300 Banka Kredileri 320 Satıcılar Hesabı 321 Borç Senetleri Hesabı 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 331 Ortaklara Borçlar Hesabı 335 Personele Borçlar Hesabı 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı

39 300 Banka Kredileri Günümüzde işletmelerin sadece öz kaynaklarıyla faaliyetlerini yürütebilmeleri zordur. Yabancı kaynaklardan da yararlanmaları, yani borçlanmaları kaçınılmazdır. Bankalar işletmelerin yabancı kaynak ihtiyacını karşılayan başlıca kuruluşlardır. Bankalar çeşitli kaynaklardan karşıladıkları paraları ihtiyacı olan kişi ve kuruluşlara belli bir faiz karşılığında verirler. Banka kredileri “300 Banka Kredileri Hesabından” izlenir ve bu hesap bir borç hesabıdır. 38

40 300 Banka Kredileri Banka kredileri ikiye ayrılır. Nakit kredi Nakit olmayan krediler (Teminat K, Kefalet K) Kredi ne şekilde sağlanırsa sağlansın nakit alınan krediler pasif karakterli bir yabancı kaynak hesabı olan (aynı zamanda bilanço hesabı olan) 300 Banka Kredileri Hesabı alacağına kaydedilir. Alınan kredilerin geri ödenmesi halinde de bu hesabın borcuna kayıt yapılır.

41 300 Banka Kredileri X İşletmesi 24.05.2010 tarihinde T Bankasından 20.000 TL kredi almıştır. X İşletmesi 25.05.2010 tarihinde T Bankasındaki borcuna karşılık 1.000 TL bankaya yatırmıştır. X İşletmesi 26.56.2010 tarihinde T Bankasından aldığı dekonttan alacaklı olduğu Selda TAN’ın 3.000TL’lik senedine karşılık T Bankasına 3.000 TL yatırdığını öğrenmiştir. 40

42 320 Satıcılar 320 Satıcılar hesabı işletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Bu hesapta banka kredileri hesabı gibi çalışır. Örnek: X İşletmesi 27.05.2010 tarihinde A Ticaretten tamamı kredili %10 KDV dahil 33.000 TL’lik, B Ticaretten de yine tamamı kredili 11.000 TL’lik (%10 KDV dahil) mal satın almıştır. 41

43 320 Satıcılar Örnek: X İşletmesi 29.05.2010 tarihinde A Ticarete olan borcunun 5.000 TL’sini banka hesabından ödemiştir. 42

44 321 Borç Senetleri İşletmenin faaliyet konusuyla ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senede bağlı borçlar “321 Borç Senetleri Hesabından” izlenir. Senede bağlı borçlarda artış olurken bu hesabın alacağına kaydedilir. Senede bağlı borçlar ödenirken de hesabın borcuna kayıt yapılır. Örnek: X İşletmesi 30.05.2010 tarihinde AS Ticaret İşletmesinden %10 KDV dahil 44.000 TL’lik mal satın almıştır. Karşılığında 44.000 TL’lik bir bono imzalayarak vermiştir. İşletme daha önce bir mal alımından doğan 25.000TL’lik senetsiz borcuna karşılık A Ticarete 31.05.2010 tarihinde aynı değerde bir bono vermiştir. 43

45 321 Borç Senetleri Örnek: X işletmesi 01.06.2010 tarihinde vadesi gelen 25.000 TL nominal değerli senedin karşılığını ilgili bankaya ödemiş ve senedini geri almıştır. İşlemlerin Günlük defter kaydını yapınız. 44

46 326 Alınan Depozito Ve Teminatlar Örnek : X işletmesi 02.06.2010 tarihinde alıcısı Z Ticaretten 1.000 TL’lik kap depozitosu almıştır. 45

47 331 Ortaklara Borçlar Örnek : A kolektif şirketi kısa vadeli finansman ihtiyacı için 03.06.2010 tarihinde Hasan Uzun’dan 100.000 TL borç almıştır. 46

48 Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Bir yıldan fazla vadeli olan işletme borçları Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar grubunu oluşturur. Bu grup Tekdüzen Hesap Planı’nda aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır. 4- UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 40- MALİ BORÇLAR 42- TİCARİ BORÇLAR 43- DİĞER BORÇLAR 44- ALINAN AVANSLAR 47- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 48- GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI 49- DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

49 4- UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 40- MALİ BORÇLAR 400 BANKA KREDİLERİ HESABI Bir yıldan uzun vadeli kredilerin izlendiği hesaptır. Alınan uzun vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde ise borç kaydedilir.

50 Örnek: İşletme bir bankadan 12.12.2011 tarihinde, ithal edeceği bir makine ile ilgili olarak 16.000 TL iki yıl vadeli kredi almıştır. ____________________12.11.2012______________ 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HS. 400 BANKA KREDİLERİ HS. 2 yıl vadeli kredi alınması 16 000

51 ÖZKAYNAKLAR Öz kaynaklara öz sermaye de denilmektedir. Öz sermaye, işletme sahibi veya ortaklığını bilanço tarihinde işletmeye yapmış oldukları sermaye yatırımları tutarıdır. Tek düzen hesap planına göre öz kaynaklarla ilgili hesaplar şunlardır: 500 Sermaye 590 Dönem Net Karı 591 Dönem Zararı 50

52 500 Sermaye Sermaye, işletme sahibi veya ortakların işletmenin kuruluşunda koymayı taahhüt ettikleri sermaye paylarının toplamıdır. İşletmelerin ana sözleşmelerinde yer alan ve ticaret siciline kaydedilmiş olan sermaye tutarı 500 Sermaye hesabında izlenir. Sermayede artışlar bu hesabın alacağına, azalışlar borcuna kaydedilir. Pasif karakterlidir. Bilançonun sağında yer alır. Sermaye hesabı = Varlıklar – Borçlar denkliğine göre işlem görür. 51

53 Örnek: X, 04.06.2010 tarihinde 200.000 TL nakit, 50.000 TL nominal değerli hisse senedi, 40.000 TL’lik bir taşıt aracını sermaye olarak koyarak bir kereste işletmesi kurmuştur.

54 590 Dönem Net K â rı, 591 Dönem Net Zararı Faaliyet dönemi kâr ile kapanırsa özsermaye artar, zarar ile kapanırsa özsermaye azalır. Tek düzen hesap planında işletmenin faaliyet dönemi sonunda ulaştığı net kârı yada zararı göstermek amacıyla iki hesap kullanılır: 590 Dönem Net Kârı 591 Dönem Net Zararı İşletmenin tüm gelir ve gider hesapları bir gelir tablosu hesabı olan 690 Dönem Kârı veya Zararı hesabına devredilerek kapatılır. İşletmenin dönem kârı üzerinde vergi ve diğer yasal yükümlülükler düşünüldükten sonra elde edilen net kâr bir gelir tablosu hesabı olan 692 Dönem Net Kârı veya Zararı hesabına aktarılır. 53

55 692 Dönem Net Kârı veya Zararı hesabı alacak kalanı veriyorsa net kâr var demektir. Bu kâr, bir öz sermaye hesabı olan 590 Dönem Net Kârı hesabı alacalandırılarak aktarılır ve bilançoda dönem net kârı olarak yer alır. İşletmenin tüm gelir ve giderleri 690 Dönem Kârı veya Zararı hesabına aktarıldıktan sonra bu hesap borç kalanı verirse faaliyet dönemi zararla sonuçlanmış demektir. Zarar nedeniyle vergi kesintisi söz konusu olmayacağı için bu hesabın borç kalanı 692 Dönem Net Kârı veya Zararı hesabının borcuna aktarılır. Ayrıca 692 Dönem Net Kârı veya Zararı hesabının borç tarafında yer alan zarar miktarı 591 Dönem Net Zararı hesabının borcuna devredilir.

56 590 Dönem Net K â rı, 591 Dönem Net Zararı Örnek: Dönem sonunda gelir ve giderler devredildikten sonra 690 Dönem Kârı veya Zararı hesabının büyük defterdeki durumu aşağıda verilmiştir. İşletmenin vergi mükellefi olmadığı varsayımıyla dönem net kârının devri için Günlük defter kaydını yapınız. 55

57 590 Dönem Net K â rı, 591 Dönem Net Zararı Örnek: Dönem sonunda gelir ve giderler devredildikten sonra 690 Dönem Kârı veya Zararı hesabının büyük defterdeki durumu aşağıda verilmiştir. İşletmenin vergi mükellefi olmadığı varsayımıyla dönem net kârının devri için Günlük defter kaydını yapınız. 56

58 NAZIM HESAPLAR Bilançonun aktifinde ve pasifinde bir değişme yaratmayan (mali nitelikte olmayan) işlemlerin izlendiği hesaptır. İşletmede çeşitli nedenlerle bulunan fakat işletmenin sahip olmadığı değerler ile işletme tarafından yapılan koşullu işlemlerin izlendiği hesaptır. Nazım hesaplar karşılıklı çift hesap olarak çalışır; yani bir nazım hesap diğer bir nazım hesapla birlikte çalışır. Bir nazım hesap bir asli hesapla çalışmaz. THP’ da nazım hesaplar 9 kod numarasıyla yer alır. Nazım hesaplarda izlenen işlemlere örnek olarak teminat mektupları, kefalet kredileri, emanet değerler gösterilir. 57

59 58 Örnek: X işletmesi 04.06.2010 tarihinde Ankara Büyükşehir Belediyesinin açmış olduğu ihaleye girebilmek için T bankasından karşılıksız ve kefaletsiz 80.000 TL teminat mektubu almıştır.