MADENLERDE İş Sağlığı ve Güvenliği 18:45.

... konulu sunumlar: "MADENLERDE İş Sağlığı ve Güvenliği 18:45."— Sunum transkripti:

1 MADENLERDE İş Sağlığı ve Güvenliği 18:45

2 Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

3 Yeraltı ve Yerüstü Maden İşyeri
Yeraltı ve yerüstü maden çıkarma işlerinin ve yardımcı işlerin yapıldığı tesisler ve binalar ile işçilere ait yatıp kalkma yerleri, hafriyat dökme yerleri ve atık sahaları dahil çalışma yerlerinin tümü

4 Yeraltı ve Yerüstü Maden İşleri
Madenlerin yeraltı veya yerüstünden çıkarılması, Madenlerin çıkarma amacıyla araştırılması, Çıkarılan madenlerin işlenmesi hariç, satışa hazırlanması,

5 İstisna Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde tanımlanan sondajla maden çıkarma işleri

6 İşveren Yükümlülükleri

7 Sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde çalışılan yerler gözetim yapan kişi tarafından her vardiyada en az bir defa kontrol edilecektir.

8 Çalışma İzni Sağlık ve güvenlik dokümanında, hem tehlikeli işlerin yapılmasında, hem de diğer işlerle etkileşmesi sonucu ciddi tehlikelere neden olabilecek rutin işlerin yapılmasında bir çalışma izni sistemi uygulanacaktır. Yapılacak işten önce, iş sırasında ve iş bitiminde uyulacak koşullar ve alınacak önlemleri belirten çalışma izni, çalışmaya başlanmadan önce yetkili bir kişi tarafından yazılı olarak verilir.

9 Tüm güvenlik talimatları işçilerin anlayacağı şekilde olacaktır.

10

11 Kurtarma/Tahlisiye Ekipleri
Kurtarma Eğitimi Ocaklarda çalışan işçilerin, 10 kişiden az olmamak üzere, en az % 3 ü, gerektiğinde kurtarma işinde görevlendirilmek üzere, önceden eğitilir. Yeterlik belgesi kazanmış kurtarıcılar, 6 ayda en az bir kez nazari ve uygulamalı geliştirme kurslarına gönderilirler; bu husus belgelerine yazılır.

12 Kurtarma İstasyonları
Maden ocaklarında, bir kurtarma istasyonu kurulması zorunludur. Ancak, yarıçapı en çok 50 kilometre olan alan içinde bulunan maden işletmeleri, merkezi bir yerde, ortaklaşa bir kurtarma istasyonu kurabilirler.

13 b) İşveren, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 6, 9 ve 10 uncu maddelerinde belirtilen hükümler doğrultusunda "sağlık ve güvenlik dokümanı" hazırlanmasını ve güncellenmesini sağlayacaktır.

14 Sağlık ve Güvenlik Dökümanında;
İşçilerin işyerinde maruz kalabilecekleri risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi. Alınacak uygun önlemler. Çalışma yerlerinin ve ekipmanın güvenli şekilde düzenlenmesi, kullanılması ve bakımının yapılması yer alacaktır.  Sağlık ve Güvenlik Dökümanı; çalışmaya başlanılmadan önce hazırlanacak ve işyerinde önemli değişiklikler veya ilave yapıldığında tekrar gözden geçirilecektir.

15 Aynı işyerinde birden çok işletmeye ait işçilerin bulunması durumunda, her işveren kendi kontrolü altındaki işlerden sorumludur. Tüm işyerinden sorumlu olan işveren, işçilerin sağlık ve güvenliğinin korunması ile ilgili tedbirlerin uygulanmasını koordine edecek ve kendisine ait sağlık ve güvenlik dokümanında koordinasyonun amacını ve bu koordinasyonu sağlamak için alınacak önlemleri ve uygulanacak yöntemleri belirtecektir.

16 d) İşveren, ciddi veya ölümle sonuçlanan iş kazalarını ve ciddi tehlikeli olayları en geç iki iş günü içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili Bölge Müdürlüğüne bildirecektir.

17 Patlama, Yangın ve Zararlı Ortam Havasından Korunma
İşveren, patlama ve yangın çıkmasını önlemek, patlama ve yangın başlangıçlarını tesbit etmek, yayılmasını önlemek ve mücadele etmek, patlayıcı ve sağlığa zararlı ortam havasının oluşmasını önlemek için yapılan işe uygun önlemler alacaktır.

18 TOZ

19 Daha büyük olan partiküller, solunum yollarına giremezler.
Havadaki başlıca kirleticilerden birisi olan toz, havada asılı durumda bulunan katı parçacıkların genel adıdır. İnsan sağlığı bakımından daha önemli olan boyutlar 0.5 – 100 mikron arasındaki büyüklüklerdir. Daha büyük olan partiküller, solunum yollarına giremezler. 19

20 Tozlar, fiziksel, kimyasal özelliklerine veya biyolojik davranışlarına göre sınıflandırılabilirler. Biyolojik etkileri bakımından başlıca gruplar şunlardır: a-İnert Tozlar : Örneğin: Baryum tozu. b-Toksik Tozlar :Kurşun, krom, nikel, kadmiyum gibi ağır metallerin tozları bu gruba örnek olabilir.

21 c-Allerjik Tozlar: Pamuk tozu tipik örnek olmakla birlikte, keten, kenevir tozu ,şeker kamışı tozu, cam yünü (cam elyaf), kireç tozu gibi inorganik tozlar da bu grupta sayılabilir. d-Fibrojenik Tozlar : Biyolojik etki ve insan sağlığı bakımından en önemli olan grup Fibrojenik (lifli) tozlardır e-Kanserojen Tozlar : Bazı tozlar da özellikle akciğerlerde ve solunum sis- teminin diğer bölümlerinde kansere neden olurlar. Bu konuda en çok bilinen örnek asbest lifleridir. Asbest dışında krom, nikel, kadmiyum gibi bazı metal tozları ile arsenik tozlarının da çeşitli kan- serlerin gelişmesinde etkili olduğu bilinmektedir.

22 Tozdan Kaynaklanan Sorunlar
Sağlık sorunları - Mesleki solunum yolu hastalıkları - Göz,kulak,burun,boğazda tahriş - Deride tahriş Toz patlaması ve yangın riski Ekipman hasarı Görüş mesafesinin azalması Hoş olmayan koku Sosyal ilişkilerde problemler

23 İnorganik Tozlara Bağlı Akciğer Hastalıkları
Pnömokonyoz Akciğerde toz birikiminin genel adına pnömokonyoz denir. Silikozis Mesleki akciğer hastalıklarından “Silikozis”, bilinen en eski hastalıklardan birisidir. Kömür İşçisi Pnömokonyozu Kömür madenciliği sırasında, yer altından kömür çıkarılması işlemi yapılırken fazla miktarda toz maruziye tine bağlı olarak meydana gelen bir akciğer hastalığıdır.

24 Tozla Mücadele ve Korunma
İlk alınması gereken önlem tozun kaynağında kontrolüdür. Su ile tozun bağlanması genellikle kuru tozla mücadele metotlarına göre daha etkili ve güvenli olduğundan, sulu yöntemler tercih edilmelidir.

25 Bunun için; a) Sulu delik delme, b) Aynaların su ile doyurulması, c) Su barajlı ateşlemeler, d) Nakliyatta tozun suyla bastırılması, e) Malzemenin ıslatılarak kesilmesi.

26 Oluşan tozun zararlarını azaltmak için ayrıca uygun havalandırma önlemleri alınmalıdır.
Buna göre : Toz çalışma ortamına yayıldığı takdirde ortam havasındaki yoğunluğu azaltılmalıdır. Kullanılan çalışma yöntemi ve işçilerin fiziki faaliyetleri göz önünde bulundurularak çalışma koşullarına uygun temiz hava sağlanmalı ve bu durumun sürdürülebilmesi için sürekli havalandırma yapılmalıdır. Ortamdaki tozun niteliğine uygun Kişisel Koruyucu Donanımların verilmesi ve kullanımının sağlanması.

27 Yeraltı Maden İşletmeciliğindeOcak Gazları ve Fizyolojik Etkileri
OCAK HAVASI Ocak havasından söz edildiğinde, ocakta bulunan gazlar ve bunların karışımı anlaşılır. Ocağa girip, işyerlerine ulaşan havaya ‘giriş havası’, imalatlardan itibaren kirlenerek ocağı terk eden havaya ise ‘dönüş havası’ denir. Ocak havası temiz ve kirli olmak üzere iki gruba ayrılır.

28 Temiz Hava: %20.93 oksijen (02), %79.04 azot (N2) ve % karbondioksit (C02) içeren havadır. Kirli hava; içerdiği kirleticiler ve taşıdığı özelliklere göre; aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar: Pis Hava: Oksijen içeriği %20’den az olan havadır. Boğucu özelliğe sahiptir. Zehirli Hava: Organizmayı bozan ve dolayısıyla hayat için çok tehlikeli olan gazları içeren havadır.

29 ‘Zehirli’ olarak adlandırılan gazlar şunlardır: Karbonmonoksit (CO), kükürtlü hidrojen (H2S), azot oksitleri (NO, N02, vb) kükürtdioksit (SO2) ve radon. Patlayıcı Hava: CnH2n+2 genel formülü ile belirtilen metan (CH4), etan (C2H6), propan (C3H8) gibi hidrokarbonların gaz elemanlarının, hidrojen (H2) karbonmonoksit (CO) vs yanıcı gazları içeren havadır. Bunların en önemlisi hidrokarbonlar (özellikle metan) olup, hava ile karışımı ‘grizu’ olarak adlandırılır ve madencilerin korkulu rüyasıdır.

30 Tozlu Hava: İçinde taş ve/veya kömür tozu bulunan havadır. Patlayıcı ve sağlığa zararlı özelliklere sahip olabilir. Kömür tozu, her iki özelliği de sahiptir. Taş tozu daha çok sağlık açısından zararlıdır ve genel olarak ‘Pnömokonyoz’ olarak adlandırılan, akciğer toz hastalıklarını meydana getirir. Ocaklarda müsaade edilen minimum Oksijen konsantrasyonu %19 dur.

31 Karbondioksit (CO2) Renksiz, hafif asit kokusunda ve tadında olan bir gazdır. Yoğunluğu kg/m3 ve havaya göre spesifik ağırlığı ’dir. Göz, ağız ve burun mukozasını tahrip eder. CO2 : Tabanda Birikir Yüksek konsantrasyonlarda (%20) cilt üzerinde yanma etkisi gösterir. Havadan ağır olduğu için ocak imalatlarının tabanında toplanır. Yeryüzü atmosfer havasında % arasında bulunur. Soluk alma işini uyarır. Alveollerdeki karbondioksit miktarı %0.2 artarsa, akciğerlerin soluduğu hava 2 kat artar.

32 Ortamdaki CO2 Yüzdelerine Göre İnsan Üzerindeki Fizyolojik Etkileri Şöyledir.
%1 veya daha fazla konsantrasyonda nefes alma sıklaşır, %3’lük konsantrasyonda solunum dinlenme haline oranla 2 kat artar. Bu durum dinlenme halinde önemli değildir ama çalışan bir insan için ölümlü doğurabilecek niteliktedir, %5’lik konsantrasyonda solunum 3 kat artar %6’lık konsantrasyonda soluk alma çok fazla zorlaşır. %10’luk konsantrasyonda koma hali görülür, %20-25’lik konsantrasyonda ölüm kaçınılmazdır.

33 Bu belirtiler, C02 konsantrasyonundaki artma ile beraber oksijen miktarında da bir azalma varsa, çok daha hızlı gelişir. C02’li hava organizmaya etki etmediği için, boğucu hava olarak nitelendirilir. C02’den boğularak ölenlerin derisi koyu griye çalan bir renk almaktadır. Yurdumuzda ocak havasında müsaade edilen maksimum C02 konsantrasyonu %0.5’tir. Bulunulan ortamda C02 %3.5’a çıktığı andan itibaren cihazla mücadele yapılabilir.

34 Karbonmonoksit (CO) Karbon ihtiva eden materyallerin tam yanmaması sonucu ortaya çıkan renksiz, kokusuz, tatsız ve tahriş edici bir uyarıya neden olmayan bir gazdır. CO, canlı dokuları 0ksijensiz bırakarak zehirlenmeye neden olur. Tıpkı oksijen gibi, hemoglobin denilen kan elemanlarının aynı bölgesine bağlanarak dokulara taşınır. Üstelik hemoglobin moleküllerine bağlanma aktivitesi oksijene oranla 280 kat daha fazladır ve oluşan karboksi hemoglobinin artık oksijen taşıması mümkün değildir.

35 Yoğunluğu 1,225 kg/m3 ve havaya göre spesifik ağırlığı 0,97 olup suda çok zor çözülür. Yoğunluğu havanınkine çok yakın olması nedeniyle atmosfer içinde dağılmış olarak bulunur. Yanmanın olduğu her ortamda CO oluşur. Soba, Şofben, Doğal gaz Kombisi, Mangal, Araba egzozu, sigara dumanı, yangın. Karbonmonoksit gazı sadece madencilerin değil toplumun tüm kesimlerinin karşılaşabilecekleri zehirleyici bir gazdır.

36 CO Konsantrasyonunun Zamana Bağlı Olarak İnsan Üzerindeki Fizyolojik Etkileri
50 ppm - cihazsız olarak 8 saat çalışılabilir ppm - cihazsız olarak 2 saat çalışılabilir ppm - cihazsız olarak 1 saat çalışılabilir ppm - cihazsız olarak 1/2 saat çalışılabilir ppm - 2 saat içinde bayılma 1000 ppm - 1 saat içinde bayılma 2000 ppm - 1/2 saat içinde bayılma 3000 ppm - kısa sürede ölüm

37 Metan (CH4) Metan, kimyasal formülü CH4 olan bileşiktir. Normal sıcaklık ve basınçlarda gaz halinde bulunan metan, kokusuzdur. Doğal gazın bir bileşenidir ve önemli bir yakıttır. Oksijenin varlığında bir mol metanın yanmasıyla bir mol karbondioksit ve iki mol su açığa çıkar; CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O Yoğunluğu 0,716 kg/m3 olan metan, renksiz ve kokusuz bir gazdır. Havaya göre daha hafif olduğu için tavanda toplanır ve hava içinde çok çabuk dağılır.

38 Metan gazının hava ile karışımına "grizu" denir
Metan gazının hava ile karışımına "grizu" denir. %5-15 arası patlayıcı özelliktedir. En şiddetli patlama, ortamdaki oksijenin tamamen kullanıldığı, %9.5 metan konsantrasyonunda olmaktadır. Metanın yanma ısısı, ısı kaynağına bağlı olarak °C arasında değişmektedir. Yanan 1 kg CH4, Kcal ısı açığa çıkarmaktadır . Patlamadan sonra ortamın basıncı 9 kat artış göstermekte, bu nedenle de, peş peşe gelen patlamalarda ikincil patlama bölgesi daha büyük hasara uğramaktadır.

39 Kükürtlü Hidrojen (H2S)
Renksiz, çürük yumurta kokusunda olan bir gazdır. Yoğunluğu 1,54kg/m3 dür. %6 konsantrasyonda patlayıcıdır ama bu konsantrasyonda nadir bulunur. Suda çok kolay ve çabuk çözülür, çok zehirlidir. Göz ve solunum yollarını tahriş eder. Organik maddelerin çözünmesi önemli bir kaynaktır. Bu nedenle sulu eski imalat girişlerinde dikkatli olmak gerekir. Tam olmayan Patlayıcı madde ateşlemeleri, ateşleme kablolarının yanması ve kömür damarlarındaki yangınlar önemli H2S kaynaklarıdır. %1 konsantrasyonda kısa sürede ölüm.

40 Kükürtdioksit (SO2) Renksiz , Keskin ve özel kokulu bir gazdır. Havaya göre spesifik ağırlığı 2,2’dir. Çok az konsantrasyonda bile hissedilir. Gözleri fazlasıyla tahriş eder. Çok zehirlidir. Ocak yangınları ve ateşlemeler sonucunda oluşabilir. Müsaade edilebilir sınır %0,0007dir. %0,05 SO2 konsantrasyonunu içeren havanın solunumu insanı öldürebilecek düzeydedir.

41 Azot Oksitleri N2O, N2O2 (NO)2, N2O3, N2O4 (NO2) ve N2O5 şeklinde görülürler. NO2, ağır ve kırmızı-kahverengi renginde olup patlayıcı madde dumanlarının karakteristik rengini verir. Göz, burun, ağız ve akciğer mukozasını tahriş eder. Ciğerlerde nitrik asit (ödem) meydana getirdiği için suni teneffüsün yada temiz havanın yararı yoktur. Azot oksitlerinin diğer bir oluşum kaynağı da egzoz gazlarıdır. NO ve NO2 olup %0,08’den sonrası öldürücü özelliktedir.

42 Hidrojen (H2) Renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır. Yoğunluğu 0,09 kg/m3 olup,çok hafiftir. Zayıf,parlak ve çok sıcak alevle yanar. %4,1–74 oranlarında patlama özelliğine sahiptir. En tehlikeli konsantrasyonu %28,6’dır. Kömür ve potas ocaklarında, yan taş ve kömür bünyesinde mevcuttur.

43 Akülerin şarj edilmesi sırasında,
Ani gaz püskürmelerinde, CH4, CO2 ve N2 ile birlikte, %84 – 93 oranlarında yayıldığı görülür. Oksidasyon sırasında ve yangınlarda ayrışma ürünü olarak oluşur. Hidrojen (H2) gazının tespiti ocak içinde değil, alınan hava numunelerinin laboratuvarda özel olarak analiz edilmesiyle yapılır.

44 Yeraltı maden işletmelerinde en az ayda bir defa hava ölçümü yapılması zorunlu iken grizulu ocaklarda ise en geç 10 günde bir, önceden havalandırma planında saptanan istasyonlarda, hava ölçümü yapılması gerekmektedir. Bir insanın termal bakımdan en iyi çalışma ortamı, 200C sıcaklık ve %60 rölatif rutubetin bulunduğu ortamdır.

45 hava dönüş yollarında CH4 İşlem 1.0 Üretim 1.5 Elektrik 2.0 Ocak

46 Grizulu ve yangına elverişli kömür damarlarının bulunduğu ocaklarda çalışan işçiler çalışma süresince CO maskesi taşımak zorundadır. Bütün grizulu ocaklarda, her biri tek başına ocağın havalandırmasını sağlayacak güçte, birinin herhangi bir sebeple durması halinde, diğeri derhal çalışacak durumda iki havalandırma grubu bulunacaktır.

47 Yapılan ölçümlerde eser miktarda bile olsa Metan tespit edilen ocaklar Grizulu Ocak olarak kabul edilir. Grizulu ocaklarda, ancak, özel belgesi bulunan alev sızdırmaz özellikte aygıtlar kullanılır.

48 bagasozis /şeker kamışı
Pnömokonyoz asbestozis / asbest silikozis / silis bisinozis / pamuk antrakozis / kömür siderozis / demir bagasozis /şeker kamışı

49  Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği / Ek - Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri, Bölüm C- Yeraltı Maden İşletmelerinde Uygulanacak Asgari Özel Hükümler 2. Yeraltı çalışma planları (imalat haritası) 2.l. Yeraltı çalışmalarını açıkça gösterecek ölçekli bir yeraltı çalışma planı hazırlanacaktır. 3. Giriş ve çıkışlar Tüm yeraltı çalışmalarında, yeraltında çalışan işçilerin kolayca ulaşabileceği, birbirinden bağımsız ve güvenli yapıda en az iki ayrı yoldan yer üstü bağlantısı bulunacaktır. 12. Çalışanların korunmasına ilişkin ihtiyati tedbirler İşçilere gerektiğinde güvenli bir şekilde dışarı çıkabilmeleri için, her zaman kolay ulaşabilecekleri yerlerde bulunacak kişisel solunum koruma cihazları verilecektir. 13. Aydınlatma İşçilere uygun kişisel lambalar verilecektir.

50 Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği / Ek - Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri, Bölüm C- Yeraltı Maden İşletmelerinde Uygulanacak Asgari Özel Hükümler 7. Havalandırma 7.l. İşçilerin çalıştığı bütün yeraltı işyerlerinde yeterli havalandırma sağlanacaktır. Yeraltı işyerlerinde; Sağlığa uygun solunabilir hava sağlanması, Ortamdaki patlama riskini ve solunabilir toz konsantrasyonunu kontrol altında tutulması, Kullanılan çalışma yöntemi ve işçilerin fiziki faaliyetleri dikkate alınarak çalışma koşullarına uygun havanın sağlanması ve bu durumun sürdürülebilmesi için sürekli havalandırma yapılması zorunludur.

51 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
İnert Toz: Solunumla akciğerlere ulaşmalarına rağmen akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapmayan tozları, Solunabilir Toz: Aerodinamik eşdeğer çapı 0-5 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı 3 mikrondan küçük, uzunluğu çapın en az 3 katı olan ipliksi tozları,

52 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
Fibrojen Toz: Solunumla akciğerlere ulaşarak biriken ve bunun sonucunda dokusal değişim oluşturarak akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapan tozları, Pnömokonyoz - Akciğer Toz Hastalığı: Akciğerlerde toz birikmesi ve buna karşı dokusal tepkime sonucu oluşan akciğer hastalığını,

53 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
Asbest: Serpantin veya amfibol gruplarına giren lif yapılı minerallerden kirizotil (beyaz asbest), aktinolit, amozit (kahverengi asbest) antofillit, krokidolit (mavi asbest), tremolit minerallerinden birini veya birkaçını içeren karışımı,

54 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
Tozla Mücadele Birimi kuracak işyerleri Madde 8 - Toplam işçi sayısı 300 ve daha fazla olan işletmeler TMB kurmakla yükümlüdürler. İşçi sayısı 300'den az olan işyerleri, üretim kapasitesi, İSGÜM ölçüm sonuçlarına dayanarak tozun niteliği ve yoğunluğuna göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişinin veya İSGÜM'ün teklif edeceği işyerleri, TMK'nın uygun görmesi durumunda TMB kurmak zorundadır. Yönetmelik kapsamına giren ve aynı il sınırları dahilinde veya 100 km. çaplı alan içindeki işyerleri ortaklaşa Tozla Mücadele Birimi kurabilirler. Bir TMB kurmuş olan işveren, aynı tozla mücadele birimi ile farklı illerde ve diğer işletmelerindeki tozla mücadele işlemlerini yürütebilir. Tozla Mücadele Birimi Madde 9 - Tozla Mücadele Birimi; bir toz kontrol mühendisi, toz laboratuar sorumlusu, yeterli sayıda örnekçi, örnek alma cihazı ve laboratuardan oluşur.

55 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
Tozla Mücadele Birimi kuracak işyerleri Madde 8 - Toplam işçi sayısı 300 ve daha fazla olan işletmeler TMB kurmakla yükümlüdürler. İşçi sayısı 300'den az olan işyerleri, üretim kapasitesi, İSGÜM ölçüm sonuçlarına dayanarak tozun niteliği ve yoğunluğuna göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişinin veya İSGÜM'ün teklif edeceği işyerleri, TMK'nın uygun görmesi durumunda TMB kurmak zorundadır.

56 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
Tozla Mücadele Birimi kurmakla yükümlü olmayan işyerleri Madde 10 - Tozla Mücadele Birimi kurmakla yükümlü olmayan işyerlerinde toz örneği alınması ve değerlendirilmesi İSGÜM tarafından veya İSGÜM'ce yapılacak değerlendirme sonucuna göre Tozla Mücadele Komisyonu'nun yetkili kıldığı laboratuarlarca yapılır. Gerek görüldüğünde yetkili kılınmış laboratuarlar, İSGÜM tarafından incelemeye alınır, düzenlenecek rapor Tozla Mücadele Komisyonu'na gönderilir.

57 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
Örnek alma zamanı Madde 14 - Her işyerinde periyodik olarak solunabilir toz yoğunluğu ölçümleri bir program dahilinde yapılır. Toz örnekleri üretim yapılan günlerde toz kaynaklarının fazla olduğu yerlere öncelik ve önem verilerek en çok işçi çalışan vardiyada ve tüm vardiyayı temsil edecek sürede alınır. Solunabilir toz konsantrasyonunun periyodik olarak ölçülmesi, üretim yerlerinde ayda bir, galeri sürmelerinde iki ayda bir, diğer yer altı işyerlerinde dört ayda bir, üretim dışı yer üstü işyerlerinde yılda birden az olamaz. İSGÜM tarafından yapılan ölçümler bu sürelerin dışındadır. Örnek alma zamanı TMK'nın görüşü alınarak Bakanlık onayı ile değiştirilebilir.

58 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü / 76
Tozlarla Ortaya Çıkabilecek Meslek Hastalıklarına Karşı Alınacak Özel Tedbirler: 6) Tozlu işlerde çalışan işçilerin,periyodik olarak, sağlık muayeneleri yapılacak ve her 6 ayda bir, göğüs radyoğrafileri alınacaktır. Solunum ve dolaşım sistemi hastalıkları ile cilt hastalığı görülenler, bu işlerden ayrılacaklar, kontrol ve tedavi altına alınacaklardır. Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik / 27 Göğüs Filmlerinin Değerlendirilmesi Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde üretimde çalışan işçilerin işe girişte ve çalışma süresince en az iki yılda bir kez standart göğüs filmleri alınarak radyolojik muayeneleri yapılır.

59 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
Kişisel Koruyucu Kullanımı Madde 25 - Tozla mücadelede toz oluşumunu önlemek, kaynağında tozu bastırmak uygun havalandırma ile toz yoğunluğunu seyreltmek ve öngörülen ESD düzeyi altında tutmak esastır. Tozlu ortamda çalışma sırasında kişisel koruyucu toz maskesi, maskenin toz süzme özelliği tam olarak belirtilmiş olması, yüze tam uygunluğunun ve düzenli bakımının sağlanması şartı ile kısa süreli, bir vardiyada toplam 1 saati geçmeyen tozlu çalışmalarda mekanik tozla mücadele önlemlerine yardımcı araç olarak kullanılabilir. Tıbbi Kontrol Muayeneleri Madde 26 - Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçiler işe alınma sırasında ve işe alındıktan sonra çalışma süresince tıbbi kontrol muayenelerine tabi tutulurlar. Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde, işlerin yürütümü yüzünden toz riski bulunması sebebiyle tıbbi raporlar düzenlenmesinde olağan klinik ve laboratuar muayene yöntemleri arasında göğüs filmi bulgularına özen gösterilir.

60 Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik
Toz Oluşumunun Önlenmesi, Tozun Bastırılması Madde 20 - Toz oluşumunun önlenmesi ve tozun bastırılmasında aşağıdaki önlemler alınır; a) Lağım deliklerinin açılması su enjeksiyonlu araçlarla yapılır. b) Yer altında lağım atıldığında, çıkacak tozun önlenmesi için, lağım deliklerine su kartuşları konulması veya lağımlarla patlayacak su torbaları asılması veya patlamayı müteakip su fisketelerinin açılması gibi önlemler alınır. c) Ortamdaki tozun Yönetmelikte belirtilen limitlerin altına düşürülmesi ve tozsuz ortamda işçilerin çalıştırılmasını sağlamak üzere alanın su enjeksiyonu ile ıslatılması, su fisketelerinin kullanılması ve bunun gibi toz oluşumunu önleme yöntemleri kullanılır. d) Kömür tozu patlamasını önlemek için kullanılacak taş tozunda % 5'den fazla kristal yapıda SiO2 bulunamaz. e) Yer altı ve yer üstü işletmelerinde toz oluşumunu önlemek için gidiş - geliş yolları sürekli olarak ıslatılır.

61 Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

62 Tanımlar Sondajla maden çıkarma işleri: Madenlerin sondaj kuyuları açılarak çıkarılması, Arama amacıyla sondaj yapılması, Çıkarılan madenlerin, işlenmesi hariç, satışa hazırlanması, İşlerini,

63 b) İşyeri: Sondajla maden çıkarma işlerinin ve yardımcı işlerin yapıldığı tesisler ve binalar ile işçilere ait yatıp kalkma yerleri dahil çalışma yerlerinin tümünü, ifade eder.

64 MADENLERDE İş Sağlığı ve Güvenliği 18:45