Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
YayınlayanAysun Gökçe Değiştirilmiş 8 yıl önce
2
Amaç Öğrenme Hedefleri
3
Katılımcıların; «İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında etik kavramı ve uluslararası etik kuralları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.» Konunun Genel Amacı Konunun Genel Amacı Bu dersin sonunda katılımcılar; Çalışma hayatında etiği tanımlar Etik kurallarının yer aldığı ulusal ve uluslararası yasal/yasal olmayan düzenlemeleri belirler Temel hekimlik değerleri ile işyeri hekimi ve çalışma yaşamını etkileyen etik konu başlıklarını açıklar Öğrenme Hedefleri Öğrenme Hedefleri Çalışma yaşamını etkileyen etik faktörler İlgili tanımlar “İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar Rehberi” ve uygulamaları Çalışma yaşamında etik değerler ile çatışabilen olgular Olguların nedenleri ve bu olgulardaki etik sorunlar Çalışanların sağlığına ilişkin bilgilerin ve kayıtların tutulmasında sır saklama yükümlülüğü Çalışma hayatında etik sorunların çözümü Özerklik, gizlilik ve mesleki bağımsızlık kavramları a etik sorunların çözümü Konunun Alt Başlıkları Konunun Alt Başlıkları
5
Çalışma Hayatında Etik Aşağıdakilerden hangisi temel mühendislik etiği ilkeleri açısından yanlıştır? A.Mühendisler yalnızca tarafsız ve gerçeğe uygun resmî raporlar yayınlamalıdır B.Mühendisler çalıştığı kuruluşun hak ve menfaatlerini ön planda tutmalıdır C.Mühendisler mesleki görevlerini yerine getirirken, toplumun sağlığını, refahını, can ve mal güvenliğini en önde tutmalıdır D.Mühendisler mesleki konularda işveren veya müşteri ayrımı yapmadan güvenilir vekil olarak davranmalı ve taraflar arasındaki çıkar çatışmalarının içine girmemelidir Aşağıdakilerden hangisi temel mühendislik etiği ilkeleri açısından yanlıştır? A.Mühendisler yalnızca tarafsız ve gerçeğe uygun resmî raporlar yayınlamalıdır B.Mühendisler çalıştığı kuruluşun hak ve menfaatlerini ön planda tutmalıdır C.Mühendisler mesleki görevlerini yerine getirirken, toplumun sağlığını, refahını, can ve mal güvenliğini en önde tutmalıdır D.Mühendisler mesleki konularda işveren veya müşteri ayrımı yapmadan güvenilir vekil olarak davranmalı ve taraflar arasındaki çıkar çatışmalarının içine girmemelidir İGU
7
ETİKETİK “Etik” terimi Yunanca ethos yani "töre" sözcüğünden türemiştir. Genellikle kültürel, dini, seküler ve felsefi topluluklar tarafından kullanılır. İnsanların (subjektif olarak) çeşitli davranışlarının yanlış ya da doğru oluşunu belirleyen bir yargı ve ilkeler sistemi, kavramı veya inancı için kullanılır. “Etik” terimi Yunanca ethos yani "töre" sözcüğünden türemiştir. Genellikle kültürel, dini, seküler ve felsefi topluluklar tarafından kullanılır. İnsanların (subjektif olarak) çeşitli davranışlarının yanlış ya da doğru oluşunu belirleyen bir yargı ve ilkeler sistemi, kavramı veya inancı için kullanılır.
8
TANIMTANIM «Herhangi bir eylemin kabul edilebilir bir biçimde gerçekleşmesini sağlayan temel kurallar ya da değişkenler» şeklinde tanımlanır. «Neyin doğru ya da yanlış olduğunu ortaya koyan davranışsal kurallar topluluğu ya da ilkeler topluluğudur.» Etik, kişilerin birbirleriyle ilişkilerinde, genel ve ahlaki değerlerin içinden benimsedikleri özel değerlerin incelenmesidir. «Herhangi bir eylemin kabul edilebilir bir biçimde gerçekleşmesini sağlayan temel kurallar ya da değişkenler» şeklinde tanımlanır. «Neyin doğru ya da yanlış olduğunu ortaya koyan davranışsal kurallar topluluğu ya da ilkeler topluluğudur.» Etik, kişilerin birbirleriyle ilişkilerinde, genel ve ahlaki değerlerin içinden benimsedikleri özel değerlerin incelenmesidir.
9
ETİK – AHLAK İLİŞKİSİ Türkçede etik sözcüğü “ahlak” sözcüğüyle eş anlamlıdır. Etik kuralları; halkın kendi kendine oluşturduğu ve hiçbir yazılı metne dayanmayan kurallardır. Etik Kurallarının (Kanunlarının) Faydası; 1.Değerleri ve kuralları netleştirir, 2.Mesleki gruplaşmayı kolaylaştırır, 3.Sosyolojik açıdan toplumsal güveni aşılar, 4.Kişisel olarak, disipline etmek için bir çerçeve oluşturur Türkçede etik sözcüğü “ahlak” sözcüğüyle eş anlamlıdır. Etik kuralları; halkın kendi kendine oluşturduğu ve hiçbir yazılı metne dayanmayan kurallardır. Etik Kurallarının (Kanunlarının) Faydası; 1.Değerleri ve kuralları netleştirir, 2.Mesleki gruplaşmayı kolaylaştırır, 3.Sosyolojik açıdan toplumsal güveni aşılar, 4.Kişisel olarak, disipline etmek için bir çerçeve oluşturur
10
GÜNÜMÜZDE FELSEFE DALI OLARAK ETİK Etik, kurallara dayalı insan davranışlarını, ahlak ve normlara uymanın içsel yükümlülüğünü bilimsel olarak inceleyen ve sistematik ahlak değerlerine hizmet eden bir felsefe dalıdır. Etik, değişik ahlak anlayışlarının kesiştiği ortak noktadan çıkarak evrensel normlar oluşturur. Etik; ahlak davranışlarını sistemleştirerek ve hukuksal bir yapı içinde düzenleyerek, toplumları kontrol edici bir özellik kazanır. Etik, kurallara dayalı insan davranışlarını, ahlak ve normlara uymanın içsel yükümlülüğünü bilimsel olarak inceleyen ve sistematik ahlak değerlerine hizmet eden bir felsefe dalıdır. Etik, değişik ahlak anlayışlarının kesiştiği ortak noktadan çıkarak evrensel normlar oluşturur. Etik; ahlak davranışlarını sistemleştirerek ve hukuksal bir yapı içinde düzenleyerek, toplumları kontrol edici bir özellik kazanır.
11
ÇALIŞMA ETİĞİ İnsan ilişkilerinin temelinde yer alan değerleri ve özel gruplar için geliştirilmiş belirli davranışları, kuralları ve normları içermektedir. Bu bağlamda çalışma etiği; İnsan yönetimi, Adalet, Dürüstlük, Eşitlik …… konuları ile yakından ilişkili bir kavramdır. İnsan ilişkilerinin temelinde yer alan değerleri ve özel gruplar için geliştirilmiş belirli davranışları, kuralları ve normları içermektedir. Bu bağlamda çalışma etiği; İnsan yönetimi, Adalet, Dürüstlük, Eşitlik …… konuları ile yakından ilişkili bir kavramdır.
12
İŞ SAĞLIĞI (İLO-WHO 1950) Etik kavramının 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren daha sık kullanılmaya başlandığı, bu konudaki bilincin arttığı ve çalışma etiğinin ayrı bir çalışma alanı haline geldiği görülmektedir. Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır. Etik kavramının 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren daha sık kullanılmaya başlandığı, bu konudaki bilincin arttığı ve çalışma etiğinin ayrı bir çalışma alanı haline geldiği görülmektedir. Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır.
13
KONULARKONULAR 1.İşçi-İşveren ilişkisi, 2.Kurallar-mevzuat, 3.Karşılıklı borçlanma (emek-ücret), 4.Sağlıklı ve güvenli işyeri, 5.Tazminat hakkı, 6.Bilme hakkı, 1.İşçi-İşveren ilişkisi, 2.Kurallar-mevzuat, 3.Karşılıklı borçlanma (emek-ücret), 4.Sağlıklı ve güvenli işyeri, 5.Tazminat hakkı, 6.Bilme hakkı,
14
KONULARKONULAR 1.Toplumsal ilgi, 2.Sanayi kuruluşları (çevreye zarar), 3.Toplumun huzur ve refahı “GSM kavramı” 4.Gürültü, atıklar, toz-duman,... 5.Topluma yansıyan riskler, 6.Çevre kirliliği, 7.Büyük endüstriyel kazalar (Chernobyl,...), 8.Toplumu bilgilendirme (Riskler…), 1.Toplumsal ilgi, 2.Sanayi kuruluşları (çevreye zarar), 3.Toplumun huzur ve refahı “GSM kavramı” 4.Gürültü, atıklar, toz-duman,... 5.Topluma yansıyan riskler, 6.Çevre kirliliği, 7.Büyük endüstriyel kazalar (Chernobyl,...), 8.Toplumu bilgilendirme (Riskler…),
15
KONULARKONULAR 1.Uluslararası ilişkiler Tehlikeli işler gelişmekte olan ülkelere… Tehlikeli atıklar… 2.Ucuz işgücünden yararlanma 3.İzin verilen limitler açısından ülkeler arası farklılıklar 4.Bilimsel araştırmalarda izin (endüstri izni) 1.Uluslararası ilişkiler Tehlikeli işler gelişmekte olan ülkelere… Tehlikeli atıklar… 2.Ucuz işgücünden yararlanma 3.İzin verilen limitler açısından ülkeler arası farklılıklar 4.Bilimsel araştırmalarda izin (endüstri izni)
16
Mühendislik Etik Kuralları* Mühendisler yalnızca tarafsız ve gerçeğe uygun resmî raporlar yayınlamalı, Mühendisler mesleki görevlerini yerine getirirken en önde, toplumun sağlığını, refahını, can ve mal güvenliğini tutmalı, Mühendisler mesleki konularda işveren veya müşteri ayrımı yapmadan güvenilir vekil olarak davranmalı ve taralar arasındaki çıkar çatışmalarının içine girmemeli, Mühendisler işverenin ve işyerinin meslek sırlarını, ticari ve ekonomik durumlarını gizli tutmalı, Mühendisler yalnızca tarafsız ve gerçeğe uygun resmî raporlar yayınlamalı, Mühendisler mesleki görevlerini yerine getirirken en önde, toplumun sağlığını, refahını, can ve mal güvenliğini tutmalı, Mühendisler mesleki konularda işveren veya müşteri ayrımı yapmadan güvenilir vekil olarak davranmalı ve taralar arasındaki çıkar çatışmalarının içine girmemeli, Mühendisler işverenin ve işyerinin meslek sırlarını, ticari ve ekonomik durumlarını gizli tutmalı, Özelliklerdendir-değildir
18
ETİKETİK Çok eski çağlardan beri etik anlayışının olduğu bilinmektedir. 1.Dinler tarihi, 2.Felsefe tarihi, 3.Antropoloji, 4.Arkeolojik bulgular bunu kanıtlamaktadır. Çok eski çağlardan beri etik anlayışının olduğu bilinmektedir. 1.Dinler tarihi, 2.Felsefe tarihi, 3.Antropoloji, 4.Arkeolojik bulgular bunu kanıtlamaktadır.
19
MÖ 2000 Etik ile ilgili insanlık tarihinde rastlanan ilk yazılı kurallara; «MÖ 2000’li yıllarda Hammurabi Kanunlarında rastlanmıştır» Felsefi etik anlayışına ise, Antik Çağda Çin’de ve Yunan felsefesinde rastlanır. Bu dönemlerde ortaya çıkan felsefi etik anlayışları, ortaya çıktıkları çağ ve bölgenin kültür ve toplumsal yapısıyla yakından ilişkilidir. Etik ile ilgili insanlık tarihinde rastlanan ilk yazılı kurallara; «MÖ 2000’li yıllarda Hammurabi Kanunlarında rastlanmıştır» Felsefi etik anlayışına ise, Antik Çağda Çin’de ve Yunan felsefesinde rastlanır. Bu dönemlerde ortaya çıkan felsefi etik anlayışları, ortaya çıktıkları çağ ve bölgenin kültür ve toplumsal yapısıyla yakından ilişkilidir.
20
DEMOKRİTOSDEMOKRİTOS Doğa felsefesine dayanan; materyalist bir etik anlayışını savunmuştur; «Ölçülü olmak huzur ve dinginliği, dinginlikse mutluluğu getirir ki insanın temel hedefi budur» der. Doğa felsefesine dayanan; materyalist bir etik anlayışını savunmuştur; «Ölçülü olmak huzur ve dinginliği, dinginlikse mutluluğu getirir ki insanın temel hedefi budur» der.
21
SOFİSTLERSOFİSTLER Göreli bir etik anlayışını benimsemiştir; «Genel geçer anlamda kabul görebilecek, doğru olabilecek hiçbir ölçü yoktur. Her şeyin ölçüsü kişiye bağlı olduğu gibi etiğin ölçüsü de kişiye bağlıdır» der. Göreli bir etik anlayışını benimsemiştir; «Genel geçer anlamda kabul görebilecek, doğru olabilecek hiçbir ölçü yoktur. Her şeyin ölçüsü kişiye bağlı olduğu gibi etiğin ölçüsü de kişiye bağlıdır» der.
22
SOKRATESSOKRATES Sokrates ise Sofistlerin göreceliliğine karşı çıkmış; bilgiye dayalı etik düşüncesini savunur; «Erdemin ve bilginin kaynağı kişinin içinde bulunur. Bilgi erdemdir ve etik açısından üstün olmak bilgiye dayalıdır» der. Sokrates'in etik düşüncesi bilgiye dayalı etik düşüncesini ilk örneklerindendir. Sokrates ise Sofistlerin göreceliliğine karşı çıkmış; bilgiye dayalı etik düşüncesini savunur; «Erdemin ve bilginin kaynağı kişinin içinde bulunur. Bilgi erdemdir ve etik açısından üstün olmak bilgiye dayalıdır» der. Sokrates'in etik düşüncesi bilgiye dayalı etik düşüncesini ilk örneklerindendir.
23
PLATONPLATON Bireysel etikten ziyade, toplumsal etik üzerine durmuştur; «Toplumun çoğunu oluşturan kitlenin ahlaklı olma ve erdem edinme gibi yetenekleri yoktur. Bu nedenle sınıflar arasında etik bir bağ olduğu söylenemez» der. Platon'un etik anlayışı da çoğu Yunan filozofu gibi soylulara, köle olmayan özgür vatandaşlara yöneliktir. Bireysel etikten ziyade, toplumsal etik üzerine durmuştur; «Toplumun çoğunu oluşturan kitlenin ahlaklı olma ve erdem edinme gibi yetenekleri yoktur. Bu nedenle sınıflar arasında etik bir bağ olduğu söylenemez» der. Platon'un etik anlayışı da çoğu Yunan filozofu gibi soylulara, köle olmayan özgür vatandaşlara yöneliktir.
24
ARİSTOTELESARİSTOTELES Aristoteles'in etik anlayışına en önemli katkısı, onun; «Zoon Politikon (Özgür ve Sosyal İnsan) kavramıdır. Bu, insanın toplumsal bir varlık oluşunun kabulü açısından ilk adımdı.» Aslında Aristoteles de kölelerin diğer vatandaşlarla bir tutulamayacağı fikrindeydi. Ona göre de köleler birer cansız nesneden farksızdılar. Yine de zoon politikon tanımı etiğin tarihsel gelişimi açısından önemlidir. Aristoteles'in etik anlayışına en önemli katkısı, onun; «Zoon Politikon (Özgür ve Sosyal İnsan) kavramıdır. Bu, insanın toplumsal bir varlık oluşunun kabulü açısından ilk adımdı.» Aslında Aristoteles de kölelerin diğer vatandaşlarla bir tutulamayacağı fikrindeydi. Ona göre de köleler birer cansız nesneden farksızdılar. Yine de zoon politikon tanımı etiğin tarihsel gelişimi açısından önemlidir.
25
EPİKÜROSEPİKÜROS Ateist etik anlayışını savunmuştur; «İnsanlığın amacı hazza ulaşmaktır. Haz, bedensel hazdan öte acının yokluğudur. Mutluluk kişinin acı, ıstırap, sefalet ve elemden kurtulmuş olduğu durumdur. Acıdan kurtulmak için sosyal yaşamdan uzak, münzevi ve sade bir hayat yaşamak gerekir» der. Epiküros'un düşüncesinde insan sosyal bir varlık değildir. Ateist etik anlayışını savunmuştur; «İnsanlığın amacı hazza ulaşmaktır. Haz, bedensel hazdan öte acının yokluğudur. Mutluluk kişinin acı, ıstırap, sefalet ve elemden kurtulmuş olduğu durumdur. Acıdan kurtulmak için sosyal yaşamdan uzak, münzevi ve sade bir hayat yaşamak gerekir» der. Epiküros'un düşüncesinde insan sosyal bir varlık değildir.
26
AQUİNOLU THOMAS Akla dayanan özgür bir irade fikriyle akılcı bir etik anlayışı savunmuştur; «Akli olarak olumlu davranışlar göstermek mümkündür. Kişi iyiyi seçerek mutluluğa erişme şansına sahiptir. Fakat son noktada gerçek ve nihai mutluluğa ancak Tanrı'nın istemesiyle kavuşulabilir» der. Akla dayanan özgür bir irade fikriyle akılcı bir etik anlayışı savunmuştur; «Akli olarak olumlu davranışlar göstermek mümkündür. Kişi iyiyi seçerek mutluluğa erişme şansına sahiptir. Fakat son noktada gerçek ve nihai mutluluğa ancak Tanrı'nın istemesiyle kavuşulabilir» der.
27
THOMAS HOBBES Geleneksel etik görüşlerine aykırı, materyalist felsefesiyle uyumlu bir etik anlayışını savunmuştur; «Bireyin öncelikli hedefi kendi varlığını korumak ve sürdürmektir, bencillik insanın doğasında vardır. Bireysel bencilliğin toplumun çıkarlarıyla örtüşmesi olumlu sonuçlar doğurur, bu sebeple bireysel bencillikle toplumun çıkarının örtüştüğü noktalar erdemlerdir. Bireyin bencil yönelimiyle toplumun çıkarının örtüşmediği ve hatta toplumun çıkarının zarar gördüğü davranışlarsa kötü davranışlardır» der. Geleneksel etik görüşlerine aykırı, materyalist felsefesiyle uyumlu bir etik anlayışını savunmuştur; «Bireyin öncelikli hedefi kendi varlığını korumak ve sürdürmektir, bencillik insanın doğasında vardır. Bireysel bencilliğin toplumun çıkarlarıyla örtüşmesi olumlu sonuçlar doğurur, bu sebeple bireysel bencillikle toplumun çıkarının örtüştüğü noktalar erdemlerdir. Bireyin bencil yönelimiyle toplumun çıkarının örtüşmediği ve hatta toplumun çıkarının zarar gördüğü davranışlarsa kötü davranışlardır» der.
28
SPİNOZASPİNOZA Akılcı bir etik anlayışı savunmuştur; «Kişi doğal durumunda tutkularının esiridir, aklının yardımıyla bu esaretten kurtulabilir. Bu sebeple akli davranmakla ahlaki davranmak aslında aynıdır» der. Akılcı bir etik anlayışı savunmuştur; «Kişi doğal durumunda tutkularının esiridir, aklının yardımıyla bu esaretten kurtulabilir. Bu sebeple akli davranmakla ahlaki davranmak aslında aynıdır» der.
29
JOHN LOCKE Bilgi vurgusu taşıyan bir etik fikrini savunmuştur; «Ampirik felsefeden hareketle ahlaki olguların da deneyimlerin ürünü olduğunu ortaya koymuştur.» Bilgi vurgusu taşıyan bir etik fikrini savunmuştur; «Ampirik felsefeden hareketle ahlaki olguların da deneyimlerin ürünü olduğunu ortaya koymuştur.»
30
17 – 18 YÜZYIL (WEBER) Protestan iş ahlakının (work morality) derin izleri bulunmakta; «Katolik anlayışında dini açıdan çalışma bir ideal olarak benimsenmektedir. Ancak ahlaki açıdan ticarete ve ticari ilişkilere şüpheyle bakılmaktadır.» Protestan iş ahlakının (work morality) derin izleri bulunmakta; «Katolik anlayışında dini açıdan çalışma bir ideal olarak benimsenmektedir. Ancak ahlaki açıdan ticarete ve ticari ilişkilere şüpheyle bakılmaktadır.»
31
19 – 20 YÜZYIL «Ekonomik sistem içinde yatırım kararlarının alınmasında ve yatırımların seçiminde, etik ölçütler ve işletmelerin etik değerleri ilk defa ortaya konmaktadır. «1980’li yıllarda, ekonominin uluslararasını aşması ve piyasa ekonomisindeki gelişmelerle birlikte insan hakları konusunun gündeme taşındığı görülmektedir.» «Ekonomik sistem içinde yatırım kararlarının alınmasında ve yatırımların seçiminde, etik ölçütler ve işletmelerin etik değerleri ilk defa ortaya konmaktadır. «1980’li yıllarda, ekonominin uluslararasını aşması ve piyasa ekonomisindeki gelişmelerle birlikte insan hakları konusunun gündeme taşındığı görülmektedir.»
32
19 – 20 YÜZYIL «Yeni ekonomik sistemde çalışanlar parasal ödüller ve ücret artışları ile daha az motive olmakta, kişisel gelişimi, ilerlemeyi ve değişimi teşvik eden alternatif iş ve kariyer imkanlarını değerlendirmektedir.»
34
İŞ SAĞLIĞININ GELİŞME SÜRECİ 1.İlk çağlarda, 2.Taş ocakları ve maden işletmelerinde, 3.Bernardino Ramazzini’nin katkıları, 4.Endüstri devrimi ve izleyen yıllardaki gelişmeler, 5.Günümüzdeki gelişmeler, 1.İlk çağlarda, 2.Taş ocakları ve maden işletmelerinde, 3.Bernardino Ramazzini’nin katkıları, 4.Endüstri devrimi ve izleyen yıllardaki gelişmeler, 5.Günümüzdeki gelişmeler,
35
MÖ 4000 YILLARI VE SONRASI Taş ocaklarında, Demir, kurşun, diğer madenlerin bulunması..., Boya ve pigment maddelerinin bulunması, Altın madenlerinin bulunması (Mısır MÖ-50), ……………………………………………………………..ile başladı Taş ocaklarında, Demir, kurşun, diğer madenlerin bulunması..., Boya ve pigment maddelerinin bulunması, Altın madenlerinin bulunması (Mısır MÖ-50), ……………………………………………………………..ile başladı
36
MÖ 4000 YILLARI VE SONRASI Çalışanlar; Köleler, suçlular, esirler…, Ucuz ve parasız işgücü, Çalıştırma nedeni (Cezalandırma...), İş riskleri ile ilgili sorun yok kabul ediliyor, Çalışanlar; Köleler, suçlular, esirler…, Ucuz ve parasız işgücü, Çalıştırma nedeni (Cezalandırma...), İş riskleri ile ilgili sorun yok kabul ediliyor,
37
MADENLER VE MADENCİLİK 1.Beceri gerekli, 2.Çalışma koşulları ağır, 3.Madencilik riskli iş, 4.Madenci kıymetli kişi, 5.Madencinin sağlığı önemli, 6.Erken ölümler fazla (hastalık, kaza), 7.Çok kez evlenen kadınlar…, ……….o zaman korumak için; Agricola (1494-1555) Koruyucu eylemler (Ağız-buruna mendil) 1.Beceri gerekli, 2.Çalışma koşulları ağır, 3.Madencilik riskli iş, 4.Madenci kıymetli kişi, 5.Madencinin sağlığı önemli, 6.Erken ölümler fazla (hastalık, kaza), 7.Çok kez evlenen kadınlar…, ……….o zaman korumak için; Agricola (1494-1555) Koruyucu eylemler (Ağız-buruna mendil)
38
BERNARDİNO RAMAZZİNİ (1633-1714) İş Sağlığının Kurucusudur! Kitabı; De Morbis Artificum Diatriba 1.İşyeri hekimi kavramı, 2.İş-hastalık ilişkisi, 3.Hastalara mesleğini sorma, 4.Ayrıntılı çalışma öyküsü alma, İş Sağlığının Kurucusudur! Kitabı; De Morbis Artificum Diatriba 1.İşyeri hekimi kavramı, 2.İş-hastalık ilişkisi, 3.Hastalara mesleğini sorma, 4.Ayrıntılı çalışma öyküsü alma, Kimdir? Ne Söylemiş
39
ENDÜSTRİ DEVRİMİ 1.Buhar (1761), 2.Fabrika oluşumu, 3.Tarım-fabrikada çalışma, 4.Göç, ailelerin parçalanması, 5.Sağlıksız koşullarda barınma, yetersiz beslenme, 6.Uzun süre çalışma, aşırı yorgunluk, 7.Olumsuz çevre koşulları, salgın hastalıklar, 8.İş kazası ve meslek hastalığı, 9.Çalışanın sağlığının bozulması, 10.Toplumsal sorun-toplumun ilgisi !!! 1.Buhar (1761), 2.Fabrika oluşumu, 3.Tarım-fabrikada çalışma, 4.Göç, ailelerin parçalanması, 5.Sağlıksız koşullarda barınma, yetersiz beslenme, 6.Uzun süre çalışma, aşırı yorgunluk, 7.Olumsuz çevre koşulları, salgın hastalıklar, 8.İş kazası ve meslek hastalığı, 9.Çalışanın sağlığının bozulması, 10.Toplumsal sorun-toplumun ilgisi !!!
40
YASAL DÜZENLEMELER (İNGİLTERE) 1802 Çalışma süresi 58 saat/hafta (Ayda=232 saat), Eğitim, 1833 En küçük çalışma yaşı 10 yaş olması, Doktor raporu (işe giriş muayenesi), 1847 İşyeri denetimi, İş müfettişliği, 1802 Çalışma süresi 58 saat/hafta (Ayda=232 saat), Eğitim, 1833 En küçük çalışma yaşı 10 yaş olması, Doktor raporu (işe giriş muayenesi), 1847 İşyeri denetimi, İş müfettişliği,
41
MESLEK HASTALIKLARI Kurşun zehirlenmesi, Cıva zehirlenmesi, Akciğer hastalıkları... Adımlar atılmıştır… Kurşun zehirlenmesi, Cıva zehirlenmesi, Akciğer hastalıkları... Adımlar atılmıştır…
42
TÜRKİYETÜRKİYE I. Tanzimat Öncesi Lonca (Orta Sandığı-Teavün Sandığı) II. Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi 1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi (Havza-i Fahmiye Teamülnamesi - İşçilerin çalışma yaşamı düzenlenmiş), 1869 Maadin Nizamnamesi (İş kazalarının önlenmesi), 1871 Ameleperver Cemiyeti, 1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti, I. Tanzimat Öncesi Lonca (Orta Sandığı-Teavün Sandığı) II. Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi 1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi (Havza-i Fahmiye Teamülnamesi - İşçilerin çalışma yaşamı düzenlenmiş), 1869 Maadin Nizamnamesi (İş kazalarının önlenmesi), 1871 Ameleperver Cemiyeti, 1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti,
43
TÜRKİYETÜRKİYE III. Cumhuriyet Dönemi Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun (İş hukuku düzenlemeleri devem…), 1926 Borçlar Kanunu, 1930 Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, III. Cumhuriyet Dönemi Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun (İş hukuku düzenlemeleri devem…), 1926 Borçlar Kanunu, 1930 Umumi Hıfzıssıhha Kanunu,
45
1 1 Yetişkin ihtiyaçları doğrultusunda (eksikliğini giderici ve geliştirici bilgiyi) öğrenir, 2 2 Öğrenmeye hazır olduğunda öğrenir, 3 3 Kişisel kaygıları vardır güvenli bir ortama gereksinim duyar (Başarısızlıktan, anlaşamamaktan, becerileri uygulayamamaktan korkarlar), 4 4 Hemen yada kısa sürede uygulayabileceği bilgi ve becerileri öğrenmek ister, 5 5 Özgün ve özel bir birey olarak görülmek ister (Herkesten farklı bilgi, görgü ve deneyime sahiptirler. Saygı beklerler, etkinliklere katılmayı beklerler), Özelliklerdendir-değildir 6 6 Özgüvenlerini korumak isterler (başarılarının takdir edilmesini beklerler),
47
İŞ SAĞLIĞI (İLO-WHO 1950) Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır. Etik kavramının 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren daha sık kullanılmaya başlandığı, bu konudaki bilincin arttığı ve çalışma etiğinin ayrı bir çalışma alanı haline geldiği görülmektedir Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır. Etik kavramının 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren daha sık kullanılmaya başlandığı, bu konudaki bilincin arttığı ve çalışma etiğinin ayrı bir çalışma alanı haline geldiği görülmektedir
48
İŞ SAĞLIĞININ GELİŞME SÜRECİ 1.İlk çağlarda, 2.Taş ocakları ve maden işletmelerinde, 3.Bernardino Ramazzini’nin katkıları, 4.Endüstri devrimi ve izleyen yıllardaki gelişmeler, 5.Günümüzdeki gelişmeler, 1.İlk çağlarda, 2.Taş ocakları ve maden işletmelerinde, 3.Bernardino Ramazzini’nin katkıları, 4.Endüstri devrimi ve izleyen yıllardaki gelişmeler, 5.Günümüzdeki gelişmeler,
49
MÖ 4000 YILLARI VE SONRASI Taş ocaklarında, Demir, kurşun, diğer madenlerin bulunması..., Boya ve pigment maddelerinin bulunması, Altın madenlerinin bulunması (Mısır MÖ-50), ……………………………………………………………..ile başladı Taş ocaklarında, Demir, kurşun, diğer madenlerin bulunması..., Boya ve pigment maddelerinin bulunması, Altın madenlerinin bulunması (Mısır MÖ-50), ……………………………………………………………..ile başladı
50
MÖ 4000 YILLARI VE SONRASI Çalışanlar; Köleler, suçlular, esirler…, Ucuz ve parasız işgücü, Çalıştırma nedeni (Cezalandırma...), İş riskleri ile ilgili sorun yok kabul ediliyor, Çalışanlar; Köleler, suçlular, esirler…, Ucuz ve parasız işgücü, Çalıştırma nedeni (Cezalandırma...), İş riskleri ile ilgili sorun yok kabul ediliyor,
51
MADENLER VE MADENCİLİK 1.Beceri gerekli, 2.Çalışma koşulları ağır, 3.Madencilik riskli iş, 4.Madenci kıymetli kişi, 5.Madencinin sağlığı önemli, 6.Erken ölümler fazla (hastalık, kaza), 7.Çok kez evlenen kadınlar…, ……….o zaman korumak için; Agricola (1494-1555) Koruyucu eylemler (Ağız-buruna mendil) 1.Beceri gerekli, 2.Çalışma koşulları ağır, 3.Madencilik riskli iş, 4.Madenci kıymetli kişi, 5.Madencinin sağlığı önemli, 6.Erken ölümler fazla (hastalık, kaza), 7.Çok kez evlenen kadınlar…, ……….o zaman korumak için; Agricola (1494-1555) Koruyucu eylemler (Ağız-buruna mendil)
52
BERNARDİNO RAMAZZİNİ (1633-1714) İş Sağlığının Kurucusudur! Kitabı; De Morbis Artificum Diatriba 1.İşyeri hekimi kavramı, 2.İş-hastalık ilişkisi, 3.Hastalara mesleğini sorma, 4.Ayrıntılı çalışma öyküsü alma, İş Sağlığının Kurucusudur! Kitabı; De Morbis Artificum Diatriba 1.İşyeri hekimi kavramı, 2.İş-hastalık ilişkisi, 3.Hastalara mesleğini sorma, 4.Ayrıntılı çalışma öyküsü alma,
53
ENDÜSTRİ DEVRİMİ 1.Buhar (1761), 2.Fabrika oluşumu, 3.Tarım-fabrikada çalışma, 4.Göç, ailelerin parçalanması, 5.Sağlıksız koşullarda barınma, yetersiz beslenme, 6.Uzun süre çalışma, aşırı yorgunluk, 7.Olumsuz çevre koşulları, salgın hastalıklar, 8.İş kazası ve meslek hastalığı, 9.Çalışanın sağlığının bozulması, 10.Toplumsal sorun-toplumun ilgisi !!! 1.Buhar (1761), 2.Fabrika oluşumu, 3.Tarım-fabrikada çalışma, 4.Göç, ailelerin parçalanması, 5.Sağlıksız koşullarda barınma, yetersiz beslenme, 6.Uzun süre çalışma, aşırı yorgunluk, 7.Olumsuz çevre koşulları, salgın hastalıklar, 8.İş kazası ve meslek hastalığı, 9.Çalışanın sağlığının bozulması, 10.Toplumsal sorun-toplumun ilgisi !!!
54
YASAL DÜZENLEMELER (İNGİLTERE) 1802 Çalışma süresi 58 saat/hafta (Ayda=232 saat), Eğitim, 1833 En küçük çalışma yaşı 10 yaş olması, Doktor raporu (işe giriş muayenesi), 1847 İşyeri denetimi, İş müfettişliği, 1802 Çalışma süresi 58 saat/hafta (Ayda=232 saat), Eğitim, 1833 En küçük çalışma yaşı 10 yaş olması, Doktor raporu (işe giriş muayenesi), 1847 İşyeri denetimi, İş müfettişliği,
55
MESLEK HASTALIKLARI Kurşun zehirlenmesi, Cıva zehirlenmesi, Akciğer hastalıkları... Adımlar atılmıştır… Kurşun zehirlenmesi, Cıva zehirlenmesi, Akciğer hastalıkları... Adımlar atılmıştır…
56
TÜRKİYETÜRKİYE I. Tanzimat Öncesi Lonca (Orta Sandığı-Teavün Sandığı) II. Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi 1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi (Havza-i Fahmiye Teamülnamesi - İşçilerin çalışma yaşamı düzenlenmiş), 1869 Maadin Nizamnamesi (İş kazalarının önlenmesi), 1871 Ameleperver Cemiyeti, 1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti, I. Tanzimat Öncesi Lonca (Orta Sandığı-Teavün Sandığı) II. Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi 1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi (Havza-i Fahmiye Teamülnamesi - İşçilerin çalışma yaşamı düzenlenmiş), 1869 Maadin Nizamnamesi (İş kazalarının önlenmesi), 1871 Ameleperver Cemiyeti, 1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti,
57
TÜRKİYETÜRKİYE III. Cumhuriyet Dönemi Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun (İş hukuku düzenlemeleri devem…), 1926 Borçlar Kanunu, 1930 Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, III. Cumhuriyet Dönemi Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun (İş hukuku düzenlemeleri devem…), 1926 Borçlar Kanunu, 1930 Umumi Hıfzıssıhha Kanunu,
58
KONULARKONULAR 1.İşçi-İşveren ilişkisi, 2.Kurallar-mevzuat, 3.Karşılıklı borçlanma (emek-ücret), 4.Sağlıklı ve güvenli işyeri, 5.Tazminat hakkı, 6.Bilme hakkı, 1.İşçi-İşveren ilişkisi, 2.Kurallar-mevzuat, 3.Karşılıklı borçlanma (emek-ücret), 4.Sağlıklı ve güvenli işyeri, 5.Tazminat hakkı, 6.Bilme hakkı,
59
KONULARKONULAR 1.Toplumsal ilgi, 2.Sanayi kuruluşları (çevreye zarar), 3.Toplumun huzur ve refahı “GSM kavramı” 4.Gürültü, atıklar, toz-duman,... 5.Topluma yansıyan riskler, 6.Çevre kirliliği, 7.Büyük endüstriyel kazalar (Chernobyl,...), 8.Toplumu bilgilendirme (Riskler…), 1.Toplumsal ilgi, 2.Sanayi kuruluşları (çevreye zarar), 3.Toplumun huzur ve refahı “GSM kavramı” 4.Gürültü, atıklar, toz-duman,... 5.Topluma yansıyan riskler, 6.Çevre kirliliği, 7.Büyük endüstriyel kazalar (Chernobyl,...), 8.Toplumu bilgilendirme (Riskler…),
60
KONULARKONULAR 1.Uluslararası ilişkiler Tehlikeli işler gelişmekte olan ülkelere… Tehlikeli atıklar… 2.Ucuz işgücünden yararlanma 3.İzin verilen limitler açısından ülkeler arası farklılıklar 4.Bilimsel araştırmalarda izin (endüstri izni) 1.Uluslararası ilişkiler Tehlikeli işler gelişmekte olan ülkelere… Tehlikeli atıklar… 2.Ucuz işgücünden yararlanma 3.İzin verilen limitler açısından ülkeler arası farklılıklar 4.Bilimsel araştırmalarda izin (endüstri izni)
61
Tıbbi Deontoloji Nizannamesi (1960)* Ayrım yapmadan sağlığa-özel yaşama saygılı olma, Hastanın sırrını saklama (mahremiyet ilkesi-yasal…), Kullanılan hasta bilgisinde, hasta kimliğini koruma, Bilgilendirme ve uygulamalar için onay alma, Meslek bilgilerini kötü amaçlar için kullanmama, Mesleğini icra ederken baskı altında olmama, vicdani kanaatine göre hareket etme, Mesleki uygulamalarına ticari yön vermeme, hastalardan haksız menfaat temin etmeme, Ayrım yapmadan sağlığa-özel yaşama saygılı olma, Hastanın sırrını saklama (mahremiyet ilkesi-yasal…), Kullanılan hasta bilgisinde, hasta kimliğini koruma, Bilgilendirme ve uygulamalar için onay alma, Meslek bilgilerini kötü amaçlar için kullanmama, Mesleğini icra ederken baskı altında olmama, vicdani kanaatine göre hareket etme, Mesleki uygulamalarına ticari yön vermeme, hastalardan haksız menfaat temin etmeme,
62
Tıbbi Deontoloji Nizannamesi (1960)* Mesleki bilgilerini uygularken işverenden ve işçilerden mesleki anlamda bağımsız çalışma, Hizmet sunumunda güven, gizlilik ve eşitlik, Testler ve tıbbi araştırmalar için işçilerden onay alma, Tanıda bilimsel bilgi ve teknik yeterliliğe dayanma, Gerektiğinde uzman görüşüne başvurma, İşverenin, işçilerin, sendikaların ve yetkili diğer makamların desteğini ve işbirliğini isteme, Mesleki bilgilerini uygularken işverenden ve işçilerden mesleki anlamda bağımsız çalışma, Hizmet sunumunda güven, gizlilik ve eşitlik, Testler ve tıbbi araştırmalar için işçilerden onay alma, Tanıda bilimsel bilgi ve teknik yeterliliğe dayanma, Gerektiğinde uzman görüşüne başvurma, İşverenin, işçilerin, sendikaların ve yetkili diğer makamların desteğini ve işbirliğini isteme,
63
Mühendislik Etik Kuralları* Mühendisler yalnızca tarafsız ve gerçeğe uygun resmî raporlar yayınlamalı, Mühendisler mesleki görevlerini yerine getirirken en önde, toplumun sağlığını, refahını, can ve mal güvenliğini tutmalı, Mühendisler mesleki konularda işveren veya müşteri ayrımı yapmadan güvenilir vekil olarak davranmalı ve taralar arasındaki çıkar çatışmalarının içine girmemeli, Mühendisler işverenin ve işyerinin meslek sırlarını, ticari ve ekonomik durumlarını gizli tutmalı, Mühendisler yalnızca tarafsız ve gerçeğe uygun resmî raporlar yayınlamalı, Mühendisler mesleki görevlerini yerine getirirken en önde, toplumun sağlığını, refahını, can ve mal güvenliğini tutmalı, Mühendisler mesleki konularda işveren veya müşteri ayrımı yapmadan güvenilir vekil olarak davranmalı ve taralar arasındaki çıkar çatışmalarının içine girmemeli, Mühendisler işverenin ve işyerinin meslek sırlarını, ticari ve ekonomik durumlarını gizli tutmalı,
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.