BÖLÜM 6
DUYUMLARIN ÖLÇÜMÜDEĞİŞKENLERİ TANIYALIMPROBLEMDEN DENEYE: İŞİN ÖZÜ Altıncı Bölüm Konuları
DUYUMLARIN ÖLÇÜMÜ Bilimde, belirtilen kavramların nasıl ortaya çıkarıldıklarını ve ölçüldüklerini belirten işevuruk tanımların kullanılması gerekir. Böylelikle yapılan deneyler hem daha anlaşılır olur, hem de teknik kavramların kesinliğini arttırarak günlük kullanımın ötesine taşır.
DUYUMLARIN ÖLÇÜMÜ Fechner tarafından geliştirilen sınır yöntemi, mutlak eşik ve fark eşiği kavramlarına işevuruk bir tanım getirir.
Klasik psikolofizikte öncelikli amaç eşik değerlerini bulmaktır. Daha modern olan sinyal tespit kuramında eşik kavramının yerini işevuruk tanımları yapılmış iki ayrı kavram alıyor: d‘ ve ß DUYUMLARIN ÖLÇÜMÜ
Duyusal işlemler d' kavramı ile karar işlemleri ise ß kavramı ile ölçülür. d' ve ß değerleri, isabet oranı ve yanlış alarm oranlarını gösteren ROC (alıcı işletim karakteristiği) fonksiyonundan hesaplanabilir. DUYUMLARIN ÖLÇÜMÜ
Nesneler ya da nesne özellikleri sistematik olarak numaralandırıldığında ya isimlendirildiğinde ölçüm türleri ortaya çıkar. Ölçümden elde edebileceğimiz bilgi, ölçüm türüne bağlıdır: Fark, büyüklük, eşit aralıklar ve gerçek bir sıfır noktasına sahip olmak. DUYUMLARIN ÖLÇÜMÜ
Ölçüm türlerini, sağladıkları bilgi miktarı açısından azdan çoğa doğru şu şekilde sıralayabiliriz: Sınıflama, sıralı, aralıklı ve oranlı.
DUYUMLARIN ÖLÇÜMÜ Fechner yasası psikolojik değerlendirmeleri sıralı bir ölçekte ölçebilmemizi sağlar. Stevens yasası ise oranlı bir ölçekte ölçebilmemizi sağlar.
DUYUMLARIN ÖLÇÜMÜ İsimlendirilmiş büyüklük ölçeği, 0–100 arasındaki birçok sayıya farklı isimlerin verildiği bir ölçektir. Doğru tespit kararları verme yetisi, yordayıcı değişkenler ve tanısal bilgiler içeren istatistiksel tahmin (yordama) yöntemleri kullanılarak arttırılabilir.