BÖLÜM 12 KAYGI VE İLİŞKİLİ BOZUKLUKLAR

KAYGI BOZUKLUKLARI Kaygı ve kaygıyla ilişkili bozuklukları tartışmak için gruplandırmak sorunlu bir iştir çünkü bu bozukluklar sadece genel anlamda birbirleriyle ilişkilidirler.

Kaygı bozukluklarının alt kategorileri iyi bir şekilde tanımlanmamıştır ve kaygı bozuklukları sıklıkla bir dizi diğer bozukluklarla binişiklik göstermektedir. KAYGI BOZUKLUKLARI Kaygı –huzursuzluklar, korkular ve endişeler– normal gelişimin bir parçasıdır. Buna karşın, aşırı kaygı ve korkular (fobiler) çocuğu ciddi şekilde zayıflatabilir.

KAYGI BOZUKLUKLARI Kaygı bozuklukları dışsallaştırılmış bozukluklarla ilişkili davranışlara oranla genellikle daha geçicidir ve yetişkinlikte görülen psikiyatrik bozukluklarla ilişkisi de daha düşüktür. Çocuk ve ergenlerin yaklaşık %15– 20’si bir tür kaygı bozukluğunu zaman zaman yaşamaktadırlar. Kaygı, davranış problemleri için kliniklere yönlendirilen çocukların %20 ila %30’ununun problemlerinin en azından bir kısmını oluşturmaktadır.

KAYGI BOZUKLUKLARI Obsesif-Kompulsif Bozukluklar Obsesif-kompulsif bozukluk, korkulan olaylardan kaçmak için törensel düşünmeyi veya davranmayı içermektedir. Birçok şekilde ortaya çıkabilmekte ve okula devama ve okul performansına ciddi zarar verebilmektedir.

KAYGI BOZUKLUKLARI Posttravmatik Stres Bozukluğu Posttravmatik stres bozukluğu, günümüzde artık yetişkinlerde olduğu kadar çocuk ve ergenlerde de görülen bir bozukluk olarak tanınmaktadır. PTSB ile ilişkili kaygı ve diğer problemler, öğrencilerin okuldaki gelişimlerini ciddi şekilde engelleyebilmektedir.

KAYGI BOZUKLUKLARI Basmakalıplaşmış Hareket Bozuklukları Basmakalıplaşmış davranış bozuklukları, çoklu motor ve vokal tikler ile karakterize olan ve günümüzde nörolojik bir problem olarak tanınan bir bozukluk olan Tourette sendromunu içermektedir.

KAYGI BOZUKLUKLARI Basmakalıplaşmış Hareket Bozuklukları TS, sıklıkla diğer bozukluklarla birlikte görülmekte ve özellikle kaygı, dikkat bozuklukları ve obsesif-kompulsif bozukluklarla yakından ilişkili gibi görünmektedir.

KAYGI BOZUKLUKLARI Seçici Mutizm (Konuşmamazlık) Seçici mutizm, belirli bireylerin varlığında veya belirli bağlamlarda konuşmaya ilişkin aşırı, süreğen kaygıdır. Müdahale, çocuğun konuşmasını gerektiren ortamlarda yaşadığı kaygıyı azaltmaya yönelik olarak tasarlanmaktadırlar.

YEME BOZUKLUKLARI Yeme bozuklukları, sıklıkla yiyeceklere, yemek yemeye ve beden ağırlığına olduğu kadar obesiteye ilişkin kaygıları da kapsayan anoreksiya, bulimia ve aşırı yemeyi içermektedir.

DIŞA ATIM BOZUKLUKLARI Dışa atım bozuklukları, erüresisi ve enkopresisi kapsamaktadır. Bu bozukluklar okul ortamlarında ciddi problemler yaratmaktadır. Bu çocukların normal akran ilişkileri geliştirmeleri isteniyorsa bu sorunun üstesinden gelinmesi gerekmektedir.

CİNSEL PROBLEMLER Cinsel problemleri tanımlamak, cinsel davranışlara ilişkin toplumsal tutumlar nedeniyle zordur. Buna karşın, cinsel davranışların bazı türleri, örneğin toplum içinde mastürbasyon, ensest ve mazoşizm, açıkça tabudur.

SOSYAL İZOLASYON VE YETERSİZLİK Sosyal olarak izole çocuk ve gençler karşılıklı pekiştirici ilişkiler geliştirmek için gerekli sosyal yakınlaşma ve tepki verme becerilerine sahip değildirler.

Evde sosyal davranışlara yönelik uygun olmayan modellerin olması, yetersiz öğretim veya sosyal becerilere yönelik alıştırmalar yapmak için fırsatların olmayışı veya sosyal gelişimi baskılayan diğer durumlar nedeniyle bu becerilerde yetersizlikleri olabilir. SOSYAL İZOLASYON VE YETERSİZLİK

Müdahale ve önleme çabaları, sosyal gelişim için önemli varsayılan sosyal beceri öğretimini gerekli kılmaktadır. Ancak en uygun becerilerin hangileri olduğuna ve en etkili öğretimsel yöntemlerin hangileri olduğuna ilişkin çok büyük bir anlaşmazlıklar vardır.

SOSYAL İZOLASYON VE YETERSİZLİK Genelde, sosyal beceri öğretimi bireysel olarak çocuklara veya bir grup çocuğa model olmayı, prova yaptırmayı, rehberli uygulamaları ve geri bildirimleri içermektedir. Hem sosyal olarak izole çocuğun hem de akranlarının davranışlarını doğal şekilde oluşan etkileşimlerde değiştiren akran aracılı müdahaleler en etkili stratejiler olabilirler.