Ahır Gübresinin Önemi ve Yönetimi sgezgin@selcuk.edu.tr Ahır Gübresinin Önemi ve Yönetimi Prof. Dr. Sait GEZGİN Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü KONYA sgezgin@selcuk.edu.tr

1- TOPRAĞI OLUŞTURAN ELEMANLAR İdeal bir Toprağın; %50 katı kısım(mineral ve organik madde) %50 boşluk (su ve hava) Toprak hacim ağırlığı: 1.25 g/cm3 Toprak özgül ağırlığı: 2.65 g/cm3 Organik madde özgül ağırlığı:0.5 g/cm3 Ağırlık esasına göre %2.5 civarında Organik madde içeren toprağın hacim esasına göre %12’sı organik maddedir. Mineral kısım: Taş, çakıl, kum, silt, kil, tuzlar Toprak havası: %77.9 N gazı, %20.9 O2, %0.3 CO2 Toprak suyu=Toprak çözeltisi . Şekil 1. Toprak fazlarının hacim esasına göre dağılımı

Organik Maddenin Faydaları Toprak strüktürünün oluşumuna etkisi Toprağın su tutması ve elverişliliğine etkisi Toprak havalanmasına etkisi Toprak sıcaklığına etkisi Toprağın tava gelmesi ve işlemesine etkisi Toprağın KDK ve Tamponluk özelliğine etkisi Toprağın besin elementi miktarı ve alımına etkisi Toprağın biyolojik özelliklerine etkisi

Türkiye tarım topraklarının organik madde dağılımı (%) Toprak O.Maddes i, % Türkiye Ortalam a % Akdeniz İç Anadolu Güney doğu Karadeni z Karaman <1,Çok az 16.7 23.9 14.1 29.2 13.6 19.5 1-2, Az 47.8 - 64.5 47.1 -71 48.4 - 62.5 60.6 - 89.8 35.8 - 49.4 67.5 2-3,Orta 25.6 - 90.1 20.1 - 91.1 31.0 - 93.5 6.7 -96.5 29.7 - 79.1 10.4 3-4, İyi 6.9 6.3 4.5 2.4 2.3 >4, Yüksek 3.0 2.6 2.0 1.1 7.3 0.3 Not: Trakya, Marmara ve Doğu Anadolu bölgesi Karadeniz’den biraz kötü; Ege bölgesi Akdeniz’den biraz iyi

ORGANİK MADDE NOKSANLIĞININ NEDENLERİ Organik Gübrelerin Kullanılmaması Anızın yakılması İklim Toprak İşleme

ORGANİK GÜBRELER Bitkisel ve hayvansal kökenli organik karakterli materyallerden oluşmuş gübrelerdir. Bunlar: 1-Ahır Gübresi 2-Kompostlar 3-Kent Atıkları 4-Leonardit 5-Yeşil Gübre

Ahır Gübresi Hayvanlarının sıvı ve katı dışkıları ile yataklıklarının karışımından oluşan artıklar ahır gübresi olarak adlandırılır. Ahır gübresinin kalitesini etkileyen faktörler Hayvanın cinsine ve yaşına Hayvana yedirilen yemin miktarı ve besin değerine Hayvanların yemden yararlanma durumuna Hayvanların gördüğü işe Gübredeki katı dışkı ve idrar oranı Kullanılan yataklığın cins ve miktarına Gübrenin saklanma tekniği

Hayvanın cinsine ve yaşına Genç hayvanların gübresi fazla sindirim nedeniyle yaşlılara göre daha fakirdir. Süt hayvanların gübresi de besi hayvanlarına göre daha fakirdir. %N %P2O5 %K2O Sığır 2.0 1.0 At 1.7 0.3 1.5 Koyun 4.0 0.6 2.9 Tavuk 4.5 2.1 2.5

Ahır Gübresinin Muhafazası ve Olgunlaştırılması sgezgin@selcuk.edu.tr Ahır Gübresinin Muhafazası ve Olgunlaştırılması Önemi: Ahır gübresinin bitkilere faydalı olabilmesi için içinde bulundurduğu C/N oranı büyük önem taşımaktadır. Taze ahır gübresinin C/N oranı 40-60 civarındadır. Halbuki bu oran 15-25 olmalıdır. Muhafaza: Ahır gübrelerinin tarlaya verilinceye kadar geçen zaman içerisinde gübre değerini kaybetmeden muhafaza edilmesi en önemli konulardan bir tanesidir. Ahır gübresi 1-Ahır dışında rastgele muhafaza ve olgunlaştırma 2- Toplu muhafaza ve olgunlaştırma (havuz ve separatör)

1-Ahır dışında rastgele muhafaza ve olgunlaştırma Dağınık olgunlaştırma: Ahır dışındaki gübreliğe dikkatsizce, gelişi güzel yığılan gübrelerin bekletilmesi işlemidir.

2-Toplu muhafaza ve olgunlaştırma-Havuz sgezgin@selcuk.edu.tr 2-Toplu muhafaza ve olgunlaştırma-Havuz Bir hayvan günlük yediği kuru maddenin 3 katı kadar gübre oluşturur. Havuz sisteminde gübre içine yataklık veya ilave talaş, sap- saman gibi materyaller karıştırılmalıdır. Toplu olgunlaştırma sıcak (aerobik parçalanma) ve soğuk (anaerobik parçalanma) olmak üzere iki şekilde yapılır. Ekim-Aralık-2006

2-Toplu muhafaza ve olgunlaştırma-Separatörlü Gübre önce separatörden geçirilip fazla suyu ayrıldıktan sonra katı kısmı mineralizasyona tabi tutulur. Sıvı kısmından sıvı gübre üretimi yapılabilir. Yada depolanıp sulama suyu olarak kullanılabilir.

sgezgin@selcuk.edu.tr

Olgunlaştırmada Gübreden Meydana Gelen Kayıplar Ahır içerisinde mutlaka yataklık kullanılmalıdır. Çünkü yataklık hayvan idrarını tutarak yıkanma yoluyla kayıpları önler, amonyak kaybını engeller. Yataklık içinde bulunan organik madde ve bitki besin maddelerini gübreye verir ve gübrenin kullanımını kolaylaştırır. Olgunlaştırma sırasında ahır gübresindeki mevcut azotun kaybını önlemek için ahır gübresine TSP, jips, CaCl2, Ca(NO3)2 gibi koruyucu maddeler katılabilir. Olgunlaştırma veya muhafazası sırasında anaerobik parçalanma uzun tutulmalıdır. Böylece azot ve organik madde kaybı azalır. Yıkanma kayıplarını azaltmak için gübrelik geçirimsiz olmalı, ayrıca yağış ve rüzgardan korunmalıdır.

3- Biyogaz üretimi 1 ton ahır gübresinden ortalama 40 m3 biyogaz üretilebilir.

Taze ve olgun ahır gübresinin karşılaştırılması OLGUN GÜBRE Su kapsamı düşük C/N = 15-25 Elverişli besin elementi miktarı yüksek Yabancı ot tohumu içermez Steril Turba toprağı kokusu Kullanımı kolay TAZE GÜBRE Su kapsamı çok fazla C/N = 40-60 Elverişli besin elementi miktarı düşük Yabancı ot tohumu içerir Steril değil Pis kokulu Kullanımı zor Ekim-Aralık-2006

AHIR GÜBRESİNİN KULLANIMI sgezgin@selcuk.edu.tr AHIR GÜBRESİNİN KULLANIMI NE ZAMAN NE KADAR NASIL kullanmalıyız.   Ahır gübresinin tarlaya verilmesi için en uygun mevsimler ilkbahar ve Sonbahardır. Kullanılacak ahır gübresi miktarı da genellikle dönüme 2- 4 tondur. Ahır gübresi özellikle az yağış alan bölgelerde ve ince bünyeli topraklarda Sonbahar mevsiminde uygulanır. Çok yağış alan bölgelerde ve kumlu topraklarda ise ilkbahar aylarında gübreleme yapılır. Ahır gübresi ince bünyeli topraklarda 15-20 cm, kaba bünyeli topraklarda ise 30-50 cm derinliğe karıştırarak uygulanmalıdır. Ekim-Aralık-2006

Gübre Dağıtım Vagonu Ekim-Aralık-2006

HEP BİRLİKTE DAHA GÜZEL YARINLAR DİLEĞİMLE TEŞEKKÜR ve SAYGILARIMI SUNUYORUM