Sütçü Sığırlar için Kompost Ahır Prof. Dr. Şeref İNAL

Kompost ahırlar Serbest ve duraksız

Kompost ahırlar Duvarsız ve kompost altlıklı 100 sağmal inek kapasiteli kompost ahır ölçüleri

Kompost ahır Geniş ve yanları açık dinlenme alanı

Kompost ahır Yüksek saçak ve çatı

Kompost ahır Küçük sürüler için Büyük sürülerde gruplar için Daha rahat, özgür Uzun süre ve doğal pozisyonda yatabilirler Zemin yumuşak

Kompost ahırlar İnekler sağımdayken günde 2 kere ≈ 10 dk kompost karıştırılır Karıştırma çok ÖNEMLİDİR…

Kompostlama Aerobik bir süreç – Oksijenli yanma Dışkı ve idrar mikroorganizmalar tarafından parçalanır Yeterli organik madde olmalıdır

Avantajları; İnekler daha dirençli Zararlılar ölür Daha az kokar Patojen mikroorganizmalar Virüsler Larvalar Tohumlar Daha az kokar Tohumlar ölür

Kompostlama %50-60 nem Oksijensiz yanma olursa; Kurursa soğur Aşırı ıslaksa soğur Oksijensiz yanma olursa; Kötü kokular Soğuma

Kompost ahırlar Homojen karışım Mikroorganizmalar Fazla nem Isınma Topaklanma Çamurlaşma

Dışkı Yönetimi Dışkının %25-40 kadarı yem yeme yolunda Yaklaşık %60-75 kadarı kompost içinde Ahır temizliği; Yılda bir kere sonbaharda Yılda iki kere ilkbahar ve sonbaharda Depolama giderini azaltır Yanmış gübre olarak değerlendirilir 12-20:1 C/N oranı

Verimlilik İnekler daha temiz (2,66) Süt veriminde artış (%89) Ortalama 955 kg 395 - 1331 kg 29,3 kg dan 30,7 kg a Sürüden çıkarma oranı azalır %25,4 den %20,9 a Verimli hayat süresi uzar

Topallık Ayak hastalıkları daha az Klinik topallık (hareket skoru ≥ 3) Daha fazla yatma ve yumuşak zemin Klinik topallık (hareket skoru ≥ 3) Serbest duraklı %24,6 – 27,8 Bağlı duraklı %19,6 Kompost ahırda %7,8 2 ahırda hiç ayak hastalığı yok Bir başka çalışmada Serbest duraklı %13,1-15,9 Kompost ahırda %4,4

Lezyonlar Tarsal eklemlerde lezyon 7 ahırda lezyon yok Kompost ahırda %25,1 %24,1 kıl dökülmesi ve %0,97 şişlik Serbest duraklı ahırlarda %73 %14,1 şişlik Kum duraklı ahırlarda %1,8 şişlik 7 ahırda lezyon yok

Döl verimi Kızgınlık gösterme ve gözleme Gebelik oranı Dönme oranı %25,9 artmış Gebelik oranı %34,5 artmış Dönme oranı %25,4 den 20,9 a düşmüş Buzağılama aralığı kısalmış 14,3 aydan 13,7 aya

Rahatlık Yatma süresi 9,34 saat Yatma sayısı 11 Yatış süresi 50,8 dk Daha fazla adım atar %43,3 yatıyor 10.457 kg süt / lak 73 inek / işletme

Mastitis 12 çiftlikte çalışılmış Daha az mastitis %67 sinde mastitis azaldı %43 ünde SHS azaldı Birinde Str, Agalactiae Birinde Staph, Aureus Beşinde coliform Altısında non-aga, Str, Daha az mastitis %12 düşmüş %35,4 den %27,7 ye

Kaliteli süt Daha az SHS 88,000 - 658,000 Ortalama 325,000

Bakteri Sayısı Altlıkta bakteri miktarı Ortalama 9,122,700 cfu/cm3 2,035,562 ile 22,562,604 arası Altlıkta 1,000,000 koloni/ml koliformdan fazladır Sağım öncesi temizlik iyi yapılmalı

Kompostlama 30 cm derinlikte 55 - 65 °C ısı gereklidir Isı düşerse çamurlaşır Isı artarsa kurur Kurursa toz artar göz tahrişine pnömoniye

Kompostun yapısı Ortalama Değişim Aralığı Tavsiye Edilen Kompost Isısı (° C) 42 24–59 54-66 Nem (%) 54,4 28–78,9 50–60 pH 8,5 6,5–9,9 6,5–8,0 Azot (%) 2,54 0,57–4,22 Fosfor (ppm) 3247 378–6668 Potasyum (ppm) 15,27 2,57–29,57 C:N oranı 19,5:1 10,9–87,5 25:1–30:1 Elektrik İletkenliği (mmhols/cm) 9,6 2,4–20,5 Maksimum 10

Havalandırma Ahırın havalandırılması Kompostun havalandırılması İneklerin ısısı ve nemi Kompostun ısısı ve nemi 8 adet 90 cm çapında fan Yan duvarlar perde

Altlık Bıçkı tozu Hızar talaşı Kuru ve kaliteli olmalı %18 nem Çam veya yumuşak ağaçlar Mısır koçanı, soya samanı, keten samanı kullanılabilir

Kompostlama Sedir ve Karaceviz talaşı kullanılmamalı Mısır sapları, atık saman ve hububat samanı su tutar

Alternatif Altlıklar Çin’de 2.000 başlık İsrail’de Bazı yetiştiriciler Pirinç kabuğu (çeltik) ve Pamuk samanı kullanılmış İsrail’de Bazı yıllar hiç Bazı yetiştiriciler Mısır sapı ile buğday sapını karıştırarak

Kompost yönetimi Başlangıçta 45-60 cm serilebilir İneklere yapışacak kadar nemliyse 10-20 cm eklenir

Kompost yönetimi Kompost 120 cm birikebilir En az 25-30 cm en çok 40-45 cm karıştırılır

Kompost yönetimi Parmaklık olmalı Duvar beton ve sağlam olmalı 35-50 m de bir çıkış yolu bırakılmalı

Kompost yönetimi Yem yeme yolu temizlenmeli 2-5 haftada 18 ton talaş temini Talaşın depolanması 1-1,8 TL/inek/gün

Bazı ölçüler İnek başına en az 7 m2 kompost alanı Fresh grupta 9-11 m2

Bazı ölçüler Yem yeme yolu 3,6-4,2 m Kompost duvarı 120 cm Ahır saçak yük. 480 cm Mahya aralığı 300 cm taban genişliği için 5 cm Saçak çıkıntısı 90 cm

Suluklar 15-20 ineğe 60 cm suluk Yemliğe bitişik Dinlenme alanına bitişik