İşletme Çevreleri, Büyüme, Küçülme ve Analizler Yrd. Doç. Dr. Şule AYDIN TURAN

İşletmeler için “çevre” kavramı İşletme çevresi: işletmenin performansını etkileyen (iç ve dış) faktörlerin bütünü İç çevre Işletmenin bünyesinde yer alan ve işletmenin performansını yakından etkileyen güçler örgütsel insan kaynakları ile ilgili pazarlama ile ilgili üretim ile ilgili faktörler

İşletmeler için “çevre” kavramı İşletme sadece iç çevreyi değil dış çevre faktörlerini de sürekli ve sistematik olarak izlemek zorundadır. Gerçek dış çevre, algılanan dış çevre, uygulama çevresi Dış çevrenin özellikleri Durgunluk, değişkenlik, basitlik, karmaşıklık

İşletmeler için “çevre” kavramı Dış Çevre Makro çevre Siyasi, ekonomik, toplumsal faktörler Endüstri çevresi İşletmenin birebir ilişkide olduğu ve işletmenin yönetimi üzerinde normal olarak özel ve ani etkileme gücüne sahip faktörler. Müşteriler, rakipler, işgücü, tedarikçiler, uluslararası faktörler

Optimal işletme büyüklüğü Optimum", "optimal" veya "en uygun" işletme büyüklüğü, ortalama maliyet masraflarının veya giderlerinin en düşük olduğu işletme büyüklüğüdür" İşletme büyüklüğü küçükten optimum düzeye gelinceye kadar ortalama maliyetlerde bir azalma; optimal büyüklükte en düşük düzeye indikten sonra, aşırı büyüklüğe gidişte ise ortalama maliyetler bir artış görülür..

İşletme büyüklüğünü etkileyen faktörler Pazar Şartları Talep Durumu (Bugünkü Ve Gelecekteki); Finansman İmkânları Kurucuların Yönetim Becerileri Çevre Şartları Anti Tröst Yasaları

İşletmelerin Büyümesi Büyüme ve büyüklük bir başarı göstergesi midir? çevre baskılarına karşı koyma? çevreye uyum? çevreyi yönlendirme?

İşletmelerin Büyümesi NİÇİN BÜYÜMEK İSTERLER? - Ölçek ve Kapsam Ekonomilerinden yararlanmak için Çevre Rakipler, müşteriler, tedarikçiler Finans Karlılık, spekülatif imajda gelişme, rekabet avantajı, fonları daha etkin kullanabilme Üretim Üretim hacminde artış, girdide tasarruf, ar-ge yapabilme Pazarlama Çok çeşitli pazarlara girebilme, pazarda rekabet stratejileri ve rekabet üstünlüğü

Büyümenin etkileri Fiziksel etkileri Finansal Örgütsel Toplumsal Fiziksel alan, konum, yeni sosyal yapı ihtiyaçları vb Finansal Üretimde ve gelirlerde artış Öz-sermaye ya da dış kaynak Çıktıların niceliği artarken niteliği de artar mı? Risk? Örgütsel Yeni birimler, departmanlar, ilkeler, iletişim kanalları Aşırı örgütlenme? Eksik örgütlenme? Toplumsal İlişkiler ağı, tanınırlık, işgören temsilcileri ve diğer paydaşlar ile ilişkiler

Büyük işletmelerin avantajları Ölçek ekonomisinden faydalanma Kapsam ekonomisinden faydalanma Ar-ge Uzman personel istihdamı Yüksek finansman Pazarlara kolay ulaşım

Büyüme Hamleleri İç büyüme Mevcut faaliyetlerin genişletilmesi Yatay büyüme: aynı dalda üretim yapan fabrika sayısının arttırılması Ürün farklılaştırması Pazar farklılaştırması yoluyla olur. Dikey büyüme Geriye dikey büyüme: girdilerini kendisinin üretmesi İleri dikey büyüme: dağıtım kanalı oluşturması (satışı organize etmesi) Firmalar ne zaman iç büyüme hamlesi yapmalı? Olası risk alanları neler?

Büyüme Hamleleri Dış büyüme Kartel, holding, tröst, konsorsiyum vb. Dış kaynakların kullanılması yoluyla büyüme Dikey entegrasyon Geriye doğru dikey entegrasyon : tedarikçiyi satın alma İleriye doğru dikey entegrasyon: satış ya da dağıtım kanallarını satın alma (franchising bir örnek) Yatay entegrasyon Rakipleri satın alma, rakip işletmeler arası “merger” Kartel, holding, tröst, konsorsiyum vb.

İşletmelerin Küçülmesi Büyüme hep başarı göstergesi olmayabilir. 80li yıllardan sonra küçüklük de bir rekabet avantajı halinde geliyor. Nasıl? Bazı şirketler darboğaza girmelerinden ötürü küçülüyor Bazı şirketler stratejik bir hamle olarak

Küçük işletmelerin avantajları Küçük sermaye ile kurulabilme Yakın ilişki (çevre ve müşteriler) Değişime hızlı uyum Az hiyerarşik yapı Kolay kuruluş yeri seçimi Hızlı satış, az depolama maliyeti Niş pazarlarda hizmet Kolay örgütlenme ve iş dizaynı

İşletmeler için iç ve dış çevre analizi PEST analizi 5 güç modeli: bir endüstride karlılığıve performansı belirleyen 5 temel güç vardır: rekabet, tedarikçiler, alıcılar, ikame ürünler, giriş engelleri- potansiyel rakipler SWOT- FÜTZ analizi Üstün ve zayıf yönler; fırsat ve tehditler