SINAVA DOĞRU ÇOCUĞUMUZ VE BİZ

Her yıl Türkiye'de milyonlarca genci ve ailesini etkileyen ÖSS dediğimiz önemli bir yaşam olayı mevcut. Bu yaşam olayı psikolojik etkileri açısından son derece önemli bir olaydır

Duygusal ve sosyal olarak en dalgalanmalı yaşam yıllarında gençlerin bir de üniversite ile ilgili olarak stres yaşaması onların psikolojik yönlerini çok olumsuz bir şekilde etkilemektedir.

ÖSS sınavı liseden sonraki meslek hayatını belirleyecek olması nedeni ile gençler için ciddi anlamda bir stres kaynağı olmakta ve bu konuda gelecek adına endişelerini arttırmaktadır.

Sınav sistemi nedeni ile gençler tam bir yarış havasına girmekte, bulundukları rekabet ortamı gençleri daha da gergin ve huzursuz hale getirerek bu konudaki sıkıntılarını arttırmaktadır.

Okula ek olarak dershaneye gitmek zorunda kalındığından ve dershane ücretlerinin aşırı pahalı olması dolayısı ile bu konuda aileler o dönem için maddi zorluğa girmekte ve ailelerin çocuklarından beklentilerini artırmaktadır. Bu durum gençler üzerindeki mevcut başarı beklentisi stresini büyüterek onların bu konudaki çözümsüzlük duygularını çoğaltmaktadır. Ek olarak sınava bağlı performans kaygılarını artırmaktadır.

Dershaneye gidemeyen gençler çoğunlukla kendilerini sınava hazırlanma ve kazanma konusunda daha yetersiz ve desteksiz hissetmekte ve bu durum onların çalışma performansını negatif yönde etkilemektedir.

Bazı aileler çevrenin de etkisi ile sınavı ''olmak ya da olmamak'' gibi algılamakta ve ciddi derecede kaygılı davranmakta, bu kaygı gençlerin ailelerinin gösterdiği gerginlik ve panikten etkilenmelerini sonucunu getirmektedir. Sonuç olarak ailenin sınav konusunda gösterdiği aşırı kaygı ve panik durumu, çocuklarının başarısını artırmak yerine ciddi derecede azaltmaktadır.

Bazı okul, dershane ve ailelerin aşırı başarı baskısı bazı gençleri ''yarış atı'' konumuna sokmakta ve onların sınav harici kendi psikolojik yönlerini ikinci plana atmaktadır.

Ders çalışma gerekliliği nedeni ile sosyal ilişkileri ve eğlenme zamanları azalan gençler bu dönemdeki stres durumundan daha fazla etkilenerek, daha tahammülsüz hale gelebilmekte ve psikolojik yönden ciddi gerilim içine girebilmektedir.

Anne ve babanın yüksek düzeyde başarı beklentisi, ( yani çocuklarının başarabileceğinden daha yüksek bir beklenti) gençlerin sınavı başarmaya yönelik kaygı ve endişelerini çok önemli ölçüde artırmaktadır.

Sınavı kazanamama durumunda bir çok ailenin çocuğuna iş ve meslek imkanı sağlama açısından zorlanması gerçeği karşısında bir çok gençte sınav sonrası için belirsizlik düşüncesini oluşturmakta ve '' başka alternatif yok '' düşüncesi nedeni ile onların gerilim ve huzursuzluğunu artırmaktadır.

Kendi istediği meslek haricinde anne, baba ve çevrenin istediği meslek seçimine zorlanan gençlerde ciddi derecede ikilem ve bu konuda içsel çatışma oluşmakta ve sınav performansını etkilemektedir.

Olumsuz sınav sonuçları dolayısı ile beklediğini ve bekleneni elde edemeyen gençlerde suçluluk ve yetersizlik duyguları ile birlikte uzun süre psikolojik zorluklar yaşanabilmektedir.

Uzun süre (genelde sene başından sene sonuna kadar) ders çalışmak zorunda kalan gençlerde, tahammülsüzlük, çabuk sinirlenme, çabuk yorulma, öğrenme performansının düşmesi, mutsuzluk, anne baba ile çatışmalarda artış, uyku ve yemek düzenlerinde değişiklikler görülebilmektedir.

O döneme ait dalgalanmalı duygu durum, sınava çalışmayan arkadaş çevresi, evde uygun olmayan çalışma ortamları, kolay ulaşılan ve uzun zaman harcanan kitle iletişim araçları, gençlerin günlük ders çalışma ve öğrenme motivasyonlarını azaltmaktadır.

Sadece başarı beklentisi olan, gencin o döneme ait zorluklarını dikkate almayan, çocuğunu anlamak için gayret göstermeyen, olayın sadece tek yönünü düşünen ve bu aşamada çocuğunu psikolojik olarak yalnız bırakan anne babalar sınav başarısını ve çalışma motivasyonunu olumsuz etkilemektedir.

Bazı anne babalar tarafından yapılan önemli hatalardan biride çocuğunu daha başarılı olan diğer arkadaşları ve daha önce başarıyı yakalamış farklı kişiler ile sürekli kıyaslayarak çocuklarının başarı kaygılarını ve performans anksiyetelerini artırmalarıdır.

Artan kaygı ve stres durumu nedeni ile bazı bedensel belirtiler ortaya çıkabilmekte ( baş ağrısı, mide bulantısı, ders çalışmaya başlayınca uyuklama vb) bu belirtiler öğrenme ve ders başarısını olumsuz etkilemektedir.

Muhtemel kötü sınav sonuçları sonrasında bilinçsizce yapılan yargılama ve eleştiriler öğrencilerin sıkıntılarını artırarak anne baba - genç ilişkilerinin bozulmasına ve sonraki senelerdeki sınav performansının negatif etkilenmesine neden olabilmektedir.

Unutulmamalıdır ki, ideal ve psikolojik yönden rahat bir öğrenme ve çalışma ortamı öğrencinin başarısını artıracaktır. Ve her bir genç kendi kapasite ve yeteneğine uygun bir yüksek öğrenim kurumuna girebilecektir. Öğrenmeyi azaltan en önemli negatif etkenlerden birisi o olay ile ilgili yaşanan stres ve kaygı (anksiyete) durumudur.

ÖSS Adaylarının Çalı ş ma Davranı ş larının Gözlemlenmesi ve Takip Edilmesi İ le İ lgili Olarak Siz Anne ve Babalara Dü ş en Görevler

Çocuğunuzun uykusunu alması, gerek ertesi günkü dersleri algılamasında gerekse günlük çalışmalarında enerjik ve zinde olması açısından oldukça önemlidir. Uyku en az 7, en fazla 8 saat olarak ayarlanmalı ve öğrenci en geç saat 11 de uykuya geçmiş olmalıdır.

Öğrencinizin gıdasına dikkat ediniz. Onun, özellikle okul veya dershaneye aç gitmemesine özen gösteriniz. Beynin enerji kaynağı özellikle kahvaltıdır. Geç kalsa dahi kahvaltı yapmadan öğrencinizi okuluna göndermeyiniz.

Ertesi gün çok yorgun kalkmaması için, yaşadığı odanın ne çok sıcak ne de soğuk olmamasına özen gösterin. Eğer odasını kardeşleriyle paylaşıyorsa, diğer kardeşin düzenini de sınava hazırlanan çocuğunuza yaklaştırın.

Sınava hazırlanan öğrencinizin günün belirli saatlerinde mi yoksa rasgele zamanlarda mı çalıştığına dikkat edin. Öğrencinin belirli saatler arasında çalışması onun beyin enerjisini aktif kullanmasında oldukça önemli rol oynamaktadır.

Okul ve dershanesine ayda bir mutlaka uğrayın. Onu takip ettiğinizi ve önemsediğinizi hissettirin. Yalnız burada şuna çok dikkat edin; Aldığınız sonuç ne olursa olsun, hemen tenkit türü eleştirilere veya çok abartılı “aferin”lere girmeyin. Sonucu öğrenciyi yıpratmadan karşılıklı oturarak sorgulayın. Başarılarını abartmadan ödüllendirin. Okul ve dershanesine ayda bir mutlaka uğrayın. Onu takip ettiğinizi ve önemsediğinizi hissettirin. Yalnız burada şuna çok dikkat edin; Aldığınız sonuç ne olursa olsun, hemen tenkit türü eleştirilere veya çok abartılı “aferin”lere girmeyin. Sonucu öğrenciyi yıpratmadan karşılıklı oturarak sorgulayın. Başarılarını abartmadan ödüllendirin.

Dikkat eksikli ğ i, sınava hazırlanan ö ğ rencilerin en büyük problemlerinden biridir. Bu konuda anne babaya ciddi görevler dü ş mektedir. İş te sizlere bazı tavsiyeler;

Çocuğunuz ders çalışırken, onun dikkatini dağıtacak düzeydeki çevresel uyarıcıları engelleyin. Örneğin; Evin telefonu çalıştığı yerin yakınında olmamalı, yüksek sesle televizyon izlenmemeli. İmkan dahilinde, o çalışırken siz de bir şeyler okuyunuz. Çocuğunuz ders çalışırken, onun dikkatini dağıtacak düzeydeki çevresel uyarıcıları engelleyin. Örneğin; Evin telefonu çalıştığı yerin yakınında olmamalı, yüksek sesle televizyon izlenmemeli. İmkan dahilinde, o çalışırken siz de bir şeyler okuyunuz.

Onun stresini arttırıcı ve konsantrasyonunu olumsuz etkileyecek cümleler kurmayın. “Sen bu gidişle...” diye başlayan ve onun hem kendine güvenini hem de derse olan istekliliğini öldüren, dikkatini başka düşüncelere yönlendiren cümleler kurmayınız.

Derse konsantre olmuş öğrenciler, bazı sorumluluklarını unutabilir ve dağınık davranabilirler. Onun bu dağınıklıklarını yumuşakça uyararak düzeltmeye çalışın

Çoğu veli, çocuğunun aldığı deneme sınavı sonuçlarını yorumlarken, yanlış değerlendirmelerde bulunur.

Bir deneme sınavı, gerçek sınavla özdeşleştirerek değerlendirilebilir mi?

Dershanelerin deneme sınavları gerçek ÖSS sınavında alınacak puan için sadece bir örnek olmaktadır.

Gerçek sınav, ölçme-de ğ erlendirme kriterlerine ba ğ lı kalınarak hazırlanmı ş oldukça net sorular içermektedir. Bu sorularda ö ğ renci soruyu net algılamakta ve net çözümlere ula ş abilmektedir. Çünkü bu sorular bir çok denetlemeden geçtikten sonra sınav sorusu olabilmektedir

Dershane denemelerinde ise, aynı netliği beklemek hatalıdır. Çünkü bu sorular kısa sürede ve bol miktarda hazırlanmaktadır

Bundan dolayı, deneme sınavında alınan puanları ÖSS’de aynen alınacak puanlar gibi algılamak hatalıdır

Çocuğunuz çalışıyorsa, net sorular içeren gerçek sınavda onun daha başarılı olarak size sürpriz yapmasına hazırlıklı olun ve onun deneme sınavlarına bakarak moralini ve moralinizi asla bozmayın.

Bir çok anne-baba çocuğunun başarısıyla kendi başarısını özdeşleştirir. Çocuğun aldığı her kötü dereceyi kendisi almış gibi utanç duyar. Bu durum, çocuğun başarısını artırmak yerine tam tersi kaygısını artırır ve başarabileceği bir sınavı dahi kaybettirebilir.

İşte Siz Anne-Babalar İçin Çocuğunuzun Kaygısını Düşürmeye Yönelik Öneriler

Sosyal çevrenin ve ailenin aşırı beklentileri sınava girecek genci bunaltır, beklentilerinizi ifade ederken çocuğunuzun başarı düzeyini göz ardı etmeyiniz

Sınav, asla bir kişilik testi değildir. Eğer çocuğunuz sınavda başarısız olursa, bu onun kişiliğinin değil bilgi düzeyinin eksikliğini gösterecektir. Sınav, asla bir kişilik testi değildir. Eğer çocuğunuz sınavda başarısız olursa, bu onun kişiliğinin değil bilgi düzeyinin eksikliğini gösterecektir.

Sınavı, öğrenci gözünde, hayati değer taşıyan büyük bir olay gibi göstermeyiniz, bu öğrencide isteksizlik ve aşırı tedirginlik oluşturur.

Çocuğunuzu asla çevrenizdeki başka öğrencilerle kıyaslamayın, her çocuğun diğerinden üstün olduğu farklı yetenekleri vardır.

Sınavlarda başarısız olan öğrencinin benlik saygısı azalır. Her öğrenci, başarısızlığının ezikliğini az ya da çok hisseder. Bu durumda velinin ; * Öğrenciye destek vermesi ; * Öğrencisini diğer akranlarıyla kıyaslamaması gerekir Bu hassas dönemde velinin öğrenciye destek vereceği yerde daha da üzerine gitmesi ileride ciddi sorunlar oluşturabilir.

Ders çalışmak ve sınavı kazanmak uğruna çocuğunuzla olan yakınlığınızı tehlikeye atmayınız. Çocuğunuzla aranızdaki sıcaklığın hayat boyu devam etmesi her şeyden daha önemlidir

Sizler sınavla ilgili ne kadar rahat cümleler kurar ve davranışlar sergilerseniz, çocuğunuz da o ölçüde rahat bir sınav geçirecektir.

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ