GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü 6502 SAYILI KANUN VE MESAFELİ SÖZLEŞMELER YÖNETMELİĞİ İLE GETİRİLEN YENİLİKLER

Bilgi ve iletişim teknolojisinin hızlı bir biçimde gelişmesi, alışveriş alışkanlıklarını da değiştirmektedir. Özellikle son dönemlerde akıllı telefonların, tablet bilgisayarların ve mobil uygulamalarının da artış göstermesiyle bir çok yerden erişilebilme özelliğinden dolayı bu sektör kısa bir sürede gelişim göstermiştir. Bu gelişme hem dünya çapında anlamda hem de ülkemizde giderek artmaktadır. Bu kapsamda tüketicilerin karşı tarafla yüz yüze gelmeksizin uzaktan haberleşme araçları yardımıyla kurulan satım veya hizmet sözleşmelerinin hacminin,  2014 yılında dünya genelinde milyar dolar olduğu söylenebilir. İnternet üzerinden alışveriş yapan tüketici sayısı ise en çok sayısı Çin’de olmakla beraber elektronik ticaret hacminde ABD ilk sırada yer almaktadır. Mesafeli sözleşmelerin dünyadaki hacmi

Giderek daha da çok tercih edilen bu satış yöntemi, ülkemizde de sıklıkla tercih edilmektedir. Bankalar Arası Kart Merkezi (BKM)’nin elektronik ticaret alanındaki istatistik verilerine bakıldığında, ülkemizde;  2014  2014 yılında internet üzerinden kartlı yapılan ödeme işlemleri toplam ,39 milyon TL tutarında ve adettir.  2013  2013 yılında ise bu rakamların, ,42 milyon TL tutarında ve adet olduğu görülmektedir. Mesafeli sözleşmelerin ülkemizdeki hacmi

Mesafeli sözleşmeler kavramı mevzuatımıza ilk kez, mülga 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile dahil olmuştur. Mülga 4077 sayılı Kanun ile mülga 97/7/AT sayılı Direktif dikkate alınarak hazırlanan Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmelik, mesafeli satışların işlem hacminin giderek artması ve yeni sorunların yaşanması karşısında yetersiz kalmış ve yeni düzenlemeler yapma ihtiyacı doğmuştur. Diğer taraftan konuya ilişkin Avrupa Birliği mevzuatında da değişikliğe gidilmiş olması sebebiyle ve ortaya çıkan ihtiyaçlara daha iyi cevap verebilmek amacıyla 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da bu alan yeniden düzenlenmiştir. Kanun ve Yönetmelik hükümlerinde değişikliğine gidilmiş; böylece tüketici mevzuatı 97/7/AT sayılı Direktifi ilga eden 2011/83/AB sayılı Tüketici Hakları Direktifi ile uyumlu hale getirilmiştir. Tüm bu mevzuat değişiklikleriyle, mesafeli sözleşmeler ile ilgili usul ve esasların daha kapsamlı belirlenmesi ve böylece tüketicilere AB standardında koruma sağlanarak uygulamada karşılaşılan sorunların giderilmesi amaçlanmaktadır. Mevzuatımızda mesafeli sözleşmeler

Mevzuatımızda Mesafeli Sözleşmelere ilişkin hükümler;  28 Kasım 2013 tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 48 inci maddesi,  27 Kasım 2014 tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan «Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği» dir. İlgili mevzuat

 Ön bilgilendirme  Cayma hakkı  Sözleşmenin ifası Mesafeli sözleşmelerde tüketicilere sağlanan haklar

 Finansal hizmetler  Otomatik makineler aracılığıyla yapılan satışlar  Halka açık telefon vasıtasıyla bu telefonun kullanımına ilişkin veya telefon, faks ve internetin tek kullanımlık bağlantısı ile ilgili telekomünikasyon operatörleriyle kurulması  Bahis, çekiliş, piyango ve benzeri şans oyunlarına ilişkin hizmetler  Taşınmaz malların veya bu mallara ilişkin hakların oluşumu, devri veya kazanımı  Konut kiralama  Paket seyahat, paket tatil ve paket turlar  Devre mülk, devre tatil, uzun süreli tatil hizmeti ve bunların yeniden satımı veya değişimi  Yiyecek ve içecekler gibi günlük tüketim maddelerinin, satıcının düzenli teslimatları çerçevesinde tüketicinin meskenine veya işyerine götürülmesi  5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri ile 18 inci maddede yer alan bilgileri verme yükümlülüğü saklı kalmak koşuluyla, yolcu taşıma hizmetleri  Malların montaj, bakım ve onarımı  Bakımevi hizmetleri, çocuk, yaşlı ya da hasta bakımı gibi ailelerin ve kişilerin desteklenmesine yönelik sosyal hizmetler Yönetmelikte kapsam dışı tutulan sözleşmeler

 Önbilgilerde satıcı/sağlayıcılar tarafından tüketicilere verilmesi öngörülen bilgilerin kapsamı genişletilmiştir. internet yoluyla kurulması ödeme yükümlülüğü altına girmesinden hemen önce ayrıca gösterme zorunluluğu getirilmiştir.  Mesafeli sözleşmenin internet yoluyla kurulması halinde, satıcı veya sağlayıcıların; 5 inci maddenin birinci fıkrasında yer alan bilgilendirme yükümlülüğü saklı kalmak kaydıyla, aynı fıkranın (a), (d), (g) ve (h) bentlerinde yer alan bilgileri bir bütün olarak, tüketicinin ödeme yükümlülüğü altına girmesinden hemen önce açık bir şekilde ayrıca gösterme zorunluluğu getirilmiştir. telefon yoluyla kurulması söz konusu ortamda bilgilendirmek en geç mal teslimine veya hizmet ifasına  Mesafeli sözleşmenin telefon yoluyla kurulması halinde, satıcı veya sağlayıcıların; 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (d), (g) ve (h) bentlerinde yer alan hususlarda tüketiciyi sipariş vermeden hemen önce açık ve anlaşılır bir şekilde söz konusu ortamda bilgilendirmek ve bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan bilgilerin tamamını en geç mal teslimine veya hizmet ifasına kadar gönderme zorunluluğu getirmiştir. sınırlı alanda ya da zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla hemen önce açık ve anlaşılır bir şekilde söz konusu ortamda bilgilendirmesi anında ifa edilen hizmet satışlarına ilişkin yeterlidir.  Siparişe ilişkin bilgilerin sınırlı alanda ya da zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla (Örn. tv’den satış, sms, akıllı telefon uygulaması gibi) mesafeli sözleşmenin kurulması halinde, satıcı veya sağlayıcıların 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (g) ve (h) bentlerinde yer alan hususlarda tüketiciyi sipariş vermeden hemen önce açık ve anlaşılır bir şekilde söz konusu ortamda bilgilendirmesi ve bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan bilgilerin tamamını en geç mal teslimine veya hizmet ifasına kadar göndermesi gerekmektedir. Bu ortamda anında ifa edilen hizmet satışlarına ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin 5 inci maddenin birinci fıkrasının sadece (a), (b), (d) ve (h) bentlerinde yer alan hususlarda sipariş vermeden hemen önce açık ve anlaşılır bir şekilde söz konusu ortamda bilgilendirilmesi yeterlidir. Yeni düzenlemeler I.

 Satıcı veya sağlayıcılar, tüketicileri siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiği hususunda açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirmek zorundadır. Tüketicinin bir mesafeli sözleşme kurulması amacıyla satıcı veya sağlayıcı tarafından telefonla aranması durumunda ise, her görüşmenin başında satıcı veya sağlayıcı kimliğini, eğer bir başkası adına veya hesabına arıyorsa bu kişinin kimliğini ve görüşmenin ticari amacını açıklamalıdır. 14 güne 1 yıla  Cayma hakkı süresi 7 günden 14 güne çıkarılmıştır. Ön bilgilendirmenin eksik yapılması halinde 3 ay olan cayma hakkı süresi 1 yıla çıkarılmıştır.  Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin cayma hakkı süresi dolmadan, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmesi yeterlidir.  Cayma hakkının kullanımında şekil açısından kolaylık sağlamak adına Yönetmeliğe ek olarak bir form hazırlanmıştır. Telefonla yapılan satışlarda ise, satıcı veya sağlayıcıların söz konusu formu en geç mal teslimine veya hizmet ifasına kadar tüketiciye göndermesi zorunlu kılınmıştır. 14 gün içinde  Cayma hakkının kullanılası halinde satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde, varsa tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür. Bu süre önceden 10 gün olarak belirlenmişti. iade masraflarının açıkça tüketici tarafından karşılanacağı belirtilmedikçe, bu masraflardan satıcı veya sağlayıcı sorumlu olacaktır. Ancak tüketicinin ödeyeceği bedel, hiçbir suretle sipariş için ödediği teslim masraflarını geçemeyecek,  Cayma hakkının kullanımında, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında, iade masraflarının açıkça tüketici tarafından karşılanacağı belirtilmedikçe, bu masraflardan satıcı veya sağlayıcı sorumlu olacaktır. Ancak tüketicinin ödeyeceği bedel, hiçbir suretle sipariş için ödediği teslim masraflarını geçemeyecek, aksi takdirde aşan kısım cayma konusu mal bedeliyle birlikte aynı süre içerisinde tüketiciye ödenir. Yeni düzenlemeler II.

on dört gün içerisinde tüketiciye kanuni faiziyle birlikte  Satıcı ve sağlayıcıların ifa süresi, sözleşmede verilen taahhüt süresi olacak ancak bu süre 30 günü geçemeyecektir. Bu sürenin aşılması halinde tüketici sözleşmeyi feshedebilecek ve fesih durumunda satıcı veya sağlayıcı, varsa teslimat masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içerisinde tüketiciye kanuni faiziyle birlikte geri ödemek ve varsa tüketiciyi borç altına sokan tüm belgeleri iade etmek zorunda olacaktır. tüketiciler olağan ücret tarifesinden daha yüksek bir tarife ile ücretlendirilmemelidir.  Satıcı veya sağlayıcının kurulmuş olan sözleşmeye ilişkin olarak tüketicilerin kendisi ile iletişime geçebilmesi için bir telefon hattı tahsis etmesi durumunda, bu hat ile ilgili olarak tüketiciler olağan ücret tarifesinden daha yüksek bir tarife ile ücretlendirilmemelidir.  Sözleşme kurulmadan önce, sözleşme yükümlülüğünden kaynaklanan ve üzerinde anlaşılmış esas bedel dışında herhangi bir ilave bedel talep edilebilmesi için (Örn. uçak bileti alırken yemek, koltuk seçimi gibi ekstra ücrete tabi hizmetlerin seçili olarak tüketicilere sunulması) tüketicinin açık onayının ayrıca alınması zorunlu olup, açık onay alınmadan ödeme yapılmış ise bunlar iade edilmelidir.  Sözleşmenin feshi durumunda satıcı veya sağlayıcı, varsa teslimat masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içerisinde tüketiciye kanuni faiziyle birlikte geri ödemek ve varsa tüketiciyi borç altına sokan tüm belgeleri iade etmek zorundadır. Yeni düzenlemeler III.

 Fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcı veya sağlayıcının kontrolünde olmayan mal veya hizmetlere ilişkin sözleşmeler.  Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler.  Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler.  Sağlık veya hijyen açısından iadesi uygun olmayıp, tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallara ilişkin sözleşmeler.  Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallara ilişkin sözleşmeler.  Malın tesliminden sonra ambalajın açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler.  Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete, dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler.  Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler.  Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler ve tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi mallara ilişkin sözleşmeler.  Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler. Kural olarak cayma hakkının kullanılamadığı sözleşmeler

Mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak Genel Müdürlüğümüze ulaşan başvurular çoğunlukla şu şekildedir:  Ayıplı mal  Dolandırıcılık  Cayma hakkının kullandırılmaması  Cayma hakkının kullanıldığı durumlarda bedel iadesinin geç yapılması veya hiç yapılmaması  Aldatıcı reklamlar  Satıcı/sağlayıcı firmaya ulaşamama Mesafeli Sözleşmelerde Yaşanan Sıkıntılar ve Denetim I.

Mesafeli Sözleşmelerde Yaşanan Sıkıntılar ve Denetim II. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müfettişlerince, yoğun olarak şikayet alan ve re’sen belirlenen birtakım firmalar nezdinde yapılan denetim ve incelemeler sonucunda; 2014 yılında mesafeli satış yapan 41 adet firma denetlenmiş olup, bu firmalara toplam ,45 TL idari para cezası uygulanmıştır. Tüketicilerin yapmış oldukları şikayetlerin istatistiksel bilgilerine dair olarak; 81 il merkezi ve 892 ilçede olmak üzere toplam 975 noktada faaliyetlerine devam eden Tüketici Hakem Heyetlerine 2014 yılında toplam adet başvuru yapılmıştır. Bu başvurulardan adedi mesafeli sözleşmelere dair şikayetler olup, bu başvuruların % 84’ü tüketiciler lehine, % 16’sı ise satıcı/sağlayıcılar lehine sonuçlanmıştır.

TEŞEKKÜRLER…