BİTLİS İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ İLETİŞİM BECERİLERİ Hazırlayan: M.Serdar İSPİR

İLETİŞİM İletişim, bir amacı gerçekleştirmek için bilgi sağlamak ve bu bilgi, duygu, gereksinim, niyet ve düşüncelerin, yazı, işaret, konuşma, mimik ve hareketler aracılığıyla sesli sessiz ya da yazılı olarak aktarıldığı bir süreçtir.

İLETİŞİM SÜRECİ Kanal Mesaj (içerik) Mesajın alıcıya giderken izlediği yol (yazı, işaret, konuşma vb.) KAYNAK (İletişimin Başlatıcısı) ALICI (İletişimin Başlatıcısı)

İLETİŞİM TÜRLERİ Sözlü İletişim Yazılı İletişim Sözsüz İletişim

İLETİŞİM TÜRLERİ Sözlü İletişim Doğruluk, güvenirlik İçtenlik Empati Bireylerin dil ile gerçekleştirdiği iletişim türüdür. Sözlü İletişimde konuşmacı; Doğruluk, güvenirlik İçtenlik Empati Fikirleri açıkça ifade etme yeteneklerine sahip olmalıdır.

İLETİŞİM TÜRLERİ Sözlü İletişimin Yararları Daha kişiseldir Daha basit ve hızlıdır. Gönderen geri bildirim alır Soru sorma, tartışma, daha fazla açıklama olanağı verir Daha esnektir

İLETİŞİM TÜRLERİ Yazılı İletişim Bireylerin yazı ile gerçekleştirdikleri iletişim türüdür. Yazılı iletişimde iletişimci; İfadelerinin net ve anlaşılabilir olmasına, Yazının uygun formatlarda ve özenle hazırlanmış olmasına, İmla ve noktalama işaretlerinin yerinde ve doğru kullanılmış olmasına dikkat etmelidir.

İLETİŞİM TÜRLERİ Yazılı İletişimin Yararları Kalıcıdır Referans imkanı sağlar Çok fazla insana dağıtılabilir Kelimeleri seçebilme zamanı verir Daha resmidir

İLETİŞİM TÜRLERİ Sözsüz İletişim Sözsüz iletişimde duygular daha kolay ifade edilebilir ve sözsüz mesajlara karşı duyarlı olunursa karşıdakinin ne hissettiği daha iyi anlaşılır. *El-kol hareketleri *Duruş *Oturuş *Baş hareketleri *Ağız kıvrımları *Gözler * Mimikler

İLETİŞİMDE ALANLAR İletişimde bir takım bölgeler ve hakimiyet alanları vardır. Özel alan (0 – 50 cm.) Kişisel alan (50 – 120 cm.) Sosyal alan (120 – 360 cm.) Ortak alan

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER Plansızlık Dinleyiciye uygun olmayan anlatım tarzı Hızlı ve gereksiz bilgi aktarımı Yanlış sözcük seçimi Ses tonunu ayarlayamama Beden dilini kullanamama Sinirlilik ve huzursuzluk Güvensizlik Ön yargılı olma Konuşanı dikkatlice dinlememe Yazılanı dikkatlice okumama

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER ÖĞÜT VERMEK, ÇÖZÜM GETİRMEK, YÖNLENDİRMEK “ Şöyle yap, böyle yapma...” “ Bu şekilde hareket etmemelisin...” “ Buna üzüleceğine oturup dersini çalışsan daha iyi olur...” “ Yoruluyorum diye yakınacağına geceleri erken yat...” “ Kavga edeceğinize güzel güzel oynayın, arkadaşlar kavga etmez...” “ Paylaşmayı bilmezsen, yalnız kalırsın tabi...” “ Bu kadar düzensiz çalışırsan, işlerini tabi yetiştiremezsin...”

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER ÖĞÜT VERMEK, ÇÖZÜM GETİRMEK, YÖNLENDİRMEK Kişide direnç, isyan yaratabilir, savunmaya itebilir. Öğüt, ahlak dersi vermek, direk önerilerde bulunmak, size sorunu açan kişide baskı veya suçluluk duyguları uyandırarak, iletişimin kesilmesine veya yön değiştirmesine neden olabilir.

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER YARGILAMAK, ELEŞTİRMEK, AD TAKMAK “ Sen zaten hep kolaya kaçarsın...” “ Bebek gibi davranıyorsun...” “ Geri zekalı ne olacak...” “ Şikayetten başka bir şey bilmezsin...” “ Sulugöz...bir arkadaşınla oynamasını bile bilmiyorsun...” “ Hiç bir fedakarlığa katlanmak istemiyorsun...”

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER YARGILAMAK, ELEŞTİRMEK, AD TAKMAK Genellikle yargılama ve eleştirme tepkileri ile karşılaşan kişiler, kendilerini anlaşılmamış, itilmiş, haksızlığa uğramış, daha çaresiz hissederler. Bunun sonucunda iletişimi kesebilirler ve öfkeyle karşılık verebilirler.

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER SORU SORMAK, ARAŞTIRMAK, İNCELEMEK “ Neden...Sen ona ne yaptın?...O sana ne dedi?...” “ Çocuk neden hastalandı?... İyi giydirmedin mi?...” “ Neden uyuyamadın?... Ağır mı yedin?...” “ Neden doğru düzgün oynamayı beceremiyorsun?...”

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER SORU SORMAK, ARAŞTIRMAK, İNCELEMEK Genellikle soru, inceleme, nedenini arama gibi yaklaşımların içinde önyargı, eleştri veya zorunlu çözüm bulunur. Konuşan dinleyenin sorularla nereye varmak istediğini anlayamayacağından endişeye kapılıp savunmaya geçebilir.

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER TEŞHİS, TANI KOYMAK, TAHLİL ETMEK “ Aslında sen öyle demek istemiyorsun...” “ Ben senin aslında neden öyle yaptığını biliyorum...” “ Aslında senin derdin başka ...” “ Anlaşılan bir süre sana yardımı olmamı isteyeceksin ...” “ Bunları beni üzmek için anlatıyorsun anlaşılan”

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER TEŞHİS, TANI KOYMAK, TAHLİL ETMEK Bu tür yaklaşımlarda, dinleyen kişi sanki konuşanın niyetini, söylemek istediklerini çok iyi biliyormuş, onun kafasının içindekileri okuyormuş gibi bir tavır içine girdiğinden, konuşanı savunmaya ittiği gibi, sinirlenmesine, sabırsızlanmasına veya öfkeli cevaplar vermesine neden olabilir. Konuşan kişi kendini kıstırılmış, yanlış anlaşılmış, yanlış yorumlanmış gibi hissedebileceği için büyük olasılıkla iletişimi keser.

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER TESELLİ ETMEK “ Aldırma boşver...” “ Düzelir canım, bunu dert etme...” “ Üzülmeeee....” “ Başka şeyden konuşalım...” “ Olur böyle şeyler, geçer...” “ Bir kahve iç düzelirsin...” “ Boşver canım, arkadaşlar arasında olur böyle şeyler...” “ Aman sen de herşeyi ciddiye alıyorsun, yak bir sigara...”

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER TESELLİ ETMEK Aslında teselli etmek çok güzel ve yararlıdır, ancak önemli olan teselliyi kişiyi anladığımızı belirttikten sonra verebilmektir. Söyledikleri anlaşılmadan, teselli ediliyormuş hissini yaşayan kişi, kendini anlaşılmamış, dinlenilmemiş, söyledikleri saçma sapan gibi algılanmış hissedebilir. Önemsenmemiş veya tam olarak dinlenilmemiş olmaktan dolayı kızgınlık duyabilir. Genellikle, dinlemeden verilen teselli mesajları, konuşan kişide sorununun küçümsendiği duygusunu yaratabilir.

İLETİŞİMDE DİNLEME Nasıl Dinlemeliyiz? Fiziksel olarak katılım: Göz kontağı, uygun beden duruşu, rahatlık. Psikolojik katılım: Anlatılmak istenenin ne olduğunu anlamak, altta yatan duyguyu anlamak, koşulsuz kabulle dinlemek, dürüst olarak dinlemek Sözlü katılım: Soru sorma, cesaretlendirme, onaylıyıcı sözsüz imgeler, destekliyici cümleler, yansıtma cümleleri

İLETİŞİMDE DİNLEME DİNLEME ENGELLERİ Konuşmacıya karşı önyargı İçeriğe değil, yönteme bakmak Konuya karşı önyargı Beklentiler ve istekler Konuşma arzusu Konsantre olamamak

İLETİŞİMDE DİNLEME DİNLEDİĞİNİZİ GÖSTERİN İlgi alanı yakalayın Kişi veya yönteme değil içeriğe odaklanın Zihniniz açık olsun Açık fikirli olun Kelimelere değil, anlamlarına bakın Duyguları anlamak için dinleyin Göz teması kurun Karşınızdakini cesaretlendirin Empati kurun

İLETİŞİMDE DİNLEME Yanlış Dinleme Türleri Görünüşte Dinleme Seçerek Dinleme Saplantılı Dinleme Savunucu Dinleme Tuzak Kurucu Dinleme Yüzeysel Dinleme

EMPATİ Bir insanın kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak, onun duygu ve düşüncelerini doğru anlaması durumudur. Empatik bir iletişimde kişiye hak verme durumu gözetilmez, esas olan konuda yatan duygu ve düşüncelere odaklanmaktır.

BEN DİLİ VE SEN DİLİ Kişilerin duygu ve düşüncelerini ne şekilde, hangi sözcükleri seçerek ifade ettikleri önemlidir. Kişinin açık iletişimde kullandığı dil ben diliyken, Savunucu iletişimde kullanılan yargılayıcı dil sen dilidir.

ÖRNEKLER; Baba; “bir şey söylemeye başlayıp da sonunu getiremediğim zaman rahatsızlık duyuyorum.” “Sıraları düzenli olarak bırakmadığınızda ben düzeltmek zorunda kalıyorum ve teneffüs yapamadığım için gergin oluyorum.” “ Sizin yüzünüzden teneffüs yapamıyorum, bu sıraları bir daha bu şekilde bırakırsanız kafanızı kırarım!”

ÖRNEKLER; “Kendi aranızda konuştuğunuzda arkadaşlarınızı duyamıyorum ve çok sinirleniyorum.” “ Kaç kere söyleyeceğim kendi aranızda konuşmayın diye, terbiyesizler!”

Sen iletileri saldırı mesajları ilettiğinden, savunmayı ve karşı tarafında saldırısını da beraberinde getirir. Ben dilinde suçlama yoktur, kişiyi savunma yerine sorunu düşünmeye iter. Sen iletisinin etkisi kısa sürer ve yineleme getirir. Sen iletisi kişiliğe yöneliktir,iletişimi ve işbirliğini engeller.

BİTLİS İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ TEŞEKKÜRLER