TİFO

ETKEN Salmonella typhi Gram negatif,enterobakteri cinsi Nemli ortamda,donmuş toprakta aylarca canlı kalabilir Kaynatma,klorlama, Pastörizasyonla çabuk ölür

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Kontamine yiyecek ve içeceklerle fekal oral yolla ağızdan girer Tifolu hastalar ve portörler yayılmada önemlidir Rezarvuarı insandır Hasta dışkı ve idrarları ile dışarı atılır Dış etkenlere dayanıklı olduğundan kontakt enfeksiyon ile direkt ve besin maddeleri ve karasinek Kaynağın su olabileceği düşünülmelidir İnkübasyon süresi 10-15 gündür

BİLGİ Sindirim borusu aynı zamanda bağışıklık sisteminin bir bölümüdür (Coico et al 2003) Midenin düşük pH (1-4 arası) seviyesi, mideye giriş yapan birçok mikroorganizma için ölümcüldür Benzer bir şekilde, mukus (IgA antikorları içerir) bu mikroorganizmaların çoğunu nötralize eder Sindirim borusundaki diğer faktörler de bağışıklığa yardımcı olurlar; safra ve tükürükteki enzimler dahil Sağlığa yardımcı bağırsak bakterileri de potansiyel olarak zararlı olabilecek sindirim borusundaki bakterilerin aşırı çoğalmasını önlemeye yardımcı olur Bakterilerin yüzünden ölebiliriz. İnce bağırsağın görevi:Midedeki yemeklerin ince bağırsaktan kalın bağırsağa geçip ordan da boşaltılmasıdır.

BELİRTİLERİ Mide asidinden etkilenmezlerse (mide rahatsızlığı ve alkali sıvılar ile infekte gıdalar alınmışsa) incebağırsağa geçer ve çoğalırlar İntestinal bariyeri geçen Salmonellalar mukozada lenf dokusu ve aralıklarından RES e geçer Dalak,karaciğer,böbrek,kemik iliği,safra yollarına yerleşir Basil sayısı,virulansı,konakçıya ait faktörler önemli

BELİRTİLERİ İLK HAFTA Baş ağrısı,iştahsızlık,halsizlik,konstipasyon DİSKORDANS nabız görülür (ateşin yükselmesine karşın nabız sayısında artış yoktur) Ateş gece yüksek,gündüz düşük

İKİNCİ HAFTA Septisemiden kaynaklanan ateş yüksek ve sürekli Yüz soluk ,dil kuru ve paslı Karın ağrısı artar, ishal varsa sulu bezelye ezmesi şeklinde Karında ve göğüste 2-4 mm çapında pembe renkte basmakla kaybolan sayıları 10-20 arasında olan döküntüler vardır Döküntüler 3-5 gün sonra hafif pigmentasyon bırakarak kaybolur

Typhoid Fever Rose Spots

ÜÇÜNCÜ HAFTA Uzun ve sürekli ateş ve toksisiteye bağlı şuur kaybı,bakışlar sabit,deliryum görülür Hastanın çevre ile ilgisi kalmamıştır Bu hale tifos halide denir Toksisite sonucu,anemi,lökopeni,trombositopeni görülür Splenomegali ve hepatomegali vardır Karaciğer enzimleri yüksek,tansiyon düşük Toksik şoka eğilim vardır

ÜÇÜNCÜ HAFTA Barsaklarda kanama ve perforasyonlar Peritonit görülür Diskordans nabız derinleşerek zayıf hissedilir Hasta kaybedilir

DÖRDÜNCÜ HAFTA Tüm patolojik belirtiler yavaş yavaş gerileyerek kaybolur

TANI Kan,dışkı ve idrar kültürlerinde bakteri üretilebilir Gruber Widal testi spesifiktir,İkinci haftadan itibaren pozitif çıkar

EPİDEMİYOLOJİ Sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan yerlerde Daha çok görülür Cins ve ırk ayrımı yoktur

KOMPLİKASYONLARI Endotoksik şok,toksik myokardit Peritonit,barsak perforasyonları

KORUNMA Rutin kullanılmayan ölü bakteri aşısı vardır Deri altı yapılr Endemik bölgelerde yapılır Koruyuculuk oranı % 60 dır

KORUNMA Besin üretimi yapanların portör (DIŞKI KÜLTÜRLERİ) muayeneleri zamanında ve devamlı kesinlikle yapılmalıdır Endemik bölgelerde suların kaynatılması Besin hijyeni Lağım ve kanalizasyon gibi alt yapıların durumu Süt ürünlerinin kaynatılıp veya pastörizasyonu

KORUNMA Konserve hazırlarken klorlu su kullanılması ve el HİJYENİ Tifo portörlerinin saptanması

BAKIM Enterik izolasyon ANT takibi sık aralarla yapılmalı Delirium varsa yatak kenarları yükseltilip önlem alınır

PARATİFO

Salmonella TYPHİ dışındaki serotiplerle meydana gelir Diskordans nabız yoktur TÜM Belirtiler Tifodan daha hafif seyirlidir Ve tifoya benzer

KOLERA

vibrio-cholerae-Britannica

Vibrio cholera morphology

Vibrio cholera morphology

ETKEN Vibrio cholerae Gram negatif Kuraklığı sevmez suda hızlı ürer

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Kolera mikrobu virgül şeklinde tıp dilinde “vibron cinsi” denir Daha ziyade insan dışkısı ile etrafa yayılır Bir tek koleralının dışkısının suya karışması bütün bir ülkeyi Kolera tehlikesi ile karşı karşıya bırakabilir Fekal –oral yol Kontamine süt ve süt ürünleri

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Çiğ yenen sebze ve meyvelerin kontamine sularla yıkanması Kuluçka süresi 1-3 gün Bazen birkaç saatten 5 güne kadar uzar

BELİRTİLERİ Vibrio bakterisi EGZOTOKSİN salgılar Egzotoksin ince bağırsak epitelini döker ve bağırsaktan izotonik bir sıvı salgılanmasına neden olurlar Bu durumda sıvı ve elektrolit kaybı olur Belirtilerini 3 devrede görebiliriz

BİRİNCİ DEVRE Kuluçka dönemi ne kadar kısa ise hastalık o kadar şiddetli ve ağırdır Kusma,ishal kas krampları ve idrar zorluğu görülür Çoğunlukla ateş yoktur

İKİNCİ DEVRE Kusma artar Dışkı pirinç suyu görünümünde ve kıvamında Günde 20-30 kez dışkılama Dışkı içinde bol miktarda epitel hücreleri bulunur Tenezm yok Hızlı su-sıvı ve elektrolit kaybı olur Hastanın derisi buruşur ve kirli sarı veya morumsu bir renk oluşur Gözler çukuruna doğru kaçar

İKİNCİ DEVRE Deri turgoru bozulmuştur Tansiyon düşmüştür Aşırı elektrolit kaybından kas krampları gelişir Sıvı ve tuz kaybı Böbrek yetmezliği Şok Vücut ısısı düşer Ve ölüm gerçekleşir

ÜÇÜNCÜ DEVRE Bazen bakteriye direnç gösterilebilir Bu durumda ishal azalmaya başlar Vücut ısısı yükselir Karın ve baş ağrıları giderek hafifler Hasta iyileşmeye başlar

TANI Tanı için kusmuk ve dışkı örneği kültürü yapılır

EPİDEMİYOLOJİ Bakteri mide aside dayanıksız olduğundan midesi sağlam olanlarda görülme sıklığı azdır Tropikal bölgelerde,özellikle yaz aylarında Alt yapısı bozuk,sosyo-ekonomik düzeyi düşük Geri kalmış ülkelerde epidemiler yapar

KOMPLİKASYONLARI DehidratasyonDehidrasyon sonucu böbrek fonksiyonlarında bozulma Kardiak aritmiler Şok

KORUNMA Uluslararası bildirimi zorunlu hastalıklar listesindedir Rutin kullanılmayan ölü vibrio aşısı vardır Koruyuculuğu düşüktür Epidemileri önlemek için kaynak bulunmalıdır Sular dezenfekte edilerek kullanılmalıdır Koleradan ölenler üzerine kireç dökülerek gömülmelidir

KORUNMA Kişisel hijyen İdrar,dışkı 2 saat süreyle % 5 fenol veya %10 formalinde tutularak gömülmeli Çarşaflar kaynatılmalıdır Kolera bölgesinde bulunanlardan portör taraması yapılmalıdır En iyi yol salgın bölgesinde sağlam kişilerin antibiyotikle eradikasyonudur

BAKIM Enterik izolasyon Hastanede yatarak tedavi edilmelidir Özel oda,Özel yatak (ortası delik doğrudan dışkılayabileceği yatak) Hızlı sıvı tedavisi Dolaşım bozulduğundan hastada üşüme görülür battaniye ve termofor kullanılır

BAKIM Yatak yaralarını önlemek için sık olarak pozisyon değiştirilir İştah düzelince posasız kalorisi yüksek su ve K ihtiyacını karşılayan yiyecekler verilir Gaz yapıcı yiyecek verilmez Atıklar dezenfekte edilir