TETANOZ

clostridium tetani electron micrograph

KAZIKLI HUMMA

ETKEN Clostridium Tetani Çubuk şeklindedir. Gram pozitif bakterilerdendir Gram boyasında tenis raketine veya davul tokmağına benzer Oksijensiz solunum yapar, hareketlidir, sporlarla ürer Tetanospazmin adı verilen biyolojik toksini üretir

Normalde bağırsaklarda asalak olarak yaşar, ancak vücuda yaralar aracılığıyla girerse tetanoza yol açar Salgıladığı zehirli madde, yara yakınından ve yüzden başlayarak tüm vücudu saran kasılmalara yol açar çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik ve ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır

Sporlar ısı ve antiseptiklere dirençli Sporlar uygun koşullar altında vegetatif şekle dönüşür Vegetatif şekil ısı ve dezenfektanlara duyarlı olup, kolayca inaktive olurlar Bu bakteri toprakta, hayvanların dışkı ve gastroinstestinal sistemlerinde bulunur

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Sporlu basiller çevre şartlarına dayanıklı Gün ışığına maruz kalmazlarsa toprakta aylarca hatta yıllarca canlı kalırlar Deri ve mukozalardaki sıyrık ve yaralardan girer Kuluçka süresi 3-21 gün Yaralanma bölgesinin merkezi sinir sistemine uzaklığı ile orantılı olarak;kuluçka dönemi değişir

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Maternal Neonatal Tetanoz denilen durum bulaşmada önemli Yani hijyenik doğum yapmayan kadınlar Yenidoğanda hijyenik kesilmeyen göbek kordonu Hijyenik yapılmayan sünnetler Hijyenik yapılmayan cerrahi müdahaleler

BELİRTİLERİ Bakterinin toksini MSS üzerine etki eder İlk belirti çene kilitlenmesi Sonra ense sertliği Yutma güçlüğü Karın kaslarınsa sertleşme Tüm vücutta Kasılma

BELİRTİLERİ Yara yerinde ağrı,uyuşukluk Ateş Terleme Kan basıncı artışı,Kalp hızında artış Sıklıkla kas kasılmaları ve spazmlar dakika ve haftalarca devam eder

Yüzünde acı gülüş şeklinde bir ifade olur RİSUS SARDONİCUS Hastada çiğneme kaslarında tonüs artışı ile dişler sıkıca kilitlenir (trismus) ve ağzını açamaz Yüzünde acı gülüş şeklinde bir ifade olur Bu ifadeye risus sardonicus denir Ağız kasları dışa doğru çekilmiştir Boğaz ve dilin olaya katılımı ile yutma güçlüğü gelişir Konuşma güçlüğü gelişir

TANI Bakteri kültürle izole edilebilir

EPİDEMİYOLOJİ Dünyanın her yerinde görülür Öz.geri kalmış ülkelerde Öz.yeni doğanda Toprağın işlendiği bölgelerde ve yaz aylarında

KOMPLİKASYONLAR Larinks ve solunum kasları tutulumu ile kontraksiyon ve tıkanma sonucu ölüm Kas kasılmaları sırasında omur ve uzun kemiklerde kırılma olabilir Hipertansiyon Anormal kalp ritmi Gebelerde düşük

KORUNMA Aşısı var Toksoid adı verilen inaktive (ölü) toksindir Tek doz toksoid aşısıda vardır DaBT olarak 2.,4.,6.aylarda olmak üzere üç kez primer aşılama ve 18.ay sonunda Rapel olmak üzere toplam 4 kez uygulanır Daha sonra ilköğretim 1.ve 8.sınıfta rapel yapılır (Td aşısı) Bağışıklığın devamı için 5-10 yılda bir tek rapel doz aşı yaptırmak gerekmektedir.

BAKIM İnsandan insana bulaş olmadığından izolasyon gerekmez Doğum yapacak annelerin tetanoz aşıları yapılmış olmalıdır,bebeğe koruyucu antikor geçirmelidirler Kas sapzmını azaltmak için hasta sessiz ve karanlık odaya alınır Yara bakımı yapılır Antitetanik serum yapıldıktan sonra nekrotik dokular alınmalıdır

ŞARBON ANTHRAX

ETKEN Bacillus anthracis Gram pozitif bir basildir (çomak) Hastalık oluşturan infektif formu spor formudur Toprakta bulunan sporlar Son derece dayanıklı

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ DERİ ŞARBONU Ciltteki açık yaradan Direkt temasla GİS ŞARBON Sindirim yolundan Kontamine olmuş gıdaların yenmesi ile AKCİĞER ŞARBONU Sporların inhalasyonu ile akciğerlerden

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ DERİ ŞARBONU Şarbondan ölen hayvanın dokularından direkt temas Enfekte olmuş kıl,tüy,deri ve bunların ürünleri ile bulaşır Basilin kirletmiş olduğu toprağa açık yaradan temas ile

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Solunumla bulaşma son yıllarda BİYOLOJİK SİLAH olarak terörizmde kullanılmaktadır(basil toz haline getirilir) Kuluçka süresi etkenin girdiği yere göre değişir Deri yolu ile daha kısa Ortalama 1-7 gündür

BELİRTİLERİ DERİ ŞARBONU Basilin giriş yerinde önce kaşıntı Ağrı ve papül gelişir Papül vezikül haline döner Veziküllerin içi basil doludur Vezikül bül haline döner Bülün patlamasıyla şarbon için karakteristik olan, hemorajik kabuklu keskin sınırlı bir ülser oluşur

BELİRTİLERİ DERİ ŞARBONU Vakaların % 95 ini kapsar Hastada yüksek ateş Kırgınlık Bazen bölgesel lenf bezlerinde şişme Sekonder enfeksiyon olmazsa bu siyah kabuk 2-3 haftada iyileşir Yerinde skar kalır

BELİRTİLERİ AKCİĞER ŞARBONU Havadaki Sporların solunum yoluyla alınmasından 1 hafta sonra soğuk algınlığı belirtileri ile başlar Öksürük,ateş Hastaya çoğu kez üst solunum yolu enfeksiyonu teşhisi konur Hastanın durumu aniden bozulur Solunumda güçlük

BELİRTİLERİ AKCİĞER ŞARBONU Siyanoz Akciğer ödemi Plevrada sıvı toplanması Göğüs ve boyunda ödem Çoğu kez akciğer tanısı koyamadan ölüm görülür

BELİRTİLERİ GİS ŞARBON Enfekte hayvan etlerinin yenmesi ile Bulantı,kusma ve iştahsızlık Karın ağrısı,kanlı ishal,hematemez (Kusmayla kan gelmesine hematemez )

TANI İnfekte doku veya klinik örneklerden B. anthracis’ in gram boyama ve kültür yöntemi ile gösterilmesi 2-İmmünofloresan boyamalarla basilin saptanması 3-Polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) ile B.anthracis DNA’sının gösterilmesi 4-Serolojik yöntemlerle (ELİSA); PA (protective antigen)’e karşı oluşan IgG yapıdaki antikorların gösterilmesi B. anthracis toksininin gösterilmesi

EPİDEMİYOLOJİ Zoonotik hastalık Sporlar toprakta 40 yıl canlı kalabilir Hayvancılıkla uğraşanlar Veterinerler Deri ve yün işçileri

KOMPLİKASYONLAR Deri şarbonunda Şarbon menenjiti,toksik koma Akciğer şarbonu Kalp yetmezliği,septisemi, Hemorajik mediastinal lenfadenopati GİS şarbonu Melana,kanama,koma

Rize'de Şarbon'lu köy Paşaçiftlik’te Şarbon karantinası Edirne'nin İpsala ilçesinde şarbon hastalığı tespit edilmesi nedeniyle ilçe karantinaya alındı.

KORUNMA Hayvanların aşılanması hastalığı eradike etmede etkilidir Ancak aşının her yıl tekrarı gerekmektedir İnsanlarda B.anthracis’in formalinle inaktive edilmiş avirülan türlerinden (kapsülsüz türler) hazırlanan adsorbe aşı: (AVA: anthrax vaccine adsorbe) kullanılır Veterinerler, silahlı kuvvetler mensupları, GIS ve inhalasyon şarbon riski altında

KORUNMA Aşının 0,4. haftalarda ve 6, 12 , 18. aylarda beş doz uygulanması ve etkinliğin devamı için her yıl rapel önerilir Temas sonrasında ise antimikrobiyal profilaksi önerilir

KORUNMA Hasta hayvan yakılarak veya dezenfekte edilerek derine gömülmelidir Hasta hayvanın otladığı otlaklar yakılmalıdır Sağlam hayvanları hasta hayvanlardan ayırmak gereklidir

BİLGİ Sporlar makrofajlar tarafından fagosite edilir makrofajlar içinde jerminasyon gerçekleşir ve basil yine makrofajlar ile bölgesel lenf bezlerine taşınır Vejetatif hale geçen bakteri lenf bezinde çoğalarak toksin ve kapsül oluşturur Kapsül opsonizasyon ve fagositozu engelleyerek erken dönemde infeksiyonun başlamasında rol oynar

BAKIM Sekresyon izolasyon önlemi uygulanır İnsandan insana bulaş yok fakat hasta insan çıkartıları bulaştırıcıdır dikkatli olunması gereklidir Bakım veren personel eğitilmeli Hastada kullanılan pansuman malzemeleri yakılmalı Eşyaları dezenfekte edilmelidir

BAKIM Yaşam bulguları takip edilir Yaranı bakımı rivanol ile yapılır Yara kabuğunun kendiliğinden düşmesi beklenir Ateşe karşı önlem Hasta hafif ve sık beslenmeli