BOŞALTIM SİSTEMİ

BOŞALTIM NEDİR? Vücudumuzda gerçekleşen olaylar sonucunda oluşan karbondioksit, üre, tuz, fazla miktarda bulunan su gibi atık maddelerin dışarı atılmasına boşaltım denir.

BOŞALTIM SİSTEMİ ORGANLARI Böbrekler, İdrar borusu (Üreter), Böbrek Atardamarı, Böbrek Toplardamarı, İdrar kesesi ve İdrar kanalı (Üretra)’dan oluşur.

1.Böbrekler Böbrek, 10--15 cm uzunluğunda, fasulye tanesi şeklinde, 120-200 g ağırlığında bir organdır. Karın boşluğunun arka tarafında, bel hizasında, omurganın iki yanında yer alır. Dış kısmı bağ dokudan yapılmış bir zar ile çevrilidir. Böbrek bir bıçak yardımı ile boyuna olarak ortadan ikiye kesilirse, çıplak gözle görülebilen üç bölüm ayırt edilir. Bunlar:

Böbrek bir bıçak yardımı ile boyuna olarak ortadan ikiye kesilirse, çıplak gözle görülebilen üç bölüm ayırt edilir. Bunlar: KABUK ÖZ HAVUZCUK

1.1. HAVUZCUK Böbreğin çukur tarafında bulunan boşluktur. Kabuk bölgesinden gelen idrarın biriktiği kısımdır. İdrar kanalı havuzcuğa bağladır.

1.2. KABUK Böbreğin en dış kısmıdır. Koyu kırmızı renktedir. İdrar bu kısımda bulunan yapılar tarafından oluşturulur

1.3. ÖZ Kabukla havuzcuk arasında kalan bölgedir. Atık maddelerin havuzcuğa taşındığı ve faydalı maddelerin geri emildiği yerdir.

Böbreklerde süzülen idrarı, idrar kesesine taşıyan borucuklardır. 2. İdrar Borusu (Üreter) Böbreklerde süzülen idrarı, idrar kesesine taşıyan borucuklardır.

Böbreğe kan getiren ve boşaltım maddelerinin en yoğun olduğu damardır. 3. Böbrek Atardamarı Böbreğe kan getiren ve boşaltım maddelerinin en yoğun olduğu damardır.

4. Böbrek Toplardamarı Böbrekte süzülen kanı taşıdığı için boşaltım maddelerinin en düşük olduğu olduğu damardır.

5.İdrar Kesesi İdrar borusundan gelen idrarın toplandığı kesedir.

6.İdrar Kanalı (Üretra) İdrarın dışarı atıldığı kanaldır.

BOŞALTIM SİSTEMİNE YARDIMCI ORGANLAR

Vücudumuzdan suyun ve tuzun fazlasını terleme yoluyla dışarı atar.

Kan içindeki karbon dioksiti ve suyu soluk verme esnasında vücut dışına atar.

Proteinlerin sindirilmesi sonucunda oluşan zehirli maddeyi(amonyak) daha az zararlı olan üre ve ürik asite dönüştürür

Su ,safra ve besin atıklarının dışkı şeklinde vücuttan atılmasını sağlar. Not: Dışkılama , sindirilmeyen besinlerin sindirim sisteminden atılması olayıdır.

BOŞALTIM SİSTEMİ’NİN SAĞLIĞI

Boşaltım sistemimizin sağlığını korumak için yapmamız gerekenler:

Gelişigüzel ilaç kullanmamalıyız.

Böbreklerimizi soğuktan korumalıyız.

Diş çürüklerini ve boğaz iltihaplarını tedavi ettirmeliyiz.

Sigara içmemeliyiz.

Dengeli beslenmeliyiz.

Vücut temizliğimize özen göstermeliyiz.

Günde en az iki litre su içmeliyiz.

Gereğinden fazla tuz tüketmemeliyiz Gereğinden fazla tuz tüketmemeliyiz.(Günlük tuz ihtiyacımız ortalama 5 gramdır.)

BOŞALTIM SİSTEMİ HASTALIKLARI

Nefrit Nefronların iltihaplanmasındandır Tedavisi kesinlikle doktor gözetiminde tedavi olunur.

Sarılık İdrarda safra boyalarının görülmesidir. Safra kana emilir kandaki safra boyaları idrara geçer ve idrarın rengi koyu kırmızıya dönüşür. Hastanın göz akı ve derisi de sarımsı olur. Tedavisi kesinlikle doktor gözetiminde tedavi olunur.

Şeker Hastalığı Glikoz bowman kapsülünden idrara geçip, geri emilemezse olur. NOT: Şeker hastalığı ve sarılık aslında karaciğer hastalığıdır. Bunların sonucunda boşaltım sisteminde bazı belirtiler görülür.

Böbrek İltihabı Genellikle böbrek havuzcuğunda görülür Belirtileri idrar kaçırma, bel ve karın ağrıları, ateş gibi belirtileri vardır . Tedavi yöntemlerinden bazıları; sıvı alımının arttırılması, istirahat, ilaç tedavisidir.

Üremi Atıkların çeşitli sebeplerle arındırılamayıp kanda birikmesi hastalığıdır.

Böbrek Yetmezliği Böbreklerin %80 e kadar işlevsizliği sonucunda görülür ve kanın atıklardan arındırılamamasına sebep olur. Tedavi için organ nakli ve nakle kadar diyaliz makinesine bağlanması gerekir. Tedavisi: Hastanede tedavi uygulanır. Diyalize bağlanabilir. Gerekirse böbrek nakli yapılabilir.

Böbrek Taşı Süzülen kandaki minerallerin aşırı kısmının böbrekte birikerek taş oluşturmasıdır. Böbrek ve boşaltım organında sancı, idrarda kan belirtileridir. Süt ve süt ürünlerini kullanmaktan kaçınmak ve fazla miktarda su tüketmek hastalık için iyi gelecektir. Tedavisi: Belirtisine göre tedavisi değişir. Hafif ise hasta içtiğinden fazla su içmeli. Eğer şiddetli ise doktor müdahalesi gerekir.

Diyaliz veya böbrek nakli: Böbrek yetmezliği olan hastaların vücutlarında, böbrekler vasıtasıyla süzülmesi gereken idrarın bir kısmı kana karışır. Böbrekleri çalışmayan ya da yetersiz çalışan bu hastalar için diyaliz veya böbrek nakli tedavisi uygulanır. Bu hastalar, yeterli sayıda organ nakli yapılamadığından böbreklerin görevini yerine getiren diyaliz cihazlarına bağlanır. Ancak diyaliz cihazına bağlanmak geçici bir çözümdür. Bu tedavi ile hastalar tam olarak iyileşememekte, sadece kanlarının süzülerek temizlenmesi sağlanmaktadır.. Sistit Tedavisi: İlaç tedavisi uygulanır.

Albumin Hastalığı Böbrekteki idrar süzen kapsüllerin bozulmasından meydana gelir. Tedavisi: İlaç tedavisi uygulanabilir. Doktor belli aralıklarda albumin düzeyini kontrol edebilir.

SORU

Aşağıdakilerden hangisi boşaltım sistemimizin sağlığını korumak için yapmamız gerekenlerden birisi değildir? a) Günde en az iki litre su içmeliyiz. b) Böbreklerimizi soğuktan korumalıyız. c) Her gün en az 5 saat TV izlemeliyiz. d) Gereğinden fazla tuz tüketmemeliyiz.

Yanlış

Doğru

YAZILI KAYNAKÇA http://ders.eba.gov.tr/proxy/MSStudentPlayer_v0.0.30/index.html#/main/curriculum/true/3/7/feny/1/3?currID=1de55b87211e0333a60deecafde1caab&viewState=viewStateResources&openWorkplan=false bosaltim- - sistemi PowerPoint sunumu http://www.meb.gov.tr/2015-2016-egitim-ogretim-yilinda-okutulacak-ilk-ve-orta-ogretim-ders-kitaplari/duyuru/9544/tr

GÖRSEL KAYNAKÇA http://www.balkayatv.com/wp-content/uploads/2014/02/su.jpg http://drsuleymanaysel.com/up/dosya/dosya-1368283822-tuzluk.jpg

http://www.fenokulu.net/yeni/Fen-Konulari/Konu/Sindirim-Sistemimiz-ve-Sindirim-Sistemi-Sagligimiz-Konu-Anlatimi_99.html http://images.kizlarsoruyor.com/custom/yazi/smoke1.jpg http://www.reemnp.com/wp-content/uploads/2013/04/el-yikama.jpg http://img.blogcu.com/uploads/55kopuk_(_akcigerimiz_).jpg http://kanser.gov.tr/Dosya/gif/bobrek.png