VURGU VE TONLAMA VURGU Konuşma sırasında sözcüğün bir hecesinin ya da cümlenin bir sözcüğünün diğerlerine göre daha belirgin ,daha baskılı söylenmesine vurgu denir. -Türkçe sözcükler de vurgu genellikle son hecededir. Orta hece ise vurgusuzdur. -Kelimeler yapım ve çekim eki aldıklarında vurgu son heceye kayar.

Vurgu Türkçede bazı ekler vurgusuzdur ve bu ekler vurguyu kendilerinden önceki heceye atar.Bu eklerden bazıları şöyledir: -ma, -me olumsuzluk eki: gelmedi, olmayacak -dır,-tır eki:güzeldir, gelmiştir

Vurgu -yor eki:bakıyor, içiyor -ken eki: okurken, yürürken -madan, -meden eki: gelmeden, bilmeden -mi soru eki: Gelsin mi? Yapsın mı?

Vurgu -n eki: kışın, yazın Kişi ekleri: gelin, bakınız, gelirim -ca,-ce eki: insanca, sessizce -i(y)le eki: kalemle, arabayla

Sözcük vurgusu ile ilgili özelikler Birleşik sözcüklerde vurgu ilk sözcük üzerinde yapılır: Yüzbaşı, hiçbiri, yerelması Pekiştirilmiş ya da küçültme eki almış sıfatlarda vurgu ilk hecede yapılır: Koskoca, minicik,masmavi

-istan ile biten yer adlarında vurgu son hecededir: Yer adlarında ve coğrafi adlarda vurgu ilk hecededir: Ankara, Avrupa -istan ile biten yer adlarında vurgu son hecededir: Yunanistan, Hindistan Ünlemler ya da ünlem değeri taşıyan sözcüklerde vurgu ilk hecededir: Çocuklar! Susun!

Zarfların çoğunda vurgu ilk hecede yapılır: Şimdi ,yarın, tekrar…

Sesteş sözcüklerden birisi yer adı olarak kullanılıyorsa,yer adı olarak kullanılan sözcüğün vurgusu ilk heceye geçer: Ordu fındığı ile meşhurdur. Ordu,ülkemizin güvencesidir.

CÜMLEDE VURGU Fiil cümlelerinde vurgu yükleme en yakın sözcük ya da söz öbeğindedir: Ali işe arabayla gidiyor. Ali arabayla işe gidiyor. İşe arabayla Ali gidiyor.

İsim cümlelerinde ise vurgu yüklemdedir. Bugünlerde o çok hastaymış. Hepimiz için iyi biriydi.

TONLAMA Anlatıma duygu, düşünce ,yumuşaklık, sertlik ,coşku vb.özelikler kazandırmak için sesin değişik biçimlerde çıkarılmasına, sese bir anlam yüklenmesine tonlama diyoruz.

Tonlama: Sözün söylenişinde, ses yüksekliği ve uyumundaki değişmeler nedeniyle ses dalgalanması ortaya çıkar ki buna cümle tonu denir. Konuşmanın telâffuz boyutu ile ilgili olan tonlama, etkili ve güzel konuşma için doğru ve sağlıklı olmak zorundadır. Çünkü tonlama cümle veya kelimedeki anlamı değiştirebilmektedir.

Tonlama Sus artık! Yukarıdaki cümle yalvarış ifade edecek şekilde kullanıldığında ses kalın ve alçak bir tonda söylenir. Emir anlamında kullanıldığında yüksek ve tiz olarak çıkar.