4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDEYİ TANIYALIM Maddenin özellikleri Maddeyi Niteleyen Özellikler

MADDEYİ TANIYALIM Evimizde, okulumuzda ve çevremizde bir çok madde ve bu maddelerden yapılmış çeşitli eşyalar görürüz.  Bu maddelerden bazıları hiç bir değişikliğe uğramadan aynı şekilde kalmışken bazıları değişikliğe uğrayarak cisim, malzeme yada eşya haline getirmişlerdir. MADDE  Belli bir hacmi ve kütlesi olan her varlık bir maddedir.  Taş, toprak, ağaç, metal, cam, plastik, kağıt, kum gibi varlıklar birer maddedir.

MADDEYİ TANIYALIM Madde saf madde ve karışım olmak üzere ikiye ayrılır. Saf madde Element ve Bileşik,karışım ise Heterojen karışım ve Homojen karışım olmak üzere ikiye ayrılır. SAF MADDE Aynı cins atom yada moleküllerden oluşmuş maddelere saf madde denir.

MADDEYİ TANIYALIM KARIŞIM İki yada daha fazla maddenin istenilen oranda, fiziksel olarak bir araya getirilmesi sonucu oluşturduğu maddeler topluluğuna denir.

MADDELERİN ÖZELLİKLERİ  MIKNATISA ÇEKİLME  Mıknatıs demir, kobalt, nikelden yapılan maddeleri kendine çeker.  Bu tür maddelerden yapılan çivi, toplu iğne, ataç raptiye gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilirler. Ağaç, cam, alüminyum, kauçuk gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilmezler.  Mıknatıs demir türü maddeleri çeker.

MADDELERİN ÖZELLİKLERİ SUYU ÇEKME-ÇEKMEME ÖZELİĞİ  Bazı maddelerin su gibi sıvı maddeleri emme özelliği vardır. Bu durum maddelerin gözenekli bir yapıya sahip olmasından kaynaklanır. Sünger, el bezi, kağıt peçete yada kağıt havlu gibi cisimler suyu emerken, plastik mermer, seramik, cam, tahta, metal cisimler suyu emmezler.  

MADDELERİN ÖZELLİKLERİ SUDA BATMA-YÜZME ÖZELLİĞİ  Maddelerin bazıları suda batmaz ve su üzerinde yüzerler. Şişe mantarı, plastik köpük, kağıt, tahta gibi maddeler suda batmazlar.  Metal para, silgi, taş, seramik ve cam parçaları suda batarlar.

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER SAYDAMLIK OPAKLIK Işığı geçiren maddelere saydam, ışığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir. Cam, su, bazı plastik maddeler, hava saydam maddelerdendir. Tahta, demir, kitap, duvar, çelik tencere gibi maddeler ise opaktır.Bazı maddeler ise ışığı tam olarak geçirmezler. Bu tür maddelere yarı saydam maddeler denir. Buzlucam, defter yaprağı, şeffaf poşetler, ışıklandırmada kullanılan kapaklar yarı saydam maddelere birer örnektir.

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER PARLAKLIK-MATLIK Altın, gümüş, çelik çaydanlık, mermer, cilalı mobilya gibi cisimler parlak; halı yazı tahtası, silgi, kumaş gibi cisimler mattır. SERTLİK-YUMUŞAKLIK Çevremizde gördüğümüz ve kullandığımız madde yada cisimlerin bazıları sert, bazıları yumuşaktır. Taş, demir, tahta gibi cisimler sert,sünger, pamuk, lastik gibi cisimler yumuşaktır.

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER ESNEKLİK-BERKLİK Lastik gibi maddelere kuvvet uygulayarak şekilden şekle sokabiliriz. Ancak esnek maddeler kuvvetin etkisi kalktığında eski şekillerine döner. Bu tür maddelere esnek maddeler denir. Sünger, paket lastiği gibi maddeler esnektir. Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Kurşun kalem, mermer vazo, cam sürahi gibi berk maddeler esnetildiği zaman kırılırlar.

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER SUYU GEÇİREN-SUYU GEÇİRMEYEN Bazı maddeler suyu geçirmezler. Bu tür maddeler suyun geçmemesi gereken durumlarda kullanılır.Şemsiye, serayı örten naylon, su koyduğumuz bardak, çatıyı örten kiremit bu amaçla kullanılır. Pamuk ve yünden yapılmış kumaşlar, toprak ve kum suyu geçiren maddelerdir. Şemsiyenin malzemesi suyu geçirmez.

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZZELLİKLER KATI-SIVI Katı yada sıvı bir çok madde vardır. Kalem, sıra, cam, taş, odu, kömür, duvar, çanta, kitap gibi maddeler katı maddelerdir. Su, sıvı yağlar, kolonya, benzin, meyve suyu, süt, sirke gibi maddeler ise sıvı maddelerdir. Bu maddeleri görerek yada dokunarak tanıyabiliriz.