BİYOLOJİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Çinlilerin İÖ 4700-3000 dönemlerinde bazı canlılar ile ilgili bilgileri vardı ve bu bilgiler örnek olarak ipekböceği gibi yetiştiriciliklerin den kaynaklanıyodu. Eski Hintliler Çinlilere benzer bir doğa anlayışına sahiptiler .Ayour veda(Uzun yaşama bilimi) kurallarını geliştirdiler.Mısırda cesetlerin mumyalanması sırasında çeşitli bilgiler öğrenildi fakat biyoloji alanındaki gerçek gelişmeler Eski Yunanistanda gerçekleşmiştir. Aristoteles (İ.Ö 384-322) gerçek bilim adamı olarak kabul edilir ve biyolojinin kurucusu sayılabilir. Hayvanların tarihi ve bedenleri üzerine adlı kitapları vardır. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Teofrastos (MÖ371) botaniğin babası olarak adlandırılabilir. Mineraller ve taşlar üzerine çeşitli çalışmalar yapmıştır. Bitkiler üzerine araştırmalar adlı eserinde yaklaşık 550 bitki türünü tanımlamıştır. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Eskiçağın son biyoloji bilgini Galen (MS 130)Romada hekimlik ve cerahlık yapmıştır. Onun yaptığı gözlem ve çalışmalar 17.yüzyıla kadar kabul edilmiştir. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com İbni Sînâ Matematik, astronomi, geometri alanlarında geniş araştırmaları vardır. İbni Sînâ, tıp araştırmaları yaparken bazı hastalıkların bulaşmasında göze görünmeyen birtakım yaratıkların etkisi olduğunu, yani mikropların varlığını sezmiş ve bu bilinmeyen mahluklardan eserlerinde sık sık bahsetmiştir Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Albertus Magnus 1270 de aristo ev Galenden yararlanarak hayvanlar üzerine adlı bir inceleme yayınlamıştır.Ona göre kalp benden sıcaklığının merkezidir.Germen imparatoru II.Friedrich bilimsel araştırmaları severdi ve insan cesetlerinin incelenmesine izin vermiştir(1241). Ayrıca kuşların morfolojisi ve davranışları üzerine önemli araştırmalar yapmıştır. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Leonardo da Vinci (1452-1519) birçok anatomi deseni bıraktıysa da yaşadığı dönemde bunların pek etkisi olmamıştır.Kalp deki 4 boşluğu öğrendi , kalp kapakçıklarını açıkladı embriyonun anne karnındaki yerini de belirledi. Bernard Paliss(15510-1589) fosil kavkların bulunduğu yerlerin eskiden deniz olduğunu söyleyen ilk kişi oldu.Fakat eski bilim adamları bu fosilleri doğanın bir oyunu yada Tufan belirtileri olarak kabul ediyordu. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com William Harwey (15578-1657) in görüşleri nicel ölçümlere dayanır , kanın atardamarlaradan toplardamarlara geçtğini kalp atışlarının kapalı bir çevrim içinde sürekli bir hareket oluşturduğunu gösterdi.Bunları nicel ölçümlerle ispatladıysa da o dönemde nicel ölçümlerin ve ispatların pek önemi yani kabul edilebilirliği pek yoktu Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com R.Hooke(1635-1703) Micrographia adlı eserinde mikroskopla incelediği yapıların resimlerini çizdi ve açıkladı ayrıca mantar parçasının hücrelerini görmüştür ama onları hücre olarak betimlememiştir Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Eskiçağda insanlar bazı omurgasızlar ,kurtçukların ve bazı omurgalıların (Kurabağa,yılan balığı) yaşadıkları çevrede (Çamur,balçık içinde) kendiliğinden oluştuklarına inanıyordu. (Kendiliğinden oluş) Francesco Redi (1626-1697) bu kendiliğinden oluş teorisini bir seri deneyle çürütmüştür. Etlerin bulunduğu kapları bir tülle örterek sineklerin ete yumurtlamasını engelledi ve kurtçuklar böylece gelişmedi.Bu ilk defa gerçekleştirilen bir kontrollü deney düzeneğidir Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Embriyonun nasıl oluştuğu bu çağda bilinmiyordu önoluşum kuramına göre yumurtanın içinde küçük bir embriyo vardı ve yavaş yavaş kendisini örten zarların içinden çıkarak gelişiyordu. Bunun aksine sıralıoluş kuramına göre ise embriyo peşisıra bölümlerin eklenmesiyle meydana geliyordu.Bazı bilim adamları ise embriyonun spermler içinde önoluşum geçirdiğini düşündüler bununla ilgili olarak Hartsoeker 1694 de bir resim çizmiştir. Hartsoeker (Homunculus) Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com A.V.Leeuwenhoek yüzlerce mikroskop yapmıştır.Çeşitli omurgasız hayvanları , tek hücreli canlıları bakterileri incelemiştir. (1635-1703) Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Carl von Linne(1707-1778) 1753 te Systema Naturae adlı eserini yayınladı.Bilimsel olarak ilk sınıflandırmayı yapan bilim adamı olarak tanınır. Türleri ikili adlandırma yöntemi ile adlandırdı. Örneğin Felis Leo aslanın tür adıdır.Ona göre türler yaratılıştan bu yana değişmeden kalmıştır. Ayrıca ilk kez fauna ve flora terimlerini o kullanmıştır. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Joseph Priestly(1733-1804) bir bitkinin bir mumu yanık tutmasını sağlayan oksijenli hava ürettiğini ispatladı.Akciğerlerdeki solunumu açıkladı. Lavoisier(1743-1794) solunum, terleme ve sindirimin oynadığı ortak görevi ispatlayarak biyolojik enerjibilimin temellerini oluşturdu. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com 1789 yılında, nüfusbilimi için çok önemli kurallara imza atan çalışması, "Nüfus Artışı Hakkında Araştırma"yı yayımladı. Daha sonra 1803 yılında bu eserini gözden geçirip tekrar yayımladı. Çalışması büyük yankılar uyandırmış ve birçok yeni tartışmaya neden olmuştur. Çalışmasına göre uygun şartlarda her hangi bir nüfus gıda maddelerinin artışından daha hızlı bir oranda artar ve böylece zamanla kişi başına düşen gıda miktarı azalır. Bu fikrinin temeli şudur: uygun şartlarda her hangi bir kısıtlayıcı faktör (salgın vb.) yoksa nüfus geometrik dizi biçiminde artar (2, 4, 8, 16, 32, 64, ...), oysa gıda maddeleri aritmetik dizi biçiminde artar (1, 2, 3, 4, 5, 6, ...). Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Jean-Baptiste Lamarck(asıl adı Jean Baptiste Pierre Antoine de Monet, Chevalier de Lamarck) (1 Ağustos 1744 - 1829) Fransız zoologdur. Evrim konusunda yaptığı çalışmalarla bilinir. "Kazanılmış karakterlerin iletimi" tezi oldukca büyük tartışma yaratmış, genetik aktarım prensiplerinin ortaya konmasıyla görüşleri geçerliliğini yitirmiştir. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Georges Cuvier (1769-1832) aşırı ve haksız biçimde lamarckı eleştirdi. Fosiller ve anatomi çalışmaları üzerine tanınır.Karşılaştırmalı anatomi çalışmaları gerçekleştirdi ve hayvanlar alemini omurgalılar ,eklemliler, yumuşakçalar ve ışınlılar olmak üzere 4 kısma ayırmıştır.Ayrıca fosilbilimin kurucusu olarak tanınır fakat canlıların değiştiği görüşünü reddetmiştir. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Bitki hücresini ilk kez tanımlayan M.J Schleiden (1804-1881) dir.T. Schwann (1810-1882) Schliden’in yöntemlerini hayvan hücrelerine uyarladı ve hayvan hücrelerini tanımladı. Schwann’ın hücreyi yaşamın temel birimi olarak kabul etmesi önemlidir.Bu iki bilim adamından öncede hücreler ve hatta hücre çekirdekleri biliniyordu ama onlar üzerine rasyonel bir tanımlama getirilememişti. Theodore Schwann Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Döllenme sırasında spermin yumurta içine girdiği ilk kez tanımlandı.Ernst Haeckel(1884-1919) temel biyogenetik yasaları açıkladı.Ona göre bir canlının embriyolojik gelişimi onun soyoluşunun(evrimsel gelişiminin) kısa bir tekrarıdır.Aynı zamanda Haeckel Darwin’in görüşlerini ilk benimseyenlerden biridir. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Louis Pasteur (1822-1895) başlangıçta mayanlamayı inceledi ve biyolojik olaylarda mantarlara bakterilerin oynadığı rolü keşfetti.Pastörizasyon denilen yöntemi geliştirdi. O dönemde bile önemli ölçüde tartışılan kendiliğinden oluş görüşünü çökerten deneyler hazırlayıp uyguladı.Kuduz aşısını buldu ve diğer hastalıklara karşı çeşitli aşılar hazırlanmasını sağladı.Onun sayesinde mikroorganizmaların insan vücudu üzerindeki önemi anlaşıldı. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Charles Darwin (1809- 1882) Türlerin Kökeni adlı kitabı ile biyolojiye yeni bir bakış açısı getirdi.1838 de Malthus’un populasyonların artmasına rağmen besin kaynaklarının sınırlı kalmasından dolayı görülen yaşama savaşı düşüncesinden de etkilenen Darwin bu düşünceyi dahada geliştirdi ve canlılardaki bazı anatomik değişikliklerin yaşama savaşında üstünlük kazandırdığını keşfetti. Evcilleştirme ve ıslah etmeden yararlanarak doğal ayıklanma ile yeni özelliklerin ortaya çıkışını ve bu özelliklerin kalıtsal olarak aktarıldığını ileri sürdü. Çağının hücre bilgileri ışında darwin kalıtımı yanlış tarif etmiştir ona göre (Pangenez) canlının her temel bölümü bir küçük gemula üretir ve bunlar üreme hücrelerinde toplanarak gelecek kuşaklara geçer Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com August Weismann(1834-1914) gemula görüşüne karşı çıkarak vücut ve üreme hücreleri arasındaki farkı ortaya koyar ve kalıtsal değişikliklerden üreme hücrelerinin sorumlu olduğunu açıklar.Böylelikle çevre koşullarından etkilenmeyen üreme hücreleri kalıtımın kesintisiz bir biçimde aktarılmasını sağlar. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Gregor Mendel (1822-1884) çeşitli bezelye ırkları arasında çaprazlama yaparak çeşitli kalıtım kurallarını keşfetmiştir.Bu keşif hücra kuramı ve de Evrim kuramı kadar önemlidir. Mendelin keşiflerinin önemi onun ölümünden ancak 35 yıl sonra anlaşılmıştır.1900 lü yıllardan sonra mendelin keşfettiği kalıtım özelliklerinin merkezinin hücre çekirdeği olduğu ve bunların kromozomlar üzerinde yer aldığı keşfedildi. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Johan Friedrich Miescher 1869 da akyuvar ve balık sperm hücrelerinde nükleik asitleri bulmuştur. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Oskar Hertwig 1884 de Döllenmeyi açıkladı Merschni Kof aynı yıl içerisinde fagositozu açıkladı. W.Flemming 1888 yılında Mayoz bölünmeyi gözlemledi 1900 ‘lerde Correns ,Tschermark ve De Vires Mendelin kalıtım yasalarını açıkladılar. Robert Koch (1843-1910) şarbon basilini üretmeyi başardı ayrıca tüberküloz ve kolera bakterisini buldu.Bakterileri inceleme yöntemlerinide geliştirdi. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Ivan Petrovich Pavlov 1904 yılında şartlı refleks olayını açıkladı. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Thomas Hunt Morgan 1911 yılında Mendel karakterlerinin kromozomlar üzerinde yer aldığını ,Mutant Sirke sinekleri üzerine yaptığı çalışmalarla açıklamıştır. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Sir Alexander Fleming 1927 yılında penisilin antibiyotiğini bulmuştur. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Sir Hans Adolf Krebs (1900-1981) Oksijenli solunumun Mitokondri içerisinde devam eden sitrik asit devrini açıklamıştır. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com Konrad Zacharias Lorenz(1903-1989) Kuşlar üzerine yaptığı hayvan davranışları deneyleri, hayvan psikolojisi üzerine önemli bilgiler kazandırmıştır. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com James Watson ve Francis Crick 1953 yılında DNA molekül modelini açıkladılar. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com
Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com M.S Meselson ve F.W.Stahl 1958 de DNA eşlenmesi ile ilgili mekanizmayı açıkladılar. Singer ve Nicolson 1972 de sıvı mozayik zar modelini ortaya attılar. 1973 yılında Stanley Kohen ve Herbert Boyer DNA klonlanmasını ilk defa gerçekleştirdiler. 1996 yılında Wilmut ve ekibi bir koyunu kopyalamayı başardılar. Serdar SARICI www.biyolojiokuryazari.com