HANGİ ANA BAŞLIKLARI İŞLEYECEĞİZ : Tutumlarımız Davranışlarımızı Ne Kadar Yordar? Davranışlarımız Tutumlarımızı Ne Zaman Etkiler? Davranışlarımız Tutumlarımızı Neden Etkiler?

Tutum Bir kimseye ya da şeye yönelik, genellikle inanışlarımızdan kaynaklanan, duygularımız ve davranış niyetlerimizde kendini gösteren, olumlu ya da olumsuz değerlendirmelerimiz.

Tutumlarımız ne ölçüde ve hangi koşullar altında görünür eylemlerimizi yönlendirmektedir? Sosyal psikologlar tutumlar ve davranışlar arasındaki ilişkinin görünürde küçük olmasına neden bu kadar şaşırmışlardır?

Örtük Çağrışım Testi (ÖÇT) Bilgisayar destekli bir örtük tutum değerlendirmesi. Test, insanların tutum nesneleri ve değerlendirici kelimeler arasında yaptığı otomatik ilişkilendirmeyi ölçmek için tepki süresini kullanır. Daha kolay eşlemeler (ve daha hızlı tepkiler) daha güçlü bilinçdışı çağrışımları gösterir.

Sosyal psikolojinin son 25 yıl içerisinde bize öğrettiği bir şey varsa, bu, sadece düşündüğümüz şekilde hareket etmediğimiz, aynı zamanda hareket ettiğimiz doğrultuda düşündüğümüzdür.

Davranışımızın zihinsel art etkileri pek çok sosyal psikolojik olguda da kendini gösterir. Rol İnsanların belirli bir sosyal konumda nasıl davranmaları gerektiğini tanımlayan normlar bütünü.

Aşamalı Arttırma Olgusu Başlangıçta küçük bir ricayı yerine getirmeyi kabul eden kişilerin, daha sonra daha büyük istekleri kabul etme eğilimi.

Fiyat Kırma Tekniği İnsanlara bir şeyi kabul ettirmek için kullanılan bir taktik. Başlangıçtaki bir öneriyi kabul eden insanlar, genellikle isteyen kişi fiyatı yükselttiğinde de rıza göstermeye devam ederler. Yalnızca masraflı öneriyi duyan insanların rıza gösterme olasılıkları daha düşüktür.

Tutum eylem ilişkisi tersi yönde de çalışır: Biz muhtemelen yalnızca yaptıklarımızı düşünmüyor, aynı zamanda düşündüklerimizi de yapıyoruz. Sosyal roller tarafından belirlenen eylemler, bunları uygulayanların tutumlarını da biçimlendirir.

Benzer bir şekilde, söylediklerimiz veya yazdıklarımız, ardından gelen tutumlarımızı da etkileyebilir. Kötü olsa bile yaptığımız ve doğru gibi göstermeye çalıştığımız hareketler de ahlaki tutumlarımızı etkiler.

Siyasi ve toplumsal hareketler, kitlesel ölçekte tutum değişikliği yaratmayı amaçlayan davranışları yasalaştırabilir.

Hangi kuramlar, “Tutumlar davranışı takip eder Hangi kuramlar, “Tutumlar davranışı takip eder.” ilkesini açıklamaya yardımcı olur? Bu rakip kuramlar arasındaki çekişme, bilimsel açıklama sürecine nasıl ışık tutar?

Benlik sunumu kuramına göre, özellikle kendi davranışlarını iyi izlenim bırakma umuduyla gözlemleyen insanlar, tutumlarını hareketleriyle uyumlu olarak dile getirirler.

Çelişki kuramı, bu tutum değişikliğini, tutumlarımıza aykırı davrandığımızda veya zor kararlar aldığımızda bir gerilim hissedeceğimizi varsayarak açıklıyor.

Çelişki kuramı bir adım ileriye giderek, istenmeyen davranışlarımız için ne kadar az dışsal gerekçemiz varsa kendimizi o kadar çok sorumlu hissettiğimizi ve bu yüzden de ne kadar uyarılma olursa o kadar tutum değişikliği gerçekleştiğini söylüyor.

Bilişsel Çelişki Kişinin aynı anda birbiriyle tutarsız iki bilişinin farkına vardığı zaman ortaya çıkan rahatsızlık. Örneğin, gerekçemizin çok zayıf olmasına karşın tutumlarımıza ters düşen bir harekette bulunduğumuzda veya bir seçeneği tercih etmemize yönelik sebepler olmasına karşın başka bir seçeneği tercih ettiğimizde çelişki ortaya çıkar.

Yetersiz Gerekçelendirme Dışsal gerekçeler “yetersiz” kaldığında, davranışın içsel olarak gerekçelendirilmesi sayesinde çelişkinin azaltılması.

Fazladan Gerekçelendirme Etkisi İnsanları, hâlihazırda sevdikleri şeyleri yapmaları için ödüllendirmenin sonucu; insanlar kendi eylemlerini, içsel olarak cazip geldiği için değil de dışsal olarak kontrol edildiği için yapmış olduklarını düşünürler.

Kendini Algılama Kuramı Tutumlarımızdan emin olmadığımızda, davranışımıza ve içinde bulunduğumuz duruma bakıp, kendimizi başkasının bizi gördüğü gibi gözlemleyerek tutumlarımızı çıkarsadığımızı ileri süren kuram.

Kendini algılama kuramı, tutumlarımız zayıf olduğunda davranışlarımızı ve içinde oluştuğu koşulları gözlemleyerek tutumlarımızı çıkarsadığımızı varsayıyor.

Eldeki sonuçlar iki kuramın sayıltılarını da her ikisinin de belli koşullarda oluştuğuna dikkat çekerek destekliyor.

Kendini Onaylama Kuramı (a) İnsanların istenmeyen davranışlar sergiledikten sonra, sık sık benlik imgesi tehdidi yaşadıklarını ve (b) bunu, benliğin başka yönlerini olumlayarak telafi ettiklerini ileri süren kuram. İnsanların benlik kavramlarını bir alanda tehdit edin, bu durumu ya başka bir alanda iyi işler yaparak ya da o yönüne yeniden yoğunlaşarak telafi etmeye çalışacağını göreceksiniz.