TÜBERKÜLOZ

ETKEN Mycobacterium tuberculosis Gram ile boyanmadıkları için bu özelliklerinden bahsedilmez Zorunlu aerob Sporsuz Hareketsiz Ortamdaki CO² artırılırsa üreme %5 hızlanır

60°C'de 20 dakikada, 70°C'de beş dakikada ETKEN Olumsuz koşullara oldukça dayanıklıdır ve uzun süre canlılığını sürdürebilir. Aerob olan bakteri; +4°C’de haftalarca, -70°C’de yıllarca canlılığını korur. Buna rağmen; 60°C'de 20 dakikada, 70°C'de beş dakikada ölür

ETKEN MİKOBAKTERİ CİNSİNİN EN TEMEL ÖZELLİĞİ; yavaş üremeleri aside dirençli olmaları ve hücre duvarlarında bol miktarda lipid içermeleri Bakterinin asit-alkole dirençli boyanma özelliği

TÜBERKÜLOZ SIKLIKLA AKCİĞERİ HEDEF ALAN ANA KAYNAK Bu nedenle; BİR ENFEKSİYON HASTALIĞIDIR. tüberkülozun yayılmasında ANA KAYNAK AKCİĞER TÜBERKÜLOZUDUR ( Akciğer tüberkülozu tüm tüberküloz olgularının %80'ini oluşturmaktadır ) Bu nedenle; Bulaştırıcılık nedeniyle de halk sağlığı açısından en önemlisidir. TÜBERKÜLOZLA SAVAŞIM AKCİĞER TÜBERKÜLOZUNA YÖNELİKTİR.

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Solunum yolundan damlacık enfeksiyonuyla İndirekt olarak enfekte kişinin eşyaları ile Yere tükürülen hasta balgamının kuruyup solunum yolundan bulaşması

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Kuluçka süresi İlk lezyonda 4-12 hafta Sekonder enfeksiyonda 1-2 yıldır Ömür boyu latent kalan vakalarda vardır Basil çıkaran hastalar basil çıkardığı sürece bir antitüberküloz tedaviden 15-20 gün sonrasına kadar bulaştırıcılık devam eder

AKCİĞER TÜBERKÜLOZUNUN TANISI   1. Hastanın öyküsü, klinik belirtiler Fizik inceleme bulguları Histopatolojik inceleme Akciğer grafisi Tüberkülin deri testi Mikrobiyolojik tanı

“ basilin tipi ve canlılığı konusunda bilgi vermez “ Tüm mikobakteri türleri aside dirençli olduğu için, balgamda ve diğer klinik örneklerde aside dirençli basillerin saptanması; “ basilin tipi ve canlılığı konusunda bilgi vermez “

MİKROBİYOLOJİK TANI Ehrlich-Ziehl-Neelsen (EZN) tekniği ile boyama ve mikroskopta bakterinin görülmesi Ve SAF KÜLTÜRDE MYCOBACTERİUM TUBERCULOSİS in izolasyonu ile sağlanır Besi yerinin adı Löwenstein –Jensen’dir

Mycobacterium tuberculosis Ziehl-Neelsen stain

TANI Tanıya yardımcı bir test de PPD (prifiye protein derivation)

TANI Etkenin ısı ile öldürülüp, filtrasyonundan elde edilerek saflaştırılmış proteindir Tbc ile karşılaşıp karşılaşılmadığının tesbiti için yapılır 0,1 ml enjekte edilir 48-72 saat kol ıslatılmaz,silinmez,dokunulmaz Bu süreden sonra uygulama yerindeki endürasyona bakılır

TANI 10 mm den büyük endürasyon pozitif kabul edilir BCG aşısı yaptırmış kişilerde de endürasyon pozitif olacağı için çap 8-15 mm olarak değerlendirilir

BELİRTİLERİ Asemptomatik seyrettiğinden tanısı güç PRİMER AKCİĞER TÜBERKÜLOZU Asemptomatik seyrettiğinden tanısı güç 2 haftadan uzun süren öksürük Ateş Gece terlemeleri Zayıflık Halsizlik Yorgunluk Baş ve göğüs ağrısı PPD testinin pozitif çıkması

BELİRTİLERİ SEKONDER AKCİĞER TÜBERKÜLOZU(REENFEKSİYON) Dışarıdan basil yeni alınabilir Veya Primer tbc’den kalan aktif olmayan basillerin yeniden aktif olması ile enfeksiyon Yaş,sosyalkoşullar,alkolizm,malnütrisyon Diabet,psikolojik durum burada da geçerlidir

BELİRTİLERİ SEKONDER AKCİĞER TÜBERKÜLOZU(REENFEKSİYON) Gece terlemesi Titreme Ateş İştahsızlık,kilo kaybı Balgam çıkarma Gece öksürükleri Hemoptizi

EPİDEMİYOLOJİ Gelişmekte olan ülkelerde ve sosyoekonomik düzeyi düşük toplumlarda endemik olarak görülür Toplu yaşanan yerler Sosyal koşullar Beslenme bozukluğu Bozuk çevre şartları (havasız,güneşten yoksun)

KOMPLİKASYONLAR Kronik bronşit Akciğer fibrozisi ve diğer organlar yayılım Tbc peritonit Tbc Menenjit Tbc GİS

KORUNMA Aşısı var Bebeklere 2. ay olmak üzere

KORUNMA Basil çıkaran hastaların izolasyonu İlaçla tedavi Hastanın yaşadığı evdeki ailenin koruma programı Hastanın evde takibi Tozlu ortamlarda çalışma ve tozun akciğerlere girişi Tüberküloz insidansının yüksek olduğu yerlerde akciğer filmi çekilerek sağlamları inceleme Risk gruplarını belirleyip aşılama ve eğitim verilmeli

BAKIM Tüberküloz izolsyonu uygulanır Yatak istirahati Hasta odaı havalandırılmalı Oda havalandırmada basil yayılmasını önlemek için cereyan olmamalı Hastaların balgam çıkardıkları dönemde önlemler alınmalı Öksürürken ağız kapatılmalı

BAKIM Disposbl mendil kullanılmalı Aile bireyleri ile yakın temas önlenmeli Hasta da kilo kaybı varsa takip edilmeli Hasta ve yakın çevresine bulaş ve korunma yolları öğretilmeli EĞİTİM

LEPRA HANSEN BASİLİ

1873 de Hansen tarafından bulunmuştur 0.2-0.4 X 1-8 mikrometre boyutlarında, sporsuz, hareketsiz ve aside dirençli bir bakteridir Klinik örnek( burun kazıntısı, leprom) lerden yapılan preparatlarda çalı demeti şeklinde aside dirençli bakteriler görülür Kültürü yapılamamış

ETKEN Mycobacterium leprae 1873 yılında Gerhard Armauer Hansen 0.2-0.4 X 1-8 mikrometre boyutlarında, sporsuz, hareketsiz ve aside dirençli bir bakteridir Hansen BASİLİNİN kültürü mümkün olmamıştır EZN boyası ile asit-fast boyanır Kronik ve yavaş gelişir Özellikle deri ve sinir hücrelerini tutar

ETKEN Klinik örnek( burun kazıntısı, leprom) lerden yapılan preparatlarda çalı demeti şeklinde aside dirençli bakteriler görülür. Kültürü yapılamamış

Hastalığın tanısı yalnızca mikroskobik incelemelere dayanır

BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ Bulaş hasta kişilerin burun salgıları ile saçılan basiller ve ülser eksudaları ile bulaşır Aile içi bulaş dışarıdaki insanlara göre fazladır 2-5 yaş çocuklar daha duyarlıdır Kuluçka süresi 1-10 yıl Dolayısıyla bazı kişilerin hastalanmak için ömürleri yetmeyebilir.

BELİRTİLERİ Lepra sinsi başlangıçlı bir hastalıktır Periferik sinirlerde schwann hücrelerini tutar Vücudun soğuk yüzeylerinde hastalık oluşur Bunlar deri, yüzeyel sinirler, burun, farenks, larinks, gözler ve testislerdir Deri lezyonları soluk, ağrısız 1-10 cm çapında maküler tarzdadır

KLİNİK,BAKTERİYOLOJİK VE HİSTOPATOLOJİK,İMMÜNOLOJİK OLARAK 1- Tükerküloid lepra 2- Lepramatöz lepra 3-İndetermine lepra 4-Borderline lepra

TÜKERKÜLOİD LEPRA Çoğunlukla çevresel sinir sistemini etkiler Duyu sinirlerinin felci sonucu ısı temas ve ağrı hisleri ortadan kalkar Yüz felci meydana gelebilir Kalça ,dirsek,dizler,ekstremite ve yüzde görülür El kaslarına gelen bazı sinirlerin felci sonucu pençe el görünümü ortaya çıkar

TÜKERKÜLOİD LEPRA Ter bezleri de çalışamadığından deride kuruluk giderek artar ve deri dökülmeye başlar Sinir tutulumuna bağlı sinirlerde kalınlaşma vardır ve palpe edilebilir ve ağrılıdır Duyu kaybına bağlı olarak ülser ve motor değişikliklere bağlı olarak felçler görülür Kaşlar dökülür Saç kaybı yoktur

LEPRAMATÖZ LEPRA Cüzzamın en kötü tipidir Vücut direnci tamamen hasarlıdır Gövdede parlak bakır kırmızısı renginde lekeler görülür Nöral,oküler,retiküloendoteliyal,kemik ve testiste leprom (nodül) oluştururlar Lepromlar birleşir büyük plak oluştururlar

LEPRAMATÖZ LEPRA Leprom yüzde ise sulkus çöker,burun çöker Septum perfore olur Kaş saç kaybı var Aslan yüzü (facies leonina) görülür Kaş kirpik dökülür Kesiçi dişler dökülür Parmaklarda kısalma,pençeleşme, Körlük

İNDETERMİNE LEPRA Karasız lepra olarak da adlandırılır Özellikle lepralılara yakın çocuklarda görülür Genellikle bir tek leke şeklinde kendisini gösterir His bozukluğu da gösteren bu leke etrafa doğru yayılabilir veya ortası iyileşebilir

BORDERLİNE LEPRA Lepramatöz ve Tüberküloit tipler arasında bir tiptir Gelişim olarak iki tipten birisine daha yakın olur Hangi tipe doğru gidiyorsa o tipin özellikleri daha belirgin olmaktadır

TANI Lepra tanısı üç temel bulgudan birinin varlığı ile konulur Duyu kaybı olan hipopigmente deri lezyonları Kalınlaşmış periferik sinirler Cilt sürüntüleri veya biyopsilerde aside dirençli bakteri varlığı

EPİDEMİYOLOJİ Öellikle tropikal bölgelerde Sosyo ekonomik ve hijyenik durumu bozuk yerlerde Ülkemizde özellikle Güney ve Doğu Anadolu bölgelerinde görülür

KOMPLİKASYONLAR Duyu bozukluğu Şekil bozukluğu Ampüte edilmiş görünüm Bunlardan dolayı toplumdan soyutlanma Psikolojik bozukluklar Hastalığın YAYILMASI

KORUNMA Aşısı yok Lepralı hastaların tedavisi ücretsiz yapılmaktadır İnfeksiyonlu kişilerin eğitilmesi ve aile içi tedavi ve korunma programı

BAKIM Bulaşma çok az Basil saçıldığı dönemde solunum izolasyonu uygulanır Görünümlerinden dolayı psikolojik destek Tedavinin uzun süreceği ve bırakılmaması gerektiği anlatılmalı Bol vitaminli,kalorisi yüksek diyetle beslenmeli Hastalığın immun dirençle yakın ilişkisi olduğu unutulmamalıdır EĞİTİM