“METAMORFİK KAYAÇLAR”

“Yeraltı Suları”

Suyun kullanım alanları Yeraltısuyu ve özellikleri ile ilgilenen bilim dalına Hidrojeoloji denir Suyun kullanım alanları Yaşam Mühendislik Rekreasyon İçme Soğutma Yüzme Fotosentez Isıtma Balıkçılık Soluma Temizleme Yelken Metabolizma Taşkın Paten Toprak sulaması Kayak

Yeraltı suyu nehir ve gölleri genellikle nadirdir Yeraltı suyunun büyük bir bölümü kayaçların taneleri arasındaki boşluklarda bulunur. Jeolojik olarak önemli bir aşındırıcıdır

SÜZÜLME Yüzeyde akan suların bir bölümü yeraltına süzülür.

Porozite (gözeneklilik) ve Permeabilite (geçirimlilik) Porozite: kayaç içindeki boşlukların kayaç hacmine olan oranı olarak ifade edilebilir. Permeabilite (Geçirimlilik ): Suyun bir yerden diğer bir yere iletilebilme özelliğidir. Bu da gözenekler arasındaki bağlantıyla ilişkilidir

Konglomera yüksek gözenekliliğe ve permeabiliteye sahiptir

Granit düşük gözenekliliğe ve permeabiliteye sahiptir

Yüksek gözenekliliğe sahip bir kayaç

SU TABLASI Yeryüzünün altında belli Bir düzeyden sonra kayaçlarda Su bulunur. Bu düzeye yeraltısuyu tablası adı verilir. Suya doygun kayaçlar yer altısuyu tablasının altındadırlar.

AKİFERLER •Kumtaşları •Kumtaşları ve kireçtaşları •Çimentolanmamış kum ve çakıllar •Kumtaşları •Kumtaşları ve kireçtaşları •Yarı çimentolanmamış kumtaşları •Karbonatlı kayaçlar •Volkanik ve bazaltik kayaçlar •Diğerleri

Su tablasının üstünde mercek şeklinde askıda bulunan su seviyelerine tünemiş su tablası denir.

KAYNAKLAR

KAYNAKLARIN OLUŞUMU

KAYNAKLAR

Yeraltısuyu akarsuları besleyebilir veya akarsular yer altı suyunu besler

ÇÖKME Uzun süreli çekimin oluğu ve beslenmenin yetersiz oluğu bölgelerde yer çökmesi büyük bir problem oluşturur. Yeraltısuyu kayaçların gözenek ve boşluklarında bulunur ve destek görevi görür. Suyun gözeneklerden çekilmesi ile akiferi oluşturan taneler düzensiz bir şekilde sıklaşır. Yüzey çöktüğü zaman aynı zamanda yüzeyeki yapılarda zarar görür.

Çökme (beslenmeden daha fazla su çekimi)

Karstik Yapı Aşınıma karşı dirençsiz, kolay eriyebilen kayalardan oluşan arazilere karstik araziler denir. Örneğin kalker, kolay eriyebilen bir kayadır. Yeraltı ve yerüstü suları, kalkerden oluşan sahaları, eriterek bazı şekiller oluşturur. CaCO3(kalsiyum karbonat) ve su ile oluşmuş dış kuvvetlerdir. Karadeniz ve Akdeniz'de kalker,İç Anadolu'da tuz ve jips etkilidir. Mağara bir aşındırma şekli, içindeki sarkıt,dikit ve sütun biriktirme şeklidir.

Obruklar Kireçtaşlarının eritilmesi nedeniyle yüzeydeki yavaş ve ani çökmeler sonucu oluşur.

Mağaralar tümüyle erozyona uğrar ve çatıları çökerse bu şekilde bölgeler gelişir.

GAYZERLER Gayzer (veyaKaynaç), düzenli veya düzensiz aralıklarla, suları yukarı doğru fışkırarak patlama yapan bir sıcak su kaynağıdır. Yerin derinliklerinde bulunan suların sıcaklığı yıl içinde fazla bir değişme göstermez. Fay kaynakları volkanik ve kırıklı bölgelerde görülür. Bu nedenle kutuplara yakın bir bölge olmasına rağmen İzlanda'da birçok gayzer ve sıcak su kaynağı bulunmaktadır. Kaynak su belirli bir yerde ısınınca (kaynayınca), bir patlama yapar ve bu kaynar suyu yeryüzüne fışkırarak çıkar.

GAYZERLER

GAYZERLER

GAYZERLER

Traverten Ca (HCO3)2 içeren yeraltı suları yüzeye çıktıkları zaman basınç serbestleşmesi gerçekleşir. Bu durumda karbondioksit havaya karışırken su akısına devam eder ve kalsiyum karbonat çevredeki maddeler üzerinde birikmeye başlar

Mağara ve sıcak su çevrelerindeki kalsiyum karbonat çökeltilerine traverten denir

DERS BİTTİ!