ANNE-BABA-ÇOCUK İLETİŞİMİ İhsan Hayriye Hürdoğan İlköğretim Okulu Rehber Öğretmeni Sabriye AKGÜL

Bir gül fidanı nasıl suya, havaya, ışığa ve toprağa muhtaç ise; çocuk da sevginin, şefkatin, karşılıklı saygının olduğu mutlu bir aile toprağına muhtaçtır.

Bugün nelerden bahsedeceğiz? İletişim Ve Ailenin Tanımı Anne-Baba-Çocuk İletişiminin Önemi İletişim Engelleri ve Çocuk Üzerindeki Etkileri İletişimde Kullanılan Engelleri Önleme Yolları ve Anne-Baba-Çocuk İletişimini Kolaylaştıran Etkenler Anne-Babalara İletişim Konusunda Öneriler

İletişim nedir? İletişim; duygu, düşünce ve bilgilerin söz, el, kol, baş hareketleri, yazı, görüntü vb. aracılığı ile bir kimseden başka bir kimseye iletimidir.

Anne, baba ve çocuklardan oluşan en küçük toplumsal kurumdur. Aile nedir? Anne, baba ve çocuklardan oluşan en küçük toplumsal kurumdur.

Anne-Baba-Çocuk İletişiminin Önemi Çocukların içinde bulundukları sosyal çevreye uyum sağlamaları, Arkadaş ilişkilerinde daha etkin, girişimci olmaları, Kendi kendilerini denetleyebilmeleri, Yaratıcı olmaları, Duygu ve düşüncelerini özgürce ifade edebilmeleri ailelerin onlarla sağlıklı iletişim kurmaları ile mümkündür.

İletişim Engelleri ve Çocuk Üzerindeki Etkileri

Emir Vermek, Yönlendirmek «yapman gerekir, yapacaksın, yapmak zorundasın»

Uyarmak, Tehdit Etmek Ya yaparsın, yoksa… Pişman olursun Dayağı yersin Dışarı atarım

Ahlak Dersi Vermek Yapmalıydın Senin sorumluluğun… Şöyle yapman gerekirdi Nazik davranmalısın Öğüt Vermek, Çözüm ve Öneri Getirmek Ben olsam Sana şunu önereceğim

Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak Alay Etmek, Ad Takmak, Utandırmak Sen zaten tembelsin. Doğru düşünmüyorsun. Çok kötü bir çocuk oldun. Alay Etmek, Ad Takmak, Utandırmak Koca bebek Sen şımarığın birisin. Süpermen Sulu göz

Konuyu Değiştirmek, Şakacı Davranmak, Oyalamak Unut gitsin Biz de yaşadık Daha güzel konulardan bahsedelim. Sürekli Soru Sormak, Sınamak, Sorgulamak Neden? Sen ne yaptın? Nasıl?

Çocuğu Yerli Yersiz Övmek Çok güzel… Bence harika iş yapıyorsun. Sen haklısın.

Anne Babanın İletişim Engeli Kullanma Nedenleri Çocukların sorunlarından rahatsızlık hissederler. Çocuğu dinlemek için yeterli zaman harcamazlar. Kolay ve çabuk çözüme ulaştırdıklarını düşündükleri yollar kullanırlar. Çocuklarının üzülmelerine, kendilerini kötü hissetmelerine dayanamazlar.

İletişimde Kullanılan Engelleri Önleme Yolları ve Anne-Baba-Çocuk İletişimini Kolaylaştıran Etkenler

Kabul Sizden şu 5 mesajı alırlar: Ben varım Ben doğalım Seviliyorum Değerliyim Güvenebilirim

Dinleme A.Pasif Dinleme B.Aktif Dinleme

Aktif Dinleme Örnekleri 1.Çocuk:Perilerle dolu o odada yatmak istemiyorum Anne: Yatak odasında perilerin olduğunu düşünüyor ve korkuyorsun. Çocuk: Evet korkuyorum. 2.Çocuk: Matematik dersini hiç anlayamıyorum. Baba: Matematik dersi sana zor geliyor. Çocuk: Evet başaramayacağım diye kaygılanıyorum

Konuşmaya Özendirme Konuşmak ister misin? Bu konudaki duygu ve düşüncelerini merak ediyorum.

‘‘Ben’’ İletileri Sen bir daha bunu yapma. Neden dikkat etmiyorsun? Çocuk gibi davranıyorsun. Etrafın toplanması için yardıma ihtiyacım var. Biraz daha dikkatli olmanı istiyorum. Bunu bir daha yapmazsan sevinirim.

Ben Dilinin Yararları Çocukların değişmesi gereken davranışları somut olarak görmelerini sağlar. Ben dili mesajı çocuğun kişiliğine değil davranışına yöneliktir. Benlik saygısını zedelemez. Suçlama olmadığı için çocuk savunucu tutum içine girmez. Gerçekleşen etkili iletişim aile bireylerini daha çok yakınlaştırır. Ben dili mesajı çocukta sorumluluk, düşünme yeteneği artmasına ve olaylar arasında neden sonuç ilişkisi kurmasına yardımcı olur.

Şu odanın haline bak, bir de utanmadan benimle oynamak istiyorsun. Yemeğini yeme, büyüme de gör! Bir daha geç yatarsan seni uyandırmayacağım, okula da gidemezsin. Odan dağınık olunca odanı ben toplamak zorunda kalıyorum ve sana vakit ayıramıyorum. Yemek yemediğin zaman sağlığın konusunda endişeleniyorum. Geç yattığın zaman seni uyandırmakta güçlük çekiyorum ve uykusuz kalacağın için üzülüyorum.

Beden Dili Konuşan kişiye doğru bedenen yönelme ve göz kontağı kurma kişiler arası iletişimi başlatmada ve iletişimin etkinliğini artırmada önemli rol oynar. Sen varsın. Sen benim için önemlisin. Seni dinlemek istiyorum mesajı verir.

EMPATİ Anne-babaların çocukları ile empati kurabilmeleri için kendilerini çocuğun yerine koymaları ve olaylara onun bakış açısı ile bakmaları gerekir. Çocuğun rolüne girerek olaylara onun gözlüklerinin arkasından bakmak gerekir.

Empati eğitimi verilen çocukların okulda daha az saldırganlık gösterdikleri saptanmıştır. (Dökmen, 1987) Sorunlarını ben üstlenmeyeceğim. Çözümü bulman için sana yardımcı olacağım. Senin sorun çözme yeteneğine güveniyorum. Sorunun olduğu için seni daha az sevdiğimi düşünme. Kişiler zaman zaman bazı sorunlarla karşılaşabilirler.

Dürüst olmak Model olma Anne babaların çocukların sorunlarına dürüst ve samimi cevap vermeleri, çocuğun kendisini anne babasına yakın hissetmesini ve davranışlarının olumlu yönde değişmesini sağlar. Model olma Kendi anne babası küçükken ona nasıl davrandılarsa o da çocuklarına genellikle benzer şekilde davranır.

Kaybeden Yok Yöntemi Sorun yaratan davranış karşısında bahsettiğimiz yöntemler işe yaramıyorsa bu yöntem kullanılır. Basamakları: 1.Sorunu tanımlama 2.Olası çözümler üretme 3.Olası çözümleri değerlendirme 4.Olası çözümler içinden her iki taraf için de en uygun olana karar verme 5.Kararın nasıl uygulanacağını belirleme 6.Kararı uygulamaya koyma 7.Uygulamayı izleme ve başarısını değerlendirme

Kaybeden Yok Yöntemi İle… Uzun gelecekte zaman kazanırız. Aynı sorunun bir kez daha yaşanma olasılığını azaltmış oluruz. Her iki taraf da mutlu olur. Her iki tarafta çözümün gereklerini yerine getirmek ve çatışmayı çözmek için davranış değişikliği isteği duyar.

Anne-Babalara İletişim Konusunda Öneriler Çocuğunuz sizinle konuşmak istediğinde televizyonu kapatabilir, gazeteyi kaldırabilir ve onunla göz göze iletişim kurmaya özen gösterebilirsiniz.

Sizinle paylaşmak istediği özel konular olduğunda başkalarının olmadığı ortamlarda paylaşımda bulunmalı, o izin vermedikçe sırlarını hiç kimseyle paylaşmamalısınız.

Çocuğunuzun hoşlanmadığınız tutum ve davranışlarını başkalarının yanında eleştirmemeye, küçük düşürücü sözcükler kullanmamaya özen göstermelisiniz. Çocuğunuza kızdığınızda yatışıncaya kadar suçlayıcı sözleri söylemekten ve ceza vermekten kaçınmalısınız. Sizinle paylaşımlarında ‘neden’ sorusu yerine ‘ne’ sorusu sormaya özen gösterebilirsiniz.

Çocuğunuza yetişkinlerle konuştuğunuzda kullandığınız ses tonu ve sözcüklerle konuşun. Onun küçük ve tecrübesiz olduğunu vurgulayan sözcükler ve hitap şekilleri iletişimi güçleştirir. Dinlerken beden dilinize dikkat edin. Ne yaparsa yapsın, onu kabul ettiğinizi ve sevdiğinizi bilsin.

Çocuğunuza zaman ayırın Çocuğunuza zaman ayırın. Çocuğunuzla geçirdiğiniz zaman asla boşa geçmiş zaman değildir.

Beni Dinlediğiniz İçin Teşekkür Ederim Sabriye AKGÜL