Operasyon Yönetimi Talep Tahmini-II Doç. Dr. Mustafa Yüzükırmızı myuzukirmizi@meliksah.edu.tr

Trendler için tahmin Trend: Değer serilerinin periyodik tarzda hep bir yönde -aşağı veya yukarı- hareket göstermesidir. Trend doğrusal olduğu gibi doğrusal da olmayabilir.

Trendler için tahmin-Holt yöntemi Seviye bileşeni ve Trend bileşenlerinden oluşur. Bu bileşenler yumuşatılarak serinin büyüme trendleri uyması sağlanır. Örnek:

Mevsimsel Veriler-Winter Yöntemi Lojistik sistemlerde mevsimsel değişimler ve trendlerin olması olağandır. Mevsimsellik direkt zaman bağlı olarak serinin yüksek ve düşük olmasıdır. Mevsime göre talebin %30-%40 değişmesi durumu ile karşılaşılabilir. Mevsimselliği gözardı eden tahmin yöntemlerinin doğruluğu azalacaktır. İyi bir mevsimsel trend yakalanması için genellikle geçmiş iki yıla ait veriler kullanılmalıdır. Eğim, seviye ve mevsimsel bileşenlerden oluşur.

Mevsimsel Talep

Winterin adımları İlk tahminler İlk tahminleri yap Eğimi hesapla Seviyeyi hesapla Mevsimsel faktörleri hesapla İlk tahminleri yap Veri elde edildikçe güncelleştir.

Örnek: Bir kar lastiği talebinin gerçeklesen son iki yıllık verileri aşağıdaki gibidir. Ocak, Şubat ve Mart tahminlerini yapınız.

Yargısal Yaklaşımlar Sübjektif –kişiye göre değişen- yaklaşımlardır. Uzmanın görüşüne, tecrübesine, değer yargısına, ve çıkarımına bağlıdır. Genellikle geçmiş veri olmadığında kullanılırlar Yeni ürün, teknolojik değişimler, kültürel değişimler gibi Anketler, Uzman görüşü (Ortak karar)

Anketler Potansiyel veya mevcut müşteri tabanının örneklenmesidir. Alternatifi, pazarlamacıların anketidir. Genellikle pahalıdır, tahmin edilen değer oluşandan fazladır. Nadiren kullanılırlar.

Uzman Görüşü Yöneticilerin veya uzmanların bir araya gelerek uzlaşmasıdır. Uzun vadeli tahminler için uygundur.

Delphi Metodu İki ana fikre dayanır 2-3 raunddan oluşur Bir konuda en bilgili kişinin en tatmin edici tahmini edeceği varsayılır Bir çok insanın birleşik aklının o insan kadar iyi tahmin edeceği varsayılır (ortak akil=bilge) 2-3 raunddan oluşur Tahminler toplanır, analizi yapılır. Önemli noktalar medyan, alt quartile, üst quartile belirlenir. Tekrar değerlendiricilere gönderilerek tahminlerini yenilemeleri istenir. Gerekçelendirmeleri de istenir, ve gerekirse ek bilgi gönderilir. Son tahmin medyan ve aralık olarak verilir.