(OMBUDSMANLIK)

Sunum Planı Ombudsmanlık nedir, tarihsel kökeni&tanımı, Ombudsmanlık kurumlarının ortak özellikleri Ombudsmanlık Kurumunun ülkemize sağladığı katma değer Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu; Kurumun amacı, görev alanı, yetkileri Şikayet başvuruları, kimler başvurabilir, başvuru koşulları, ön inceleme aşaması, inceleme ve araştırma aşaması, karar türleri Kurum kararlarından örnekler…

OMBUDSMANLIK Nedir & Tarihsel kökeni İsveç Kralı 12. Karl, Osmanlıdaki Ahilik ve Kadılık teşkilatlarından etkilenerek 1713 yılında ilk Ombudsmanı atamıştır. Modern anlamdaki ilk Ombudsmanlık Kurumu 1809 yılında İsveç’te kurulmuş ve buradan önce Avrupa'ya sonra tüm Dünyaya yayılmıştır.

OMBUDSMANLIK Nedir ? Ombudsman, kelime kökeni açısından İsveç dilinde ‘aracı’ anlamına gelen ‘ombuds’ ve “kişi” anlamına gelen ‘man’ kelimelerinden oluşmakta olup aracı kişi anlamına gelmektedir. Terim Anlamı: Halkın şikayetlerini izleyen memur. Vatandaş ile yönetim arasındaki anlaşmazlıklarda bir çeşit hakem rolü oynamakla görevli kimse. Ombudsmanlık kurumlarına günümüzde Halkın Avukatı, İnsan Hakları Savunucusu, İnsan Hakları Delegesi, Adalet Sağlayıcı, Adalet Şansölyesi, Meclis Delegesi ve Arabulucu gibi değişik adlar da verilmektedir.

DÜNYADA OMBUDSMANLIK KURUMLARI Ortak Özellikleri Politik olarak tarafsız ve kararlarında bağımsızdırlar. Genel olarak Parlamento tarafından seçilir ve Parlamento desteği ile çalışırlar. Kamu kurumları ile işbirliği içindedirler. Ombudsman tarafından verilen kararlar gerekçelidir. Aldığı kararların bağlayıcılığı yoktur. Ombudsman masrafsızca, kolayca, doğrudan ulaşılabilir olmalıdır.

Ülkemize Sağladığı Katma Değer OMBUDSMANLIK KURUMU Ülkemize Sağladığı Katma Değer HAKKANİYETE UYGUNLUK DENETİMİ YAPAR MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİ ÖNEREBİLİR KARŞILIKLI GÜVENİ GÜÇLENDİRİR

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) Hukuki Dayanak Dünya genelinde 140’a yakın ülkede faaliyette. Ülkemizde kurulması yönünde yürütülen çalışmalar 1990’lı yılların sonlarında başlamıştır. 12 Eylül 2010 tarihinde halkoylaması ile Anayasamızın 74 üncü maddesine eklenen hükme göre “Kamu Denetçiliği Kurumu” anayasal bir dayanak elde etmiştir. 29 Haziran 2012 tarih ve 28338 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile de TBMM Başkanlığına bağlı, kamu tüzel kişiliğini haiz, özel bütçeli bir kamu kurumu olarak kurulmuştur.

Kuruluş Amacı Amacı: 6328 sayılı Kanun Madde 1 Kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikâyet mekanizması oluşturmak.

Kurumun Görevi İdarenin işleyişi ile ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü; eylem işlem tutum ve davranışlarını incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmak.

Görev Alanına Dahil Kurumlar Merkezi Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı VDK, RTÜK) Sosyal Güvenlik Kurumları (Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri, Türkiye İş Kurumu) Mahalli İdareler (Belediyeler, İl Özel İdareleri, Köyler) Mahalli İdarelerin Bağlı İdareleri ve Birlikleri (İSKİ, ASKİ, İETT) Döner Sermayeli Kuruluşlar (Ankara Üniversitesi Döner Sermaye işletme Müdürlüğü) Kanunlarla Kurulan Fonlar (TMSF Sosyal Yard. ve Teşvik Fonu) Kamu Tüzel Kişiliğine Haiz Kuruluşlar (TRT) Kamu İktisadi Teşebbüsleri ( TCDD, PTT, BOTAŞ) Sermayesinin % 50 den Fazlası Kamuya Ait Kuruluşlar ile Bunlara Bağlı Ort. ve Müesseseler (DHMİ, AOÇ) Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları (TESK, Türkiye Barolar Birliği) Kamu Hizmeti Yürüten Özel Hukuk Tüzel Kişileri. (Sosyal yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları)

Kurumun Görev Alanı Dışında Kalanlar 6328 sayılı Kanun Madde 5: Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile resen imzaladığı kararlar ve emirler, Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar, Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri, hakkında yapılan şikayetler Kurumun görev alanı dışındadır.

KAMU DENETÇİSİ (OMBUDSMAN) TBMM TARAFINDAN SEÇİLİR TARAFSIZ VE BAĞIMSIZDIR KENDİSİNE TAVSİYE VE TELKİNDE BULUNULAMAZ

Kimler Başvurabilir? İdarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarına karşı menfaati ihlal edilen, gerçek kişiler, tüzel kişiler (STK, Dernekler, Vakıflar, Şirketler vs), Kuruma şikayet başvurusunda bulunabilir.

VALİLİK VE KAYMAKAMLIK Başvuru Yolları (1) ELDEN POSTA ELEKTRONİK POSTA VALİLİK VE KAYMAKAMLIK FAKS ELEKTRONİK SİSTEM (www.ombudsman.gov.tr http://www.kdkcocuk.gov.tr)

Başvuru Yolları (2)

Başvuru Yolları (3)

Başvuruların Özellikleri (1) Başvuru Türkçe dilekçe ile yapılır. Tabiiyet ve mütekabiliyet şartı aranmaz. Şikayet Başvuru Formu kullanılır. Yönetmelikte belirlenen bilgi ve belgelerin bulunması koşuluyla form kullanılmadan da başvuru yapılabilir. Sözlü başvuru - (form başvuru yerinde doldurulur)

Başvuruların Özellikleri (2) GERÇEK KİŞİLER İÇİN TÜZEL KİŞİLER İÇİN AD-SOYAD UNVAN İMZA YERLEŞİM YERİ ADRES YETKİLİ KİŞİ İMZASI VATANDAŞLIK NUMARASI YETKİ BELGESİ

Başvuruların Özellikleri (3)

Başvuruların Özellikleri (4)

Başvuruların Özellikleri (5)

Başvuruların Özellikleri (6) Kanuni temsilci veya vekil tarafından da başvuru yapılabilir. Bu durumda geçerli bir yetki veya ispat belgesinin sunulması gerekir. Dava açma süresi içinde yapılan şikâyet başvurusu, işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurur.

6 AY İÇERİSİNDE BAŞVURULMALI Kuruma Başvuru Süresi 6 AY İÇERİSİNDE BAŞVURULMALI İdareye yapılacak başvuruya; İdare tarafından verilecek cevabın tebliği tarihinden, İdare tarafından 60 gün içinde cevap verilmediği takdirde (istek reddedilmiş sayılır) bu sürenin bittiği tarihten, itibaren 6 ay içinde Kuruma şikâyet başvurusunda bulunulabilir. İdarenin tutum ve davranışları ile kanunlarda kesin olduğu belirtilen işlemlere karşı; gerçekleşme, öğrenme veya tebliğden itibaren 6 ay içinde Kuruma şikâyet başvurusunda bulunulabilir.

Ön İnceleme Aşaması (1) İnceleme ve araştırmaya geçilmeden önce şikayet başvurusu, ön incelemeye tabi tutulur. Ön inceleme neticesinde: İncelenemezlik Gönderme İnceleme ve Araştırma kararlarından biri verilir.

İncelenemeyecek Başvurular Ön İnceleme Aşaması (2) İncelenemeyecek Başvurular Yargı organlarına intikal etmiş uyuşmazlıklar, Süresi içerisinde yapılmayan başvurular, Sebepleri, konusu ve tarafları aynı olup incelenmekte olan veya daha önce sonuçlandırılan şikâyetler hakkında yeniden yapılan şikayetler, Belli bir konuyu içermeyen şikâyetler (dilek, temenni, öneri, vb.) Gerçek ve tüzel kişiler için başvuruda bulunması gereken ad-soyad, TC Kimlik No, imza, yetki belgesi, tüzel kişilik numarası gibi zorunlu bilgileri içermeyen şikayetler, Kurumun görev alanına girmeyen, Menfaat ihlali içermeyen başvurular, Kurum tarafından incelenmez. İncelenemezlik Kararı verilir.

İdari Başvuru Yollarının Tüketilmesi Ön İnceleme Aşaması (3) İdari Başvuru Yollarının Tüketilmesi Şikayet başvurusunda bulunulması için, kural olarak idari başvuru yollarının tüketilmiş olması gerekir. İstisna: Telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ihtimali bulunan hâllerde, İdarenin tutum ve davranışlarına karşı, İdarenin, kanunlarda açıkça kesin olduğu belirtilen işlemlerine karşı, idari başvuru yolları tüketilmeden doğrudan Kuruma şikâyet başvurusu yapılabilir.

Ön İnceleme Aşaması (4) Gönderme Kararı İdari başvuru yolları tüketilmeden yapılan şikâyet başvurusu hakkında ilgili idareye gönderme kararı verilir. Şikâyet başvurusunun Kurum tarafından ilgili idareye gönderilmesi üzerine; İdare tarafından şikâyetçiye verilecek cevabın tebliği tarihinden, İdare tarafından 60 gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren 6 ay içinde Kuruma yeniden şikâyet başvurusu yapılabilir.

İnceleme ve Araştırma (1) İdareden her türlü bilgi ve belge isteme yetkisine sahiptir. Devlet sırrı ve ticari sır niteliğindeki bilgi ve belgeler yerinde incelenebilir.

İnceleme ve Araştırma (2) Bilirkişi atayabilir ve tanık dinleyebilir. Yerinde inceleme ve araştırma yapabilir.

Uzlaştırma ile Çözüm

İnceleme ve Araştırma Sonucunda Verilecek Kararlar 1-TAVSİYE KARARI Tavsiye Kararı neticesinde yapılan işlem veya uyulmama gerekçesi 30 gün içinde Kurumumuza bildirilir. 2-RED KARARI Şikayetin yerinde olmadığı (idari kararın yerinde olduğu) 3-KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA DAİR KARAR Talebin yerine getirilmesi, şikayetten vazgeçme, yargıya taşınması, ölüm veya tüzel kişiliğinin sona ermesi

Karar Verme Süresi

Kurum Kararının Etkililiği TBMM’YE SUNULAN RAPORLAR MEDYA İLE PAYLAŞIM KAMUOYU BASKISI

Örnek Kararlar Polislerin Aşırı Mesai Yapmaları Başörtüsü Taksim Gezi Parkı Soma Faciası Özel Raporu

KADROLU ÖĞRETMEN ATANMASI TALEBİ Şikayetin konusu: Konya’da bir ilköğretim okulundaki üçüncü sınıf öğrencisinin 7 öğretmen değiştirmesinin neden olduğu mağduriyetin giderilmesi talebi KARAR: Dosya kapsamında geçici görevlendirmenin ve vekil öğretmen tayinlerinin mevzuata uygun yapıldığı görülmekle beraber, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi çerçevesinde çocuğun yüksek yararı ve eğitim hakkı göz önünde bulundurulduğunda hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilerek KONYA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE kadrolu öğretmen atanması hususunda TAVSİYE KARARI VERİLMİŞTİR.

ÖSYM SINAVLARINDA ELEKTRONİK BÜYÜTEÇ KULLANMA TALEBİ Şikayetin konusu: % 63 görme engelli olan şikâyetçi, ÖSYM’nin yaptığı sınavlarda, GÖRME ENGELLİLER İÇİN ELEKTRONİK BÜYÜTEÇ SAĞLANMASI, bunu sağlamak mümkün değil ise ELEKTRONİK BÜYÜTECİN SINAVLARDA KULLANIMINA İZİN VERİLMESİNİ TALEP ETMİŞTİR. KARAR: “Şikâyetçinin ÖSYM tarafından düzenlenecek sınavlarda kullanmayı talep ettiği elektronik büyütecin kötüye kullanımına engel olacak tedbirlerin yetkili görevlilerce alınarak, sınav güvenliğinin sağlanması suretiyle, sınavda şikâyetçinin kendi imkânlarıyla temin ettiği elektronik büyüteci kullanmasına, bu kabul edilmediği takdirde idarenin temin edeceği elektronik büyüteci sınavda kullanmasına izin verilmesi hususunda ÖSYM BAŞKANLIĞI’NA TAVSİYEDE BULUNULMUŞTUR.