GENEL İMALAT MALİYETLERİ Prof.Dr. A.Vecdi CAN

Bu dersimizde: Genel İmalat Maliyeti (GİM) ne demektir ? GİM’ler nasıl sınıflandırılır ? GİM’ler nasıl hesaplanır ? GİM’ler mamullere nasıl yüklenir ? GİM dağıtım yöntemleri nelerdir ?

Genel Üretim Maliyetleri: Üretimle ilgili olup mamule direkt yüklenemeyen maliyetleri ifade eder… Kısaca tüm endirekt (dolaylı) üretim giderlerine verilen genel isimdir. DMM ve DİM dışında kalan tüm üretim giderleri…

Farklı İsim ama Aynı Anlam: Genel Üretim Maliyetleri – GÜM Genel Üretim Giderleri – GÜG (730) Genel İmalat Maliyetleri – GİM Genel İmalat Giderleri – GİG Üretim Ortak Maliyetleri – ÜOM Üretim Destek Maliyetleri – ÜDM Üretim Ortak Giderleri - ÜOG Ortak Üretim Maliyetleri - OÜM Ortak Üretim Giderleri – OÜG Ortak İmalat Maliyetleri – OİM Genel İşletme Maliyetleri Fabrika Genel Maliyetleri

Genel Üretim Maliyetleri: Endirekt’dirler Heterojendirler İstikrarsızdırlar Belirsizdirler Tahmini Zordur Sahipsizdirler Davranışları Bozuktur Dağıtımında farklı yöntemler

Genel Üretim Maliyetlerinin Çeşitleri Endirekt Malzeme Maliyetleri (yardımcı malz., işletme malz.) Endirekt İşçilik Maliyetleri (işçi ve memur) Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler (Elektrik, Su, Telefon, Yemek, Temizlik, Güvenlik vb.) Çeşitli Maliyetler (sigorta, kira, kırtasiye, eğitim, staj, yolluk vb.) Vergi, Resim ve Harçlar (Emlak ve çevre vergileri, Tapu harcı) Amortismanlar ve Tükenme Payları (Duran Varlıkları Kullanma Maliyetleri) Finansman Maliyetleri (Vade farkı, kur farkı, kredi sözleşmesi ve komisyon giderleri …)

Maliyet Dağıtımının Amaçları: İşletme kararları için bilgi sağlamak Arzu edilen motivasyonu elde edebilmek Maliyetlerin doğrulanması veya harcamaların hesaplanması Karın hesaplanması ve stokların değerlenmesi

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ DMM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ DMM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ DMM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C DMM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C DMM DMM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C DMM DMM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C DMM DMM DMM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C DMM DMM DMM DİM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C DMM DMM DMM DİM DİM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C DMM DMM DMM DİM DİM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C DMM DMM DMM DİM DİM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C Direkt Maliyetler (Direkt Yükleme) DMM DMM DMM DİM DİM DİM GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C Direkt Maliyetler (Direkt Yükleme) DMM DMM DMM DİM DİM DİM Endirekt Maliyetler (Dolaylı Yükleme) GİM

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C Direkt Maliyetler (Direkt Yükleme) DMM DMM DMM DİM DİM DİM Endirekt Maliyetler (Dolaylı Yükleme) GİM Endirekt Malzeme Maliyeti Endirekt İşçilik Maliyeti Üretimde Kullanılan Enerji Fabrika Binası Kirası Fabrika Binası Vergisi Fabrika Binası Sigortası Makinaların Amortismanı Makinaların Sigortası

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C Endirekt Maliyetler (Dolaylı Yükleme) GİM Endirekt Malzeme Maliyeti Endirekt İşçilik Maliyeti Üretimde Kullanılan Enerji Fabrika Binası Kirası Fabrika Binası Vergisi Fabrika Binası Sigortası Makinaların Amortismanı Makinaların Sigortası

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C Endirekt Maliyetler (Dolaylı Yükleme) GİM Endirekt Malzeme Maliyeti Endirekt İşçilik Maliyeti Üretimde Kullanılan Enerji Fabrika Binası Kirası Fabrika Binası Vergisi Fabrika Binası Sigortası Makinaların Amortismanı Makinaların Sigortası

ÜRETİM MALİYETLERİNİN MAMULLERE YÜKLENMESİ B C ? Endirekt Maliyetler (Dolaylı Yükleme) GİM Endirekt Malzeme Maliyeti Endirekt İşçilik Maliyeti Üretimde Kullanılan Enerji Fabrika Binası Kirası Fabrika Binası Vergisi Fabrika Binası Sigortası Makinaların Amortismanı Makinaların Sigortası

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D DMM X X X X DİM X X X X GİM ? ? ? ? Direkt Dağıtım Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik Enerji Su Kira Amortisman Sigorta Vergi GİDER MERKEZLERİ

GİDER MERKEZİ (Gider Yeri) MALİYET MERKEZİ (Maliyet Yeri) “üretim ve hizmetlerin yapıldığı ve maliyetlerin oluştuğu, örgütün bir birimini ya da birim içindeki bir yeri ifade eder” Gider veya maliyet merkezleri; Bir işletmede kendisine maliyetlerin direkt yüklenebileceği veya endirekt maliyetlerin dağıtılabileceği; tanımlanmış bir çalışma alanı, bölüm, iş birimi, daire, ofis, masa, kürsü, kısım, servis, atölye, fonksiyon veya makine-cihazdır. maliyetlerin planlanması, kontrol edilmesi ve dengeli biçimde toplanarak mamullere dağıtılmasını sağlar.

GİDER MERKEZİ (Gider Yeri) MALİYET MERKEZİ (Maliyet Yeri) Esas Gider Merkezi Esas üretim gider yerleri Yardımcı üretim gider yerleri Yardımcı hizmet gider yerleri Yatırım gider yerleri Üretim yerleri yönetimi gider yerleri Araştırma ve geliştirme gider yerleri Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri Genel yönetim gider yerleri Yardımcı Gider Merkezi

GİM’LERİN DAĞITIMINDA GİDER MERKEZLERİ GİDER MERKEZİ YGM EGM Tamirhane Kesim Yemekhane Montaj Kalite Kontrol Boya ….. ….

GENEL İMALAT MALİYETLERİNİN DAĞITIMI (GİM’ lerin Mamullere Yüklenmesi)  Genel İmalat Maliyetlerinin mamullere yüklenmesi özetle 3 aşamada gerçekleşir:  I.Aşama: (I.Dağıtım olarak ifade edilir) GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi II.Aşama: (II.Dağıtım olarak ifade edilir) Yardımcı Gider Merkezlerinde biriken GİM’ lerin Esas Gider Merkezlerine yüklenmesi III.Aşama: (III.Dağıtım olarak ifade edilir) Esas Gider Merkezlerinde biriken GİM’lerin üretime ve mamullere yüklenmesi

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi)

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM EDMM XX EDİM Amort. Sigorta Kira Elektrik Su Doğalgaz … TOPLAM

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM EDMM XX EDİM Amort. Sigorta Kira Elektrik Su Doğalgaz … TOPLAM

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM EDMM XX Fiş Sayısı EDİM İşçi Sayısı Amort. MAS Sigorta Kira Metrekare Elektrik KWS Su Metreküp Doğalgaz … TOPLAM

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM EDMM XX Fiş Sayısı X EDİM İşçi Sayısı Amort. MAS Sigorta Kira Metrekare Elektrik KWS Su Metreküp Doğalgaz … TOPLAM

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM EDMM XX Fiş Sayısı X EDİM İşçi Sayısı Amort. MAS Sigorta Kira Metrekare Elektrik KWS Su Metreküp Doğalgaz … TOPLAM

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM 1.TOPLAM XX

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM 1.TOPLAM XX MAMULLER A, B, C, D…

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM 1.TOPLAM XX MAMULLER A, B, C, D…

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM 1.TOPLAM XX ??? MAMULLER A, B, C, D…

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM 1.TOPLAM XX 2.TOPLAM MAMULLER A, B, C, D…

(…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM DAĞITIM TABLOSU (…………………………. Dağıtım Yöntemi) GİM KALEMİ GİM TUTARI Dağıtım Anahtarı YARDIMCI GİDER MERKEZİ ESAS GİDER 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM C.EGM 1.TOPLAM XX 2.TOPLAM - MAMULLER A, B, C, D…

GELENEKSEL MALİYET DAĞITIMI İÇİN ÖRNEK BİR UYGULAMA

ÖRNEK: A, B, C ve D mamulleri olmak üzere 4 çeşit mamul üreten bir üretim işletmesinin iki yardımcı (Y ve T) iki de esas (K ve M) gider merkezinin Ekim ayına ilişkin GİM verileri aşağıdaki gibidir: EDMM : 750.000.000 TL EDİM : 900.000.000 TL Dağıtım Anahtarı Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM (direkt) 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 İşçi Sayısı 6 4 35 45 Bakım Saati 8 2 32 48 Faaliyet Ölçüsü A B C D Toplam Kesim (MAS) 200 150 350 300 1.000 Montaj (DİS) 1200 2500 500 800 5.000

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D DMM X X X X DİM X X X X GİM ? ? ? ? Direkt Dağıtım Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik 750.000.000 TL 900.000.000 TL 1.650.000.000 TL

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D GİM ? ? ? ? Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik 750.000.000 TL 900.000.000 TL 1.650.000.000 TL I.DAĞITIM Yemekh. Tamirh. Kesim Montaj

ÖRNEK: A, B, C ve D mamulleri olmak üzere 4 çeşit mamul üreten bir üretim işletmesinin iki yardımcı (Y ve T) iki de esas (K ve M) gider merkezinin Ekim ayına ilişkin GİM verileri aşağıdaki gibidir: EDMM : 750.000.000 TL EDİM : 900.000.000 TL Dağıtım Anahtarı Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM (direkt) 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 İşçi Sayısı 6 4 35 45 Bakım Saati 8 2 32 48

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj Ekim ayında: EDMM 750.000.000 TL EDİM 900.000.000 TL Dağıtım Anahtarı Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM (direkt) 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 İşçi Sayısı 6 4 35 45 Bakım Saati 8 2 32 48

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM 750.000.000 TL Direkt 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 EDİM 900.000.000 TL İşçi Sayısı 6 4 35 45 Ekim ayında: EDMM 750.000.000 TL EDİM 900.000.000 TL Dağıtım Anahtarı Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM (direkt) 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 İşçi Sayısı 6 4 35 45 Bakım Saati 8 2 32 48

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM 750.000.000 TL Direkt 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 EDİM 900.000.000 TL İşçi Sayısı 6 4 35 45 EDİM / İşçi Sayısı = 900.000.000 TL / 90 işçi = 10.000.000 TL/işçi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM A.EGM B.EGM EDMM 750.000.000 TL Direkt 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 EDİM 900.000.000 TL İşçi Sayısı 60.000.000 40.000.000 450.000.000 I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D GİM ? ? ? ? Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik 750.000.000 TL 900.000.000 TL 1.650.000.000 TL Yemekh. Tamirh. Kesim Montaj

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D GİM ? ? ? ? Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik 750.000.000 TL 900.000.000 TL 1.650.000.000 TL Kesim Montaj II.DAĞITIM Yemekh. Tamirh. Toplam Toplam

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM 750.000.000 TL Direkt 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 EDİM 900.000.000 TL İşçi Sayısı 6 4 35 45 EDİM / İşçi Sayısı = 900.000.000 TL / 90 işçi = 10.000.000 TL/işçi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM A.EGM B.EGM EDMM 750.000.000 TL Direkt 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 EDİM 900.000.000 TL İşçi Sayısı 60.000.000 40.000.000 450.000.000 I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 İŞTE BU AŞAMADA ŞU YÖNTEMLERDEN BİRİ KULLANILIR: Direkt (Basit) Dağıtım Yöntemi Kademeli (Basamaklı Dağıtım Yöntemi Matematik Dağıtım Yöntemi Planlı Dağıtım Yöntemi Turlama Yöntemi

GİM 2. ve 3. DAĞITIMI Prof.Dr. A.Vecdi CAN

Bu dersimizde: Geleneksel Maliyet Dağıtım Modeli Genel Üretim Maliyetlerinin (GÜM) İkinci Dağıtımı ve 2.Dağıtım Yöntemleri: Doğrudan (Basit) Dağıtım Kademeli Dağıtım Matematik Dağıtım GÜM 3.Dağıtım (Mamullere Yükleme) Faaliyetlere Dayalı Maliyetleme (FTM)

YGM A YGM B EGM 1 EGM 2 GÜM 1 GÜM 1 GÜM 1 GÜM 1 GÜM 1 GÜM 2 GÜM 2 GÜM 2 GÜM 2 GÜM 2 GÜM 3 GÜM 3 GÜM 3 GÜM 3 GÜM 3 GÜM I.TOPLAM YGM A YGM B EGM 1 EGM 2 YGM A YGM A YGM B YGM B EGM 1 TOP. EGM 2 TOP. GÜM II.TOPLAM

Doğrudan (Direkt, Basit) Dağıtım Yöntemi 2.DAĞITIM (II.Aşama) (YGM) (EGM) Doğrudan (Direkt, Basit) Dağıtım Yöntemi Kademeli (Basamaklı, Sıralı) Dağıtım Yöntemi Matematik (Denklem) Dağıtım Yöntemi

1.Doğrudan (Basit) Dağıtım Yöntemi YGM A YGM B YGM C EGM 1 EGM 2 EGM 3 A A A B B B C C C TOP EGM 1 TOP EGM 2 TOP EGM 3 II. Dağıtım Toplamı

2.Kademeli (Sıralı) Dağıtım Yöntemi YGM A YGM B YGM C EGM 1 EGM 2 EGM 3 Kriterlere göre YGM dağıtım sırasının C A B şeklinde belirlendiğini varsayalım.

2.Kademeli (Sıralı) Dağıtım Yöntemi YGM C YGM A YGM B EGM 1 EGM 2 EGM 3 C C C C C A+C A+C A+C A+C B+C+A B+C+A B+C+A TOP EGM 1 TOP EGM 2 TOP EGM 3 II. Dağıtım Toplamı

3.Matematik (Denklem) Dağıtım Yöntemi YGM A YGM B YGM C EGM 1 EGM 2 EGM 3 YGM’lerin (eş zamanlı olarak) kurulan denklemlerle birbirlerine dağıtıldıktan sonraki toplamları bulunur ve dağıtılır. TOP YGM A TOP YGM B TOP YGM C

3.Matematik (Denklem) Dağıtım Yöntemi TOP YGM A TOP YGM B TOP YGM C EGM 1 EGM 2 EGM 3 A A A A A B B B B B C C C C C TOP EGM 1 TOP EGM 2 TOP EGM 3 II. Dağıtım Toplamı

Doğrudan (Basit) Dağıtım Yöntemi Dağıtım oldukça basittir, dağıtım sırası önemli değildir YGM’lerin kendilerine sağladıkları fayda veya hizmetler dikkate alınmaz YGM’lerin kendi aralarındaki fayda veya hizmet alış verişleri de dikkate alınmaz YGM’lerde biriken GÜM’ler doğrudan EGM’lere dağıtılır

YGM’lerin kendilerine ve birbirlerine sağladıkları fayda veya hizmetler dikkate alınmaz

90.000 / 3000 = 30 TL 100.000 / 400 = 250 TL 64.000 / 64 = 1.000 TL 30 x 800 30 x 1.300 30 x 900 250x125 250 x 75 250x200 1000x19 1000 x 25 1000x20

30 x 800 30 x 1.300 30 x 900 250x125 250 x 75 250x200 1000x19 1000 x 25 1000x20

Kademeli (Sıralı) Dağıtım Yöntemi Dağıtım zordur, dağıtım tek yönlüdür, sırası çok önemlidir, önce sıraya koymak gerekir YGM’lerde biriken GÜM’ler kademe kademe EGM’lere dağıtılır YGM’lerin kendilerine sağladıkları fayda veya hizmetler dikkate alınmaz YGM’lerin kendi aralarındaki fayda veya hizmet alış verişleri kısmen dikkate alınır Dağıtılan YGM oyundan çıkar

2.Kademeli (Sıralı) Dağıtım Yöntemi YGM A YGM B YGM C EGM 1 EGM 2 EGM 3 Kriterlere göre YGM dağıtım sırasının C A B şeklinde belirlendiğini varsayalım.

2.Kademeli (Sıralı) Dağıtım Yöntemi YGM C YGM A YGM B EGM 1 EGM 2 EGM 3 C C C C C A+C A+C A+C A+C B+C+A B+C+A B+C+A TOP EGM 1 TOP EGM 2 TOP EGM 3 II. Dağıtım Toplamı

Kademeli Dağıtımda SIRALAMA KRİTERLERİ SAYI: Dağıtıma en çok sayıda yere (GM) fayda veya hizmet sağlayan YGM’den başlanır YÜZDE: Dağıtıma en yüksek (%) oranda yere (GM) fayda veya hizmet sağlayan YGM’den başlanır TUTAR: Dağıtıma en yüksek GÜM tutarına sahip olan YGM’den başlanır

DİKKAT: YGM kendisine ve geriye doğru pay vermiyordu!!!

Yemekh. YGM Bilgi İşl. Bak.Onar. Man.Dev. EGM Sargı Montaj TOPLAM 100.000 64.000 90.000 600.000 300.000 346.000 1.500.000 10 25 125 75 200 435 4 19 20 68 800 1300 900 3000 II.DAĞITIM TOPLAMI

Yemekh. YGM Bilgi İşl. Bak.Onar. Man.Dev. EGM Sargı Montaj TOPLAM 100.000 64.000 90.000 600.000 300.000 346.000 1.500.000 100.000/435= 229,88 TL 10 25 125 75 200 435 4 19 20 68 800 1300 900 3000 II.DAĞITIM TOPLAMI

Yemekh. YGM Bilgi İşl. Bak.Onar. Man.Dev. EGM Sargı Montaj TOPLAM 100.000 64.000 90.000 600.000 300.000 346.000 1.500.000 100.000/435= 229,88 TL 10 25 125 75 200 435 2.298,85 4 19 20 68 800 1300 900 3000 II.DAĞITIM TOPLAMI

Yemekh. YGM Bilgi İşl. Bak.Onar. Man.Dev. EGM Sargı Montaj TOPLAM 100.000 64.000 90.000 600.000 300.000 346.000 1.500.000 100.000/435= 229,88 TL 10 25 125 75 200 435 2.298,85 5.747,12 28.735,63 17.241,57 45.977,00 4 19 20 68 800 1300 900 3000 II.DAĞITIM TOPLAMI

Yemekh. YGM Bilgi İşl. Bak.Onar. Man.Dev. EGM Sargı Montaj TOPLAM 100.000 64.000 90.000 600.000 300.000 346.000 1.500.000 100.000/435= 229,88 TL 10 25 125 75 200 435 2.298,85 5.747,12 28.735,63 17.241,57 45.977,00 66.298,85/68= 974,98 TL 4 19 20 68 800 1300 900 3000 II.DAĞITIM TOPLAMI

Yemekh. YGM Bilgi İşl. Bak.Onar. Man.Dev. EGM Sargı Montaj TOPLAM 100.000 64.000 90.000 600.000 300.000 346.000 1.500.000 100.000/435= 229,88 TL 10 25 125 75 200 435 2.298,85 5.747,12 28.735,63 17.241,57 45.977,00 66.298,85/68= 974,98 TL 4 19 20 68 3.899,93 18.524,68 24.374,57 19.499,66 800 1300 900 3000 II.DAĞITIM TOPLAMI

Yemekh. YGM Bilgi İşl. Bak.Onar. Man.Dev. EGM Sargı Montaj TOPLAM 100.000 64.000 90.000 600.000 300.000 346.000 1.500.000 100.000/435= 229,88 TL 10 25 125 75 200 435 2.298,85 5.747,12 28.735,63 17.241,57 45.977,00 66.298,85/68= 974,98 TL 4 19 20 68 3.899,93 18.524,68 24.374,57 19.499,66 99.647,05/3000= 33,22 TL 800 1300 900 3000 26.572,54 43.180,38 29.894,12 II.DAĞITIM TOPLAMI

Dağıtım Anahtarı Yemekh. YGM Bilgi İşl. Bak.Onar. Man.Dev. EGM Sargı Montaj TOPLAM 100.000 64.000 90.000 600.000 300.000 346.000 1.500.000 100.000/435= 229,88 TL 10 25 125 75 200 435 2.298,85 5.747,12 28.735,63 17.241,57 45.977,00 66.298,85/68= 974,98 TL 4 19 20 68 3.899,93 18.524,68 24.374,57 19.499,66 99.647,05/3000= 33,22 TL 800 1300 900 3000 26.572,54 43.180,38 29.894,12 II.DAĞITIM TOPLAMI 673.832,85 384.796,33 441.370,78

Matematik Dağıtım Yöntemi Dağıtım oldukça zordur, dağıtım karşılıklıdır, eş zamanlıdır YGM’lerde biriken GÜM’ler kurulan denklemlerle EGM’lere dağıtılır YGM’lerin kendilerine sağladıkları fayda veya hizmetler dikkate alınmaz YGM’lerin kendi aralarındaki fayda veya hizmet alış verişleri tamamen dikkate alınır

3.Matematik (Denklem) Dağıtım Yöntemi YGM A YGM B YGM C EGM 1 EGM 2 EGM 3 YGM’lerin (eş zamanlı olarak) kurulan denklemlerle birbirlerine dağıtıldıktan sonraki toplamları bulunur ve dağıtılır. TOP YGM A TOP YGM B TOP YGM C

3.Matematik (Denklem) Dağıtım Yöntemi TOP YGM A TOP YGM B TOP YGM C EGM 1 EGM 2 EGM 3 A A A A A B B B B B C C C C C TOP EGM 1 TOP EGM 2 TOP EGM 3 II. Dağıtım Toplamı

Y1 = 32670 + 0,30.Y2 Y2 = 18000 + 0,20.Y1 Y1 = 32670 + 0,30.(18000 + 0,20.Y1) Y1 = 32670 + 5400 + 0,06.Y1 Y1 = 38070 + 0,06.Y1 Y1 = 38070 / 0,94 Y1 = 40500 Y2 = 18000 + 0,20.Y1 Y2 = 18000 + 0,20.40500 Y2 = 18000 + 8100 Y2 = 26100

Y1 = 40.500 Y2 = 26.100 Maliyet Merkezi Dağıtım Tutarı YMM 1 2 EMM Y Z TOPLAM 32.670 18.000 54.000 72.000 176.670 YMM 1 40.500 - %20 %40 %100 YMM 2 26.100 %30 %50

Maliyet Merkezi Dağıtım Tutarı YMM 1 2 EMM Y Z TOPLAM I.Dağıtım 32.670 18.000 54.000 72.000 176.670 YMM 1 40.500 - %20 %40 %100 YMM 2 26.100 %30 %50 Maliyet Merkezi Dağıtım Tutarı YMM 1 2 EMM Y Z TOPLAM I.Dağıtım 32.670 18.000 54.000 72.000 176.670 YMM 1 40.500 - 8.100 16.200 YMM 2 26.100 7.830 5.220 13.050 II.Dağıtım 75.420 101.250

Y1 = 40500 Y2 = 26100

II.Dağıtım Yöntemlerinin Karşılaştırılması Doğrudan Dağıtım Kademeli Dağıtım Matematik Dağıtım Uygulama açısından Basit Zor Çok Zor Dağıtımın akış yönü açısından Dağıtım tek yönlü Dağıtım karşılıklı Dağıtım sırasının belirlenmesinin önemi açısından Önemli değil Çok önemli Eş zamanlı Dağıtım kriterleri açısından Kriter yok Kriter çok Simultane Denklem YGM’ler arası hizmet alışverişini dikkate alma açısından Hiç dikkate almaz Kısmen dikkate alır Tamamen dikkate alır YGM’lerin kendilerine verdikleri hizmeti dikkate alma açısından Dikkate almaz Dağıtım sonuçlarının doğruluğu ve güvenilirliği açısından Düşük Orta Yüksek

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 1. Direkt (Basit) Dağıtım Yöntemi

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 1.YGM 2.YGM Dağıtım Anahtarı Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM (direkt) 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 İşçi Sayısı 6 4 35 45 Bakım Saati 8 2 32 48

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 1.YGM İşçi Sayısı 6 4 35 45 2.YGM Bakım Saati 8 2 32 48 Dağıtım Anahtarı Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj EDMM (direkt) 100.000.000 50.000.000 250.000.000 350.000.000 İşçi Sayısı 6 4 35 45 Bakım Saati 8 2 32 48

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 1.YGM İşçi Sayısı 35 45 2.YGM Bakım Saati 32 48

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 1.YGM İşçi Sayısı 35 45 2.YGM Bakım Saati 32 48 Yemekhane için : 160.000.000 TL / (35 + 45) = 2.000.000 TL/İşçi Tamirhane için : 90.000.000 TL / (32 + 48) = 1.125.000 TL/BAS

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 1.YGM İşçi Sayısı 35 45 2.YGM Bakım Saati 32 48 Yemekhane için : 160.000.000 TL / (35 + 45) = 2.000.000 TL/İşçi Tamirhane için : 90.000.000 TL / (32 + 48) = 1.125.000 TL/BAS GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 1.YGM İşçi Sayısı 70.000.000 2.YGM Bakım Saati 36.000.000 54.000.000

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj I.TOP. 1.650.000.000 TL 160.000.000 90.000.000 600.000.000 800.000.000 1.YGM İşçi Sayısı 70.000.000 2.YGM Bakım Saati 36.000.000 54.000.000 II.TOP. 706.000.000 944.000.000

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj II.TOP. 1.650.000.000 TL 706.000.000 944.000.000

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D GİM ? ? ? ? Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik 750.000.000 TL 900.000.000 TL 1.650.000.000 TL Kesim Toplam Montaj Toplam II.DAĞITIM

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D GİM ? ? ? ? Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik 750.000.000 TL 900.000.000 TL 1.650.000.000 TL Kesim Toplam / F.Hacmi Montaj Toplam / F.Hacmi = Y.O. = Y.O.

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D GİM ? ? ? ? Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik 750.000.000 TL 900.000.000 TL 1.650.000.000 TL Kesim Toplam / F.Hacmi Montaj Toplam / F.Hacmi = Y.O. = Y.O.

GİDERLERİN DAĞITIMI ve MAMULLERE YÜKLENMESİ A B C D GİM ? ? ? ? Endirekt Dağıtım Endirekt Malzeme Endirekt İşçilik 750.000.000 TL 900.000.000 TL 1.650.000.000 TL Kesim Toplam / F.Hacmi Montaj Toplam / F.Hacmi Faaliyet Ölçüsü A B C D Toplam Kesim (MAS) 200 150 350 300 1.000 Montaj (DİS) 1200 2500 500 800 5.000 = Y.O. = Y.O.

Yükleme Oranı: GİM = Faaliyet Hacmi x Y.O. Formülünden: Y.O. = GİM / Faaliyet Hacmi (Kapasite) Malzeme için fiyat ne ifade ediyorsa; İşçilik için ücret ne ifade ediyorsa; GİM için de Yükleme Oranı onu ifade eder: Bir mamule yüklenecek bir birim GİM’i ifade eder...

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj II.TOP. 1.650.000.000 TL 706.000.000 944.000.000 Faaliyet Ölçüsü A B C D Toplam Kesim (MAS) 200 150 350 300 1.000 Montaj (DİS) 1200 2500 500 800 5.000

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj II.TOP. 1.650.000.000 TL 706.000.000 944.000.000 Faaliyet Ölçüsü A B C D Toplam Kesim (MAS) 200 150 350 300 1.000 Montaj (DİS) 1200 2500 500 800 5.000

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj II.TOP. 1.650.000.000 TL 706.000.000 944.000.000 MAS 1.000 MAS DİS 5.000 DİS Y.O. Faaliyet Ölçüsü A B C D Toplam Kesim (MAS) 200 150 350 300 1.000 Montaj (DİS) 1200 2500 500 800 5.000

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü Yemekhane Tamirhane Kesim Montaj II.TOP. 1.650.000.000 TL 706.000.000 944.000.000 MAS 1.000 MAS DİS 5.000 DİS Y.O. = 706.000 TL/MAS = 188.800 TL/DİS Kesim Y.O. = 706.000.000 TL / 1000 DİS = 706.000 TL/MAS Montaj Y.O. = 944.000.000 TL / 5.000 MAS = 188.800 TL/MAS

TÜM DAĞITIMI TOPLU OLARAK GÖRMEK GEREKİRSE…

Kesim EGM’ den mamullere dağıtılan (yüklenen) GİM: Montaj EGM’ den mamullere dağıtılan (yüklenen) GİM:

Her iki EGM’ den mamullere dağıtılan (yüklenen) GİM:

II.Dağıtım: Kademeli Dağıtım Yöntemi KURALLARI: YGM’ler bir kere dağıtılır. Dağıtılan oyundan çıkar. Bir daha ona geri dönülemez. Dağıtılan YGM’ye GİM’lerden pay verilmez. Yani bir YGM kendi GİM’inden pay alamaz. Dağıtıma nereden (hangisinden) başlanacağını belirleyen iki kriter vardır: I.Kriter : Gider Merkezi Sayısı II. Kriter : GİM Tutarı

Örnek 2: A, B, C olmak üzere üç farklı ürün üreten bir işletmenin 3 YGM ve 2 EGM olmak üzere 5 gider merkezi vardır. Ocak ayında EDMM 20.000 TL, EDİM 10.000 TL, amortisman 63.300 TL ve sigorta gideri 33.700 TL olarak gerçekleşen işletmenin, gider merkezlerinin dağıtım anahtarları ve faaliyet hacim ölçüleri aşağıdaki gibidir.

Örnek 2: A, B, C olmak üzere üç farklı ürün üreten bir işletmenin 3 YGM ve 2 EGM olmak üzere 5 gider merkezi vardır. Ocak ayında EDMM 20.000 TL, EDİM 10.000 TL, amortisman 63.300 TL ve sigorta gideri 33.700 TL olarak gerçekleşen işletmenin, gider merkezlerinin dağıtım anahtarları ve faaliyet hacim ölçüleri aşağıdaki gibidir. GİM Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End.Malz. Parça Sayısı 100 50 150 300 400 End.İşçilik İşçi Sayısı 12 17 9 36 26 Amortisman m2 74 98 49 215 197 Sigorta Doğrudan 1.400 TL 2.500 TL 1.200 TL 18.900 TL 9.700 TL m3 - 3500 9100 7400 KWS 2500 7600 5900 Yüzdeler 20% 10% 30% 40% DİS 4100 MAS 5730

Örnek 2: A, B, C olmak üzere üç farklı ürün üreten bir işletmenin 3 YGM ve 2 EGM olmak üzere 5 gider merkezi vardır. Ocak ayında EDMM 20.000 TL, EDİM 10.000 TL, amortisman 63.300 TL ve sigorta gideri 33.700 TL olarak gerçekleşen işletmenin, gider merkezlerinin dağıtım anahtarları ve faaliyet hacim ölçüleri aşağıdaki gibidir. GİM Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End.Malz. Parça Sayısı 100 50 150 300 400 End.İşçilik İşçi Sayısı 12 17 9 36 26 Amortisman m2 74 98 49 215 197 Sigorta Doğrudan 1.400 TL 2.500 TL 1.200 TL 18.900 TL 9.700 TL m3 - 3500 9100 7400 KWS 2500 7600 5900 Yüzdeler 20% 10% 30% 40% DİS 4100 MAS 5730 İstenen: C mamullerinin üzerinde A.EGM’de toplam 1.000 DİS/ay, B.EGM’de toplam 2.750 MAS/ay çalışıldığına göre bu mamullerin Ocak ayında 127.000 TL olarak gerçekleşen (fiili) GİM’den alacağı payı hesaplayınız .

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM Ocak ayında EDMM 20.000 TL, EDİM 10.000 TL, amortisman 63.300 TL ve sigorta gideri 33.700 TL olarak gerçekleşen işletmenin…

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End. Malzeme End. İşçilik Amortisman Sigorta Ocak ayında EDMM 20.000 TL, EDİM 10.000 TL, amortisman 63.300 TL ve sigorta gideri 33.700 TL olarak gerçekleşen işletmenin…

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End. Malzeme 20.000 TL End. İşçilik 10.000 TL Amortisman 63.300 TL Sigorta 33.700 TL 127.000 TL

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End. Malzeme 20.000 TL Parça Sayısı 100 50 150 300 400 End. İşçilik 10.000 TL İşçi Sayısı 12 17 9 36 26 Amortisman 63.300 TL m2 74 98 49 215 197 Sigorta 33.700 TL Doğrudan 1.400 TL 2.500 TL 1.200 TL 18.900 TL 9.700 TL 127.000 TL

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End. Malzeme 20.000 TL Parça Sayısı 100 50 150 300 400 End. İşçilik 10.000 TL İşçi Sayısı 12 17 9 36 26 Amortisman 63.300 TL m2 74 98 49 215 197 Sigorta 33.700 TL Doğrudan 1.400 TL 2.500 TL 1.200 TL 18.900 TL 9.700 TL 127.000 TL GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End. Malzeme 20.000 TL Parça Sayısı 2.000 TL 1.000 TL 3.000 TL 6.000 TL 8.000 TL End. İşçilik 10.000 TL İşçi Sayısı 1.200 TL 1.700 TL 900 TL 3.600 TL 2.600 TL Amortisman 63.300 TL m2 7.400 TL 9.800 TL 4.900 TL 21.500 TL 19.700 TL Sigorta 33.700 TL Doğrudan 1.400 TL 2.500 TL 18.900 TL 9.700 TL 127.000 TL

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End. Malzeme 20.000 TL Parça Sayısı 2.000 TL 1.000 TL 3.000 TL 6.000 TL 8.000 TL End. İşçilik 10.000 TL İşçi Sayısı 1.200 TL 1.700 TL 900 TL 3.600 TL 2.600 TL Amortisman 63.300 TL m2 7.400 TL 9.800 TL 4.900 TL 21.500 TL 19.700 TL Sigorta 33.700 TL Doğrudan 1.400 TL 2.500 TL 18.900 TL 9.700 TL I.TOP 127.000 TL

I.Dağıtım: GİM’ lerin tüm Gider Merkezlerine Yüklenmesi Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM End. Malzeme 20.000 TL Parça Sayısı 2.000 TL 1.000 TL 3.000 TL 6.000 TL 8.000 TL End. İşçilik 10.000 TL İşçi Sayısı 1.200 TL 1.700 TL 900 TL 3.600 TL 2.600 TL Amortisman 63.300 TL m2 7.400 TL 9.800 TL 4.900 TL 21.500 TL 19.700 TL Sigorta 33.700 TL Doğrudan 1.400 TL 2.500 TL 18.900 TL 9.700 TL I.TOP 127.000 TL 12.000 TL 15.000 TL 50.000 TL 40.000 TL

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Direkt (Basit) Dağıtım Yöntemi Kademeli (Basamaklı Dağıtım Yöntemi Matematik Dağıtım Yöntemi Planlı Dağıtım Yöntemi Turlama Yöntemi

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Direkt (Basit) Dağıtım Yöntemi

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 3500 9100 7400 KWS 2500 7600 5900 Yüzdeler 20% 10% 30% 40%

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 9100 7400 KWS 7600 5900 Yüzdeler 30% 40%

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 9100 7400 KWS 7600 5900 Yüzdeler 30% 40% GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 KWS Yüzdeler

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 9100 7400 KWS 7600 5900 Yüzdeler 30% 40% GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 6618,18 5381,82 KWS 8444,44 6555,56 Yüzdeler 4285,71 5714,29

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 6618,18 5381,82 KWS 8444,44 6555,56 Yüzdeler 4285,71 5714,29

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Direkt D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 6618,18 5381,82 KWS 8444,44 6555,56 Yüzdeler 4285,71 5714,29 II.TOP 69348,34 57651,66

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM II.TOP 127.000 TL 69348,34 57651,66

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM II.TOP 127.000 TL 69348,34 57651,66 DİS 4100 MAS 5730

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM II.TOP 127.000 TL 69348,34 57651,66 DİS 4100 MAS 5730 A.EGM Y.O. = 69.348,34 TL / 4.100 DİS = 16,91 TL/DİS B.EGM Y.O. = 57.651,66 TL / 5.730 MAS = 10,06 TL/MAS

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Kademeli (Basamaklı) Dağıtım Yöntemi

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Kademeli D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 3500 9100 7400 KWS 2500 7600 5900 Yüzdeler 20% 10% 30% 40%

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Kademeli D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 1.YGM 2.YGM 3.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 12.000 TL 15.000 TL 10.000 TL 50.000 TL 40.000 TL m3 3500 9100 7400 KWS 2500 7600 5900 Yüzdeler 20% 10% 30% 40% Dağıtım tek yönlüdür (soldan sağa), geriye asla dönüş yoktur. Bu nedenle dağıtımın hangi YGM’den başlayacağı, hangi sırada devam edeceği çok önemlidir. Dağıtım sırası kriterleri: Gider Merkezi Sayısı GİM Tutarı

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Kademeli D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 10.000 TL 15.000 TL 12.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Yüzdeler 10% 20% 30% 40% KWS 2500 7600 5900 m3 3500 9100 7400 Dağıtım tek yönlüdür (soldan sağa), geriye asla dönüş yoktur. Bu nedenle dağıtımın hangi YGM’den başlayacağı, hangi sırada devam edeceği çok önemlidir. Dağıtım sırası kriterleri: Gider Merkezi Sayısı GİM Tutarı

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Kademeli D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 10.000 TL 15.000 TL 12.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Yüzdeler 10% 20% 30% 40% KWS 2500 7600 5900 m3 3500 9100 7400

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Kademeli D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 10.000 TL 15.000 TL 12.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Yüzdeler 10% 20% 30% 40% KWS 2500 7600 5900 m3 3500 9100 7400 GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 10.000 TL 15.000 TL 12.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Yüzdeler 10% 20% 30% 40% KWS 2500 7600 5900 m3 9100 7400

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Kademeli D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 10.000 TL 15.000 TL 12.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Yüzdeler 10% 20% 30% 40% KWS 2500 7600 5900 m3 9100 7400 GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 10.000 TL 15.000 TL 12.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Yüzdeler 1.000 TL 2.000 TL 3.000 TL 4.000 TL 16.000 TL KWS 2.500 TL 7.600 TL 5.900 TL 16.500 TL m3 9.100 TL 7.400 TL

II.Dağıtım: YGM’ lerin EGM’lere Yüklenmesi (Kademeli D.Y.) GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM I.TOP 127.000 TL - 10.000 TL 15.000 TL 12.000 TL 50.000 TL 40.000 TL Yüzdeler 1.000 TL 2.000 TL 3.000 TL 4.000 TL 16.000 TL KWS 2.500 TL 7.600 TL 5.900 TL 16.500 TL m3 9.100 TL 7.400 TL II.TOP 69.700 TL 57.300 TL

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM II.TOP 127.000 TL 69.700 TL 57.300 TL

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM II.TOP 127.000 TL 69.700 TL 57.300 TL DİS 4100 MAS 5730

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi GİM Aylık Tutar Dağ.Ölçüsü 3.YGM 2.YGM 1.YGM A.EGM B.EGM II.TOP 127.000 TL 69.700 TL 57.300 TL DİS 4100 MAS 5730 A.EGM Y.O. = 69.700 TL / 4.100 DİS = 17 TL/DİS B.EGM Y.O. = 57.300 TL / 5.730 MAS = 10 TL/MAS

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi Direkt Dağıtım Yöntemine göre: A.EGM Y.O. = 69.348,34 TL / 4.100 DİS = 16,91 TL/DİS B.EGM Y.O. = 57.651,66 TL / 5.730 MAS = 10,06 TL/MAS Kademeli Dağıtım Yöntemine göre: A.EGM Y.O. = 69.700,00 TL / 4.100 DİS = 17,00 TL/DİS B.EGM Y.O. = 57.300,00 TL / 5.730 MAS = 10,00 TL/MAS

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi C mamullerinin üzerinde A.EGM’de toplam 1.000 DİS/ay, B.EGM’de toplam 2.750 MAS/ay çalışıldığına göre bu mamullerin 127.000 TL’lik GİM’den alacağı pay: Direkt Dağıtım Yöntemine göre: A.EGM Y.O. = 69.348,34 TL / 4.100 DİS = 16,91 TL/DİS B.EGM Y.O. = 57.651,66 TL / 5.730 MAS = 10,06 TL/MAS Kademeli Dağıtım Yöntemine göre: A.EGM Y.O. = 69.700,00 TL / 4.100 DİS = 17,00 TL/DİS B.EGM Y.O. = 57.300,00 TL / 5.730 MAS = 10,00 TL/MAS

Bu açıklamalardan sonra... Fiziksel Ölçü Parasal Ölçü DMM = Miktar x Fiyat DİM = Süre x Ücret GİM = Kapasite x Y.O.

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi Örneğin C mamullerinin üzerinde A.EGM’de toplam 1.000 DİS/ay, B.EGM’de toplam 2.750 MAS/ay çalışılmışsa bu mamullerin 127.000 TL’lik GİM’den alacağı pay: Direkt Dağıtım Yöntemine göre: A.EGM = 16,91 TL/DİS x 1.000 DİS/ay = 16.910 TL/ay B.EGM = 10,06 TL/MAS x 2.750 MAS/ay = 27.665 TL/ay Kademeli Dağıtım Yöntemine göre: A.EGM = 17,00 TL/DİS x 1.000 DİS/ay = 17.000 TL/ay B.EGM = 10,00 TL/MAS x 2.750 MAS/ay = 27.500 TL/ay

III.Dağıtım: EGM’lerden Mamullere Yüklenmesi Örneğin C mamullerinin üzerinde A.EGM’de toplam 1.000 DİS/ay, B.EGM’de toplam 2.750 MAS/ay çalışılmışsa bu mamullerin 127.000 TL’lik GİM’den alacağı pay: Direkt Dağıtım Yöntemine göre: A.EGM = 16,91 TL/DİS x 1.000 DİS/ay = 16.910 TL/ay B.EGM = 10,06 TL/MAS x 2.750 MAS/ay = 27.665 TL/ay C Mam. GİM Payı = 16.910 TL/ay + 27.665 TL/ay = 44.575 TL/ay Kademeli Dağıtım Yöntemine göre: A.EGM = 17,00 TL/DİS x 1.000 DİS/ay = 17.000 TL/ay B.EGM = 10,00 TL/MAS x 2.750 MAS/ay = 27.500 TL/ay C Mam. GİM Payı = 17.000 TL/ay + 27.500 TL/ay = 44.500 TL/ay

UYGULAMA 11 X, Y ve Z olmak üzere üç çeşit ürün üreten bir üretim işletmesinin dört Yardımcı Gider Merkezi (YGM), üç Esas Gider Merkezi (EGM) bulunmaktadır. Bu işletmenin Kasım ayı fiili Genel İmalat Maliyetleri (GİM) 20 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. YGM’lerin Fiili GİM’leri ile dağıtım anahtarları ölçüleri aşağıda görüldüğü gibidir:

1.YGM 2.YGM 3.YGM 4.YGM Fiili GİM 650.000 TL 1.766.100 TL 350.000 TL 500.000 TL Dağıtım Anahtarı m3 % kw/s m2 3.780 5% - 360 91.200 2.370 1.190 64.600 4.295 390 15% 7.685 550 A.EGM 186.700 30% 8.960 930 B.EGM 175.300 10% 19.250 890 C.EGM 168.200 40% 14.780 1.240 TOPLAM 689.780 100% 57.340 5.550

EGM’lerin Fiili GİM’leri ile faaliyet hacim ölçüleri ise aşağıda görüldüğü gibidir: Faaliyet Ölçüsü X Y Z TOP A 5.690.900 TL DİS 6190 19111 8750 34051 B 6.713.000 TL MAS 91360 8276 48760 148396 C 4.330.000 TL İŞLEM SAYISI 8220 1465 4740 14425 Mamullerin direkt maliyetleri, yarı mamul stok bilgileri ve üretim miktarları aşağıdaki gibidir: X Y Z Fiili Direkt Maliyetler 7.457.600 TL 25.958.000 TL 11.736.500 TL DBYMSM 49.400 TL 283.900 TL 97.250 TL DSYMSM 601.000 TL 63.900 TL 917.750 TL Üretim Miktarları 25.000 TL 20.000 TL 10.000 TL

İSTENEN: Direkt Dağıtım Yönetimine göre X, Y ve Z’nin GİM’lerden alacağı payı hesaplayınız. Kademeli Dağıtım Yönetimine göre X, Y ve Z’nin GİM’lerden alacağı payı hesaplayınız. Her iki yönteme göre hesaplayacağınız X, Y ve Z’nin birim üretim maliyetlerini karşılaştırınız.

TEŞEKKÜRLER Sorularınız ?

PROBLEM - 2.1 :

PROBLEM - 2.2 :