Özel Durumlarda Anne Sütü İle Beslenme Prof.Dr. Sevin Altınkaynak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

Anneye ilişkin özel durumlar Sezaryen : Doğumdan hemen sonra Anne ve bebeğin ayrılması : Gündüz 2-3 s.bir Geceleri 1-2 kes pompa ile boşaltma

Anneye ilişkin özel durumlar İlaçlar : Büyük oranda proteine bağlanan Moleküler ağırlığı yüksek Yağda az çözülen ilaçların süte geçişi daha azdır

Anneye ilişkin özel durumlar Çalışan anneler : Anne sütü buzdolabında 24-48 s. Oda ısısında 6 saat Çoğul gebelik : Anne sütü birden fazla bebeği besler İkiz bebeğe sahip anneler 2 kat süt

Anneye ilişkin özel durumlar Silikonlu göğüsler : Emzirmeye engel değildir Evlat edinilen çocuk : Annenin göğüsleri emme ve pompa ile uyarılabilir İntranazal oksitosin uygulaması yararlı Süt yapımı 1-6 hf.( 4hf. )

Anneye ilişkin özel durumlar Relaktasyon : Anne veya bebeğe ait faktörler Laktasyon da gebelik : Süt yapımının azalması Sütün tadının değişmesi Gebeliğe bağlı göğüste ağrı

Anneye ilişkin özel durumlar Eksersiz : Orta derecede eksersiz sonrası sütte laktik asit artışı tat da değiş. Terleme sonrası Na ve Cl artma Eksersiz öncesi süt verme, duş alma,ilk sütü sağma

Anneye ilişkin özel durumlar Sıgara İçme : Nikotin anne sütüne geçer Süt salınımını azaltır Laktasyon sırasında doğum kontrolü : Anne sütü ile beslenme geçici amenore sağlar Bazen menstrüasyon başlamadan konsepsiyon Rahim içi araç uygun Öst.+ Prog. Laktasyon süresi kısalmakta Bebeğin kilo alımı yetersiz Süt yapımı azalmakta

Anneye ilişkin özel durumlar Hipergalaktia : Bebeğin tüketim kapasitesinin üzerinde süt üretimi, Bir göğüste yeterli boşalma sağlanmadan diğer göğüsü emzirme Beslenmeler arasında göğüslerden süt sızar Bebek yağdan az , laktozdan zengin sütü tüketir . Gaz oluşumu artar .Malabsorpsiyon görülebilir . Aşırı süte rağmen bebeğin kilo alımı yetersizdir . Kolık , sık ve bol miktarda dışkılama, diaper dermatit Emme ile göğüsler yeterince boşalmıyorsa elle veya pompa ile boşaltılmalıdır 1-2 hf dan daha çok devam ederse ; hipofiz adenomu , hipertiroidı ve postpartum tiriodit araştırılmalı Anne göğüslerıne baskı yapacak sütyen takmalı ve ped s

Anneye ilişkin özel durumlar Hiperaktif let-down : Bebeğin emdiği sırada emme – yutma ve nefes almayı uygulamasına engel olan fazla süt akımı Anne emzirmeye başlamadan önce süt akım hızı normalleşene kadar sütünü sağdıktan sonra bebeği emzirmeli

Anneye ilişkin özel durumlar Az süt oluşumu : Anneye veya çocuğa ait nedenlerle göğüsler yeterince boşaltılamıyorsa süt yapımı azalır. Emzirme süresinin uygun olmaması, emzirme tekniğinin iyi olmaması , memede dolgunluk , anne –bebeğin ayrı olması Nedene yönelik tedavi , bitki ve ilaçlar

Anneye ilişkin özel durumlar Düz veya çökük göğüs başları : Meme başları gebeliğin üçücü trimestirin de muayene edilmeli Gebelik de meme başına uygulanan masaj erken doğuma neden olabilır. Emzirmenin başlaması ile memeye masaj Meme başı cihazları Beslenme öncesi pompa uygulaması Bebek memeye iyi yerleştirilmeli Meme başının şekli ne olur ise olsun memeye iyi yerleştirilmiş bebek emmede ve meme başını çıkarmakta zorluk çekmez

Meme başı kalıplarının yararlı etkileri Meme başları düz veya içe çökük ise Anne memesinde dolgunluk varsa Bebeğe yalancı emzik veriliyorsa Bebekte emme zayıf ise ( preterm , nörolojik zedelenme ) Meme başları ağrılı ve çatlak ise

Meme başı kalıplarının olumsuz etkileri Yeterli süt sağlanamadığından bebek kilo alamaz Bu uygulamadan doğrudan memeden beslenmeye geçiş zor olabilir

Anneye ilişkin özel durumlar Çatlak ve ağrılı meme başları : Geçici fakat emzirmenin erken sonlandırılmasında önemli bir etken Emzirmenin başlangıcında ve postpartum 2. Ve 3. Gününde Süt salgılanmaya başlayınca ağrı biraz azalır NEDENLERİ : Bebeğin pozisyonunun veya memeyi yutma şeklinin doğru olmaması Devamlı negatif basınç Göğüs pompalarının doğru kullanılmaması Bebeğin kısa ve sert dil bağının olması Meme başı kandidiyazisi

TEDAVi ve ÖNERiLER Emzirme sırasında sadece memenin başı değil ,areolanın bir kısmıda bebeğin ağzında olmalıdır Bebek kısa sürelerle , fakat sık beslenmelidir Emzirmenin sonunda meme başları birkaç damla sütle ıslatılıp , açık havada kuruması sağlanmalıdır Emzirmeye daha az ağrılı olan traftan başlanmalıdır Bebeğin pozisyonu sık sık değiştirilerek ,yalnız bır noktaya değil memenin farklı noktalarına basınç uygulaması sağlanmalıdır Çatlak meme başlarına bitkisel yağ sürülebilir . Emzirme öncesi yıkanması gerekmez . Çatlak meme başlarına saf lanolin içeren bir krem ince tabaka sürülebilir Çatlaklar üzerine limon veya portakal suyu sıkılabilir Göğüs pompaları uygun teknikle kullanılmalıdır Göğüs petleri kullanılmamalıdır Göğüsler sadece ilk suyla temizlenmelidir

Meme başı kandidiyazis Geç başlayan ve kronik meme başı çatlakları Sıklıkla , çocuktaki oral ve diaper moniliazis ile beraberdir Çocuktaki enfeksiyonun tedavisi Meme başları karbonatlı suyla silinmeli ve kuru tutulmalı Nistatin içeren preparatlar kullanılabilir Vajinal kandidiyazis ile meme başı kandidiazisi arasında ilişki var Bebeğin enfekte olması önlenmesi için gebelik de vajinit tedavi edilmelidir

Memelerin Elle Boşaltılması Baş parmaklar üstte diğerleri altta meme göğüs duvarına itilir Parmaklar hafif yuvarlama hareketi göğüs başına doğru ilerletilmelidir Süt ile dolu sinüslere baskı uygulanması için bu hareketler ritmik tekrarlamalıdır

Göğüs Pompaları Bebeğe veya anneye ait nedenlerle göğusler boşaltılamıyorsa Gündüzleri 3 , geceleri 4 –5 saatte bir Başlangıçta her göğüse 10 –15 dak. Pompa Daha sonra uygulama süresi 15 –20 dak. Çıkartılır, sıklığı azaltılır Süt yapımında azalma saptandı ise pompa uygulama sıklığı arttırılır Göğüslere yeterli süt gelince pompa uygulama sıklığı azaltılır

Göğüs Pompaları ile yeterli süt salgılanması için anneyi rahatlatma teknikleri Annenin sakin bir ortamda pompa uygulamasını sağlayın Pompa uygulama öncesi bebeğini kucağına almasına izin verin Odada bebeğin bir resmini veya battaniye gibi bir eşyasını bulundur Göğüslere periferden başlayıp meme başına doğru masaj uygula Yavaş yavaş derin nefes almasını önerin Dinlendirici bir müzik dinlemesini sağlayın Gözlerini kapatarak bebeğini düşünmesini söyleyin

Anneye ilişkin özel durumlar Göğüslerde Ağrı : İlk günlerde Sıkı sütyen , ağır taşıma , kandida enfeksiyonu Memelerin altına rulo haline getirilmiş bir kumaş konularak göğüs desteklenir Annenin sırtına ve omuzuna sıcak uygulama ağrıyı azaltır ve süt akımını sağlar

Anneye ilişkin özel durumlar Memede dolgunluk : İlk 36 saatte daha belirgin , geçici Memede süt hacminin, kan ve lenf akımının artması Meme yumuşak ve ağrısızdır Duş ve memeye yumuşak masaj Emme sonrası dolgunluk devam ediyorsa elle,pompa Memeyi destekleyen sütyen

Anneye ilişkin özel durumlar Tıkalı süt kanalları : Tıkanıklığın gerisinde süt birikir Memede bölgesel duyarlılık ve kızarıklık vardır Annenin dar elbise giymesi, stres, yorgunluk, emme süre ve sıklığının az olması Memeye sıcak kompresler ve masaj, dinlenme, sık ve uzun emzirme

Anneye ilişkin özel durumlar Mastit : Laktasyon döneminde memede ağrı ve ateş Doğumdan 2 –6 hafta sonra Memenin bağ dokusu ve salgı bezlerini içine alan sellülit Memede süt birikimi enfeksiyonu kolaylaştırıcı faktör Mikroorganizma meme çatlaklarından alınır Stafilokoklar, E. Coli ve streptokok Tedavi : Yatak istirahati, memeye sıcak uygulama, sıvı alınımını arttırılması ve antibiyotik Anne bebeğini emzirmeye devam eder Mastitli göğüs sütünün Na ve K yüksek, laktoz konsatrasyonu düşük olduğundan bebek emmek istemiyebilir Apse oluşursa cerrahi drenaj ve antibiyotik

Bebeğe ilişkin özel durumlar Doğum sırasında kullanılan anestezikler : Bebek de uyku hali ( 4-5 gün ) Bebek emzirildikten sonra elle, pompa ile boşaltılmalı Alınan süt emmesi zayıf olan bebeğe kaşıkla Biberon kullanılmamalı Bebek 2-3 saatte bir emzirilmeli Biberon ile beslenen bebek : Biberon emziğine alışan bebeğe AS emzirmek zordur Anne bebeğini emziremiyorsa sağılan süt kaşıkla verilmeli

Bebeğe ilişkin özel durumlar Hasta bebek : Beslenmede AS daha önemli, daha çabuk iyileşme Bebek emmiyecek durumda ise nazogastrik sonda ile AS İshal : Anne sütüne davam edilmeli Doğumdan hemen sonra anne ile bebeğin bir arada olmaması Emzirmeye başlamak için en uygun zaman Doğumdan sonra ilk yarım saattir

Bebeğe ilişkin özel durumlar Prematürite : Anne sütü ile beslenme uygulanır. Enfeksiyon ve nekrotizan enterokolit Başlangıçta gavajla sonra oral Yarık dudak ve yarık damak : Anne sütü Anne sütü zenginleştiricileri : Doğum Ağ. <1800gr Kilo alamayan bebek BÇ beklenen artış(-) Ağırlık %50 persantile ulaşınca son verilir

Bebeğe ilişkin özel durumlar Bronkopulmoner displazili bebek : Zenginleştirilmiş anne sütü ,vitamin ve çinko Pierre Robin Sendromu : mikrognati,hava yolu obst. , pitoz , yarık damak Oral veya gavajla zenğinleştirilmiş anne sütü Down Sendromu : Ağız yapılarında anormallikler makroglossi , mikrognati , yuksek ve dar damak vs. Sık beslenme ( 2-3 saatte bir )

Bebeğe ilişkin özel durumlar Anne sütü sarılıgı : Sağlıklı yeni doğanların % 2 1. Haftanın sonuna doğru ( 4-7. gün ) Serum biliribün düzeyi 15 –25 mg/dl ( 2-3. hf ) AS de pregnan-3 alfa, 20 betadiol ( gebelik progesteronu ) Glükuronil transferaz enziminin aktivasyonunu inhibe AS de doymamış yağ asitleri Bilirubinin konjügasyonu bloke etme TANI : Yenidoğanın diğer sarılık nedenlerini ekarte etmek İndirek bilirübin düzeyi 18-20 mg / dl altında ise AS kesilmez AS 3-4 gün kesilince hızlı düzelme