Döner Sermaye Bütçe ve Muhasebe İşlemleri Daire Başkanlığı KAMU ALACAKLARININ TAHSİLİ, ALACAKLARA FAİZ UYGULANMASI VE ALACAK TERKİNİ Haydar ORHAN Döner Sermaye Bütçe ve Muhasebe İşlemleri Daire Başkanlığı TDMS Birim Sorumlusu

KAMU ALACAKLARINA DAİR MEVZUATLAR Kamu alacaklarına dair mevzuatlara baktığımızda; 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 309 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun ile,

KAMU ALACAKLARINA DAİR MEVZUATLAR 2005 / 25970 Hazine Alacaklarının Yönetimi, Takip ve Tahsiline Dair Yönetmelik, 2006 / 11058 Sayılı Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, 2008 / 27010 Sayılı Fazla Veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, Olmak üzere 4 kanun ve 3 yönetmelik mevcuttur.

KAMU ALACAKLARINA DAİR MEVZUATLAR Bilindiği üzere, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununda: Sağlık işletmelerinde koruyucu sağlık hizmetleri dışında teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetler ücretli olup, sağlık işletmesince tahakkuk ettirilen masraflar ilgili kurumca ödenir. Bu maddenin uygulanmasında zaman aşımı ile ilgili hükümleri hariç 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve bu Kanuna dair mevzuat hükümleri uygulanır. denilmekteydi.

KAMU ALACAKLARINA DAİR MEVZUATLAR Ancak 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 58'inci maddesiyle 11.10.2011 tarihinden itibaren bu ibare ilga edildiğinden alacaklarının takibinde ve dolayısıyla faizin oranının tespitinde 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nu uygulanması gerekmektedir.

KAMU ALACAKLARININ ÇEŞİTLERİ Asli kamu alacakları; Vergi, resim, harç, ceza tahkikleri ile bunların takiplerine ait yargılama giderleri, para cezaları ile kamu hizmet sunumu sonucu oluşan alacaklardır. Fer’i kamu alacakları; Kamu alacağının aslının vadesinde ödenmemesinden doğan alacaklardır.

FER’İ ALACAK KAPSAMI Fer’i Amme Alacağı kapsamında değerlendirilir. 6183 sayılı Kanunun 51. maddesindeki gecikme zammı, 6183 sayılı Kanunun 58. maddesindeki haksız çıkma zammı, Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesindeki pişmanlık zammı, V.U.K.’nun 112/3. maddesinde uyarınca dava konusu olan vergi uyuşmazlığını kaybedenlerden alınacak faizler, Fer’i Amme Alacağı kapsamında değerlendirilir.

SAĞLIK TESİSLERİMİZİN ALACAKLARI Bağlı sağlık tesislerimizin alacakları TDMS Hesap Planında yer alan 120.(01-20) Alıcılar Hesap Kodunda takip edilmektedir.

ALACAKLA İLGİLİ HESAP KODLARI

SAĞLIK TESİSLERİMİZİN EN ÇOK ALACAK KAYDI YAPTIĞI KURUMLAR

ALACAKLARIN GÜN SÜRELERİ Sağlık Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Özel Protokol Yapılmış Banka Sandıkları hariç olmak üzere; Diğer tüm alacaklar için ödeme gün süresi 45 (Kırk beş) gündür.

ÖZEL PROTOKOL YAPILAN BAZI SANDIKLAR Türkiye Sınai Kalkınma Bankası Memur ve Müstahdemleri Yardım ve Emekli Vakfı 30 (otuz) gün, Şeker Sigorta A.Ş. Personeli Sigorta ve Yardım Sandığı Vakfı 30 (otuz) gün, Odalar ve Borsalar Birlik Personeli Sigorta ve Emekli Sandığı Vakfı 10 (on) gün,

ÖZEL PROTOKOL YAPILAN BAZI SANDIKLAR T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve T. Halk Bankası A.Ş. Mensupları Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı 20 (yirmi) gün, Türkiye Halk Bankası A.Ş. Emekli Sandığı Vakfı 30 (otuz) gün, Banka Sandıkları ile yapılan özel protokoller 506 sayılı kanunun Geçici 20. Maddesine istinaden yapılmaktadır.

SAĞLIK TESİSLERİMİZ İÇİN ALACAĞININ OLUŞUMU

ALACAKLARA FAİZ UYGULANMASI A-Faiz Borcunun Doğumu ve Başlangıcı 1 - Kamu zararından doğan alacaklarda ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faizin başlangıç tarihi kural olarak zararın oluştuğu tarihtir. 2 - Sayıştay ,adli ,idari ve askeri mahkeme ilamları ile tespit olunan kamu zararından doğan alacaklarda faiz başlangıç tarihi, ilamda faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarih, aksi takdirde karar tarihidir.

FAİZ BORCUNUN DOĞUMU VE BAŞLANGICI 3 - Sözleşmeye dayanan alacaklar kanun ve taahhütnamelerinde başka bir süre öngörülmemişse sözleşmenin ihlal edildiği tarihten itibaren faize tabidir. 4 - Taksitli alacaklar, ödenmeyen taksitin vadesinin geldiği tarihten itibaren faize tabidir.

ALACAKLARA FAİZ UYGULANMASI A-Faiz alacağına dair genel hükümler 1- Genel hükümlere göre faiz; Borçlar Kanunu, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile düzenlenmiştir. Yukarıda belirtilen kanunlara göre faiz ödenmesi gereken hallerde miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme yıllık %9, aylık %0,75 ve günlük %0,025 olarak faiz uygulanacaktır. Bu oranlar her yılın sonunda parasal sınırlar ile birlikte güncellenmektedir.

ÖRNEK FAİZ HESAPLAMA CETVELİ

ÖRNEK FAİZ GELİRİ KAYIT FİŞİ A Kişisinin X Hastanesine 100 TL Borcu bulunmaktadır. Kişi borcunu ödemeye geldiğinde borcun vadesi geçmiş ve hesaplama sonunda 10 TL Faiz alınması gerektiği tespit edilmiş olsun; Örnek muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde yapılır. Faiz Geliri Kayıt Fişi Hesap Kodu Hesap Adı Borç Alacak 102… Bankalar Hesabı 110   120.11.01 Yurtiçi Gerçek Kişilerden Alacaklar 100 642.09 Diğer Faiz Gelirleri 10

ALACAKLARIN TERKİNİ Kamu Alacaklarının Terkin İşlemi 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 105 ve 106. Maddelerine istinaden; 1 - Tahsil İmkansızlığı Nedeniyle terkin 2 - Tabii Afetler Sebebiyle terkin olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır.

ALACAKLARIN TERKİNİ 1 - Tahsil İmkansızlığı Nedeniyle Terkin Yapılacak takip sonunda tahsili imkansız veya tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla bulunduğu anlaşılan alacaklar, 213 sayılı Kanun (V.U.K) kapsamına giren amme alacaklarında 10 Türk Lirasına (10 Türk Lirası dahil) kadar alacaklar ile, Diğer amme alacaklarında 20 Türk Lirasına (20 Türk Lirası dahil) kadar amme alacakları Amme idarelerinde terkin yetkisini haiz olanlar tarafından tahsil zamanaşımı süresi beklenilmeksizin terkin olunabilir.

ALACAKLAR İÇİN ZAMANAŞIMI Alacaklarda Zamanaşımı 6183 Sayılı Kanunun 102. Maddesinde belirtilen: Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Ancak para cezalarına ait hususi kanunlarındaki zamanaşımı hükümleri saklıdır. Zamanaşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olunur.

SAĞLIK KURUMLARIMIZIN YIL SONUNDA YAPMASI GEREKEN TERKİN İŞLEMLERİ 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun “Tahsil İmkansızlığı Nedeniyle Terkin” başlıklı 106 ncı maddesi hükmü gereğince 99/13326 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bu karara istinaden çıkarılan; Sağlık Bakanlığı Müsteşarlık Makamının “Terkin Edilecek Alacaklar” konulu 2012 / 33 Sayılı Genelgesi doğrultusunda terkin işlemleri yapılacaktır.

SAĞLIK KURUMLARIMIZIN YIL SONUNDA YAPMASI GEREKEN TERKİN İŞLEMLERİ Kurumlarımız her yıl belirtilen genelgeye istinaden terkin işlemlerini yapabileceklerdir. Bu genelgeye göre bir önceki yıldan devreden yani açılış fişinde mevcut olan tahsil edilemeyen Genel Bütçeli Kuruluşlardan ve Sosyal Güvenlik Kurumundan olan alacaklar yıl sonuna kadar herhangi bir tarihte terkin edilebilir.

ÖRNEK YIL SONU TERKİN KAYDI

GENEL BÜTÇELİ İŞLETMELER İÇİN TERKİN KAYDI

GERÇEK KİŞİLERDEN ALACAKLARIN TERKİN EDİLMESİ Gerçek kişilerden alacakların terkin işlemi 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 106. Maddesinde belirtilen hususlara göre çıkarılan kanuna istinaden yapılmaktadır. 209 Sayılı Kanuna 27.03.2015 tarihinde eklenen Geçici 8.Maddenin 1.Paragrafı ile; «Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarınca; sağlık hizmeti verildiği dönemde herhangi bir nedenle, ilgili mevzuatı kapsamında sosyal güvenlik sağlık yardımından yararlanamayan gerçek kişilere sunulan sağlık hizmet bedellerinden 31/12/2014 tarihine kadar tahsil edilememiş alacak tutarlarının %50’sinin bu maddenin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde ilgililerce defaten veya taksitle ödenmesi hâlinde, geri kalan kısmı ferîleriyle birlikte terkin edilir.

GERÇEK KİŞİLERDEN ALACAKLARIN TERKİN EDİLMESİ Ayrıca; Alacak tutarı 1.000 Türk lirası ve altında ise resen terkin edilir.

GERÇEK KİŞİLERDEN ALACAKLARIN TERKİN EDİLMESİ Örnek Terkin Kaydı: 1- A Kişisinin X Hastanesine 31.12.2014 ve öncesi tarihli 1.000 TL borcu bulunmaktadır. Bu durumda alacağın tamamı terkin edilerek aşağıdaki muhasebe kaydı yapılacaktır. 1000 TL Ve Altındaki Alacağın Terkin Edilmesi Hesap Kodu Hesap Adı Borç Alacak 659.06.03 Sosyal Güv. Olmayan Ger. Kiş. Alacaklar Terkini 1.000   120.11.01 Yurtiçi Gerçek Kişilerden Alacaklar

GERÇEK KİŞİLERDEN ALACAKLARIN TERKİN EDİLMESİ ÖRNEK 2: A kişisinin x hastanesine 31.12.2014 ve öncesi tarihli 1.999 tl borcu bulunmaktadır. Alacağın 999,5 tl’lik kısmını ödemesi halinde kalan 999,5 tl’si terkin edilir. Yapılacak muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır. Yarısı 1000 TL ve altı olan alacağın (999 TL’lik kısmın) Tahsil Edilmesi Hesap Kodu Hesap Adı Borç Alacak 100/102 Kasa/Banka 999,5   120.11.01 Yurtiçi Gerçek Kişilerden Alacaklar Kalan 1000 TL’lik Kısmın Terkin Edilmesi Hesap Kodu Hesap Adı Borç Alacak 659.06.03 Sosyal Güv. Olmayan Ger. Kiş. Alacaklar Terkini 999,5   120.11.01 Yurtiçi Gerçek Kişilerden Alacaklar

TEŞEKKÜRLER…