Bölüm 4 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

GİRİŞ Kısa Bir Açıklama METHYLPHENIDATE (RİTALİN): DEHB tedavisinde yaygın kullanılan bir uyarıcıdır

DEHB’nin Tanıtımı NÖROTRANSMİTTERLER: Bir nörondan diğer nöronun sinapslarına uyaranları aktarmakla sorumlu olan kimyasallardır. DOPAMINE: Dopamin hormonlar ve sinirsel taşıyıcılar olarak çalışan bir molokül sınıfı olan ve “catecholamine” olarak sınıfl andırılan beyindeki önemli bir sinirsel ileticidir. PREFRONTAL KORTEX (ÖNBEYİN ZARI): Önbeyin zarı beynin en önündeki sağ alt kısmındaki bölümdür.

DEHB’NİN ÖZELLİKLERİ Dikkat Eksikliğinin Baskın Olduğu DEHB Türü Hiperaktif-Dürtüselliğin Baskın Olduğu DEHB Türü

Devam ediyor

DISINHIBITION: İlaçlar, alkol ya da beyin hasarı sonucunda dış uyaranların etkisi ile oluşan şartlı reflex yitimidir. DEHB, Karışık Tip

EVRENSEL ÖZELLİKLER DEHB’li çocuklar genel zekâ testlerinden yaşıtlarından çok az bir farkla daha az puan almaktadırlar ki bu da kısmen hiperaktivitedeki artıştan kaynaklanıyor olabilir

YAYGINLIK VE EŞ TANI KASITLILIK: Planlanmış ve ortaya konulmuş bir eylem ya da davranış. Dürtüselliğin kontrol edilmesi.

DEHB’nin ETİYOLOJİSİ Beyin Yapısı ve İşlevleri NOREPINEFRIN: Stres hormonu, norepinefrin, beynin dikkat ve çevreye yanıt verme ile ilgili bölümlerini etkiler. SERATONİN: Seratonin, sinir hücreleri arasında sinyalleri ileten kimyasal haberci olarak rol oynar ve kan damarlarının daralmasına neden olur.

Hamilelik ve Doğumda Yaşanan Zorluklar Yetersiz Beslenme ve Diyet Bağlantısı HİPERKİNESİS: Çocuklardaki aşırı huzursuzluk durumudur. Ayrıca tıbbi bir durum sonucu oluşan spazm benzeri kontrolsüz kas hareketidir. Çevresel Faktörler Genetik Faktörler Psikososyal Faktörler (Aile Faktörleri)

DEHB’NİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzmanlar DEHB’de doğru bir teşhise varma sürecinde tek bir faktörle sonuca varmanın zor olduğunu, belki de tanılama yapmanın en önemli güçlüklerden biri olduğunu düşünmektedirler.

TEDAVİ STRATEJİLERİ Ebeveyn ve Öğretmenler İçin Psikososyal Eğitim TAKINTILI DAVRANIŞLAR: Özellikle otistik belirtiler sergileyen çocuklar başta olmak üzere güçlükleri olan birçok çocuk takıntılı davranışlar sergiler.

Bilişsel Strateji Eğitimi İlaçlı Müdahaleler CONCERTA: DEHB’li çocuk ve ergenlerin tedavisinde kullanılır ve merkezi sinir sistemini uyarır (methylphenidate). Tablet şeklinde yutulması gerektiğinden dolayı altı yaşından büyük çocuklarda kullanılır. Daha küçük yaşlarda ilacın alınması problem oluşturabilir.

Çok Sistemli Terapiler Araştırmacılar ilaçla tedavi ve davranışsal müdahaleyi birleştiren çok sistemli bir tedaviye başvurmaktadır.

OKUL TEMELLİ MÜDAHALELER Problemin Değerlendirilmesi: Vincent PROBLEM DAVRANIŞI TANI VE TANIMLA TEMEL VERİLERİ VE AKADEMİK BİLGİLERİ TOPLA DAVRANIŞIN GÖZLEMLENDİĞİ ORTAMI TANIMLA İŞLEVSEL BİR DAVRANIŞ DEĞERLENDİRME VE / VEYA BİR DAVRANIŞ ÖLÇEĞİ DOĞRUDAN GÖZLEM YAP HİPOTEZ GELİŞTİRUYGULA

HİPOTEZLERİ TEST ET VE GEREKİRSE DEĞİŞTİR

Etkili Bir Müdahale Planı Geliştirme Problemin Değerlendirilmesi: Brett (Dikkat Eksikliğinin Baskın Olduğu DEHB Türü) PROBLEM DAVRANIŞI TANI VE TANIMLA TEMEL VERİLERİ VE AKADEMİK BİLGİLERİ TOPLA DAVRANIŞIN GÖZLEMLENDİĞİ ORTAMI TANIMLA İŞLEVSEL BİR DAVRANIŞ DEĞERLENDİRME VE/VEYA BİR DAVRANIŞ ÖLÇEĞİ UYGULA DOĞRUDAN GÖZLEM YAP HİPOTEZ GELİŞTİR HİPOTEZLERİ TEST ET VE GEREKİRSE DEĞİŞTİR

Etkili Bir Müdahale Planı Geliştirme Brett’in davranışsal müdahale planı çok modelli yaklaşıma göre olacak ve öncelikle Adderall desteği ile tamamlanacak olan akademik müdahaleler içerecektir.

ÖZET DEHB hâlen tanısı ve tedavisi en zor olan bozukluktur. Mevcut tahminler, Amerika’daki okul çağı çocuklarının % 3-5’inin bu bozukluktan etkilendiğini göstermektedir. DEHB’nin kesin bir nedeni olmamasına rağmen, çoğunlukla nörobiyolojik olduğu düşünülmektedir ve bu yüzden ebeveynin yetersizliği ya da öğrencinin tembelliği, bencilliği, uslanmazlığı gibi özelliklerle bağlantılandırılamaz.