MOT İ VASYON

MOT İ VASYON NED İ R? İ nsan davranı ş larının temelinde ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaçlar insanı harekete geçiren itici gücü olu ş turur. İş te bu itici güce “MOT İ VASYON” adı verilir.

Motivasyonu sa ğ layabilmek için öncelikle motivasyonun önündeki engellerin kaldırılması gerekir. Bu engeller; Çalı ş maya Ba ş layamamak Çalı ş mayı Sevmemek Ba ş ka Ş eyler Yapmayı İ stemek

ÇALI Ş MAYA BA Ş LAYAMAMAK Çalı ş maya ba ş layamamanın nedeni çalı ş ılması gereken dersi veya konuyu sevmemektir. Bu sorunu ortadan kaldırmak için; Neden çalı ş manız gerekti ğ ini dü ş ünün, Hedef tespiti yapın, Çalı ş aca ğ ınız konuyla ilgili, ilginizi çekecek sorular çıkarın ve bunlara cevap arayın, Dersin veya konunun sevebilece ğ iniz bölümlerini dü ş ünün.

ÇALI Ş MAYI SEVMEMEK Çalı ş mayı sevmemenin en büyük nedeni çalı ş ılacak dersi veya konuyu anlamamaktır. Bu sorunu ortadan kaldırmak için; Çalı ş ılacak olan ders veya konuyu anlayabilece ğ iniz kaynaklardan çalı ş ın, Hedefinizi parçalara bölün, Hedefinize ula ş tı ğ ınızı hayal edin, Grup çalı ş ması yapmayı deneyin.

BA Ş KA Ş EYLER YAPMAYI İ STEMEK Bu durum çalı ş maktan verim alamamaktan kaynaklanır. Verim alamamanın nedeni ise ö ğ renilenlerin günlük hayatta gereklili ğ ine inanmamaktır. Plansızlık ve bahanelere takılıp kalmak da bu sorunu olu ş turur. Bu sorunu ortadan kaldırmak için; Ö ğ rendi ğ iniz bilgilerin sınavda kar ş ınıza çıkaca ğ ını dü ş ünün, Sorumlulu ğ u ele alın, hayatınızla ilgili kararlar almayı bahanelerle engellemeyin.

MOTİVASYONU BOZAN ETKENLER İ Ç ETKENLER

DI Ş ETKENLER

İ Ç ETKENLER

A) ÇALI Ş MA İ STEKS İ ZL İĞİ Çalı ş ma isteksizli ğ i pek çok nedene ba ğ lı olabilir. Bunları Hedef tespiti yapmamak, Plansız çalı ş mak, Çalı ş ılacak konuyu – dersi anlamamak, Çalı ş ılacak konunun fazla uzun ya da kısa olması, Çalı ş mayı ertelemek, olarak sıralayabiliriz.

ÇALI Ş MA İ STEKS İ ZL İĞİ N İ ORTADAN KALDIRMAK İ Ç İ N; Ders çalı ş mayı bir İ HT İ YAÇ olarak gör. HEDEF tespiti yap. ANLA – SOR. Dersi E Ğ LENCEL İ hale getir. Bütünü PARÇALARA ayır.

Ba ş arıyı HAYAL ET. GRUP çalı ş ması yap. Belirsizli ğ i ortadan kaldırmak için PLAN YAP. YAPILMAMI Ş D İĞ ER İŞ LER İ HALLET.

Mazeret üretme, elindeki İ MKANLARI dü ş ün ve de ğ erlendir. Çalı ş mayı ERTELEME. Duvarına motivasyonunu artıracak SÖZLER as. Hayata OLUMLU BAK.

SOSYAL İ HT İ YAÇLARINI göz ardı etme. Sevdi ğ in i ş lere vakit ayır. Ç İ V İ Ç İ V İ Y İ SÖKER. Çalı ş mayı istemedi ğ in zamanlarda bile çalı ş mayı dene.

B) ENDİŞEYE KAPILMA Üniversite sınavına hazırlanan bir genci endi ş elendiren iki durum vardır. 1) Deneme Sınavlarının sonuçları, 2) Konuları yeti ş tirememe dü ş üncesi, Bu endi ş eleri yenmek için a) Deneme sınavlarını bir boy aynası gibi dü ş ünün, b) Planlı programlı çalı ş ın.

C) KENDİNE GÜVENSİZLİK Ö ğ rencinin kendine güvensizli ğ i kendini tam olarak tanımamasından ve ba ş arılı olaca ğ ına inanmamasından kaynaklanır. Bunun için; ÖÖncelikle kendinizi her yönünüzle çok iyi tanıyın. Performansınızı,yapabileceklerinizi tespit edin. BBilinçaltınıza daima yapabilece ğ inize, ba ş arabilece ğ inize dair olumlu mesajlar gönderin.

D) BAŞARACAĞINA İNANMAMA Üniversiteye giri ş sınavına hazırlanan bir gencin önündeki en büyük engel nedir? Sayısı çok fazla olan rakipleri mi? İ yi bir lisede okumuyor olması mı? Yeterli ölçüde ders çalı ş ma ortamına sahip olamayı ş ı mı? Yoksa bizzat sınavın kendisi mi? HANG İ S İ ?

Ki ş inin Önündeki En Büyük Engel KEND İ S İ D İ R

Üniversite giri ş sınavı ile ilgili olumsuz dü ş ünceler ve ba ş aramayaca ğ ına dair inançlar a ş ılması zor olan en büyük engel ve geçilmesi güç olan en büyük rakiptir. Bu yüzden ba ş aramayaca ğ ınıza dair inançlarınız varsa hemen bunlardan kurtulun.

BAŞARI YOLUNDA AMAÇLARINIZIN KAPISI NASIL ÇALINMALI ? AMAÇ sahibi olmak,bir kıza aşık olmaya benzer.Sürekli onu düşünür, hayallere dalar geceleri uyuyamayız.Sebebini bilmediğimiz pek çok davranışlar gösteririz. Eğer biz de amacımıza aşık olup, onun için gerekenleri yaparsak hedef hayal olmaktan çıkacaktır.

Hiçbir şey bilmiyorum!..... Çok eksiğim var! Acaba yapabilecek miyim? Arkadaşlarım, ailem, annem, babam, kardeşlerim benim için ne düşünüyorlar ? Başkalarının ne dediğiyle ilgili girdiğimiz bunca çabanın ne kadar boş olduğunu; sınavdan sonra daha iyi anlayacağız ve kendi kendimize belki de güleceğiz…..

NEDEN AMAÇLARIMIZA ULAŞAMIYORUZ ? Amaçlarımızı hissetmek ve onu hayalden de olsa doyasıya yaşamak için sıçramalıyız. Sıçrayamamamızın sebebi,bahanelerdi r. Çocukların davrandığı gibi korkusuzca sıçramalıyız.

NEDEN AMAÇLARIMIZA ULAŞAMIYORUZ ? Sürekli bahaneler yüzünden amaçlarımızı belirleyemiyor ve planlar yapamıyoruz. Ayrıca çalışmalarımıza odaklanamıyoruz ve konsantrasyon sağlayamıyoruz. Kendimizi sınırlayan inançlar; bilinçaltımızda yoğunlaşır.Aslında bunların çoğu gerçek değildir.Kendimize olan inancımız bize gerçek başarıyı verecektir.

DEM İ RYOLU İŞ Ç İ S İ DEM İ RYOLU İŞ Ç İ S İ Nick adında bir demiryolu i ş çisinin öyküsü bu. Nick güçlü, sa ğ lıklı bir demiryolu i ş çisi. Arkada ş larıyla ili ş ki si iyi ve i ş ini iyi yapan güvenilir bir insan. Ne var ki, kötümser birisi, her ş eyin kötüsünü beler ve ba ş ına hep kötü ş eylerin gelece ğ ine inandırır kendisini. Bir yaz günü tren i ş çileri, ustaba ş ının do ğ um günü nedeniyle bir saat önceden bırakırlar çalı ş mayı. Tamir için gelmi ş olan bir so ğ utucu vagonunun içine girer Nick, yanlı ş lıkla içerden kapatır kapıyı, kendini so ğ utu cu vagona kilitler. Di ğ er i ş çiler Nick’in kendilerinden önce çıktı ğ ını dü ş ünürler. Nick kapıyı tekmeler, ba ğ ırır, ama kimse duymaz, duyanlar da bu tür seslerin sürekli geldi ğ i bir ortamda çalı ş tıkları için kulak asmazlar bu gürültülere….

Nick burada donarak ölece ğ inden korkmaya ba ş lar ve buna inandırır kendini. E ğ er buradan çıkamazsam kaskatı donaca ğ ım diye dü ş ünmeye ba ş lar. İ çeride yarı sı yırtılmı ş bir karton kutunun içine girer, titremeye ba ş lar. Eline geçirdi ğ i bir ka ğ ıda karısına ve ailesine son dü ş üncelerini içeren bir mektup yazar: Çok so ğ uk, bedenim hissizle ş meye ba ş ladı. Bir uyusam! Bunlar benim son sözlerim olabilir. Ertesi gün so ğ utucu vagonun kapısını açan i ş çiler, Nick’in donmu ş bedenini bulurlar. Üzerinde yapılan otopsi, onun donarak öldü ğ ünü göstermektedir. Fakat bu olayı ola ğ anüstü yapan,so ğ utucu vagonun so ğ utma motorunun bozuk ve çalı ş mıyor olmasıdır. vagonun içindeki ısı 18 derecedir ve vagonda bol hava vardır. Nick kendini orada donarak ölece ğ ine öylesine inandırmı ş tır ki bu inancı kendini gerçekle ş tiren bir kehanet olmu ş tur.

“Benim için harika bir şey Benim için harika bir şey olacak,buna inanıyorum!..”duygu ve düşüncesi içinde olmalısınız. Çoğu zaman düşündüğümüz kimse haline geliriz.Adeta zihnimiz bedenimizi takip eder ve aradığımız şeyi de buluruz.

Amaçlarımıza ulaşmak için kendinizi kasmadan başarılarınızın detaylarını hayal edin.Olumlu(pozitif) olmak için çalışın. Amacınıza önce kendiniz inanmalısınız. Amaçlarınızdan asla vazgeçmeyin

İ NANÇLARIMIZ SONUÇLARI ETK İ LER. BA Ş ARACA Ğ INIZA İ NANMIYORSANIZ BA Ş ARAMAZSINIZ O HALDE; BA Ş ARMAK İ Ç İ N İ NANMALISINIZ

BAŞARACAĞINA İNANAN KİŞİ Düşüncesini eyleme dönüştürür. Hedeflerini belirler. Bilgilerini harekete geçirir. Yaşamını planlar. Yapabileceğini düşünür.

Bu hayatı ancak bir kere yaşayacaksınız. Elinizden gelenin en iyisini yapmalısınız. Çünkü bu yoldan bir daha geçmeyeceksiniz. Bu hayatı ancak bir kere yaşayacaksınız. Elinizden gelenin en iyisini yapmalısınız. Çünkü bu yoldan bir daha geçmeyeceksiniz.

E) UMUTSUZLUĞA KAPILMA PES ETME Motivasyonun önündeki bir di ğ er iç etken de umutsuzlu ğ a kapılarak, pes etmedir. Olmuyor, Ne yaparsam yapayım sonuç de ğ i ş miyor, Bo ş una u ğ ra ş ıyorum, Siz de bu sözcükleri sık sık kullanıyorsanız pes etme sinyalleri vermeye ba ş ladınız demektir. Ve pes etmeye ba ş lamak her ş eyin sonunu hazırlar. Tüm eme ğ iniz,çabanız bo ş a gider.

KÖPEKBALI Ğ I ve KÜÇÜK BALIK Bilim adamları büyük cam bir akvaryumun içine bir köpekbalı ğ ı ve küçük bir balık yerle ş tirir ve akvaryumu ortadan ikiye cam bir bölme ile ayırırlar. Köpekbalı ğ ı kar ş ısındaki küçük balı ğ ı yiyebilmek için saatlerce hatta günlerce u ğ ra ş ır. Küçük balı ğ a ula ş mak için her hamle yaptı ğ ında aradaki cam bölmeye çarparak durmak zorunda kalır. Bir, be ş, on derken yüzlerce hamle yapar ama nafile i ş e yaramaz. Bu yüzlerce denemeden sonra artık pes eder ve küçük balı ğ ı yemekten vazgeçer. Bu deneyi yapan bilim adamları bir süre sonra aradaki cam bölmeyi kaldırırlar. Sonuç ilginçtir. Köpekbalı ğ ı artık küçük balı ğ ı yemek için hiçbir giri ş imde bulunmamaktadır. Yani PES ETM İŞ T İ R. Üstelik önünde hiçbir engel kalmamasına ra ğ men.

Ne olursa olsun asla pes etmeyin ve vazgeçmeyin

DI Ş ETKENLER

ÇEVRE Kimi zaman çevrenizde bulunan ki ş iler motivasyonunuzu bozacak bazı davranı ş lar sergileyebilir, bazı sözler söyleyebilirler. Bunlar kom ş ularınız, akrabalarınız olabilir. Önemli olan ise sizin bu konuda ne dü ş ündü ğ ünüz. Lütfen bu gibi engellere takılıp kalmayın. Unutmayın sizi en iyi tanıyan yine sizsiniz. Nasıl bir performans sergileyece ğ inizi, neler ortaya koyabilece ğ inizi en iyi siz biliyorsunuz. İ çinizdeki sese kulak verin ve neler yapabilece ğ inizi görün. Çevrenin etkisine kar ş ı kalkanlarınızı geli ş tirin. Küçücük engelleri yüksek duvarlar haline getirip sizi engellemesine izin vermeyin.

A İ LE Bazen de aile içindeki bazı durumlar motivasyon dü ş ü ş üne neden olabilir. Örne ğ in ailenizin sizi ba ş kalarıyla kıyaslaması, size yeteri kadar destek olmaması, aranızda ya ş anan ufak tefek anla ş mazlıklar, siz tam konsantrasyonunuzu sa ğ lamı ş çalı ş ırken sizden bir ş ey yapmanızı istemeleri, eve gelen giden misafirler, küçük karde ş ler vs. vs. vs……. Listeyi uzatıp gitmek mümkün. Hiçbiri a ş ılamayacak problemler de ğ il. Yapmanız gereken tek ş ey var; ailenizle oturup konu ş mak. Beni dinlemezler ki mi diyorsunuz. Denemekle ne kaybedersiziniz? Oysa onlarla ileti ş ime geçerseniz kazanaca ğ ınız çok ş ey olacak. Onlara bu tip durumlarda kendinizi nasıl hissetti ğ inizi, ne dü ş ündü ğ ünüzü, motivasyonunuzun nasıl bozuldu ğ unu anlatın. Kimsenin ne hissetti ğ i alnında yazmaz. Anlatmazsanız anla ş ılamazsınız unutmayın …

ARKADA Ş LAR Bazen kendinizi ba ş kasıyla kıyaslama hatasına kendiniz dü ş ersiniz ne yazık ki. Özellikle de arkada ş larınızla.Arkada ş ınız sizden daha çok soru çözmektedir, deneme sınavlarında sizden daha yüksek puan almaktadır. Bunları nasıl olup da ba ş armaktadır. Onda olup da sizde olmayan nedir? Kafanız bütün bu sorularla karı ş ıp dururken elbette performansınız dü ş er, motivasyonunuz bozulur. Bunların yerine acaba arkada ş ım nasıl bir yöntem takip ediyor, nasıl çalı ş ıyor diye merak edip arkada ş ınızdan bu i ş in sırrını, püf noktasını ö ğ renmek daha isabetli bir davranı ş olacaktır.

SA Ğ IR KAPLUMBA Ğ A SA Ğ IR KAPLUMBA Ğ A Tarihin bir yerinde, canlı varlılara kazanma hırsı a ş ılandı ğ ı bir vakitte, kaplumba ğ alar arasında bir yarı ş düzenlenmi ş. Hedef, çok yüksek bir kulenin tepesine çıkmakmı ş. Vakit gelince, bir sürü kaplumba ğ a arkada ş larını seyretmek için yarı ş yapılacak bölgeye toplanmı ş lar. Ve yarı ş ba ş lamı ş. Seyircilerden hiçbiri arkada ş larının kulenin tepesine çıkabilece ğ ine inanmıyormu ş. Kimileri bu inançlarını yüksek sesle dile getirmekten kaçınmıyormu ş. Öyle ki yarı ş macıların bazıları “…. Zavallılar! Hiçbir zaman ba ş aramayacaklar!” seslerini dahi i ş itebiliyormu ş. Yarı ş maya katılan kaplumba ğ alar kulenin tepesine ula ş amayınca teker teker yarı ş ı bırakmaya ba ş lamı ş lar. İ çlerinden sadece bir tanesi inatla ve yılmaz bir gayretle kuleye tırmanmaya çalı ş ıyormu ş.

Seyircilerin sesleri yükselmeye ba ş lamı ş ; ba ğ ıranların sesleri giderek yarı ş alanında yankılanır olmu ş. “…. Zavallılar! Hiçbir zaman ba ş aramayacaklar!” Sonunda,bir tanesi hariç, di ğ er kaplumba ğ aların tüm ü ümitlerini, gayretlerini yitirmi ş ve yarı ş ı terk etmi ş ler. Ama yarı ş ta yapayalnız kalan son kaplumba ğ a, büyük bir gayret ile mücadele ederek, kulenin tepesine çıkmayı ba ş armı ş. Di ğ er yarı ş macı ve seyirciler, hayret içinde bu i ş i nasıl ba ş ardı ğ ını ö ğ renmek istemi ş ler. Bir kaplumba ğ a ona yakla ş mı ş ve sormu ş, bu i ş i nasıl ba ş ardın diye. O anda farkına varmı ş lar ki…. Kuleye tırmanan kaplumba ğ a sa ğ ır… Sa ğ ır kaplumba ğ anın çıkılmaz sanılan kuleye tırman mayı ba ş arması ile, kaplumba ğ alar dere tepe demeden yeryüzüne yayılmanın, sabır ve kararlılıkla yol almanın ne demek oldu ğ unu ö ğ renmi ş ve bunları gerçekle ş tirmeye cesaret bulmu ş lar.

OLUMSUZ DÜŞÜNEN İNSANLARI DUYMAYIN…. ONLAR KALBİNİZDEKİ TÜM ÜMİTLERİ ÇALABİLİRLER!

KISACA Kendi Kendinizi Motive Etmek İ çin; Yapaca ğ ınız çalı ş maları ertelemeyin, Çalı ş maya yöneltecek güzel sözler bulun. Kendinize engel olmayın. İ nanın. Kendinize zaman ayırın. Merak edin.

Dersi ve çalı ş mayı sevin. Somut hedeflere kilitlenin. Mazeretlere sı ğ ınmayın. Moralinizi bozmayın. Ba ş arısız olmaktan korkmayın. Kendinize ödül verin. Okuyun. İ steyin ve azimli olun.

SINAVDA BAŞARILI OLMAK İÇİN İPUÇLARI HİÇBİR SORUYA BAKMADAN GEÇMEYİN TEST SÜRESİNİ İYİ AYARLAYIN TEST SIRASINDA KISA SÜRELİ ARALIKLAR VERİN TESTTE ALT ALTA 4 TANE AYNI ŞIK GELMEMELİDİR TESTTE ŞIKLARI TAŞIRMADAN TAM OLARAK KARALAYIN ZOR OLAN SORULARI İŞARETLEMEK ZORUNDA DEĞİLSİNİZ ÇÖZEMEDİĞİNİZ SORUYU SONRAYA BIRAKIN ÇALIŞACAĞINIZ YERİ GÖZDEN GEÇİRİN.

S ı nav stresini a ş mak için ne yap ı lmal ı ve kalan süre nas ı l de ğ erlendirilmeli? Kendinize güvenin. Başarınızın farkında olun. Yeterince çalışın. Rekabete girmeyin. Kendinize ayıracağınız vakitler olsun. Kazanamazsam " " olur gibi felaket senaryolarını düşünmeyin. Kendi kapasitenizin farkında olun. Yeterince uyuyun spor yapın ve düzenli beslenin. Tv ve bilgisayara olabildiğince az zaman ayırın Kendinize güvenin. Başarınızın farkında olun. Yeterince çalışın. Rekabete girmeyin. Kendinize ayıracağınız vakitler olsun. Kazanamazsam " " olur gibi felaket senaryolarını düşünmeyin. Kendi kapasitenizin farkında olun. Yeterince uyuyun spor yapın ve düzenli beslenin. Tv ve bilgisayara olabildiğince az zaman ayırın

Sizi dersten alıkoyan faktörleri tespit edin ve geçici olarak onlardan uzaklaşın. Yaptığınız fedakarlığın geri dönüşünün size olacağını unutmayın. Kaygılı arkadaşlarınızla olabildiğince az görüşün. Başka alternatif yok düşüncesinden kaçının. Yeterince çalışıyorsanız suçluluk ve yetersizlik duygularına girmeyin. Fiziksel yorgunluğun aşırıya kaçmamasına dikkat edin. Sınava çalışmayan arkadaş çevresinden uzak kalmaya çalışın. Evde uygun olmayan çalışma ortamları varsa önce ailenizle konuşun. Kolay ulaşılan ve uzun zaman harcanan kitle iletişim araçlarından uzak kalın. Sizi dersten alıkoyan faktörleri tespit edin ve geçici olarak onlardan uzaklaşın. Yaptığınız fedakarlığın geri dönüşünün size olacağını unutmayın. Kaygılı arkadaşlarınızla olabildiğince az görüşün. Başka alternatif yok düşüncesinden kaçının. Yeterince çalışıyorsanız suçluluk ve yetersizlik duygularına girmeyin. Fiziksel yorgunluğun aşırıya kaçmamasına dikkat edin. Sınava çalışmayan arkadaş çevresinden uzak kalmaya çalışın. Evde uygun olmayan çalışma ortamları varsa önce ailenizle konuşun. Kolay ulaşılan ve uzun zaman harcanan kitle iletişim araçlarından uzak kalın.

* En önemli problemlerden biri de konu ve sorulara odaklanma...Peki, odaklanma sorunu nas ı l a şı l ı r?* -Rahat giysiler giymelisiniz. Giysilerin sınav sırasında seni meşgul etmemeli. -Endişelenmemelisiniz. Unutmayın ki sınava gereği gibi hazırlandınız. -Daha önceden var olan sınav cevaplama sisteminizi sınav anında değiştirmemelisiniz. -Yanınızda bir saat bulundurmalısınız. -Soruları kendi fikrinize göre değil soru metninde var olan ifadeye göre çözmelisiniz. * En önemli problemlerden biri de konu ve sorulara odaklanma...Peki, odaklanma sorunu nas ı l a şı l ı r?* -Rahat giysiler giymelisiniz. Giysilerin sınav sırasında seni meşgul etmemeli. -Endişelenmemelisiniz. Unutmayın ki sınava gereği gibi hazırlandınız. -Daha önceden var olan sınav cevaplama sisteminizi sınav anında değiştirmemelisiniz. -Yanınızda bir saat bulundurmalısınız. -Soruları kendi fikrinize göre değil soru metninde var olan ifadeye göre çözmelisiniz.

-Soruları dikkatli ve gereken hızda okumalısın. Soruyu çözmek için önce anlamak gerekir. - Sınav içinde basit bedensel egzersizler yapabilirsiniz (esneme hareketleri vb.). -Seçeneklerin hepsini okumadan cevap şıkkını işaretlememelisiniz. -Yapamadığınız sorulara soruyu çözme yakınlığına göre belirleyici işaretler koyarak geçmeli tüm sorular bittikten sonra sırasıyla geri dönüp çözmelisiniz. İşaretler şöyle olabilir: (+)konuyu biliyorum çözüme yakınım. (- )çözebileceğimden emin değilim çok zorlandım. (? )çözdüm ama cevabımdan emin değilim. (X )hiçbir fikrim yok -Soruları dikkatli ve gereken hızda okumalısın. Soruyu çözmek için önce anlamak gerekir. - Sınav içinde basit bedensel egzersizler yapabilirsiniz (esneme hareketleri vb.). -Seçeneklerin hepsini okumadan cevap şıkkını işaretlememelisiniz. -Yapamadığınız sorulara soruyu çözme yakınlığına göre belirleyici işaretler koyarak geçmeli tüm sorular bittikten sonra sırasıyla geri dönüp çözmelisiniz. İşaretler şöyle olabilir: (+)konuyu biliyorum çözüme yakınım. (- )çözebileceğimden emin değilim çok zorlandım. (? )çözdüm ama cevabımdan emin değilim. (X )hiçbir fikrim yok

Zorlandığınızı veya dikkatinizin dağıldığını hissediyorsanız 2-3 sn beklemeli zihni boşalttıktan sonra yeni soruya geçmelisiniz. -Doğru cevapları cevap anahtarına işaretlerken bir sistemin olmalı. Her soruda işaretleme zaman kaybı oluşturabilir. Örneğin her sayfa sonunda o sayfadaki soruları işaretleyebilirsin. -Paragraf sorularında, önce soru cümlesini okumalı sonra paragrafı okunmalı. Uzun soru zor soru demek değildir. Aksine uzun soru daha kolay olabilir. -Altı çizili, koyu renkli, tırnak içindeki kelimelere ve ifadelere dikkat etmelisiniz. -Hiçbiri, olamaz, değildir, yoktur, çıkarılamaz, gibi soru köklerinde olan belirleyici kelimelere dikkat etmelisiniz. Zorlandığınızı veya dikkatinizin dağıldığını hissediyorsanız 2-3 sn beklemeli zihni boşalttıktan sonra yeni soruya geçmelisiniz. -Doğru cevapları cevap anahtarına işaretlerken bir sistemin olmalı. Her soruda işaretleme zaman kaybı oluşturabilir. Örneğin her sayfa sonunda o sayfadaki soruları işaretleyebilirsin. -Paragraf sorularında, önce soru cümlesini okumalı sonra paragrafı okunmalı. Uzun soru zor soru demek değildir. Aksine uzun soru daha kolay olabilir. -Altı çizili, koyu renkli, tırnak içindeki kelimelere ve ifadelere dikkat etmelisiniz. -Hiçbiri, olamaz, değildir, yoktur, çıkarılamaz, gibi soru köklerinde olan belirleyici kelimelere dikkat etmelisiniz.