STRATEJİ GELİŞTİRME Nasıl Hangi Temelde Hangi Yönde Alternatif Metot Ölçek Büyümesi Satınalma Stratejik İşbirliği Gelen Stratejiler Maliyet Liderliği Farklılaştırma Odaklaşma Alternatif Yönetim Geri Çekilme Birleşme Yeni Pazara Girme Ürün Geliştirme Pazar Geliştirme Çeşitlendirme İlgili İlgisiz

Firmalar Niçin Büyür? İşlem Maliyetleri Ölçek Ekonomisi Kapsam Ekonomisi Riski Dağıtma Altyapıdan Faydalanma

Sirket Stratejilerinde kilit sorular Sirket hangi endustrilerde faaliyette bulunacak? Sirketin genel merkezi farkli endustrilerde yer alan isletme karmasini nasil yonetecek? Bu endustrilerde yer alan isletmelerin sirket icinde gorece onemi ve agirligi nasil olacak?

Ansoff‘un Ürün/Pazar Stratejileri Mevcut Yeni Pazar Pazara nüfuz etme Ürün geliştirme Pazar geliştirme Çeşitlenme

Pazar/Ürün çeşitlendirme Pazara Nüfuz Etme JC Penney, markanın beş yıllık konumlandırıma stratejisi gereği Times Square'de şık ve görkemli yeni bir mağaza açtı. Target isimli firma mevcut tasarımcıların koleksiyonlarına ek olarak yeni tasarımcıların koleksiyonlarını da bünyesine kattı Türk Telekom müşteri sayısını artırmak için yeni bir reklam kampanyası düzenledi Pazar Geliştirme Unilever şu anda Avrupa’da Latin Amerika’da ve Asya’da satılan Sunsilk isimli şampuanı ABD’de tanıtmaya başladı. Türkcell, Avea ve Vodafone kullanıcı sayılarını artırmak için gençlere, öğrencilere, kamu personeline, kurumsal müşterilere yönelik tarifeler geliştirdi Ürün geliştirme Frito-Lay tuzlu çerez ürünlerinde trans yağlar kaldırdı. Nintendo DS dokunmatik oyun cihazı geliştirdi Coca-Cola Splenda ile tatlandırılmış diyet kola üretti Toyota araçlarda telefonların radyo-CD çalar ile bağlantılı “hands-free” çalışmasına olanak sağlayacak şekilde yeni modeller piyasaya sürdü Pazar/Ürün çeşitlendirme Hasbro oyuncak firması, Playskol markası ile bebek bakım ürünleri üretmeye başladı Gap giyim firması Forth&Town isimli marka ile 35 yaş üstü bayanlara yönelik ürün üretmeye başladı Renault Bulgaristan’da demir çelik fabrikasını satın aldı IC Holding Antalya Havalimanının işletmeciliğini satın aldı. Şirketin CEO’su İbrahim Çeçen, enerji, sulama, turizm ve otoyol gibi özelleştirmelerde aktif olacaklarını bildirdi Türk Telekom internet sektörüne yatırım yaptı. Türkcell TİM’lerle mağazacılık alanını genişletti

Tedarikçiler, Hammadde Geriye doğru dikey büyüme Yatay Büyüme Çarpraz, Yanal büyüme Tedarikçiler, Hammadde Dağıtım kanalları, Pazar, Müşteriler Çeşitlenme Yeni İş alanları

Yatay büyüme Rakipleri ele geçirerek (satın alarak) büyüme… Bir yandan ölçek ekonomisinin getirdiği fırsatlar, diğer yandan rakip azaltmanın sağlayacağı pazar gücü… Yatay büyümede sınır: Rekabet Kurulları ve Anti Tröst yasaları. Özellikle az sayıda firmanın pazarın büyük kısmını elinde bulundurduğu endüstrilerde (GSM?) böyle… Ayrıca… -Kapasite artırmak (Toyota), -Ford’un Volvo’yu satın alması,

Yatay Büyüme Teşvik Edici Etmenler: Caydırıcı Etmenler: Ölçek ekonomisi Becerileri kullanma İşlem Maliyetlerinden tasarruf Aynı genel merkez? Aynı araç gereçler Aynı İnsan Kaynakları Rakip azaltma- Pazar gücünü artırma Caydırıcı Etmenler: Bürokrasi maliyetleri artar Esneklik azalır Potansiyel atıl kapasite Dikey büyümenin çekiciliği Stratejik İşbirliğinin çekiciliği

Yanal-Çarpraz Büyüme Yanal-Çarpraz büyüme firmanın aynı pazarın farklı sektörlerinde faaliyette bulunmasıdır. Ülker’in Cola Turka ile kola sektörüne girmesi Mercedes Benz’in ticari araç sektörüne girmesi

Dikey Büyüme Stratejileri Firmanın tedarik (geriye doğru) ve/veya dağıtım (ileri doğru) halkalarını bünyesine (değer zincirine) katmasıdır… Bu sayede firmanın: Dağıtımcıları Tedarikçileri Rakipleri a- tedarik ve dağıtım kanallarını etkileyerek b- Pazar gücü sayesinde denetlemesi mümkün olur….

Strategic Business Planning for Commercial Producers Business Strengths Dikey büyüme İleri doğru – Dağıtım kanallarının denetimini ele geçirmek Aygaz-Opet? Geriye doğru – Firmanın tedarikçileri üzerinde denetim oluşturması Ford’un kendi koltuklarını ve farlarını kendisinin üretmesi Cargill- Mısır tarlası © Purdue University, Center for Food and Agricultural Business, 2002

Çeşitlenme Çeşitlenme bir firmanın yeni pazarlara ve ürünlere yönelmesidir. ABD’de bankaların emlak şirketlerini satın almaları İlişkili ve ilişkisiz büyüme

İlişkili-İlişkisiz Çeşitlenme Düzey ve Türleri Dominant İlişkisiz Dominant İşletme Tek İşletme İlişkili Büyüme İlişkisiz 1.0 0.95 0.7 0.0 Uzmanlaşma Oranı İ L I Ş K O R A N

Hangi İşleri Büyütmeli? Hangi İşlerden Çekilmeli?

SİB’in Portföy Matrisine Yerleştirilmesi Göreli Rekabet Durumu Pazarın Çekiciliği Yüksek Orta Düşük 100 67 33 100 67 SİB (37/42) 33

Yatırım Portföy Analizi Göreli Rekabet Durumu Yüksek Orta Düşük Pazarın Çekiciliği 1 2 3 Stratejik Anlamı: Yatırım ve Büyüme Alanları Seçici Alanları Tavsiye Alanları

Firmanın Görece Üstünlüğü Yönlendirici Politika Matrisine Göre Alternatif Stratejiler Firmanın Görece Üstünlüğü Pazarın Çekiciliği Yüksek Orta Düşük -Yatırım yap ve büyü -Mevcut yatırımları maksimize et -Rekabet üstünlüklerini koru -Liderlik ihtimallerini göz önünde bulundur -Zayıf yönlerini tanımla -Üstünlük özelliklerini kullanarak büyü -İhtisaslaş ve yatırımları hızla artırarak büyü -Duruma göre yatırıma son ver -Büyüme kısmını tanımla -Daha çok gayret göster -Diğer alanlardaki yerini koru -İhtisaslaşma -Seçici yatırımlar yap -Dikkatli ol -Yatırımlara peyderpey son ver -İhtisaslaş -Bütün durumlarını koru -Nakit artışı sağla -Koruma alanları için harcama yap -Yatırımları azalt -Yavaş yavaş geri çekil -Tasfiye vaziyeti al -Liderin kararlarının hikmetine inan -Rakiplerin nakit sağlayıcılarına hücum et -Çıkışı zamanla -Tasfiye et, kapat

Stratejik İttifaklar Birlikte Girişim (Joint Venture/ Ortaklık) İki veya daha fazla firmanın kendi hukuki kimliklerini koruyarak bir fırsatı değerlendirmek adına belli bir alanda-sürede yavru bir firmayla ortaklık yapması … Ford-Otosan Birleşme: İki veya daha çok firmanın hukuki kimliklerini terk edip yeni bir kimlik oluşturmaları Daimler-Chrysler Ele geçirme: Bir firmanın bir diğerinin hukuki kimliğini yok etme veya yaşatma hakkı… (Özelleştirmeler?, HSBC-Demirbank?)

TARTIŞMA SORULARI Büyümek firma için kaçınılmaz bir gereklilik midir? Bir firma yatay, dikey ve çapraz büyüme seçenekleri arasında nasıl tercih yapar? Gerçek hayattan yatay, dikey ve çapraz büyümeye örnekler veriniz. Türkiye’de çapraz büyümenin bu denli çok şirket tarafından benimseniyor olmasının arkasında yatan nedenler nelerdir? Küçülme kararı firmanın kamuoyu nezdinde prestijini olumsuz etkiler mi? Sizce bir firma “satma” kararını işletme BCG matrisinde hangi kutudayken almalıdır, niçin? Düşüncenizi gerçek hayattan örneklerle destekleyiniz.