ALP ER TUNGA
Alp Er Tunga'nın m.ö. 7. yüzyılda yaşamış, çok sevilen, kahraman bir Türk hükümdarı olduğunu söylenir. Belgeler onun "Türk beyleri içinde adı ve kut'u ile tanınmış, bilgili, erdemli, büyük illeri elinde tutan, birçok kavme hükmeden..." bir hakan olduğunu söylüyor.
Yaşamıyla ilgili bilgiler efsanelere dayanan Alp Er Tunga'nın, Turancılarca Türklerin eski atalarının soyundan geldiği öne sürülür.Şehname'ye göre İran - Turan savaşları sırasında Zaloğlu Rüstem ile giriştiği mücadele sırasında pusuya düşürülüp öldürülmüştür.
Kutadgu Bilig'de Alp Er Tunga Yusuf Has Hacib'in Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a armağan olarak sunduğu Kutadgu Bilig adlı eserinde dünya hükümdarları içinde en adaletli olanların Türk hükümdarları olduğu belirtilir.
Destanı Bu destan Saka Türkleri'nin destanlarındandır.Bu destan hakkında kesin bilgiler elde edilememiştir. Ancak çok eski çağlarda Türk boyları arasında böyle bir destanın söylenmiş olduğu ve daha sonra bilinmeyen sebeplerle unutulduğu düşünülmektedir.
Milattan önce 7. yüzyılda Türk-İran savaşlarında ün kazanmış, İran padişahının ölüp tahtın boş kalmasıyla başlayan savaşlarda İran ordularını defalarca yenilgiye uğratmış bir Türk hükümdarı anlatılır bu destanda. Bu hükümdar daha sonra İranlılar tarafından çeşitli hileler ile öldürülmüştür.
Şiiri alp er tunga öldi mü isız ajun kaldı mu ödlek öçin aldı mu emdi yürek yırtılur. ödlek yarağ közetti oğrun tuzağ uzattı begler begin azıttı kaçsa kah kurtulur?
begler atın urgurup kadgu anı turgurup mengzi yüzi sargarup korkum angar türtülür. uluşıp eren börleyü yırtıp yaka urlayu sıkrıp üni yırlayu sığtap közi örtülür.
könglüm için ötedi yitmiş yaşıg kartadı kiçmiş ödig irtedi tün kün kiçip irtelür.
SON KAYNAKÇA: http://tr.wikipedia.org http://kitabistann.blogspot.com http://tr.wikisource.org