MODERN ÜRETİM SİSTEMLERİ GÜZ 2013 BEYZA YAVUZ LOJİSTİKTE SATINALMA YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ TERSİNE LOJİSTİK MODERN ÜRETİM SİSTEMLERİ GÜZ 2013 BEYZA YAVUZ

İÇERİK 3. ve 4. Parti Lojistik Hizmet Sağlayıcıları Depolama & Paketleme Faaliyetleri Lojistikte Satınalma Tedarikçi Değerlendirme & Geliştirme Teknikleri Yeşil Tedarik Zinciri Tersine Lojistik Yeşil Lojistik ve Tersine Lojistik İlişkisi Sürdürülebilirlik

3. Parti Lojistik Hizmet Sağlayıcıları (3PL) 1.parti : Üretici, imalatçı, gönderici, toptancı vb. malın veya hizmetin üreticisidir 2.parti :Birinci partinin doğrudan müşterisi veya akışa göre tedarikçisi olan işletmedir 3.parti :Bu iki taraf arasındaki mal ve hizmet akışına giren şirkettir

3. Parti Lojistik Hizmet Sağlayıcıları (3PL) Bir organizasyonda geleneksel olarak yürütülen lojistik faaliyetlerinin dış kaynak tarafından gerçekleştirilmesidir Üçüncü taraf olarak gerçekleştirilen bu faaliyetler, süreçlerdeki tüm aktiviteleri kapsayabileceği gibi çoğunlukla seçilen belirli aktiviteleri de kapsayabilir

3. Parti Lojistik Hizmet Sağlayıcıları (3PL) Nakliyeci-Komisyoncular: Transportation brokers Taşımacılık-Nakliye Şirketleri: Freight forwarders (domestic and foreign) Ortak Hizmet Veren Kuruluşlar: Shippers’ associations İntermodel Hizmet Veren Şirketler: Intermodal marketing companies ( shippers’ agents) 3PL Şirketler: Third-party logistics service providers Kargo Firmaları: Small package carriers

4. Parti Lojistik Hizmet Sağlayıcıları (4PL) Dördüncü parti lojistik, müşterilerine kapsamlı tedarik zinciri çözümleri sunmak için kendi organizasyonunun kaynaklarını, yeteneklerini ve teknolojisini, üçüncü taraf lojistik(3PL) şirketleriyle bir araya getiren ve tüm zincirin tasarımını ve yönetimini üstlenen şirketlerdir Genelde taşıma ve depolama gibi belli alanlara yoğunlaşan üçüncü parti lojistik firmaları; lojistikçilerin, işletme ve kurumların karmaşık lojistik gereksinimlerine cevap veremez oldular Bu açığı kapatmak maksadıyla 4PL, karmaşık lojistik zincirinin çözümleri üzerine uzmanlık seviyesinde hizmet verir Üçüncü parti lojistik firmaları, lojistik uygulama ve yürütme bazlı konular üzerinde yoğunlaşırken 4PL yöneticileri ve danışmanları ise stratejik ve teknoloji destekli konulara yoğunlaşır

3PL ile 4PL Karşılaştırılması Risk TZ’nde TZ Yaklaşımı Zincir Performansı Risk 3PL’de İki Firma Arası

DEPOLAMA & PAKETLEME

DEPOLAMA (WAREHOUSING) Depolama lojistik sisteminin bir parçasıdır Hammadde, yedek parça, yarı mamul, bitmiş ürün Stok durumu, koşulları ve miktarı hakkında yönetime bilgi sağlar En yüksek müşteri hizmetleri seviyesine minumum toplam maliyetle ulaşmak

WAREHOUSE vs DC DISTRIBUTION CENTER – DAĞITIM MERKEZİ WAREHOUSE - DEPO Her üründen stok tutar Min. Stok – kısa süreli - yüksek talepli ürünler Katma değeri daha düşüktür Lokal son montaj gibi aktiviteler – yüksek katma değer Ürün kabülü (receive) – depolama (store) – sipariş hazırlama (pick) – nakliye teslimi (ship) Ürün kabülü (receive) – nakliye teslimi (ship) Büyük yığınlar için bilgi toplama (in batches) Gerçek zamanlı bilgi toplama (in real time) Min. operasyonel maliyetlerle nakliye gerekliliklerini karşılamak Max. kâra ulaşmak için müşteri teslimat gerekliliklerini karşılamak

DEPO ÖRNEKLERİ

DEPO ÖRNEKLERİ

Pazarlama Lojistik PAKETLEME Bilgi Tutundurma İçerik Koruma Dağıtım Gruplama Uygunluk İletişim

PAKETLEME Doğru paketlemenin faydaları Hafif paketleme taşıma maliyetlerini düşürür Doğru paketleme, şekil ve büyüklük planlaması yer faydası sağlar Koruyucu paketleme taşıma sırasında oluşabilecek hasarı önler Çevreye duyarlı paketleme atık imha maliyetlerini düşürür Geri dönüşümlü kaplama malzemeleri maliyetleri ve çevreye verilen zararı düşürür Malzeme Elleçleme araç-gereçleriyle uyumlu paketleme

RAFA HAZIR PAKETLEME (SHELF-READY) Ürünleri depodan rafa mümkün olan en hazır formunda getirmek Markanın daha iyi görünmesi sağlamak Mağaza içi aktiviteleri azaltmak

PAKETLEME Birincil İkincil Dış Kaplama

PAKETLEME

PAKETLEME

SATINALMA TEDARİKÇİ DEĞERLENDİRME & GELİŞTİRME TEKNİKLERİ

SATINALMA (PURCHASING) Tedarik lojistiği ve malzeme akışının koordine edilmesi için lojistik ve satın alma birlikte çalışmalıdır

SATINALMA AKTİVİTELERİ Tedarikçi seçme Tedarikçi performans değerlendirmesi Satınalma anlaşması yapma/pazarlık Fiyat, kalite ve servis kıyaslaması Hammadde tedarik Satınalma dönemleri takip/koordinasyon Ödeme şeklini belirleme Gelen ürünün değerlendirmesi Tedarik kalitesini kontrol Fiyat, hizmet ve bazen talep tahminlemesi

SATINALMA (PURCHASING) Satınalmanın Stratejik Rolü Diğer birimlerle iletişim Tedarikçi geliştirme ve ilişki yönetimi Dış pazarlara erişim

TEDARİKÇİ SEÇME & DEĞERLENDİRME Teslimat süresi Zamanında teslimat performansı Siparişi hızlandırma kapasitesi Esneklik ve Kalite Tedarikçinin yakınlığı Rakiplerine göre fiyatları Satış sonrası destek hizmetleri

SATINALMA KATEGORİLERİ Yedek/Tamamlayıcı Parça Hammadde Üretim Araç/Gereçleri Destek Araç/Gereçleri Hizmet Satınalma rutin, devamlı yada rutin olmayan/ilk kez alım, sık olmayan alım yada şirket (tedarikçi) satınalma şeklinde olabilir

TEDARİKÇİ GELİŞTİRME Uzun Süreli İlişki Tedarikçi Geliştirme

ÜRETİCİ - TEDARİKÇİ İŞBİRLİĞİ Partnerships Arm’s length Type I Type II Type III Joint venture Vertical integration Arms length: normal üretici tedarikçi ilişkisi tek seferlik satınalmalar, sipariş teslim edilince ilişki biter Type1: proje bazlı kısa süreli ortak çalışmalar Type2: daha uzun vadeli ama başlangıç ve bitişi olan kampanya/proje bazlı ortak çalışma taraflar birbirini partner olarak kabul eder Type3: ortak çalışmanın bitiş tarihi yok, taraflar diğer şirketi kendi şirketinin bir uzantısı olarak kabul eder mcdonalds cocacola Joint venture:

TEDARİKÇİ DEĞERLENDİRME TEKNİKLERİ Kategori Tekniği En kolay ölçüm sistemi (en sübjektif teknik) Güven az Mükemmel/iyi/ortalamanın altında Skor Modeli (scorecards) Farklı performans kategorilerine göre ağırlık hesaplama Teslimat süresi 1-2 hafta arası ise: skor 2 puan Her bir performans kategorisi için aynı skor aralığı Maliyet Tabanlı Değerlendirme En objektif teknik En düşük fiyat her zaman en iyi performans değil

TERSİNE LOJİSTİK REVERSE LOGISTICS/PRODUCT RETURNS

TERSİNE LOJİSTİK İade mallar çok büyük maliyetlere yol açmasına rağmen üreticiler, dağıtıcılar ve perakendeciler tarafından çoğu zaman göz ardı edilmektedir Bu maliyetler: navlun (geri dönen mallar için), elleçleme, yok etme/tamir, envanter tutma maliyeti, kaybedilen satışların fırsat maliyeti

İADE ORANLARI Industry Return % Ranges Magazine Publishing 50% Catalog Retailers 18-35% Book Publishers 20-30% Greeting Cards CD-ROMs 18-25% Computer Manufacturers 10-20% Book Distributors Mass Merchandisers 4-15% Electronic Distributors 10-12% Printers 4-8% Auto Industry (Parts) 4-6% Consumer Electronics 4-5% Mail Order Computer Manufacturers 2-5% Household Chemicals 2-3%

TERSİNE LOJİSTİĞİN UYGULANDIĞI SEKTÖRLER Tersine Lojistik Otomotiv Çelik Elektronik Bilgisayar Kimya İlaç Lastik Tıbbi araçlar

Milkrun

MILK RUN

YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ GREEN SUPPLY CHAIN MANAGEMENT

YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ Karlılık Çevreye Duyarlılık

YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ Ürünler müşterilere ulaşmadan önceki hammadde tedariği Üretim Paketleme Taşıma Depolama faaliyetlerinin yanı sıra Atıkların geri dönüşümü Tersine kullanımı

YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ Yenilenemeyen doğal kaynakların tüketimi Hava emülsiyon Gürültü kirliliği Zehirli ve zehirli olmayan çöplerin imha edilmesi

YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ Taşıma araçlarından çıkan atık ve gazlar Denizyolu, karayolu, demiryolu, havayolu ve tüm karma taşımacılık modlarında yeni düzenlemeler Lojistik işlemlerde kullanılan araçların gaz emülsiyon ölçümleri yapılmalı, temiz akaryakıt kullanımı yaygınlaştırılmalı ve hurda araçların kullanımı engellenmeli Havayolu en çok gürültü kirliliğine yok açan taşıma modu

YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ

YEŞİL DALGA ALANLARI Kapalı alanlar (depolar) Dağıtım Yönetimi Yeşil binalar İşbirlikleri (tasarım, dağıtım vb.) Bina ve alan yönetimi “Bir ürünün tasarım süreci bittiğinde, ayak izinin yâni enerji, su, kimyasal madde, atık madde ve diğer her türlü konuda çevreye yapacağı etkinin %90’ı da belirlenmiş olur.” Tersine Lojistik Yönetimi Talep Dalgalanmalarının Yönetimi Ambalajlama ve Etiketleme İzleme sistemleri Stok Yönetimi Müşteri Yönetimi (Bilinçlendirme)

YEŞİL LOJİSTİK VE TERSİNE LOJİSTİK İLİŞKİSİ Birçok yeşil lojistik etkinliği tersine lojistik ile ilgili değildir Örn: Ürünleri enerji tüketimini azaltır şekilde tasarlamak, çevre dostu ambalajların tasarlanması gibi Daha az plastik içeren ürünlerin tasarlanması yeşil lojistik etkinliği iken, yeniden kullanılabilir ambalajları kullanan ürünlerin üretilmesi tersine lojistik etkinliğidir

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kurumsal sürdürülebilirlik ekonomik çevresel ve sosyal gelişmelerin tetiklediği riskleri iyi yönetip, bunlardan doğan fırsatları doğru değerlendirerek kurum ve yatırımcılar için uzun vâdeli yararların yaratıldığı bir iş modelidir.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE YEŞİL LOJİSTİK İLİŞKİSİ Çevresel etkiler yalnızca ürün taşımalarına bağlı olarak oluşan emisyonlar ile sınırlı değil Aynı zamanda atıkların uzaklaştırılmasından, kaynak kullanımından (örneğin su ve enerji) ve altyapı uygulamalarından da etkilenir

Yeşil Lojistiğin Tersine Lojistik İle İlişkisinin Sürdürülebilir Kalkınma İçin Önemi Ekonomik Sorumluluk Sosyal Sorumluluk Sürdürülebilir TZY Çevre Sorumluluğu Büyüme Verimlilik İş alanı yaratma Rekabet gücü Güvenlik Sağlık Erişilebilirlik Müşteri ve çalışan hoşnutluğu İklim değişimi Hava temizliği Gürültü Alan kullanımı Atıklar