İLETİŞİMDE DİL KALIPLARI

İNSANLAR KONUŞA KONUŞA İletişimi oluşturan en önemli unsurlardan birisi dildir, yani konuşmaktır. Konuşmak insan zihninin bir ürünü, taşıyıcısı ve şekillendiricisidir. İnsanlar duygularını, düşüncelerini ve fikirlerini öncelikle dil yoluyla iletirler.

Duyduğunuz veya söylediğiniz her söz mutlaka bilinçaltınızda ve bilincinizde bir yerlere ulaşır, birtakım işlemlerden geçerek algı ve anlam oluşturur. Oluşan pozitif veya negatif algı eylemi oluşturuyor. SÖZ ANLAM ALGI EYLEM

ÖNYARGI İster sözlü, ister sözsüz olsun, verilen her bir mesaj, zihnimizde bir algı oluşturur. Yaşamımız boyunca oluşturduğumuz önyargılarımız, algılarımızla birlikte bir yargıya varmamızı sağlar: Bize bağırıyor; öyleyse sevmiyor veya kızmış Ağlıyor; öyleyse üzgün Hiç konuşmuyor, öyleyse küsmüş

HARİTA ARAZİNİN KENDİSİ DEĞİLDİR Kişiler ve olaylarla ilgili bir fikir, bir algı, bir yargı oluştururken kendi yaşanmışlıklarımıza ve kendi değer yargılarımıza göre düşünürüz, kendi yol haritamıza göre kişileri doğru yanlış iyi kötü diye etiketleriz. Oysa ki hiç bir şey göründüğü gibi olmak zorunda değil.

SAĞLIKTA ŞİDDET DÖNGÜSÜ Önyargılı hasta İletişim hataları Hasta ve yakınlarının uyguladığı şiddet Güvensiz, tedirgin, mutsuz sağlıkçı Sağlıkçının negatif davranışı, düşük performansı Kamuoyunda oluşturulan olumsuz yargılar

POZİTİF LİMANLARA ULAŞILMAZ NEGATİF SULARDAN POZİTİF LİMANLARA ULAŞILMAZ Hasta ve yakını hastaneye negatif duygularla gelir. Sağlıkçı, iş yükü, yorgunluk vb. nedenlerle negatif duygular içerisinde olabilir. Taraflardan biri, iletişimi pozitif yöne döndürmedikçe, hasta-sağlıkçı ilişkisi her an rayından çıkma potansiyeline sahiptir. Profesyonel taraf olarak, iletişimi olabildiğince pozitife döndürmek sağlıkçının görevinin bir parçasıdır.

SAĞLIKTA ŞİDDET NASIL OLUŞUYOR?

DÖNGÜYÜ KIRMAK İÇİN ÖNCE KENDİNDEN BAŞLA İnançlarımız düşünce şeklimizi, Düşünce şeklimiz davranışlarımızı, Davranış şeklimiz yaşam şeklimizi oluşturur. «Güzel gören güzel düşünür, güzel düşünen de hayatından lezzet alır» Sait Nursi

KONUŞMA ŞEKLİMİZ ÇOK ŞEYİ DEĞİŞTİRİR «Kullarıma sözün en güzel olanını söylemelerini söyle. Çünkü Şeytan aralarını açıp, bozmaktadır. Şüphesiz Şeytan insanın açıkça bir düşmanıdır.» İsra Suresi 53. Ayet «İyilikle kötülük eşit olmaz. Sen en güzel olan bir tarzda (kötülüğü uzaklaştır). O zaman (görürsün ki) seninle onun arasında düşmanlık bulunan kimse sanki sıcak bir dostun oluvermiştir» Fusulet Suresi 34. Ayet

BİLİNÇALTINA NE EKERSEN BİLİNÇ ONU BİÇER Değişim senden başlar, Sen negatifsen, pozitif mesaj veremezsin, Konuşma şeklinle bilinçaltındakini ortaya koyarsın, Negatif bulaşıcıdır. «Testinin içinde ne varsa dışına da o sızar» Mevlana

BİLİNÇALTI NASIL ÇALIŞIR? Bilinçaltının ana görevi bizi hayatta tutmaktır. Bilinçaltı eşleştirme ve genelleme ile çalışır. Bilinçaltı negatifi işler. Hissedilen her türlü negatif düşünce, algı bilinçaltını yönlendirir. Kendi değerinin farkına var, özdeğerini, özgüvenin yükselt. Bilinçaltındaki negatiflerin farkına var ve değiştir.

HERKES KENDİNCE HAKLI Hasta, Sağlıkçı, Ağrılı, sancılı, Yorgun, Sıkıntılı, Kaygılı, Korkmuş, Üzüntülü, Çaresiz, Sinirli, gergin, Panik, Yardıma muhtaç Sağlıkçı, Yorgun, Bezgin, Huzursuz, Güvensiz, Kısıtlanmış, Kurban, Sinirli, Tepkili Bana değer ver, Beni anla, Bana yardımcı ol

HAKLI MI OLMAK İSTERSİN MUTLU MU OLMAK İSTERSİN? Haklı olmayı istemek çoğu zaman mutsuzluk getirir. Hem haklı hem mutlu olmayı bekleme Mutlu olmak istiyorsan unutma ki karşı taraf da kendince haklıdır.

Hasta ve hasta yakınlarının en büyük isteği anlaşılmak ve kendilerini bir değer olarak algılandıklarını hissetmektir, kendileri için her şeyin yapıldığında emin olmak isterler

İKNA ETMEK İnsanların duygu, düşünce ve davranışlarını değiştirebilmek Doğru zamanda, doğru kişiye, doğru bilgileri vermek Rayından çıkmış kişi ve olayları rayına koymak

İKNA ETMENİN ADIMLARI Mevcut durumu anla Olaylara tepeden (Z boyutundan) bak Çözümü bulmak için doğru soruları sor Ne yapman gerektiğine karar ver Ruh halini ve vücut duruşunu ayarla Etkili konuşma yöntemlerini kullan Karşındakini ikna et (çözümün parçası olmasını sağla)

İKNAYI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN İsmiyle hitap et, saygı sözcükleri kullan Kabul sözcüklerini kullan Açıklamaları «Çünkü» ile yap «Neden» sorusunu kullanmama, «Nasıl» sorusunu sor Sonuç odaklı düşün Esnek ol

İKNA EDİCİ DİL KALIPLARI Milton Erickson tarafından geliştirilmiştir. Hipnotik dil kalıplarıdır. En önemli özelliği muğlak olmalarıdır. Bilinçten çok bilinçaltını hedef alır. Direnci azaltır, seçeneği artırır. 12 dil kalıbı tekniği anlatılacaktır.

1. Dolaylı Telkin Olumlu düşüncelerin anımsatma yoluyla bilinçaltına gönderilmesidir.

1. Dolaylı Telkin Kişilerin yapması istenilen şey, dolaylı yoldan, alternatif olarak sunulur.

«Tedavinize ne zaman başlayacağınıza karar verdiniz mi?» 1. Dolaylı Telkin Kişiler, sunulan alternatifi, kendi tercihi ile seçer. Verilen komutla ilgili bir zorunluluk hissetmez. Metaforlar (atasözleri, hikayeler, hadisler, alıntılar vb.) kullanılır. «Tedavinize ne zaman başlayacağınıza karar verdiniz mi?» «Alçakça söylenen bir söze asla karşılık verme, çünkü o sözün sahibinde, onun gibi daha nice alçak söz vardır» Hz.Ali

«Ne zaman BAĞIRMADAN KONUŞmaya başlayacaksınız bilemiyorum» 2. Gizli Komutlar Bir cümlenin içinde vurgulanmış bir emir cümlesinin yer almasıdır. Vurgulama, bekleyerek, ses tonu değiştirilerek yapılır. «Ne zaman BAĞIRMADAN KONUŞmaya başlayacaksınız bilemiyorum» «SESSİZCE OTURmaya devam ettiğiniz sürece hastanıza daha kısa sürede bakılacak»

3. Gizli Tarifler Verilen açıklamanın içerisinde kişiye ne deneyimlemesi gerektiği anlatılır. «Associative» olmayı gerektirir. Ayrıntısıyla tarif edilen eylemin önüne ve arkasına bağlaçlar ve uygun eylemler eklenmelidir. «Şu anda orada oturmuş beni dinlerken bazı şeyleri fark etmeye başlıyor olabilirsiniz. Sırtınızı yasladığınız sandalyenin rahatını fark ederek gevşemeye başladığınızda ses tonumdaki değişimi ve giderek daha çok gevşerken, artık bedeninizin de farklılaşıp rahatlamaya başladığını ve bundan derin bir keyif aldığınızı hissediyor olabilirsiniz»

«Çocuğun babası sizsiniz değil mi?» 4. Evet Kurgusu (Yes Set) Önce cevabının «evet» olduğu bilinen birkaç soru sorulur. Kişinin, baş hareketleri veya sözle onaylaması beklenir. Kişinin otomatik olarak onaylaması istenen soru veya önerme sorulur. «Çocuğun babası sizsiniz değil mi?» «Çocuğun çektiği acıdan siz de ıstırap içerisindesiniz, öyle değil mi?» «Çocuğu eve götürmek istiyorsunuz, eve gidince ağrılarının tekrar başlayacağını da biliyorsunuz değil mi? Yarın dayanamayıp tekrar getireceksiniz, doğru değil mi? O zaman vakit kaybetmeden tedavimize hemen başlayalım ne dersiniz?»

5. Duygusal Doğrulamalar Vereceğimiz her telkin veya konuşma kişinin iç dünyasında bir yolculuğa çıkmasına neden olur. Yani içe dönüşü sağlar. Duyusal deneyim detaylı olarak tarif edilir. Kişi, sözcüklerin her birini hissedebilmek için içe döner. «Büyük bir zorluğun üstesinden geldiğinde……ve bir insan bir zorlukla karşılaştığında…..insan kimi zaman korkarken kimi zaman huzursuzlanır…. Kimi zaman da bu süreci yaşadıktan sonra neler yapabileceklerine bakarlar…..ve işte ondan sonra değişim oluşmaya başlar»

6. Zamanla İlgili Doğrulamalar Zamanın vurgusunun yapıldığı özellikle şimdiki zamanla ilgili konuşmalardır. Verilen talimatın içselleştirilmesini sağlar. «Halihazırda, kolayca, şimdi» gibi kelimelerle zaman algısının bozulmasını ve kafa karışıklığı yaratılarak zamanın farklı algılanmasını sağlar. «ŞİMDİ ….. Hazır olduğunda….. Eninde sonunda gözlerinin kapandığını hissetmeye başlayabilirsin»

7. Bilmemek Yapmamak Yapmamak: Dolaylı ve pasif bir süreçtir. Yapmak esasına dayanır. Dolaylı olarak «yap» demektir. Bilmemek: Bilinmezlik esastır. Birinci adımda ne olmuştur, ikinci adımda ne olmaktadır ve üçüncü adımda ne olacaktır bilmezsin şeklinde çalışır. Kişiler bilmediklerini kabul ettikleri bir sürece teslim olurlar. Bilirkişinin rehberliğini kabul ederler. «Henüz bilmiyorsun ne kadar sürede ayağa kalkabileceğini ve eski günlerine dönebileceğini» «Böyle bağırmak çağırmak zorunda değilsin, kendini bu kadar üzmek zorunda bile değilsin»

8. Ucu Açık Telkinler Bilinçaltının en çok işin içine girdiği kalıptır. Kişinin kaynakları hangi alt kimlikteyse kişiyi oraya götürür. Ucu açık sorular, kişiyi iç dünyasında derinleştirir, özgürlük duygusu verir, kendi kaynaklarını bulmaya yöneltir. «Hepimizin hayatında… özellikle hayatımızın dönüm noktalarında … sormak zorunda olduğu sorular vardır ve bunlar bizi biz yapan sorulardır.»

9. Tüm Seçenekleri Konuşma Her durumu kapsayan, bütün süreci tanımlayan bir doğrulama yaptıktan sonra sonuç sunmaktır. «Yakında, hoşlandığın doğru yiyeceklerin az… çok yenmesiyle kilo probleminin çözülmeye başladığını göreceksin. Başlangıçta kilo alabilir…. Verebilir…. Ya da aynı kiloda kalabilirsin. Önemli olan bizim kendimizle ilgili önemli şeyleri keşfetmeye başlamamızdır.»

10. Terapik Tepkileri Kolaylaştıracak Sorular Zihni yönlendirecek sorular sormaktır. Doğru soruları sorarak doğru cevapları almayı amaçlar. Süreçle İlgili Sorular: Niçin sorusundan kaçınılır, Nasıl sorusuna yönelinir. «Sigarayı bırakmak için gerekçen ne olacak? Elinin tütün kokması mı, odanın kötü kokması mı, kendine yakıştıramaman mı, kanser olmayı istememen mi yoksa çocuklarına kötü örnek olmayı istememen mi?»

11. Birleşik Telkinler Yes Set: «Mademki eğitime geliyorsun, para ve zaman harcıyorsun, o zaman biraz daha çaba sarf et ki harcadığın emeğe değsin» Eşleşme: «Her nefes alışında biraz daha rahatladığını hissedeceksin» Karşıtlar: «Yumruğunu sıktıkça daha çok gevşeyeceksin» Zıt sorular: «Bu gidişatı durdurabilirsin, durduramaz mısın? Neden yapmayasın ki» Negatife kadar: «Hazır oluncaya kadar transa girmek zorunda değilsin» İma, eğer: «Şimdi biraz sakin olup eğer beni dinlersen hastanla ilgili yapman gerekenleri daha iyi anlayabilirsin ve eğer daha iyi anlarsan bize daha çok yardımcı olabilirsin»

«Ameliyatı şimdi mi olmak istersiniz 1 ay sonra mı olmak istersiniz? 12. Çift Bağlar Kişi ne yaparsa yapsın istenileni yapıyor olması için uygulanır. «Ameliyatı şimdi mi olmak istersiniz 1 ay sonra mı olmak istersiniz?