Yrd. Doç. Dr. Doğan AYDOĞAN REKLAMCILIK Yrd. Doç. Dr. Doğan AYDOĞAN

Halkla İlişkiler Halkla İlişkilerin net bir tanımı yoktur. Değişik örgütlerde değişik faaliyetler çerçevesinde görev tanımı yapılmış olabilir. Temelde ise yönetim, pazarlama ve iletişim süreçleri arasında eşgüdümü ve etkinliği sağlamaya yönelik bir uzmanlık alanıdır. Örgütlerin hızla değişen yapısı ve pazardaki dinamizm halkla ilişkiler faaliyetlerini artan oranda uzmanlaşan bir gözle ele almayı zorunlu kılmaktadır.

Halkla İlişkilerin belirgin özellikleri Uzmanlık gerektirir. Halkla ilişkiler bir yönetim görevidir, uzmanlar tarafından yerine getirilir. Kamuoyu etkisinin farkında olarak çeşitli gruplar arasında iletişimi düzenler. Hedef kitlenin davranışlarını takip ederek yönetimi bilgilendirir, kuruluşun gerek duyduğu araştırmaları yaparak öneriler geliştirir. Kuruluşun kar amacı yanında sosyal sorumluluk projelerinin varlığını kamuoyuna duyurmaya çalışır. Kamuoyu araştırmaları doğrultusunda bir iletişim stratejisi geliştirir. İster iç birim olsun, ister dışarıdan hizmet alınsın; yönetimle birlikte hareket eder. Halkla ilişkiler faaliyetleri kurum tarafından «önceden planlanmış iletişim faaliyetleridir»

HALKLA İLİŞKİLER ve AMAÇLARI Halkla İlişkiler Bir Yönetim Görevidir Kurum felsefesinin oluşturulması, amaçların saptanması, kuruluşun değişen çevre koşullarına uyum sağlaması gibi konularda yönetime destek sağlar. Kurumun felsefesi ve amaçlarının, kamuoyuna doğru aktarılabilmesi için tüm örgüt üyelerinin bu felsefe ve amaçları kavraması gereklidir. Bu nedenle tüm örgüt üyeleri Halkla İlişkiler faaliyetinin önemli bir üyesidir. Halkla İlişkiler Bir İletişim Çabasıdır Örgüt adına iletişimde bulunanların yetenek, görevleri ve sistem bağlamında etkide bulunur. Örgüt içi ve örgütün dış çevre ile iletişiminin sağlıklı ve etkili olması bir diğer önemli alandır. Halkla İlişkiler, Kamuoyunu Etkileme Aracıdır Kurumsal prestiji arttırmak ve imajı oluşturmak Kamuoyunu ilgilendiren konularda, bilgi verilmesi, ve buna yönelik çabalar. Sosyal sorumluluk faaliyetlerini planlamak ve geliştirmek

Halkla İlişkileri Anlamak Halkla ilişkiler sadece özel sektörün, kar ve imaj için yürüttüğü çalışmalar değildir. Hükümetler ve devletler değişik amaçlarla kamuoyunu yönlendirir. ( Örn: Çözüm Süreci uzun süreçli bir halkla ilişkiler faaliyetidir.) (Ermeni soykırımı meselesi bir iletişim savaşına dönüşmüştür) (Kurtuluş Savaşı yıllarında Atatürk Anadolu Ajansını kurarak, gazetelerde yazılar yazmış ve doğrudan bir halkla ilişkiler faaliyetini başlatmıştır.) Sigara karşıtlığı, tuz kullanımının azaltılmasına yönelik Sivil Toplum Örgütlerinin düzenli çabaları da bir halkla ilişkiler faaliyetidir. Hedef kitlenin beklenen eğilimleri konusunda araştırmalar yapmak ve yönetim kararları doğrultusunda bunu yönlendirmek temel faaliyet alanıdır. İletişim araçlarının çoğalması ve yaygınlaşması, halkla ilişkiler bağlamında üretilen içeriği ve yayılmasını gittikçe sofistike bir hale getirmektedir.

Halkla İlişkilerin Genişleyen İşlevi Halkla İlişkiler kavramı yerine algılama yönetimi ifadesi önerilmiştir. Halkla ilişkilerin çerçevesi sürekli değiştiği ve anlaşılmadığı için örgütler içinde değişik isimlerle ve işlevlerle yer almışlardır. Basın Müşavirliği, Temsil şubesi v.b. Kurumsal ileitşim, pazarlama iletişimi, itibar yönetimi gibi kavramlarla açıklanmaya çalışılsa da halkla ilişkilerin temel fonksiyonu, yönetim ve hedef kitleleri arasında bir iletişim ortamı yaratmak ve iş hedeflerine katkı sağlamaktır. Halkla ilişkiler bir yandan da Althuser’in «devletin ideolojik aygıtları» kavramsallaştırmasındaki görev yapmaktadır. Son yıllarda ortaya atılan yeni bir kavram olarak gerilla halkla ilişkiler kavramı göze çarpmaktadır.

Gerilla Halkla İlişkiler Halkla ilişkiler faaliyetinde tasarlanan iletişim, ambalajın içindeki nesnenin değerini artırır. Gerilla halkla ilişkiler kavramına göre; siyasetçiler, liderler, kurumlar ve yıldızlarda bu bağlamda ele alınabilir, ambalajlanıp, pazarlanabilir. Hedef kitlenin algıladığı ile gerçek arasında uyumsuzluk varsa ve hedef kitle için ambalaj içerikten ön plandaysa herşey düzgün bir ambalajla pazarlanabilir. Ancak o kadar ileti vardır ki kitleler bu veri bombardımanı içinde önünü göremez olur. Bu noktada gerilla halkla ilişkiler önemlidir. Gerilla halkla ilişkilerin temel hedefi; hızlı ve düşük maliyetli iletiler oluşturmaktır.

Gerilla Yaratıcılık Ivory sabunları için sabundan heykelcik yarışması, Lucky Strike için özgürlük yürüyüşü gibi uygulamalar buna örnektir. Blair Witch filmi hakkında yaratılan internet efsanesi buna güncel bir örnektir. Kavramın Özü: kampanya temasının herkesin kolaylıkla anlayabileceği biçimde sembol, sözcük, ses ya da davranış biçimi olarak iletiye dönüştürülmesidir. Sanat açısından estetik ve eğlence gibi unsurların; pazarlama (ürün, fikir, politika) stratejisi olarak kullanılmasını içerir. Verilmek istenen mesaja yönelik bir unsurun devreye sokulması ses, sembol, alev, heykel; mesajı herkesin dahil olduğu ve anladığı bir yapıya büründürür. Gerilla yaratıcılık ürün, Pazar, ekonomik eğilim ve politik konjonktür gibi değişik unsurlardan etkilenir. Bu nedenle araştırma merkezlidir.

Pazarlama İletişimi ve Halkla İlişkiler Halkla ilişkiler ürünün ya da kurumun; ücretli yaptığı film ya da duyurulardan farklı bir olgudur. Örgüt içi ve kamuoyuyla planlanmış bir iletişimi içerir. Yönetimin amaçları doğrultusunda bu iletişimi örgütler, düzenler. Uzun yıllar halkla ilişkiler ile reklam kavramı karıştırılmıştır. Ancak artık reklamın bir strateji ve kurumsal imaj doğrultusunda hazırlandığı görülmektedir. Bir çok reklam ürünün yanında ait olduğu sermaye grubuna vurgu yapmaktadır. Halkla ilişkiler faaliyetleri, kurumsal imaj oluştururken reklamdan daha etkili ve güvenilirdir. Wine Grovers – şarap reklamı yapmak yerine kaliteli şarap içmenin kaliteli yaşamın bir unsuru olduğunu vurgulamış ve Amerika pazarına böyle girmiştir. (NAIDAS modeli)

Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Özellikleri Halkla İlişkiler Ucuzdur Reklam metinleri yerine basını ilgilendiren konularla medyada yer almak çok daha ucuzdur. ( Gençler arası Çanakkale gezisi düzenlemek, ulusal bir reklamdan çok ucuzdur) Hedef kitle spesifiktir Medyadaki iletinin kime ulaştığını tam olarak denetleyemeyiz, ancak halkla ilişkiler faaliyetlerinde ileti ortamının kim ile kurulacağı bellidir. Güvenilirlik yüksektir Bir reklam filmi gibi zorunlu olarak yayınlanmaz, halkla ilişkiler faaliyeti olumlu bulunduğu için yayınlanır bu nedenle güvenilirlik yüksektir. Ancak rakiplerinde aynı olanaklara sahip olması, pazarlama stratejisi, reklam ve yaratıcılığı zorunlu kılmaktadır. Kim olduğunuzu, ne yaptığınızı ve neden önemli olduğunuza yönelik farkındalık ve görünürlük oluşturursanız; ürün veya hizmetinizin satışı daha kolay olacaktır.