Koagülasyon testleri Dr. Gülçin Eskandari Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com

Amaç Biyokimyasal koagülasyon testleri hakkında bilgi sahibi olmak.

Öğrenim hedefleri Hemostaz ve koagülasyon sisteminin intrinsik ve ekstrinsik bileşenlerini hatırlayabilecekler, Koagülan, antikoagülan ve fibrinolitik sistemin değerlendirilmesinde kullanılan testleri sayabilecekler, PTZ, aPTT ve faktör düzeylerinin nasıl belirlendiğini tanımlayabilecekler. Koagülasyon test sonuçlarını yorumlayabilecekler.

Hemostaz Hasarlanmış damardan kan kaybının spontan önlenmesi Primer hemostaz; hasardan dolayı kan damarı kontraksiyonu, subendotelyuma plateletlerin adezyonu  Hemostatik plak oluşumu Sekonder hemostaz; trombin oluşturmak üzere 20’ye yakın plazma proteininden oluşan koagulasyon sistemi aktivasyonu fibrinojen  fibrin

Hemostatik sistem Hasarlanmaya ani yanıt oluşumu Hasarın lokalize edilmesi Rüptüre olmuş kan damarının tıkanmaması Kan akımına karşı mekanik olarak dirençli olması Kalıcı yapının oluşturulması

Kolagülasyon sistemi Prokoagülan sistem; hasara hızlı, lokalize yanıtın oluşumu Antikoagülan sistem; prokoagülan sistemin anahtar reaksiyonlarındaki aktivatör proteinleri inaktive ederek olayın lokalize kalması Fibrinolitik sistem; fibrinin proteolitik sindirimini gerçekleştirerek, kalıcı hemostatik plak oluşumu

Hemoraji Travma Vasküler defektler Platelet eks.i ya da disfonksiyonu Koagülasyon faktörlerinin eks.i

Tromboz Sağlam bir kan damarında ya da kalpte platelet agregasyonu ve/veya fibrin pıhtısı oluşumu İskemik nekroz Venöz dönüş engellenmesi Pulmoner emboli

Kanama zamanı Belirli bir kesi oluşturulduktan sonra kanamanın durması ne kadar zaman alıyor değerlendirilir Koagülasyon sistemi ile ilgili izole bozukluklarda KZ normaldir Uzamış KZ (1-4 dk.) Platelet boz.unu Küçük damar yapısal boz. (skorbüt)

In vitro koagülasyon Kan alınıp, bir cam tüpe konduğunda oldukça çabuk pıhtılaşır Bu işlemde Ca iyonları gerekir EDTA ya da sitrat eklenmesi Ca bağlayarak, pıhtılaşmayı önler In vitro Ca eklenmesi pıhtılaşmayı tekrar başlatır

aPTT Yeniden Ca eklenen plazma 2-4 dk. pıhtılaşır Bu süre (-) yüklü PL eklenmesiyle kısaltılabilir Plazmanın kaolin ile preinkübasyonu pıhtılaşma süresini 21-32 sn’ye kısaltır (insoluble aluminum silicate) Kaolin, PL ve Ca ile başlatılan bu rxn. aktive parsiyel tromboplastin zamanı (aPTT)

PTZ Yeniden Ca eklenmiş plazma pıhtılaşma zamanı “tromboplastin” (TF) eklenerek 11-14 sn’ye kısaltılır Tromboplastin ve Ca ile başlatılan bu rxn. protrombin zamanı (PTZ) INR (Int. Normalized Ratio) Hasta PTZ INR = Normal Ortalama PTZ ISI ISI = International Sensitivity Index of tromboplastin)

 In vitro koagülasyon Pıhtılaşma zamanı Tam kan 4-8 dk Tan kan + EDTA ya da sitrat Ø Sitratlı platelet fakir plazma + Ca++ 2-4 dk Sitratlı platelet fakir plazma + PL + Ca++ 60-85 sn Sitratlı platelet fakir plazma + kaolin + PL + Ca++ 21-35 sn (aPTT) Sitratlı platelet fakir plazma + tromboplastin + Ca++ 11-15 sn (PT)

Kanama bozukluklarında

Pıhtılaşma faktörleri Koagülasyon yolağında defekt olan iki hastanın plazmaları karıştırıldığında pıhtılaşma zamanı normale dönebilir İki hastanın farklı koagülasyon defektleri olduğunu düşündürür

Faktör düzeyleri Ölçülmek istenen faktörden yoksun olan plazma hastadan alınan plazma ile karıştırılarak pıhtılaşma zamanı ölçülür Örnek: FIX ölçülecekse + FIX içermeyen plazma Hastanın plazması Pıhıtlaşma olmuyorsa hastada FIX eksikliği var

Fibrinojen Sitratlı plazmaya fazla miktarda trombin eklenerek pıhtılaşma sağlanır Buradaki pıhtılaşma süresi büyük ölçüde örnekte bulunan fibrinojen kons.una bağlı Daha önceden çizilen pıhtılaşma süresi/fibrinojen kons.u eğrisinden kons. hesaplanır N 180-350 mg/L mg/L Fibrinojen PZ/sn

Required for Hemostasis (% of normal concentration) Factor Molecular Weight Plasma Concentration (µg/ml) Required for Hemostasis (% of normal concentration) Fibrinogen 330,000 3000 30 Prothrombin 72,000 100 40 Factor V 300,000 10 10-15 Factor VII 50,000 0.5 5-10 Factor VIII 0.1 10-40 Factor IX 56,000 5 Factor X Factor XI 160,000 20-30 Factor XIII 320,000 1-5 Factor XII 76,000 Prekallikrein 82,000 HMWK 108,000

Warfarin (coumadin) Vit K bağımlı faktörler? Vit K fonk.u? Takipte hangi koagülasyon testi kullanılır? PTZ ve INR ile takip INR’nin 2-3 arasında olması

Heparin aPTT ile takip

Üstteki plazmayı kullan Rutin lab.da PTZ aPTT Fibrinojen Faktör düzeyleri Protein C ve S Genetik FVL Protrombin Sitratlı plazma 1 ölçek 0.11 mol/L Na-sitrat 9 ölçek venöz kan Karıştır  1500 g’de 10 dk. santrifüj Üstteki plazmayı kullan K2-EDTA’lı hemogram tüpü

Özet Hasarlanmış damardan kan kaybının spontan önenmesine ---------------- denir. Koagülasyon sisteminin üç bileşeni; ---------- sistem ---------- sistemdir. -------- -------- koagülasyon sistemi ile ilgili bilgi vermez. İntrinsik yolu -------, ekstrinsik yolu -------- ile değerlendirebiliriz. Heparin verilen bir hastada aPTT ---- saniyenin üzerine çıkar. Coumadin verilen bir hastada PT ---- saniyenin üzerine çıkar.

Hastanın PTZ ve aPTT değerleri normaldir. 45 yaşında derin ven trombozu öyküsü olan bir hastanın yapılan laboratuvar test sonuçlarına göre PTZ’si 19 saniye, INR’si 1.5, aPTT’si 30 saniye olduğuna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Hastanın PTZ ve aPTT değerleri normaldir. Hasta heparinize edildiği için aPTT’si uzamıştır. Hastada ekstrinsik yoldaki pıhtılaşma faktörlerinden biri eksik olduğu için PTZ uzamıştır. Hasta oral antikoagülan alıyor ve ancak INR’si istenen sınırlar içerisinde değildir. Hastada derin ven trombozuna bağlı aPTT ve PTZ uzamıştır. Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com