TRAVMA HASTASINDA GÖRÜNTÜLEME Dr. BÜLENT KARAMAN Gülhane Askeri Tıp Akademisi RADYOLOJİ AD. 1

A airway ( Havayolu görüntüleme gerekli değil) B breating (solunum) C circulation (dolaşım kanama) D disability (nörolojik durum) E environment and exposure (Vücut ısı kontrolü)

B breating Tansiyon pnömotoraks Masif hemotoraks Pulmoner kontüzyon Radiografi ile basit pnömotoraks, kot kırığı, pulmoner kontüzyon

C Circulation Görünen (extremite,yüz) Görünmeyen (göğüs, abdomen,pelvis) PA akciğer, FAST

İkinci inceleme İkinci incelemede BT, kontrastlı çalışmalar, servikal, torasik, lomber vertebra grafileri, ekstremite grafileri, Pelvik Grafi..

FAST Focused Assesment with Sonography in Trauma Özellikle 4 bölgede serbest sıvı aranır Morison poşu Perisplenik Pelvis Perikard

FAST ne kadar etkin? Hipotansif hastalarda (SKB<90) laparatomi ihtiyacına karar vermekte Sensitivite, %92 Spesifite, %96 Doğruluk, %93

TEKNİK-BT 1 Sonda klemplenir, Gerekli ise, iv kontrast öncesi kraniaI BT 150 cc contrast, 3-4 cc/sn hızla verilir 70. sn çekim başlatılır AC inferioru- iskiumun inferior ucu arası taranır

TEKNİK-BT 2 Üriner sistem görüntülemesi için, gerekirse geç imajlar Oral kontrast; en azından proksimal jejenuma geçecek kadar Yarar: oral kontrast kaçağı, barsak hasarlanması için %100 sensitif Risk: aspirasyon, tetkikte gecikme

TRAVMADA GR ROLÜ Kanamayı durdurmak (ani ölümlerin % 50 si saatler sonra ölümlerin % 30 nedeni) Açık cerrahidan kurtarma ( travmada mikravasküler yaralanmaları bulmak zaman kaybı) Pre-operatif optimizasyon (balon okluzyon vs) Vasküler yaralanmanın değerlendirilmesi

Endovasküler Tedavi Modaliteleri Embolizasyon Stent ve stent graftler Balon okluzyon IVC FİLTRE(Hiperkoagülopati ve immolizasyon nedeni ile USA birçok merkezde kullanılıyor (Smoot et all j Trauma 68:899-903). Santral Venöz aksess-PICC

SEMINARS IN INTERVENTIONAL RADIOLOGY/VOLUME 27, NUMBER 1 2010

Künt Travmalar Travmaya bağlı ölümlerin %10’u abdominal yaralanmaya bağlıdır. Künt batın travmalarına bağlı hasarda 2 mekanizma söz konusu Kompresyon Solid organ ve barsak Deselerasyon Renal / mezenterik damarlar Hareketli ve sabit yapılar arasında gerilme

İntraperitoneal Kan, BT’de dansite değerleri 30-45 HU → pıhtılaşmamış, serbest kan 50-75 HU → pıhtılaşmış kan 80-370 HU → aktif hemoraji Bu değerler, hematokrit, asit ve idrar varlığı ile değişir.

Sentinel Klot Hematomun en yüksek dansitede olduğu yer Kanama bölgesinin en yakınıdır radiographics.rsna.org 

Aort yaralanmaları Aortik istmus:sol subklavian arter-ligamentum arteriyosum (otopsilerde %58-90) Aort kökü:aortik valv, aortik annulus,koroner sinüs (otopsilerde %5)

From Azizzadeh A, Keyhani K, Miller CC III, et al From Azizzadeh A, Keyhani K, Miller CC III, et al. Blunt traumatic aortic injury: initialxperience with endovascular repair. J Vasc Surg 2009;49(6):1403–8;

Direkt grafi Mediastinal genişleme Mediasten-göğüs kafesi oranı 0.38 den büyük olmalı

Radiol Clin N Am 50 (2012) 85–103

Radiol Clin N Am 50 (2012) 85–103

Hipovolemi BT Bulguları: VKI kalibrasyonunda azalma Aort kalibrasyonunda azalma Barsaklara ait anomaliler İnce barsak duvarında diffüz kalınlaşma ve kontrastlanma artışı İnce barsaklarda luminal sıvı artışıyla dilatasyon Solid organ anomalileri Adrenal bez kontrastlanmasında artış, VKI’dan fazla kontrastlanma Böbrek korteksinin aortadan fazla kontrastlanması

Radiology 2012 Dec;265(3):678-93.

Radiology 2012 Dec;265(3):678-93.

Penetran Yaralanmalar Anterior duvar bıçaklanmalarının % 50 posterior duvar % 85 i konservatif tedavi edilir. Ann Surg 1987;205(2):129–132 Ateşli silah yaralanmalarının anterior abdomende % 30 posteriorda % 67 si cerrahi olmadan tedavi edilebilir. Arch Surg 1997; 132(2):178–183.

Cerrahi ya da endovasküler tedavi gerektiren BT bulguları Aktif arteriyel kanamalı solid organ yaralanması Diafragmatik hasar Barsak ve mezenterik yaralanma Major vasküler yaralanma İntraperitoneal mesane rüptürü

Lozano et all.radiographics March-April 2013

Üç kontrastlı BT protokolü Oral, intravenöz, rektal kontrast 0.6 mm konfigurasyon 3 mm rekonstruksiyon intervali 100-120ml IV kontrast RadioGraphics 2013 33:341-359

Penetran barsak yaralanmasında BT bulguları Barsak duvarı devamlılığının kaybı Yaralanmış tıraktın barsağa uzanması Oral veya rektal kontrastın sızıntısı Mezenterik yağın hasarlı barsak etrafını sarması Aktif mezenterik vasküler extravazason Mezenterik hematoma İnterloop sıvı RadioGraphics 2013 33:341-359

Sonuç ÇKBT travma radyolojisinde rolü ön plana çıkmaktadır. Hibrid ameliyathaneler ve DSA-cone beam CT lerin artması ile tanı ve tedavi beraber yapılabilmektedir. Girişimsel radyoloji travma hastalarında rolü artmaktadır…