ISI MADDELERİ ETKİLER

Isı Maddeleri Etkiler Genleşme ve Büzülme Buharlaşma ve Yoğuşma Kaynama Erime ve Donma

GENLEŞME ve BÜZÜLME

Genleşme Isınan maddelerin sıcaklığı yükselir. Boyutları büyür. Buna genleşme denir.

Büzülme Madde ısı kaybederse boyutları küçülür. Buna büzülme denir.

ISINAN KATI MADDELER UZAR Tren rayları arasında boşluk bırakılmazsa --------------------------- Katılarda boyca genleşmeye boyca uzama denir ve ayırt edici bir özelliktir. 

ISINAN SIVILAR GENLEŞİR Sıvı molekülleri bulundukları kabın içinde her yönde hareket edebilirler. Sıvıyı ısıttığımızda moleküllerin kinetik enerjisi artar,daha hızlı hareket ederler,moleküller arasındaki uzaklık artar ve sıvı hacimce büyür. Yani sıvılar ısının etkisiyle hacimce genleşir. Hacimce genleşme sıvılar için ayırt edici bir özelliktir.

GAZLAR ISI İLE GENLEŞİR Isı etkisiyle gazların hacmi büyür yani gazların hacmi ısı etkisiyle katı ve sıvılarda  olduğu gibi artar. Isı azaldıkça  hacmi küçülür.    Genleşme gazlar için ayırt edici bir özellik değildir.      

Genleşme - Büzülme *Katılar, sıvılara göre daha az büzülür. *Gazlar ise hem katılardan hem de sıvılardan daha fazla büzülür. *Genleşme ve büzülme birbirinin tersidir. *Her maddenin genleşme oranı farklıdır. *Bazı maddeler az, bazı maddeler çok genleşir. *Çok genleşen madde çok büzülür, az genleşen madde az büzülür.

Genleşme ve Büzülmenin Olumsuz Etkileri *Katı cisimler ısıtılır ve aniden soğutulursa çatlayıp kırılabilir. *Metal ve metalden yapılmış cisimler, ısı aldıklarında genleşir. Böyle cisimler, genleşmek için uygun yer bulamazsa eğilip bükülür, kırılır. *Genleşme oranı dikkate alınmadan çekilmiş elektrik ve telefon tellerinden kışın kopmalar,yazın sarkmalar görülür. *Demir yolu rayları, ısının etkisi düşünülmeden döşenirse eğilip bükülür ve kazalara neden olur.

Genleşme ve Büzülmenin Olumlu Etkileri *Sıcaklığı ölçmek için kullandığımız termometreler, sıvıların genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır. *Genleşme oranı farklı iki metalin kullanıldığı metal çiftlerinden yararlanarak termostat yapılır. *Termostat, buzdolabının istenilen sıcaklıkta kalmasını sağlar. *Elektrikli fırınlarda, ütülerde sıcaklığı; kalorifer kazanlarında suyun sıcaklığını istenilen düzeyde tutmak için de termostat kullanılır. *Kapağı sıkışmış şişe ve kavanozlar, maddelerin genleşmesinden yararlanılarak kolayca açılabilir.

BUHARLAŞMA ve YOĞUŞMA

BUHARLAŞMA Sıvının ısı alarak gaz haline geçmesine buharlaşma denir.

Buharlaşmayı etkileyen faktörler Isı miktarı buharlaşmayı etkiler. Buharlaşan suyun yüzey genişliği buharlaşmayı etkiler. Rüzgâr oluşu buharlaşmayı hızlandırır. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir. (Buzdolabında ağzı açık kalan yemeğin suyunun azalması, çamaşırın bulutlu havada kuruması gibi…)

YOĞUŞMA Su buharının ısı vererek sıvı hale geçmesine yoğuşma denir.

*Buharlaşma ile yoğuşma birbirinin tersidir. Buharlaşma - Yoğuşma *Buharlaşma ile yoğuşma birbirinin tersidir. *Gazlar yoğuşup sıvı hale geçerken dışarıya ısı verir. *Sıcaklığın artması buharlaşmayı,düşmesi ise yoğuşmayı hızlandırır. *Sıcaklık düştükçe yoğuşma artar yani hızlanır.

Yıkanıp dışarıya asılan çamaşırlar, yaz mevsiminde daha çabuk kurur. Kış mevsiminde ise daha yavaş kurur. Yaz mevsiminde yağmurların oluşturduğu su birikintileri kısa sürede buharlaşarak kurur, diğer mevsimlerde ise bu süreç daha uzundur. Bu durumlar bize, sıcaklıkla buharlaşma arasında ilişki olduğunu gösterir.