MADDENİN SINIFLANDIRILMASI

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
KARŞIM VE BİLEŞİKLERİN AYIRMA YÖNTEMLERİ
Advertisements

MADDELERİN AYRIŞTIRILMASI
BİLEŞİKLER İki ya da daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmeleri sonucu oluşturdukları yeni, saf maddeye bileşik denir.
K A R I Ş I M L A R.
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI
1.)ELEKTRİKLENME İLE AYRILMA
KARIŞIMLAR AYRILABİLİR Mİ
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI MADDENİN SINIFLANDIRILMASI
MADDELER DOĞADA KARIŞIK HALDE BULUNABİLİR
MADDELER DOĞADA KARIŞIK HALDE BULUNUR
ÖZHAN ÇALIŞ KARIŞIMLAR.
MADDE TANIMI Kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan bütün varlıklar maddedir. Çevremizde gördüğümüz hava, su, toprak, masa her şey maddedir. MADDENİN SINIFLANDIRILMASI.
Bileşikler ve Formülleri
MADDE VE ATOM.
KARIŞIMLARIN AYRILMASI
ALİ DAĞDEVİREN/FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ
Madde Ve Enerji.
CANİP AYDIN/FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ
Atom ve Yapısı.
Bileşikler ve Formülleri
KARIŞIMLAR.
MADDELERİN AYRILMASI.
Kimyasal Tepkimeler.
Karışım ve özelikler.
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI
KARIŞIM AYIRMA YÖNTEMLERİ
Fiziksel ve Kimyasal Değişmeler
2. İYONİK BİLEŞİKLER.
KARIŞIMLAR.
Kimyasal bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle.
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI
BİLEŞİKLER İki ya da daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmeleri sonucu oluşturdukları yeni, saf maddeye bileşik denir.
KİMYASAL BAĞLAR İyonik Bağlı Bileşiklerde Kristal Yapı İyonik bağlı bileşiklerde iyonlar birbirini en kuvvetli şekilde çekecek bir düzen içinde.
KARIŞIMLAR.
Karışımları Ayırma Yöntemleri
KİMYASAL BAĞLAR VE KARIŞIMLAR
BİLEŞİKLER ve FORMÜLLERİ
KİMYASAL BAĞLAR.
Bileşik ve formülleri.
Farklı element atomları uygum şartlarda bir araya geldiğinde yeni maddeler oluşur. Bu yeni maddeleri oluşturan atomlar arasında kimyasal bağ bulunmaktadır.
MADDELERİN AYRILMASI KARIŞIMLARIN AYRILMASI BİLEŞİKLERİN AYRILMASI
KİMYASAL BAĞLAR.
MADDENİN TANECİKLİ YAPISI KONU BAŞLIKLARI: *Maddenin yapıtaşları - atomlar *Elementler – Bileşikler - Moleküller *Fiziksel Değişim - Kimyasal Değişim *Maddenin.
MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Bileşikler ve Formülleri
MADDE YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Maddeyi Tanıyalım.
HATİCE AKKOYUNLU SINIF ÖĞRETMENLİĞİ.
MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI
2.ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. * Cisimden cisme elektrik yüklerini taşıyan negatif yüklü elektron,
MADDENİN YAPISI,ÖZELLİKLERİ VE AYIRMA ŞEKİLLERİ
İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR.
1-HETEROJEN KARIŞIMLAR (ADİ KARIŞIMLAR)
MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
KİMYASAL BAĞLAR.
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI
KARIŞIMLAR.
BİLEŞİKLER ve FORMÜLLERİ
ELEKTRONLARIN DİZİLİMİ
ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER
1 Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle.
Madde Saf Madde Karışım Element Bileşik Homojen karışım
BİLEŞİKLER ve FORMÜLLERİ.
Madde Ve Enerji
Madde ve özellİklerİ SEZEN DEMİR.
MADDENİN TANECİKLİ YAPISI
CANİP AYDIN/FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ
BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
Elektronların Dizilimi ve Kimyasal Bağlar
Sunum transkripti:

MADDENİN SINIFLANDIRILMASI SAF MADDE KARIŞIM ELEMENT BİLEŞİK HOMOJEN HET. MADDENİN SINIFLANDIRILMASI MADDE

Aynı cins atom yada moleküllerden oluşmuş maddelere saf madde denir. Elementler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins atomlardan oluşmuşlardır. Bileşikler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins moleküllerden oluşmuşlardır. bileşik element

SAF MADDELERİN ÖZELLİKLERİ: 1. Saftırlar. 2. Aynı tür taneciklerden oluşurlar. 3. Belli erime ve kaynama noktaları vardır. 4. Homojendir. 5. Fiziksel yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılmazlar. 6.Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler. element bileşik

ELEMENT: Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere denir. ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ: 1. Aynı tür atomlardan oluşurlar. 2. Saf ve homojendirler. 3. Belli erime ve kaynama noktaları vardır. 4. Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılmazlar. 5. Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler. 6. Metaller, ametaller, yarı metaller ve soy gazlar olmak üzere 4 ana bölümde incelenirler. 7. Sembollerle gösterilirler. Altın elementi Atomların durumu

BİLEŞİK: İki yada daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmesi sonucu oluşturduğu yeni saf maddeye bileşik denir. BİLEŞİKLERİN ÖZELLİKLERİ: 1.Yapılarında iki yada daha fazla madde bulundururlar. 2. Belli oranda birleşirler. 3. Kimyasal olarak birleşirler. 4.Kendini oluşturan elementlerin özelliklerini taşımazlar. 5.Kendini oluşturan maddelere ancak kimyasal yöntemlerle ayrıştırıla bilirler. 6. Saf ve homojendirler.

KARIŞIM: İki yada daha fazla maddenin istenilen oranda, fiziksel olarak bir araya getirilmesi sonucu oluşturduğu maddeler topluluğuna denir. KARIŞIMLARIN ÖZELLİKLERİ: 1.Yapılarında iki yada daha fazla madde bulundururlar. 2. İstenilen oranda karıştırılırlar. 3. Fiziksel olarak karışırlar. 4.Kendini oluşturan maddelerin özelliklerini taşırlar. 5.Kendini oluşturan maddelere fiziksel yöntemlerle ayrıştırıla bilirler 6. Saf değildirler. 7. Belli erime ve kaynama noktaları yoktur. 8.Yapı taşları element yada moleküllerdir. 9. Belli bir formülleri yoktur.

HOMOJEN KARIŞIM: Özellikleri kütlesinin her yerinde aynı olan karışımlara denir. ÖR: Çözeltiler homojen karışımlardır. ÇÖZELTİ: Homojen karışımlara çözelti denir. Maddelerin katı-gaz halleri hariç diğer tüm halleri homojen olarak karışarak çözeltileri oluştururlar Çözelti konusu, çözünürlük bahsinde anlatıldı.

SÜSPANSİYON: Katı-Sıvı heterojen karışımlara denir. ÖR: Tebeşir tozu - su

EMÜLSİYON: Sıvı-Sıvı heterojen karışımlara denir. ÖR: Zeytinyağı - su

KOLLOİDAL KARIŞIMLAR: Çıplak gözle bakıldığında heterojen olduğu anlaşılmayan katı-sıvı karışımlara denir. ÖR: Bulanık su, boya, süt..gibi.

Sıvı-gaz heterojen karışımlara denir. ÖR: Deodorant …gibi. AERESOLLER Sıvı-gaz heterojen karışımlara denir. ÖR: Deodorant …gibi. gaz sıvı

Katı-katı karışımlarının ayrılması. ELEKTRİKLENME YOLUYLA AYIRMA : Saç, pul biber…gibi bazı maddeler elektrik yüküyle yüklenmiş maddeler tarafından çekilirler. DENEYİN YAPILIŞI: Şekildeki gibi bir kaba, kuru yemek tuzu ve kuru kırmızı biber konur. Ebonit çubuk yünlü kumaşa sürtülür. Daha sonra ebonit çubuğunun elektriklenmiş ucu tuz-biber karışımının üzerinde tutulur. Not-1: Biber kuru olmalıdır. Yoksa elektriklenmiş nesneleri çekmez. Not-2: Tuzun büyük tanecikli olması tercih edilmelidir. Not-3: Ebonit çubuk karışıma dokundurulmaz. Ebonit çubuk tarafından çekilen madde bir başka kâğıt parçasına üzerine alınır ve gözlemler yazılır GÖZLEM: Saç, kuru biber, küçük kağıt parçaları gibi çok hafif maddeler, elektriklenme yöntemiyle diğer maddelerden ayrılırlar.

Katı-katı karışımlarının ayrılması. MIKNATISLA AYIRMA : Demir, Kobalt, Nikel… gibi mıknatısla çekile bilen maddeler için yapılan ayırma işlemine denir. ÖRNEK: Demir tozu - Kükürt tozunun karışımından, demir tozunun ayrılması gibi. DENEYİN YAPILIŞI: Deney masasının üzerine, bir kaba bir miktar demir talaşı ve bir miktar kükürt tozu konur. Karıştırma çubuğu ile demir parçacıkları ve kükürt tozu iyice karıştırılır ve karışım çıplak gözle incelenir. Mıknatıs karışımın üzerine yaklaştırılarak tutulur. Karışımı oluşturan bileşenlerden biri mıknatıs ile toplanarak başka bir tarafa alınır. Maddelerin karışım öncesi ve karışımdan ayrıldıktan sonraki özellikleri incelenir ve gözlemler not edilir. NOT: Demir parçacıklarını mıknatıstan rahatlıkla uzaklaştırmak için, mıknatıs üzerindeki demir talaşları kağıtla temizlenir. GÖZLEM: Demir, Kobalt, Nikel…gibi mıknatısla çekile bilen maddeler, mıknatısla çekilmeyen diğer maddelerden, mıknatısla çekilerek kolaylıkla ayrılırlar.

Katı-katı karışımlarının ayrılması. ÖZKÜTLE FARKIYLA AYIRMA : Katı-katı heterojen karışımlarda katılardan birinin üstten toplanarak ayrılması işlemine denir. ÖRNEK: Kükürt tozu-demir tozu karışımının ayrılması gibi. DENEYİN YAPILIŞI : Kükürt tozu ile demir tozu karıştırılıp, içi su dolu behere dökülür . Yoğunluğu az olan kükürt tozları üstte kalır demir tozu ise dibe çöker. GÖZLEM : Katı-katı hetrojen karışımları, her iki katınında çözünmediği ve yoğunluğu katıların yoğunluğunun arasıda olan bir sıvı içerisinde ayrılabilir. Kükürt tozu Su Demir tozu

Katı-katı karışımlarının ayrılması. ÇÖZÜNÜRLÜK FARKIYLA AYIRMA : Katı-katı heterojen karışımlardan, suda çözünmeyen katılardan birinin süzülerek ayrılması işlemine denir. ÖRNEK: Tuz - kum karışımından kumun süzülerek ayrılması gibi… DENEYİN YAPILIŞI: Spatülün ucu ile yemek tuzu ve önceden yıkanmış kum alınarak bir kâğıt parçasına üzerine konur ve iyice karıştırılır. Sonra içinde su bulunan beher glasta iyice karıştırılır. Katlanmış süzme kağıdı huniye yerleştirilir. Şekilde görüldüğü gibi huni de erlenmayere yerleştirilir. Karışım huniye yavaş-yavaş dökülür. Süzgeç kâğıdı üzerinde kalan kum, bir kâğıt parçasının üzerine alınır. Erlenmayerde kalan çözelti alınarak porselen kapsüle konulur.Porselen kapsül tel kafesin ortasına yerleştirilir ve dikkatlice düşük ısıtıcı aleviyle ısıtılır. GÖZLEM: Katı-katı hetrojen karışımlarından birisi suda çözünüyorsa, diğer madde süzülerek ayrılır. Suda çözünen ise kristallendirme yöntemiyle diğer maddeden ayrılır.

Katı-katı karışımlarının ayrılması. ERİME NOKTASI FARKI İLE AYIRMA: Katı-katı karışımları, katıların erime noktalarının farklı olmasından yararlanılarak ayrıştırılır. DENEYİN YAPILIŞI: Demir-Kurşun karışımı bir potaya alınarak ısıtılır. Sıcaklık 327,5 0C ye geldiğinde kurşun (Pb) erir. Kurşun süzülerek erime noktası 1540 0C olan demirden kolaylıkla ayrılır. Not-1: Eritilerek yapılacak ayırma işleminde katımaddelerin erime noktalarının, bir birinden çok farklı olması ayırma işlemini kolaylaştırır. GÖZLEM: Demir-Kurşun gibi erime noktaları birbirinden farklı olan katılar eritilerek birbirinden ayrılırlar.

Katı-sıvı karışımları ayırma yöntemleri SÜZME YOLUYLA AYIRMA : Katı-sıvı hetrojen karışımlarda, katı madde süzülerek sıvı maddeden ayrışırlar. ÖRNEK: Kum - su karışımından kum süzülerek ayrılır . DENEYİN YAPILIŞI: Bir miktar kumlu su, şekildeki gibi daha önceden hazırlanmış süzgeç kağıdına dökülür. Kum süzgeç kağıdının üzerinde kalırken su alta konulan kapta toplanır. Not: Süzgeç kağıdı kuralına uygun yerleştirilmişse, Huninin ucunun çapı küçük olursa, Karışım homojenliğe yakın değilse… süzme işleminden iyi verim alınmış olur.

Katı-sıvı karışımları ayırma yöntemleri KRİSTALLENDİRME YOLUYLA AYIRMA : Bir sıvıda çözünmüş olan katının çökmesine kristallenme denir. ÖRNEK: Tuzlu sudan tuzun eldesi. DENEYİN YAPILIŞI: Tuzlu su yavaş-yavaş ısıtılarak suyu buharlaştırılır. Su tamamen buharlaşınca geriye sadece tuz kalır. Böylece yemek tuzu, sudan ayrışmış olur. Tuz gölünde tuzun oluşumuda aynı yöntemle olur.

Katı-sıvı karışımları ayırma yöntemleri BUHARLAŞTIRMA (damıtma) YOLUYLA AYIRMA : Bir sıvıda çözünmüş olan katının çökmesine kristallenme, sıvısının buharlaştırılarak ayrılmasına da buharlaştırma denir. ÖRNEK: Deniz suyundan - su eldesi. DENEYİN YAPILIŞI: Tuzlu su yavaş-yavaş ısıtılarak suyu buharlaştırılır. Buharlan su geri soğutucuyla yoğunlaştırılarak ayrılır. Böylece suyu ayırmış oluruz. Tuz-su

Katı-sıvı karışımları ayırma yöntemleri AYRIMSAL KRİSTALLENDİRME YOLUYLA AYIRMA : Bir çözeltide bulunan birden fazla tuzun, farklı sıcaklıklarda, katı halde çöktürülmesiyle (Sıcaklıkla çözünürlüğü önemli ölçüde bir birinden ayrılan) yapılan ayırma işlemine denir. ÖRNEK: KNO3 ve Cs2 SO4 x 8 H2O karışımının ayrılması. (Sıcaklık artırıldığında Potasyum Nitratın sudaki çözünürlüğü artarken, sezyum sülfatın sudaki çözünürlüğü azalır.) NOT: Ayrımsal kristallendirme işleminde tuzların çözünürlükleri arasındaki farkın oldukçabelirgin ve farklı olması gerekmektedir. KNO3 Cs2 SO4

Sıvı -sıvı karışımları ayırma yöntemleri AYIRMA HUNİSİ İLE AYIRMA : Sıvı-sıvı heterojen karışımlarında (emülsiyon) sıvıların yoğunlukları farkından yararlanarak yapılan ayırma işlemine denir. ÖRNEK: Zeytinyağı-su karışımının ayrılması. DENEYİN YAPILIŞI: Zeytinyağı-su karışımı ayırma hunisine koyulduğunda iki ayrı faz, görünüme sahip olur. Yoğunluğu büyük olan altta kalırken yoğunluğu küçük olan yukarıda kalır. Musluk açılırsa önce yoğunluğu büyük olan akar (su) . Sıra ikinci maddeye gelince(Zeytin yağı) musluk kapatılır, sıvılar birbirlerinden ayrıştırılmış olur. Not: Sıvıların yoğunlukları arasındaki fark fazla olursa, Ayırma hunisinin çapı küçük olursa, Musluk az açılarak sıvının yavaş akması sağlanırsa, ayırma işlemi hassas olur

DAMITMA YOLUYLA AYIRMA : Katı-sıvı homojen karışımlarının kaynama noktalarından yararlanarak, önce buharlaştırılıp sonra yoğunlaştırılarak yapılan ayırma işlemine denir. ÖRNEK: Tuzlu-su dan suyun eldesi. (Buharlaşmaişlemine bak) DENEYİN YAPILIŞI: Tuzlu su ısıtılırsa su buharlaşır, tuz çöker (kristalleşir). Su buharı soğutulduğunda (damıtıldığında) tekrar sıvı hale geçer ve karışımı oluşturan maddeler birbirlerinden ayrışmış olur. Tuz-su

AYRIMSAL DAMITMA YOLUYLA AYIRMA : Sıvı-sıvı homojen karışımlarınnın kaynama noktası farkından yararlanarak yapılan ayırma işlemine denir. ÖRNEK: Alkol su karışımından alkol ve suyun ayrılması. DENEYİN YAPILIŞI: Alkol-su karışımı şekildeki gibi hazırlanmış düzeneğe koyulur ve ısıtılır. Alkolün kaynama noktası daha düşük olduğundan önce ve büyük bir oranda alkol buharlaşır. Geri soğutucuyla soğutularak alkol tekrar sıvılaştırılarak ayrılır. Bu işlemle sıvılar birbirlerinden tam olarak ayrışamaz. Çünkü her sıvı, sıvı halde bulunduğu bulunduğu her sıcaklıkta buharlaşır. Kaynama noktası küçük olan sıvı daha uçucu olacağı için ondan daha fazla buharlaşır ve toplama kabında o sıvıdan daha fazla bulunur. İşlem ne kadar çok yapılırsa %100’e o kadar çok yaklaşılır. Fakat hiçbir zaman tam ayrışma olamaz. NOT:Çözeltiyi meydana getiren maddelerin kaynama noktaları arasındaki fark ne kadar fazla olursa ayrışma %100 e yakın olur.

Gaz-Gaz karışımları ayırma yöntemleri YOĞUNLAŞMA NOKTASI FARKIYLA AYIRMA: Bir biri içersinde karışmış gaz maddeleri yoğunlaşma noktalarından yararlanarak, yapılan ayırma işlemine denir. Gaz karışımının sıcaklıkları düşürüldüğünde kaynama noktası yüksek olandan başlayarak gazlar sıvılaşır. Bu şekilde gazlar bir birinden ayrılmış olur. ÖRNEK: NO2 ve O2 gazlarının ayrıştırılması. O2 NO2 DENEYİN YAPILIŞI: NO2 ve O2 gazları içeren kap buzlu su içersine konulur. Zamanla gazlardan bir kısmının sıvılaştığı gözlenir. Sıvılaşan gaz kaynama noktası 21 0C olan NO2 dir. Oksijen gazı bu sıcaklıkta sıvılaşmaz çünkü O2 nin kaynama noktası -183 0C dir. NOT: Gazların yoğunlaşma noktaları arasındaki fark fazla olursa, ayırma işlemi daha kolay ve sağlıklı olur.

ISI ENRJİSİ İLE AYIRMA: Zayıf bağlı bazı bileşikler ısı enerjisi yöntemiyle ayrıştırılabilir. ÖRNEK: CaCO3(k) CaO(k) + CO2(g) Kireç taşı ısıtıldığında tepkime gereği iki farklı maddeye parçalanırlar. KClO3(k) KCl(k) + 3/2 O2(g)Potasyum Klorat ısıtıldığında tepkime gereği O2 gazı elde edilir.

ELEKTRİK ENERJİSİ İLE AYIRMA: Bazı maddeler ne kadar ısıtılıra ısıtılsın bileşenlerine ayrıştırılmazlar. Bu tür maddeler elektrik enerjisiyle bileşenlerine ayrıştırılırlar. Bu işleme ELEKTROLİZ denir. Elektroliz edilecek madde sıvı ya da çözelti konumunda olmalı ve en önemlisi elektrik akımını iletmelidir. Bu tür çözeltilere ELEKTROLİT denir. Elektrik akımını iletmesi için çözeltiye daldırılan maddeye ELEKTROT denir. Güç kaynağının (+) ucuna bağlı olan elektroda ANOT, (-) ucuna bağlı elektroda ise KATOT denir. Anot ANOT KATOT su

Maddenin En Küçük Birimi Maddenin en küçük yapı birimine atom denir.

Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. Oluşmuştur. Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı …………………… ATOMLARDAN KANITLANMIŞTIR.

KÜRE Atomlar …….. biçimlidir. Deneyde alkolün içine atılan iyot kristallerine ne olmuştu? İyot kristalleri alkolün içinde çözünerek alkole renk verdiğini gözlemlemiş miydik? Bu gözlemlerden yola çıkarak, çözünen iyodun alkolün içinde yayılmasını nasıl açıklarsınız? İyodun alkolde dağılması ile, şekerin suda dağılmasını karşılaştıralım.

Atomlar çok küçük gözle göremiyoruz. Peki nasıl görüceğiz? Elektron mikroskobu ile çekilmiş atom resimlerini bulup inceleyebilir, sınıfa getirip diğer arkadaşlarımızla da paylaşabiliriz.

KİMYASAL BAĞLAR Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. Helyum, neon, argon gibi soy gazlar başka atomlarla bileşik yapmadan tek atom hâlinde bulunur.Soy gazların dışındaki diğer element atomları son yörüngelerindeki elektron sayısını soy gazlara benzetip kararlı hâle geçmek isterler.Helyum (He) atomunun tek yörüngesi vardır ve iki elektronu bulunur. Ne, Ar, Kr, Xe, Rn gibi diğer soy gazların son yörüngelerinde 8 elektron bulunur.Atomların son yörüngelerini 8 elektrona tamamlamalarına oktete ulaşma adı verilir. İki elektronlu helyuma benzemeye ise dublete ulaşma adı verilir.

Örneğin; 11Na, 1 e– vererek 10 elektronlu neona benzer. 3Li, 1 e– vererek helyuma benzer. 9F, bir elektron alarak 10 elektronlu neona benzer. 1A, 2A ve 3A grubu elementleri elektron vererek soy gaz kararlılığına ulaşır. 5A, 6A, 7A grubu elementleri ise elektron alarak soy gazlara benzerler.Kimyasal bağlar iyonik ve kovalent olmak üzere ikiye ayrılır.

İyonik bağ: (+) ve (–) yüklü taneciklerin (iyonların) elektriksel çekim kuvvetinden doğan bağa iyonik bağ denir. İyonik bağ yapan atomlardan elektron veren (+) yüklü, elektron alan (–) yüklü iyon olur. Yemek tuzu, sodyum ve klor atomlarının iyonik bağ yapmasıyla oluşur. Atom numarası 11 olan sodyum (Na) atomu, atom numarası 17 olan klor (Cl) atomuna elektron vererek iyonik bağ oluşturur.

Sodyumun (Na) Na+ iyonuna dönüşmesi: 11 elektronlu sodyum atomu 1 elektron vererek 10 elektronlu neona benzer. 17 elektronlu klor atomu 1 e– alarak 18 elektronlu argona benzer ve kararlı yapıya geçer. Sodyum ve klor atomları, arasında iyonik bağ yaparak Sodyum klorür (NaCl) bileşiğini oluşturur. Na + Cl Na+1 + Cl–1 NaCl

Atomlar arası bağ oluşurken en dıştaki elektronlar görev alır Atomlar arası bağ oluşurken en dıştaki elektronlar görev alır. İyonik bağ yaparak oluşan maddelere iyonik yapılı maddeler denir. Metallerle ametaller iyonik bileşik oluştururlar. İyonik bileşikler oda şartlarında genellikle katı hâlde ve kristal yapıda bulunur. Sert ve kırılgan bir özelliğe sahiptir. İyonik kristaller katı hâlde elektrik akımını iletmez fakat sulu çözeltilerinde iyonlarına ayrışır ve elektrik akımını iletir. Yemek tuzu iyonik bağlı bir bileşiktir ve kristal yapıdadır.

Kovalent Bağ Bazı element atomları kararlı yapıya ulaşmak için son yörüngedeki bazı elektronlarını ortaklaşa kullanırlar.Atomlar arasında elektronların ortaklaşa kullanılmasıyla oluşan bağa kovalent bağ denir. Kovalent bağlar ametal-ametal elementler arasında oluşur.Örneğin iki hidrojen atomu elektronlarını ortaklaşa kullanarak aralarında kovalent bağ oluşturur. Böylece her bir hidrojen atomu helyumun kararlı yapısına ulaşır Hidrojen gibi bir çok ametal başka ametallerle birleşerek ametal bileşik oluştururlar. CO, OH2, NO2, CO2 bunlardan bazılarıdır.

Molekül Kovalent bağlı bileşiklerin en küçük birimi bir moleküldür Molekül Kovalent bağlı bileşiklerin en küçük birimi bir moleküldür.Moleküller maddenin tüm özelliklerini gösterir ve bağımsız olarak hareket edebilir. Aynı cins atomlardan oluşan moleküllere element molekülleri denir.O2, H2, F2, N2 element molekülleridir. Bunlar bileşik değildir.Farklı cins atomların molekülleri bileşik moleküllerini oluşturur. OH2, CO2, NH3 bileşik molekülleridir. X2 2 adet X atomu kovalent bağ yaparak X2 molekülünü oluşturmuştur. Y3 3 adet Y atomu kovalent bağ yaparak Y3 molekülünü oluşturmuştur.

Oksijen (O2) molekülünün bağ yapısı Oksijenin son yörüngesinde 6 elektron vardır. Bir oksijen atomu son yörüngesindeki 2 elektronunu başka bir oksijen atomunun son yörüngesindeki 2 elektron ile ortaklaşa kullanır. Böylece herbir oksijen atomunun elektron dizilişi kararlı 10Ne atomuna benzer. Oksijen atomlarının kovalent bağ yapması sonucunda her birinin çevresinde 10 e– dolanır.

Polar Kovalent Bağ HCl, H2O, NH3 gibi moleküller farklı cins atomlardan oluşmuş moleküllerdir. Burada atomların çekirdekleri farklı büyüklükte olduğundan ortaklaşa kullanılan elektronlara uygulanacak çekim kuvveti de farklı olacaktır. Örneğin; H’nin 1 protonu varken O’nun 8 protonu vardır. H ile O arasında ortaklaşa kullanılan elektronlar sizce oksijen tarafına daha çok çekiliri. Bu durumda oksijen tarafında (–) yük miktarı artacak, hidrojen tarafında ise azalacaktır. Böylece çok çeken (oksijen) taraf daha negatif, az çeken (hidrojen) taraf daha pozitif yüklü olur. Yani molekülde bir kutuplaşma olur. Elektronların farklı miktarda çekilmesi sonucu meydana gelen bağa polar (kutuplu) kovalent bağ adı verilir. HCl, H2O, NH3’te polar kovalent bağ vardır.

Apolar Kovalent Bağ O2, N2, H2 molekülleri aynı cins atomlardan oluşmuş iki atomlu moleküllerdir. Bu moleküllerde ortaklaşa kullanılan elektronlar her iki atom çekirdeği tarafından eşit oranda çekilir. Çünkü çekirdek yükleri aynıdır. Bu şekilde atomlar arasında elektronların eşit oranda çekilmesiyle oluşan bağa apolar kovalent bağ denir. Apolar bağ kutupsuz bağ demektir.

İyonik Bağlı Bileşiklerde Kristal Yapı İyonik bağlı bileşiklerde iyonlar birbirini en kuvvetli şekilde çekecek bir düzen içinde dizilirler. Böyle düzenli birleþen atomlardan kristal yapı adını verdiğimiz düzgün geometrik şekiller oluşur. Yemek tuzunun kristal yapısı buna örnektir.Yemek tuzundaki (NaCl) kristal yapı, şekildeki gibidir.

HAZIRLAYAN: HABİP İNCİR FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ 091802055 FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ 2. SINIF 1. ÖĞRETİM