KİMYASAL SAVAŞ VE KORUNMA ÖNLEMLERİ

KİMYASAL SAVAŞ TANIMI Kimyasal özelliklerinden dolayı öldürücü, yaralayıcı, tahriş edici ve aynı zamanda yangın meydana getiren, insanlara, bitki ve metallere etkisi olan katı, sıvı, gaz halindeki maddelerle yapılan savaştır.

KİMYASAL SAVAŞIN ÖNEMİ Yapımları kolay ve ucuz olması, tesir alanlarının çok geniş olması, tesis ve malzemeyi tahrip etmeden öldürücü olması en önemli özellikleridir.

KİMYASAL SAVAŞIN AMACI Çok fazla insanı öldürmek, saf dışı bırakmak, düşmanın herhangi bir araziden geçmesini engellemek, yiyecek içecek ve malzemeyi gazlayarak lojistik ve ordu donatım desteğini azaltıp, taktik ve stratejik yönden düşmanın savaş gücünü ve yeteneğini zayıflatarak savaşı kazanmaktır.

GENEL ETKİLERİ Solunum sistemi yoluyla alınan doz, maddenin havadaki miktarına ve kişinin kimyasal sahada kalma süresine bağlıdır. Sıvı kimyasal savaş maddeleri cilt tarafından emilmek suretiyle ciltte tahriş ve yaralara neden olurlar.

GENEL ETKİLERİ Düşük dozda kirlenen arazilerde fazla süre kalındığı taktirde gerek solunum gerekse cilt tarafından fazla miktarda emilme olacağından kayıplara neden olurlar. Bazı kimyasal savaş maddeleri kalıcıdır. Bunların kalıcılığı fiziksel özelliklerine, hava şartlarına, arazinin, malzemenin ve teçhizatın tipine bağlıdır.

KİMYASAL SALDIRININ BELİRTİLERİ Uçaktan yayılan serpinti veya sis, Düşman yönünden gelen duman veya sis, Patlama sesi az duyulan topçu mermileri, Çevrede görülen yağ damlaları veya su birikintileri,

KİMYASAL SALDIRININ BELİRTİLERİ Çevrede duyulan kokular (Sarmısak, hardal) Görmede bulanıklılık, Ani baş ağrısı, öksürme, aksırma, burun akması veya kanamalar, Göğüste ağrı, nefes almada zorluk Deride kızarıklık veya kabarcıklar, Bulantı ve kusma.

SALDIRIDAN ÖNCE HAZIRLIK Kimyasal savaş hakkındaki gerekli bilgileri öğreniniz ; çevredekilere öğretiniz. Evinizin ve işyerinizin iç kısımlarında penceresi en az ve korunmaya elverişli bir odasını sığınma yeri olarak hazırlayınız.

SALDIRIDAN ÖNCE HAZIRLIK Hazırladığınız sığınma yerine dışarıdan içeriye gaz sızmasını önlemek için pencere kenarlarını ve kapı aralıklarını bant, yapışkan, sünger ve macun ile kapatınız. Kimyasal savaşın etkilerine karşı korunma sağlayan malzemeleri temin etmeye çalışınız ve kullanmayı öğreniniz. Kendi kendinize yardım ve ilk yardım esaslarını öğreniniz.

SALDIRI SIRASINDA ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER Evinizde veya işyerinizde iseniz Önceden hazırladığınız sığınma odasına gidiniz. Kapatılmış pencere ve kapı aralıklarına, ek önlem olarak sulandırılmış çamaşır suyuna batırılmış bez, battaniye v.b. malzeme ile örtünüz.

GEREKLİ ÖNLEMLER Tehlike geçinceye kadar bekleyiniz GEREKLİ ÖNLEMLER Tehlike geçinceye kadar bekleyiniz. Eğer gözlerinizde yanma varsa bu gaz sızıntısının belirtisidir, gözlerinizi bol su ile yıkayınız. Sızıntı olduğunu tahmin ettiğiniz bölgeyi önce sulandırılmış çamaşır suyu, daha sonra sabunlu su ile yıkayınız.

GEREKLİ ÖNLEMLER Dışarıda iseniz Sığınma yerlerine girmeden önce, Üzerinize gaz bulaşmış olabilir. Bu nedenle; Derhal elbiselerinizi çıkarınız, Cildinizi bol su ile yıkayınız Yukarıdaki tedbirleri alınız.

GEREKLİ ÖNLEMLER Taşıt araçlarında iseniz Pencere, kolorifer ve havalandırma sistemlerini kesinlikle kapalı tutarak en seri şekilde, güvenli bir yere giriniz.

KORUNMA VE İLK YARDIM Toplu Korunma Tehlike anında yakınınızdaki güvenli, kapalı bir yere girin. Paniğe ve heyecana kapılmayın.Yapılacak uyarılara göre hareket edin

KORUNMA VE İLK YARDIM Ferdi Korunma Mümkünse gaz maskesi takın KORUNMA VE İLK YARDIM Ferdi Korunma Mümkünse gaz maskesi takın. Sis ve duman içine girmeyin. Üzerinize gaz bulaşmışsa çıkarıp atın ve hemen temiz olanı giyinin.

KORUNMA VE İLK YARDIM Elbise dışında kalan çıplak deriye koruyucu merhem sürün ya da pudra dökün. Daha önce korumaya almadığınız yiyecekleri yemeyin. Açık su kaynaklarındaki suları içmeyin Alkol ve sigarayı kullanmayın.

KORUNMA VE İLK YARDIM İlk Yardım Gazdan gözünüz etkilenmişse bol sabunlu su ile yıkayın. Yüzünüzü kulağınızı ve boynunuzu sabunlu su ile temizleyin. Mümkün olduğunca hareketten kaçınarak lüzumsuz enerji harcamayın.

KORUNMA VE İLK YARDIM Gazdan etkilenen kişiyi yürütmeyin ve konuşturmayın, rahat ve sıcak tutun, elbiselerini gevşetin. Solunumda duraklama gördüğünüzde suni solunum yaptırmayın, mümkünse oksijen cihazı kullanın. Etkilenen kişiye alkollü içki ve sigara kullandırmayın. Şekerli su, çay ve kahve içirin İlk fırsatta en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.

İKAZ ALARM İŞARETLERİNE UYUNUZ Sarı İkaz İKAZ ALARM İŞARETLERİNE UYUNUZ Sarı İkaz :Üç dakika sürekli düz siren sesi Anlamı: Saldırı ihtimali var Kırmızı ikaz: Üç dakika yükselip alçalan dalgalı siren sesi Anlamı: Saldırı tehlikesi var Radyoaktif Serpinti İkazı: Kesik kesik siren sesi Anlamı: Radyoaktif serpinti var Beyaz İkaz : Yayın araçları ile verilir Anlamı: Tehlike geçti

KİMYASAL SAVAŞ MADDELERİ YAKICI GAZLAR Fizyolojik Etkileri Gözlerde sulanma ve yanma, ışığa karşı duyarlılık, Göz kapaklarının şişmesi, öksürük boğulma hali, Gözlerde ve solunum yollarında iltihaplanma,

YAKICI GAZLAR Yapılacak İlk Yardım Göz kapaklarını açık tutarak bol su ile uzun süre yıka, Tene bulaşan sıvıyı yara temizler gibi sil. Bol su ile yıka, koruyucu merhem sür, Giysilerini temizle yada değiştir.

BOĞUCU GAZLAR Fizyolojik Etkileri Göğüste darlık ve solunum güçlüğü Öksürük, gözlerde yaşarma, Yorgunluk hissi, dudaklarda morarma, Burun ve boğazda tahriş ve akıntı, bulantı ve kusma.

BOĞUCU GAZLAR Yapılacak İlk Yardım Varsa maske tak, Giysileri gevşet, hastayı rahat ve sıcak tut. Alkolsüz içecek ver (Çay.kahve v.b.) Solunum durmuşsa suni solunum uygula.

KAN ZEHİRLEYİCİ GAZLAR Fizyolojik Etkileri Burun ve boğazda tahribat, Titreme ve öksürük, Göğüs darlığı ve boğulma hali,

KAN ZEHİRLEYİCİ GAZLAR Solunumun hızlanması veya güç ve ağır solunum, Gözlerde tahriş ve yaşarma, Baş ağrısı, baş dönmesi, sersemleme, Bulantı ve kusma,

KAN ZEHİRLEYİCİ GAZLAR Yapılacak İlk Yardım Varsa maske tak veya temiz havaya çık, Maske içine 3-4 dakika ara ile 2’şer ampülden en çok 8 ampül Amilnitrik (veya benzeri) kırarak koy, Üzerine sıvı gaz sürülmüşse elbiselerini çıkar ve havalandır, Hastayı sakin tut, yürütme, hastaneye ulaştır.

SİNİR GAZLARI Fizyolojik Etkileri Ağız ve burun akıntısı, Göğüs tıkanıklığı, solunum güçlüğü, Görme bulanıklığı, gözbebeklerinde küçülme,

SİNİR GAZLARI Kaslarda seğirme, bulantı ve kusma, Aşırı terleme, idrar tutamama, Baş ağrısı, denge bozukluğu, Şaşkınlık, miskinlik, titreme ve çırpınma, Koma ve ölüm.

SİNİR GAZLARI Yapılacak İlk Yardım Varsa maske tak, Hızlı hareket et veya ettir, Tene bulaşan sıvıyı tahriş etmeden sil, Bol su ile uzun süre yıka, Kirli giysilerini temizle veya değiştir, Atropin iğnesini sağlık personeline yaptır.

KUSTURUCU GAZLAR Fizyolojik Etkileri Burun ve boğazda tahribat, Öksürme ve aksırma, salya akması, baş ağrısı, Boğaz ve soluk borusunda şiddetli acı, Bulantı ve Kusma

KUSTURUCU GAZLAR Yapılacak İlk Yardım Varsa maske tak, Ağzından salya gelsede maskeyi çıkarma, Kusma zorunluluğu varsa maskenin alt kenarını aç kus, tekrar takıldığında içerideki gazı hızlı üfleyerek çıkmasını sağla, (Bir süre sonra kendiliğinden iyileşme görülür.)

GÖZ YAŞARTICI GAZLAR Fizyolojik Etkileri Gözlerden bol yaş gelmesi, Gözleri ovuşturma isteği, Cilt ve burun içerisinde batma, Sıcak su kullanıldığında ciltte yanma, Şiddetli baş ağrısı, bulantı ve kusma isteği

UYUŞTURUCU GAZLAR Fizyolojik Etkileri İlk 4 saat içinde; Görmede bulanıklılık, göz bebeklerinin büyümesi, Şaşkınlık, uyuşukluluk, sersemleme, Baş dönmesi, işitmede güçlük, Ağız dudak ve ciltte kuruma, Tansiyonun yükselmesi, kalp atışlarının hızlanması,

UYUŞTURUCU GAZLAR 4-96 saat içinde; Hareketsizlik, çevreye uyumsuzluk, Gelişi güzel davranışlar, amaçsız dolaşma.

UYUŞTURUCU GAZLAR Yapılacak İlk Yardım Gözler sadece temiz su ile yıkanmalı, Vücuda bulaşmışsa sabun ve su ile yıkanıp iyice durulanmalı, Giysiler ve kirli saha bol deterjanlı su ile yıkanmalı ve tazyikli su ile durulanmalıdır. (Malzemelerin temizlenmesinde hipoklorid ve alkol kostik eriyikler kullanılır.)

MUHTELİF GAZLAR Klor ve taklit yakıcı gaz Eğitim amacı ile kullanılır MUHTELİF GAZLAR Klor ve taklit yakıcı gaz Eğitim amacı ile kullanılır. Herbesit’ler : Sıvı haldedirler

MUHTELİF GAZLAR Turuncu herbesitler ; bitkilere aşırı etkili olup, insan ve hayvanlara etkisi azdır. Beyaz herbesitler ; Toprakta uzun süre kalabilirler, kök yoluyla bitkiye girerler, geniş yapraklı ota etkili, insan ve hayvanlara etkisizdir.

Mke Genel Müdürlüğü Sivil Savunma Uzmanı Selami KIRBAÇ