VERGİ İNCELEMELERİ VERGİ İTİLAFLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI SMMM NEDİM KAYA

VERGİ İNCELEMESİNİN AMACI VUK’ nun 134. maddesi uyarınca,vergi incelemesinin amacı, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak,tespit etmek ve sağlamaktır. Bir diğer ifade ile, vergi incelemesinin amacı yükümlünün beyanlarının doğruluğunu denetlemektir.

VERGİ İNCELEMESİNİN TANIMI Vergi incelemesi, beyanların ve ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu sağlamak amacıyla yükümlünün defter kayıtları, belgeleri ve envanteri üzerinde yapılan derinlemesine bir araştırmadır

Başka bir deyişle; vergi incelemesi, vergi mükellef ve sorumlularının vergi ile ilgili işlemlerinin, yapılmasından veya yapılmaları gereken aşamadan sonra, vergi idaresinin yetkili elemanlarınca denetlenmesidir

VERGİ İNCELEMESİNİN TÜRLERİ Tam Vergi İncelemesi Sınırlı Vergi İncelemesi

TAM VERGİ İNCELEMESİ Bir mükellef hakkında, bir veya birden fazla vergi türü itibarıyla bir veya daha fazla vergilendirme dönemine ilişkin her türlü iş ve işlemlerinin bütün matrah unsurlarını içerecek şekilde,yapılan vergi incelemesidir

SINIRLI VERGİ İNCELEMESİ Tam vergi incelemesi dışında kalan vergi incelemesidir

VERGİ İNCELEME AŞAMALARI Vergi inceleme elemanına inceleme görevinin verilmesi Vergi inceleme elemanın işe başlaması (inceleme faaliyetine başlaması) İncelme dosyasının hazırlanması İncelemeye başlama

İNCELEMENİN FİİLEN BAŞLAMASI Defter ve belgelerin yazı ile istenmesi vergi incelemeleri, esas itibariyle incelemeye tabi olanın iş yerinde yapılır. İş yerinin müsait olmaması, ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri sebeplerle incelemenin yerinde yapılması imkansız olur veya mükellef ve vergi sorumluları isterlerse inceleme dairede yapılabilir. Bu takdirde incelemeye tabi olanın lüzumlu defter ve vesikalarını daireye getirmesi kendisinden yazılı olarak istenilir. İncelemenin dairede yapılması halinde istenilen defter veya vesikaları belli edilen zamanda mazeretsiz olarak getirmeyenler, bunları ibraz etmemiş sayılırlar. Haklı bir mazeret gösterenlere, defter ve vesikalarını daireye getirmesi için münasip bir mühlet verilir.

İncelemeye başlama tutanağının imzalanması ile inceleme fiilen başlamış oluyor

MÜKELLEFİN İCELEME İŞLEMİNE KAYITSIZ KALMASI Mükellefin ilgili süre içerisinde defter ve belgelerini ibraz etmemesi veya incelemeye başlama tutanağını imzalamaması durumunda vergi inceleme işlemi resen başlar Bu durumda inceleme işlemi mükellefin vergi tarh dosyası ve vedop üzerinden hem ilgili mükellef hem de ilişkili diğer mükelleflerin özellikle ba bs formları üzerinden inceleme yapılmaya çalışılmaktadır.

Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi durumunda vergi müfettişi ilgi yılın kdv beyannameleri üzerinde yer alan indirim konusu olan kdv tutarları red ederek üç kat tutarında vergi ziyaı cezası önerecektir. Mükellef hakkında vergi suçu raporu yazmak suretiyle defter belge ibraz etmeme fiilinden dolayı cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulmaktadır.

İNCELEME SÜRESİ Tam incelemede 1 yıl Sınırlı incelmede 6 ay İnceleme elemanının incelemeyi bu süreler içinde tamamlayamaması durumunda 6 aydan az olmamak suretiyle 6 ay ek süre alınabilir

İNCELEMENİN TAMAMLANMASI Vergi suçu olmaması durumunda defter belgeler mükellefe bir tutanakla iade edilir Vergi suçunun oluşması durumunda defter belgeler iade edilmez suç delili olarak alıkonulur. Bu defter ve belgelerin muhafaza sorumluluğu ilgili vergi dairesine geçer

VERGİ İNCELEME TUTANAĞI İncelemeye ilişkin incelenenin itiraz ve düşünceleri tutanağa geçirilmek zorunda Bu tutanaklarda inceleme elemanının düşünce ve yorumların yer verilemez İncelenenler inceleme tutanaklarını imzalamaya zorlanamazlar İnceleme tutanaklarının incelenen tarafından imzalanmaması durumunda yani imzadan imtina edilmesi halinde defter ve belgeler tarh edilecek ceza ve vergiler kesinleşinceye kadar el konulur

Vergi inceleme elemanına defterler ibraz edilmemiş veya kısmen tasdiksiz sayfalara dökülmek suretiyle ibraz edilmiş ve buna bağlı kısmen veya tamamen Resen takdir söz konusu ise, ibraz edilen belgelerin beyanlarla uyumlu oluğu mutlaka tutanağa geçirilmeli Tarhiyat öncesi uzlaşma talebi tutanağa yazılmalı

İNCELEMENİN TAMAMLANMASI Vergi inceleme raporunun hazırlanması Vergi suçu raporunun hazırlanması Vergi tekniği raporunun hazırlanması

YILIN SON AYINDA ZAMAN AŞIMI SÖZKONUSU İSE Defter Belgenin sözlü istenmesi karşısında yapılması gerekenler Uzlaşma süreleri göz önünde bulundurulmaksızın uzlaşmak istendiği şeklinde muvafakat imzalatılması karışın yapılması gerekenler Son 15 gün ve sonrasında tebliğ edilen defter belge isteme yazılarına karşı yapılması gerekenler.

VERGİ CEZALARI Özel usulsüzlük Cezası Vergi ziyaı cezası

İNCELEME SONRASI KESİLEBİLECEK ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARI Sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge tutarının %10 u (vuk ilgili yıllar için yazılı sınırları aşmamak şartı ile) Ödemelerin banka vb finansal araçlar yolu ile yapılmaması durumunda her bir tutarın %5 i ( ilgili yıl için belirlenmiş sınırdan az olmamak şartı ile) . Tek Düzen hesap planına uymama

VZC Bir kat Üç kat Sahte belge kullanımı söz konusu ise, Defter belge ibraz etmeme söz konusu ise, Bu durumda vergi suçu raporu ile birlikte ilgili cumhuriyet savcılığına da suç duyurusunda bulunma

Kullanılan muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge tutarının toplam kullanılan belge tutarının %10 u aşması,

DEFTER BELGENİN İBRAZ EDİLMEMESİ Tasdiği yapılmış defter belgenin ibraz edilmemesi veya belgelerin eksik ibraz edilmesi 18 ayan 3 yılı kadar hapis istemi , Dönemin matrahının resen taktiri Üç kat vergi ziyaı cezası

VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDA ÇÖZÜM YOLLARI Uzlaşma İdare nezdinde çözüm yolu Yargısal çözüm

UZLAŞMA Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Tarhiyat sonrası uzlaşma

Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 01 Ekim tarihinden sonra başlayan inceleme dönemi zaman aşımına uğrayacak yılı kapsaması durumunda tarhiyat öncesi uzlaşma bulunmamaktadır. Özel usulsüzlük cezaları tarhiyat öncesi uzlaşmada uzlaşılabilir.

Cezalı tarhiyatın 3 kat yapıldığı durumlarda her türlü uzlaşma yolu kapalı

Vergi ziyaı cezalarında hem tarhiyat hem de tarhiyat sonrası

Uzlaşma yönetmeliği gereği uzlaşma tarihi en az 15 gün sonrasına verilebilir. Ancak mükellefin yazılı rızası ile 15 günden az süre verilebilir

TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA Tek fark özel usulsüzlük cezaları kapsam dışında Dikkat edilmesi gereken vergi dairelerinden gelen bazı öuc ihbarnamelerinde uzlaşılabileceği yazabiliyor kesinlikle bu durum vergi dairesinin dikkatsizliğinden kaynaklanmaktadır.

UZLAŞMA SONRASI Uzlaşmaya varılmış ise uzlaşmanın vaki olduğuna dair tutanak imzalanır vergiler tahakkuk ettiği tarihten itibaren 1 ay içinde ödenir. Uzlaşma teklifine hemen cevap veremeyebiliriz bunun için ara talebinde bulunabileceği gibi yazılı olarak da cevap verilebilir. Uzlaşılmamış ise uzlaşmanın vaki olmadığına dair tutanak tutulur. Bu durumda tarhiyat öncesi uzlaşma ise yargısal süreç için ilgili vergi dairesinin ceza ihbarnamelerini tebliği beklenir.

Tarhiyat sonrası uzlaşmada uzlaşma vakii olmadığı şekline tutanak tutulmuş ise yargısal süreç için ek 15 gün süre başlamış olur

İDARE NEZDİNDE ÇÖZUM YOLU VUK da vergi hatası olarak nitelendirilen belirli uyuşmazlıkların idare nezdinde barışçıl yolla çözümüdür VUK 116 vergiye konu hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır. VUK 126 vergi hataları tarh ve tahakkuk zaman aşımı içinde düzeltilebilir

Vergi hataları mükellefin yazılı başvurusu ile düzeltilebileceği gibi idarece durumun farkına varılması ile resen de yapılabilir. VUK 117 Hesap hataları VUK 118 Vergilendirme hataları

Vergi hatalarının düzeltilmesi dava açma süresi içinde başvurulması ile dava açma süresi işler. Bizim önerimiz dava açma süresi içinde aynı zamanda da dava açmak Dava açma süresi geçtikten sonra düzelteme talep edilmiş ve idarece red edilmiş ise 30 gün içinde maliye bakanlığı na şikayet yolu ile düzeltme talebinde bulunulur maliye bakanlığı 60 içinde durumu bir sonuca bağlamaz ise zımmen red etmiş sayılacağından dava açma hakkı doğar. 30 gün içinde dava açılmalı

YARGISAL ÇÖZÜM Uzlaşmanın vaki olmaması durumunda tarhiyat öncesi uzlaşmalarda rapor ilgili vergi dairesine gönderilir ilgili vergi dairesinin vergi ceza ihbarnamelerini ve vergi inceleme raporunu tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içine dava açılmalı

Yukarıdaki tebliğ işlemi bazen ilanen yapılabiliyor bu durumda ödeme emirlerinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde dava açılmalı

ÜST MAHKEMELER Bölge idare mahkemesi Danıştay

BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ Vergi konularda 25 000 TL ye kadar olan davaların itiraz işlemlerine bakar Vergi mahkemelerinin vermiş olduğu yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararların itirazına bakar Yürütmenin durdurulması dışındaki kararları için düzeltme talebinde bulunulabilir.

DANIŞTAY 25 000 TL üzerindeki davaya konu karaların temyiz makamıdır Kararlarına aynı daire nezdinde düzeltme istenebilir Vergi mahkemesini kararında direnmesi durumunda ilgili dava danıştay vergi dava dairesi genel kurulunda görülür

İHTİRAZI KAYITLI YAPILAN İŞLEMLER Son zamanlarda vergi daireleri tarafından mükelleflerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin izahatlar istenmektedir. Bu tür yazılar genellikle vergi inceleme elemanlarının başka firmalar hakkında yazmış oldukları vergi tekniği raporlarına dayandırılmaktadır. Gelen yazılarda dikkat edilmesi gereken bir düzeltmenin istenip istenmediği ,

Düzeltmenin yapılmaması durumunda mükellef hakkında vergi incelemesi başlatılacağı veya özel esaslara dahil edileceği yönünde ibareler Düzeltmenin hangi firmalardan olan alışlara ilişkin olduğu Düzeltmeye ilişkin süre

YARGIYA GİDİLECEKSE YAPILMASI GEREKEN Düzeltme işlemi ihtirazı kayıtlı yapılmalı Çıkacak vergi ve cezalara hiçbir şekilde indirim talep edilmemeli Durum yürütme durdurma talepli yargıya taşınmalı. Çıkarılan alışları ilişkin form ba düzeltmesi de yapılmalı Düzeltme işlemi yapıldığına dair ilgili vergi dairesine bilgi verilmeli

ÖZEL ESASLARA TABİ OLMA VE ÖZEL ESASLARDAN ÇIKMA Mükellef özel esaslara tabi olduğunu öğrendiği tarih itibariyle dava açabilir, Bunun için herhangi bir düzeltme işlemi yapmasına gerek yoktur Yargı kararı sonucu özel esaslardan çıkılması mükellef hakkında yapılacak vergi incelemesini durdurmaz Fakat mükellef inceleme sonuçlanıncaya kadar özel esaslara tabi olmayacağından müşterileri ile sıkıntı yaşamayacaktır.