TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ Dr. Mustafa Ergün

Orta öğretim: I-Kapsam: Madde 26 - Orta öğretim, ilk öğretime dayalı, en az dört yıllık öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar. II- Orta öğretimden yararlanma hakkı: Madde 27 – İlköğretimini tamamlayan ve orta öğretime girmeye hak kazanmış olan her öğrenci, orta öğretime devam etmek ve orta öğretim imkanlarından ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanmak hakkına sahiptir.

Ortaöğretimin Amaç ve görevleri: Madde 28 - Orta öğretimin amaç ve görevleri, Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, 1. Bütün öğrencilere orta öğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak, 2. Öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamaktır. Bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge sağlanır.

Kuruluş: Madde 29 - Orta öğretim, çeşitli programlar uygulayan liselerden meydana gelir. Belli bir programa ağırlık veren okullara lise, teknik lise ve tarım meslek lisesi gibi eğitim dallarını belirleyen adlar verilir. Nüfusu az ve dağınık olan ve Milli Eğitim Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde, orta öğretimin, genel, mesleki ve teknik öğretim programlarını bir yönetim altında uygulayan çok programlı liseler kurulabilir. Orta öğretim kurumlarının öğrenim süresi, uygulanan programın özelliğine göre, Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilir.

“ORTA ÖĞRETİMİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI”NA İLİŞKİN TALİM VE TERBİYE KURULUNUN 07/06/2005 TARİH VE 184 SAYILI KARARI 1. Üç yıllık genel, meslekî ve teknik liselerin eğitim ve öğretim süresinin, 2005-2006 Öğretim Yılından itibaren 9. sınıftan başlamak üzere, kademeli olarak 4 yıla çıkarılması. 2. Hazırlık sınıfı bulunan liselerin öğrenim sürelerinin 4 yıla göre yeniden düzenlenmesi. 3. İlköğretimden itibaren orta öğretimin sonuna kadar, Avrupa Birliği Yabancı Dil Seviye Sistemi benimsenerek ders saati sayılarının buna göre belirlenmesi. 4. Genel liseler ile tüm meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarının 9. sınıflarında, MEGEP (Meslekî ve Teknik Eğitim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) kapsamında geliştirilen “Ortak Beceriler”, “Bilgisayar” ile “Tanıtım ve Yönlendirme” derslerinin okutulması. 5. Anadolu Liseleri ile Yabancı Dil Ağırlıklı Liselerin kademeli olarak, Anadolu Lisesi adıyla tek program altında birleştirilmesi. 6. Fen Liseleri, Anadolu Liseleri, Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri, Spor Liseleri, Anadolu Öğretmen Liseleri, Anadolu Meslekî ve Teknik Orta Öğretim Programlarının Uygulandığı Liseler, Teknik Liseler, İmam Hatip Liseleri ve Anadolu İmam Hatip Liselerinin yeniden yapılandırılmasında kendi statülerinin göz önünde bulundurulması. 7. Hazırlık sınıfı ile birlikte 5 yıl süreli öğretim yapan resmî ve özel liselerin, isteğe bağlı olarak mevcut statülerini uygulamaya devam edebilmesi.

Diğer lise ders programları için: http://ogm.meb.gov.tr/ders_cizelge_haftalik.doc

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ KPDS ÜDS KPSS ÖKYS LES ÖSS OKS STS İrfan Erdoğan’dan

Mesleki ve Teknik Ortaöğretimin amaçları: Öğrencileri iyi bir yurttaş olarak hayata hazırlamak. Sanayi, ticaret ve hizmet sektörlerinde istihdam için nitelikli iş gücü olarak eğitmek ve yetiştirmek. Mesleklerinin devamı olan yüksek öğretim kurumlarına geçiş için gerekli temel eğitimi vermek.

KIZ TEKNİK ÖĞRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE BAĞLI OKUL TÜRLERİ   Kız Meslek/Meslek Liseleri Anadolu Kız Meslek/Anadolu Meslek Liseleri Kız Teknik/Teknik Liseler Anadolu Kız Teknik Liseleri Çok Programlı Liseler Meslekî ve Teknik Eğitim Merkezleri ERKEK TEKNİK ÖĞRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE BAĞLI OKUL TÜRLERİ   Anadolu Teknik Liseleri Anadolu Meslek Liseleri Tarım Anadolu  Meslek ve Tarım Meslek Liseleri Tapu ve Kadastro Anadolu Meslek Liseleri Meteoroloji Anadolu Meslek Liseleri Teknik Liseler Endüstri Meslek Liseleri Çok Programlı Liseler Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezleri İkili Mesleki Eğitim Merkezleri Yetişkinler Teknik Eğitim Merkezleri Pratik Kız Sanat Okulları Mesleki Eğitim Merkezleri Mesleki Açık Öğretim Lisesi

Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Okul Sayısı............................. : 4.029 Okul Türü Sayısı.................... : 58 Öğrenci Sayısı....................... : 1.182.637 Öğretmen Sayısı.................... : 82.736 Öğrenci/Öğretmen Oranı...... : 14 Açıköğretim hariç MEB Türkiye Eğitim İstatistikleri, 2005-2006,

Yıllara Göre Meslek Lisesi Öğrenci Sayıları Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Yıllara Göre Meslek Lisesi Öğrenci Sayıları Kaynak: MEB, Türkiye Eğitim İstatistikleri 2005-2006 Prof.Dr.İsa Eşme

Meslek Lisesi Türlerine Göre Öğrenci Sayıları (2005-2006) Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Meslek Lisesi Türlerine Göre Öğrenci Sayıları (2005-2006) Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı APK Dairesinden Temin edilmiştir. Prof.Dr.İsa Eşme

Ülkelere göre, yükseköğretimde mesleki eğitimdeki öğrenci oranları* Belli başlı ülkeler ortalaması *Örgün eğitim, OECD (1997), Education Policy Analysis İsa Eşme’den

Genel Lise - Meslek Liseleri Üniversiteye yerleşme, 2005-2006 Genel Lise: 1.272.567 aday Meslek Lisesi: 395.817 aday İsa Eşme’den

ANADOLU ÖĞRETMEN LİSELERİ   Kuruluş Amaçları Anadolu öğretmen liseleri, Millî eğitimin genel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak; a)  Öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarına öğrenci hazırlamak, b)  Öğrencilerine; 1) Öğretmenlik mesleğini sevdirmek, 2) Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği bilgi, beceri, tutum ve davranışları kazandırmak, 3) Orta öğretim düzeyinde ortak bir genel kültür vermek, 4) Ülke kalkınmasına sosyal, kültürel ve ekonomik yönden katkıda bulunma bilincini ve gücünü kazandırmak, 5) Dünyadaki gelişme ve değişmeleri izleyebilecek düzeyde yabancı dil öğrenmelerini sağlamak,   6) Öz güven, öz denetim ve sorumluluk duygularının geliştirilmesi, her bireyin farklı ve ayrı bir değer olduğu, ekip çalışmasıyla ortak başarının elde edilmesinde önemli katkı sağlayacağı inancının verilmesine yönelik çağdaş bir eğitim ortamı hazırlamak amacıyla, ilköğretimden sonra öğrenim süresi dört yıl olan paralı-parasız yatılı ve gündüzlü orta öğretim kurumlarıdır.

Anadolu öğretmen liseleri, bir mesleğe yönelik program uygulamakla birlikte mezunları, memuriyete girişte ve mezuniyet alanlarıyla ilgili öğretmenlik dışı yüksek öğretim programlarına geçişte “genel lise” mezunları gibi işleme tâbi tutulmaktadır. Ayrıca, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 45/a maddesi gereğince, alanlarıyla ilgili öğretmenlik programlarını tercih etmeleri halinde, Anadolu öğretmen lisesi mezunlarının Y-ÖSS puanlarına, ilgili Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanının (AOBP) 0,24 ile çarpılmasından elde edilen bir puan daha eklenmektedir.

Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü Ticaret Meslek Lisesi Çok Programlı Liseler Meslekî ve Teknik Eğitim Merkezleri ( METEM ) Turizm Eğitim Merkezleri ( TUREM ) Anadolu Ticaret Meslek Liseleri Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri Anadolu İletişim Meslek Liseleri Adalet Meslek Liseleri

Orta öğretimde 76 çeşit lise türü bulunuyor Orta öğretimde 76 çeşit lise türü bulunuyor. Bu kadar çok lise türü bile eğitim sisteminin plansızlığını ortaya koyuyor. İSTANBUL PROF. DR. MÜMTAZ TURHAN SOSYAL BİLİMLER LİSESİ (13 Sosyal Biimler Lisesi var) Denizli Cam Fabrikası içinde bulunan Cam İşlemeciliği Meslek Lisesi Selçuk Yaşar Boyacılık Endüstri Meslek Lisesi Ortaöğretim kademesindeki okul çeşitliliğinin azaltılması ve eğitim sisteminin Avrupa ile uyumunun sağlanmasına yönelik olarak, liseler yeniden yapılandırılacak. Birçok lise türünün tarihe karışmasına yol açacak planlamaya göre, ortaöğretim kademesinde “genel liseler”, “ihtisas liseleri” ve “meslek liseleri” olmak üzere üç tür lise kalacak. Anadolu lisesi ile süper liseler, genel liseler bünyesinde program olarak açılacak. Fen lisesi ile anadolu öğretmen liseleri de ihtisas lisesi çatısı altında toplanacak. Mesleki-teknik ortaöğretim kurumları ise yükseköğretime hazırlayan 5 yıllık “meslek liseleri” ve iş hayatına hazırlayan 3 yıllık “meslek okulları” şeklinde yapılandırılacak.

Özel Okullar Özel Dershaneler Öğretim Yılı Özel okul sayısı 2002-2003 1.235 2005-2006 1.777 2006-2007 2.056 2007-2008 2.353 2002-03 öğretim yılında 218.854 öğrenci (6.557’si okul öncesi, 155.868’i ilköğretim, 56.429’u ise ortaöğretim 2007- 2008 öğretim yılında 344.769 (24.740’ı okul öncesi, 226.187’si ilköğretim, 93.842’si ise ortaöğretim Özel Dershaneler Öğretim Yılı Özel Dershane sayısı Öğrenci Öğretmen 2002-2003 2.122 606.522 19.881 2007-2008 4.031 1.012 .861

Yüksek öğretim II - Amaç ve görevler: Madde 35 - Yüksek öğretimin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, 1. Öğrencileri ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yurdumuzun bilim politikasına ve toplumun yüksek seviyede ve çeşitli kademelerdeki insan gücü ihtiyaçlarına göre yetiştirmek; 2. Çeşitli kademelerde bilimsel öğretim yapmak; 3. Yurdumuzu ilgilendirenler başta olmak üzere, bütün bilimsel, teknik ve kültürel sorunları çözmek için bilimleri genişletip derinleştirecek inceleme ve araştırmalarda bulunmak;

Yüksek öğretim kurumları: Madde 36 -Yüksek öğretim kurumları şunlardır: 1. Üniversiteler, 2. Fakülteler, 3. Enstitüler, 4. Yüksek Okullar, 5. Konservatuarlar, 6. Meslek Yüksek Okulları 7. Uygulama ve araştırma merkezleri, Yüksek öğretim kurumlarının amaçları, açılış, kuruluş ve işleyişleri ile öğretim elemanlarına ilişkin esaslar ve yüksek öğretim kurumları ile ilgili diğer hususlar, özel kanunlarında belirlenir.

Cumhuriyet döneminde, 1960'lı yıllara gelinceye kadar lise mezunları az olduğundan pek çok fakülte, kendisine başvuran bu mezunları sınavsız kabul etmiştir. Kontenjanlarını aşan bir taleple karşılaşan fakülteler seçme işini, genellikle şu yolların birini izleyerek yapmıştır: (a) Başvuru sırasını dikkate alma ve ihtiyaç kadar adayı kabul ettikten sonra kayıtları durdurma, (b) Fakültede verilen eğitimin niteliğini dikkate alarak liselerin fen ya da edebiyat kolu mezunlarını kabul etme, (c) Başvuranları lise bitirme derecesine göre sıralayarak bu sıraya göre öğrenci alma. 1960'lı yıllarda, önce bazı üniversiteler kendileri için giriş sınavları düzenlemeye başlamışlar; sonra bazı üniversiteler bu amaçla birlikte hareket etme yoluna gitmişlerdir. ÖSYM, 19 Kasım 1974 tarihinde, Üniversitelerarası Kurul tarafından, 1750 sayılı Üniversiteler Kanununun 52. Maddesine göre, "Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÜSYM)" adıyla kurulmuştur. 1981 yılında yürürlüğe giren 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile Yükseköğretim Kuruluna (YÖK) bağlanarak "Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM)" adını almıştır.

ÖSYM’nin halen yapmakta olduğu sınavlar şöyledir: • Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) • Yabancı Dil Sınavı (YDS) • Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı (YÖS) • Dikey Geçiş Sınavı (DGS) • Yurt Dışında Çalışanların Çocukları İçin Yükseköğretime Giriş Sınavı (YÇS) • Akademik Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES) (yılda iki kez) • Yükseköğretim Kurulu Seviye Tespit Sınavı • Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı (ÜDS) (yılda iki kez) • Kamu Personel Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (KPDS) (yılda iki kez) • Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı (TUS) (yılda iki kez) • TSK Askeri Liseler Sınavı (ALS) • Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sınavı (KBYS) • Türk Cumhuriyetleri ile Türk ve Akraba Toplulukları Sınavı (TCS) • Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) • Kamu kurum ve kuruluşları için yapılan diğer sınavlar

Resmi Üniversiteler 94, Vakıf üniversitesleri 45 tanedir. (Toplam: 139) DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MARDİN ARTUKLU ÜNİVERSİTESİ DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ EGE ÜNİVERSİTESİ MERSİN ÜNİVERSİTESİ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ MUĞLA ÜNİVERSİTESİ ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ GAZİOSMAN PAŞA ÜNİVERSİTESİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ AKSARAY ÜNİVERSİTESİ GİRESUN ÜNİVERSİİTESİ ORDU ÜNİVERSİTESİ AMASYA ÜNİVERSİTESİ GÜMÜŞHANE ÜNİVERSTESİ ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ANADOLU ÜNİVERSİTESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ OSMANİYE KORKUT ATA ÜNİVERSİTESİ PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ HAKKARİ ÜNİVERSİTESİ ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ HARRAN ÜNİVERSİTESİ HİTİT ÜNİVERSİTESİ RİZE ÜNİVERSİTESİ ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ IĞDIR ÜNİVERSİTESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SELÇUK ÜNİVERSİTESİ BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SİİRT ÜNİVERSİTESİ BARTIN ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SİNOP ÜNİVERSİTESİ BATMAN ÜNİVERSİTESİ İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ BAYBURT ÜNİVERSİTESİ KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ BİLECİK ÜNİVERSİTESİ KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TRAKYA ÜNİVERSİTESİ BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ TUNCELİ ÜNİVERSİTESİ BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ KARABÜK ÜNİVERSİTESİ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ UŞAK ÜNİVERSİTESİ BOZOK ÜNİVERSİTESİ KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ YALOVA ÜNİVERSİTESİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ ZONGULDAK KARAELMAS ÜNİVERSİTESİ ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ

DIŞARIDA YÜKSEK EĞİTİM YAPAN ÖĞRENCİ SAYISI (2003) ____________________________________________________________________________ Toplam ABD İngiltere Fransa Almanya Türkiye ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Çin 271.255 92.774 30.690 10.665 20.141 103 Rusya 28.263 6.238 1.601 2.537 10.185 720 Kore 89.271 51.519 51.519 2.696 5.466 15 Japonya 63.626 45.960 45.960 2.490 2.438 30 Almanya 62.459 9.302 13.145 6.908 - 115 Fransa 53.159 52.826 7.273 - 6.499 10 Türkiye 47.561 11.601 1.411 2.413 27.253 - Yunanistan 46.918 46.880 2.341 2.444 7.798 1212 İtalya 42.904 3.287 3.287 4.740 8.003 11 Kanada 37.705 26.513 3.364 1.426 513 5 ABD 36.321 - 13.647 3.103 3.469 16 İngiltere 28.469 8.326 - 2.998 2.182 114 OECD 753.975 206.662 127.388 52.229 111.172 1.592 DÜNYA 2.117.468 586.316 255.233 221.567 240.619 15.719