evrokavSiris daxmareba Tel: +(995 32) 2 933898 www.eu-nato.gov.ge office@eu-nato.gov.ge

evrokavSiris daxmarebis ZiriTadi programebi/instrumentebi 2007-2013 wlebisTvis 2007 wlidan evrokavSiris daxmareba saqarTvelosTvis ZiriTadad xorcieldeba Semdegi instrumentebis farglebSi: geografiuli instrumentebi; Tematuri instrumentebi; monawileoba safinanso institutebis sainvesticio proeqtebSi (EBRD, EIB, KfW…); TanamSromloba evrokavSiris programebTan da saagentoebTan.

evrokavSiris daxmarebis ZiriTadi mizani saqarTvelosa da evrokavSirs Soris arsebuli CarCo SeTanxmebebiT da politikis ganmsazRvrel dokumentebSi asaxuli prioritetuli mimarTulebebis gansaxorcieleblad dagegmili RonisZiebebis mxardaWera: partniorobisa da TanamSromlobis SeTanxmebiT (Partnership and Cooperation Agreement - PCA) gansazRvruli prioritetebis Sesruleba, romelic ZalaSia asocirebis Sesaxeb SeTanxmebis xelmoweramde. evropuli samezoblo politikis samoqmedo gegmiT gansazRvruli prioritetebis Sesruleba (ENP AP), “aRmosavleT partniorobis” (EaP) iniciativis CaTvliT; asocirebis Sesaxeb SeTanxmebis (AA) gasaformeblad molaparakebebis procesis, Rrma da yovlismomcveli Tavisufali savaWro zonis Seqmnis Sesaxeb SeTanxmebis (DCFTA) CaTvliT, mxardaWera da SeTanxmebebis xelmoweris Semdeg prioritetuli mimarTulebebis ganxorcielebis xelSewyoba; partnioroba mobilurobisaTvis (Mobility Partnership) farglebSi TanamSromloba.

1. geografiuli instrumenti “evropuli samezoblo da partniorobis instrumenti” - ENPI evrokavSiris sabWom 2006 wlis 24 oqtombers daamtkica evropuli samezoblo da partniorobis instrumentis (ENPI) biujeti evrokavSirsa da mis mezobel qveynebs Soris (alJiri, somxeTi, azerbaijani, belarusi, egvipte, saqarTvelo, israeli, iordania, libani, libia, moldova, maroko, palestina, ruseTi, siria, tunisi da ukraina) partnioruli urTierTobebis gaRrmavebis mizniT. 2007-2013 wlebisTvis yvela am qveynisTvis gamoyofili saerTo Tanxa 11.181 miliard evros Seadgens. mTliani biujetis 95% moxmardeba erovnul da regionalur programebs, xolo 5% gaTvaliswinebulia sazRvrispira TanamSromlobis programebisTvis.

evropuli samezoblo da partniorobis instrumenti (ENPI) programebi xorcieldeba ZiriTadi sami mimarTulebiT: erovnuli programebi (National Programmes) xorcieldeba yovelwliuri samoqmedo gegmebis (Annual Action Programme - AAP) farglebSi transnacionaluri (regionaluri) programebi (Transnational Cooperation) sazRvrispira TanamSromloba

I. ENPI-s erovnuli programebi erovnuli programebis finansuri uzrunvelyofa xdeba “erovnuli indikaturi programebis” (NIP) meSveobiT, რომლის პრიორიტეტული mimarTulebebi თანხმდება საქართველოს მთავრობასთან ეროვნული ინდიკატური პროგრამა (NIP) 2007-2010 (120.4 mln. evro) ეროვნული ინდიკატური პროგრამა (NIP) 2011-2013 (180.29 mln. evro)

erovnuli indikaturi programა იყოფა ყოველწლიურ სამოქმედო გეგმებად (AAP), romlebic sami mimarTulebiT xorcieldeba: seqtoruli politikis mxardaWeris programebi (SPSP) ENPI–s farglebSi daxmarebaTa didi nawili (65%-ze meti) xorcildeba seqtoruli politikis mxardaWeris programebiT. programa moiazrebs seqtorze sxvadasxva instrumentebis koncentrirebas, sadac ZiriTadi nawili sabiujeto daxmarebas moicavs. saeqsperto daxmarebis programebi proeqtebis mizania mimRebi mxaris saxelmwifo uwyebebis instituciuri gaZliereba eqspertuli daxmarebis gziT. 2011 wlidan saqarTvelosTvis xelmisawvdomi gaxda evrokavSiris daxmarebis miznobrivi resursi – yovlismomcveli instituciuri ganviTarebis programa (CIB). konfliqtis mSvidobiani gziT mogvarebis xelSewyoba konfliqtis mogvarebis procesSi evrokavSiris CarTulobis gazrda, konfliqtiT dazaralebuli mosaxleobisTvis sacxovrebeli pirobebis gaumjobeseba, maTi saxlebSi Rirseuli dabrunebis da ndobis aRdgenis sakiTxebi.

2007-2013 wlebis erovnuli indikaturi programis (NIP) farglebSi evrokavSiris mier saqarTvelosaTvis gaweuli daxmareba (mln. evro) weli seqtoruli politikis mxardaWeris programebi saeqsperto daxmarebis programebi konfliqtiT dazaralebuli regionebis mxardaWera da ndobis aRdgena jami 2007 16 4 24 2008 6.8 6 28.8 2009 19 6.4 3 28.4 2010 30 7.2 37.2 2011 37 9.7 50.7 2012 40 20 60 2013 51 70 sul 209 73.1 17 299.1

saeqsperto daxmarebis programebi saeqsperto daxmarebis programebi saxelmwifo uwyebebis instituciur ganviTarebazea orientirebuli da oTx ZiriTad mimarTulebad iyofa: klasikuri teqnikuri daxmarebis proeqtebi (TA) xorcieldeba konkursis (tenderis) safuZvelze SerCeuli sakonsultacio kompaniebis daqiravebis saSualebiT, romlebic mxardaWeras uweven saxelmwifo uwyebebs Sesabamisi saproeqto dokumentebiT (ToR) gansazRvruli miznebis Sesrulebis procesSi. sajaro samsaxurebis daZmobilebis programa (e.w. Twinning) warmoadgens eqspertuli daxmarebis grZelvadian instruments, romelic miznad isaxavs evrokavSiris wevr saxelmwifoebSi da saqarTveloSi arsebul analogiur sajaro uwyebebs Soris, winaswar SeTanxmebuli samoqmedo gegmis safuZvelze, maRali politikuri donis TanamSromlobas evropuli saukeTeso gamocdilebis gaziarebis mizniT. granti saxelmwifo uwyebebisTvis gaicema gamonaklisis saxiT uSualod evrokomisiasTan ormxri SeTanxmebis safuZvelze evrokavSiri-saqarTvelos TanamSromlobis farglebSi gaTvaliswinebuli prioritetebis Sesasruleblad. proeqtebi finasdeba erovnuli indikaturi programis biujetidan.

saeqsperto daxmarebis programebi programa SIGMA warmoadgens eqspertuli daxmarebis saSualovadian instruments, romelic ZiriTadad mimarTulia saxelmwifo uwyebebis SesaZleblobaTa ganviTarebaze efeqturi mmarTvelobis xelSewyobas iseT horizontalur sferoebSi, rogoricaa auditi, saxelmwifo Sesyidvebi, saxelmwifo finansebis marTva, sazedamxedvelo funqciebis gaZliereba da sxva. teqnikuri daxmarebis programa informaciis gacvlisTvis TAIEX - warmoadgens evrokavSiris daxmarebis moqnil instruments, romelic ZiriTadad mimarTulia saxelmwifo uwyebebis mxardasaWerad moklevadiani eqspertuli daxmarebis gasawevad iseT sferoebSi, rogoricaa soflis meurneoba, ekonomika, garemos dacva, ganaTleba, migracia da aS. proeqtebi finansdeba evrokomisiis biujetidan

saeqsperto daxmarebis programebi yovlismomcveli insituciuri ganviTarebis programa – CIB, warmoadgens saxelmwifo uwyebebis insitucionaluri ganviTarebis instruments, romlebic uSualod arian CarTulni AA da DCFTA SeTanxmebebze molaparakebis procesSi. programiT gaTvaliswinebulia SerCeuli saxelmwifo uwyebebisTvis daxmarebis axal meqanizmebze xelmisawvdomoba rogoricaa granti, sareabilitacio/sarekonstruqcio samuSaoebi da specializirebuli infrastruqturis (mag. laboratoriebi) gaumjobeseba an/da axlis SeZena. programa ganxorcieldeba 2011-2013 wlebis erovnuli indikaturi programis biujetebiT gansazRvruli Tanxebidan, SerCeuli saxelmwifo uwyebebis mier SemuSavebuli institucionaluri reformis gegmebis (IRP) safuZvelze. 2011-2013 wlebis erovnuli indikaturi programis biujetidan, saqarTvelo programa CIB-is farglebSi 30.87 milini evros daxmarebas miiRebs. SerCeulia 10 saxelmwifo uwyeba, romlebic 3 Tematur jgufad – klasterad iyofa

CIB 1. რეფორმების კოორდინაციაზე და ევროკავშირთან გასაფორმებელ შეთანხმებებზე (AA, DCFTA) მოლაპარაკებების პროცესზე პასუხისმგებელი ძირითადი სახელმწიფო უწყებების ჯგუფი საქართველოს ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატი; საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო; საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო; საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სამოქალაქო რეესტრის სააგენტო. 2. ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შექმნის შესახებ მოლაპარაკებების წარმოების პროცესზე პასუხისმგებელი უწყებების ჯგუფი საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სურსათის ეროვნული სააგენტო; საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს აკრედიტაციის ეროვნული ცენტრი; საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს სტანდარტების, ტექნიკური რეგლამენტების და მეტროლოგიის ეროვნული სააგენტო. 3. დემოკრატიული განვითარების, უკეთესი მმართველობის და ადამიანის უფლებათა დაცვის საკითხებზე პასუხისმგებელი უწყებების ჯგუფი სახალხო დამცველის აპარატი; საქართველოს კონტროლის პალატა; საქართველოს პარლამენტი.

II. transnacionaluri (regionaluri) programebi programa TRACECA - (evropa-kavkasia-aziis satransporto derefani) satransporto derefnis ganviTareba evropidan Sua aziamde aRmosavleT evropis, Savi zRvis, amierkavkasiisa da kaspiis zRvis gavliT - istoriuli abreSumis gza monawile qveynebi: saqarTvelo, somxeTi, azerbaijani, bulgareTi, irani, yazaxeTi, yirgizeTi, tajikeTi, uzbekeTi, moldova, rumineTi, TurqeTi, ukraina. programa INOGATE - (navTobisa da gazis transportireba evropaSi) evrokavSiris da partniori qveynebis energetikuli bazrebis integracia, energoresursebis usafrTxo transportireba, diversifikacia da satranzito potencialis gazrda. saqarTvelo, somxeTi, azerbaijani, belarusi, yazaxeTi, yirgizeTi, tajikeTi, TurqmeneTi, uzbekeTi, moldova, TurqeTi, ukraina. garemosdacviTi programebi - Environmental Programmes evropuli samezoblo politikis qveynebi.

III. Savi zRvis auzis sazRvrispira TanamSromlobis programa (BSCBC) programis mizani: Savi zRvis regionSi TanamSromlobis xelSewyoba regionis socialur-ekonomikuri ganviTarebis mxardasaWerad. biujeti: 37 mln. evro 8 monawile qveynisaTvis. monawile qveynebi: 3 evrokavSiris wevri: rumineTi, saberZneTi, bulgareTi. 1 evrokavSiris wevrobis kandidati: TurqeTi. 4 partniori qveyana: saqarTvelo, somxeTi, ukraina, moldova. xangrZlivoba: 2007 – 2013 wlebi

Savi zRvis auzis sazRvrispira TanamSromlobis programa (BSCBC) programis miznebi da prioritetebi OBJECTIVE 1: PROMOTING ECONOMIC AND SOCIAL DEVELOPMENT IN THE BORDER AREAS საზღვრისპირა თანამშრომლობის ხელშეწყობა, ეკონომიკური და სოციალური განვითარების მხარდასაჭერად informaciis gacvlis, komunikaciis, satransporto da savaWro qselebis ganviTarebis xelSewyoba turizmis qselis Seqmna da turizmis sferoSi erToblivi iniciativebis xelSewyoba. adgilobrivi ganviTarebis strategiebis SemuSaveba da maTi ganxorcielebis mxardaWera OBJECTIVE 2: WORKING TOGETHER TO ADDRESS COMMON CHALLENGES გამოცდილების გაზიარება, გარემოსდაცვით სფეროში თანამშრომლობის მხარდასაჭერად garemosdacviTi gamowvevebis daZleva – informaciis gacvla da gamocdilebis gaziareba. daculi teritoriebis dasacavad samecnieri kvlevebis mxardaWera da cnobierebis amaRleba. axali teqnologiebis marTvisa da inovaciebis dasanergadGgamocdilebis gaziareba. samewarmeo narCenebis marTva da Camdinare wylebis problematika. OBJECTIVE 3: PROMOTING LOCAL, PEOPLE-TO-PEOPLE COOPERATION შავი ზღვის რეგიონში კულტურისა და განათლების სფეროებში თანამშრომლობის ხელშეწყობა Savi zRvis regionSi kulturuli kavSirebis xelSewyoba da saganmanaTleblo TanamSromlobis mxardaWera

2. evrokavSiris daxmarebis Tematuri programebi Neighborhood Investment Fund (NIF) – samezoblo sainvesticio fondi partniori qveynebis mxardaWera investiciebis mozidvaSi msxvili infrastruqturuli proeqtebis gansaxorcieleblad (energetika, transporti, garemos dacva). European Instrument for Development and Human Rights (EIDHR) – evropuli iniciativa demokratiisa da adaminis uflebebisTvis arasamTavrobo seqtoris mxardaWera demokratiuli principebis, adaminis uflebebis da kanonis uzenaesobis gaumjobesebis procesSi. proeqtebis SerCeva da dafinanseba xorcieldeba evrokomisiis ver-gverdze gamocxadebuli konkursis (Call for proposal) saSualebiT: http://ec.europa.eu/europeaid/what/human-rights/index_en.htm. Non-State Actors and Local Athorities Development Thematic Programme programa finansdeba evrokavSiris ganviTarebisa da TanamSromlobis instrumentis (Development Co-operation Instrument - DCI) farglebSi da iTvaliswinebs partnior qveynebSi arasamTavrobo seqtorisa da adgilobrivi xelisuflebis mxardaWeras (programaSi monawileobis misaRebad aucilebelia Tanadafinanseba). grantebis dafinanseba xorcieldeba evrokomisiis ver-gverdze gamocxadebuli konkursis (Call for proposal) saSualebiT: http://ec.europa.eu/europeaid/how/finance/dci/non_state_actors_en.htm. Tempus –sauniversiteto TanamSromlobis programa umaRlesi ganaTlebis sistemis reformis mxardaWera da evrokavSiris universitetebTan TanamSromlobis xelSewyoba. amJamad mimdinareobs 14 Tempus-is proeqti, romlebSic CarTulia saqarTvelos 16 saganmanaTleblo dawesebuleba. proeqtebis SerCevas axorcielebs evrokomisia saqarTvelos Tempus-is sainformacio ofisis mxardaWeriT.

evrokavSiris daxmarebis Tematuri programebi Erasmus Mundus umaRles saganmanaTleblo dawesebulebebs Soris TanamSromlobis xelSewyoba (studenturi da samecniero programebi, saswavlo grantebi). grantebis dafinanseba xorcieldeba evrokomisiis veb-gverdze gamocxadebuli konkursis (Call for proposal) saSualebiT: http://ec.europa.eu/education/external-relation-programmes/mundus_en.htm. FP7 – evrokavSiris me-7 CarCo programa samecniero programebi kvlevisa da inovaciis (research and innovation) sferoSi. grantebis dafinanseba xorcieldeba evrokomisiis veb-gverdze gamocxadebuli konkursis (Call for proposal) saSualebiT: http://ec.europa.eu/research/fp7/index_en.cfm saqarTvelos mxridan programis sakontaqto/sainformacio ofisis funqciebs asrulebs SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondi. Marie Curie samecniero programebi. grantebis dafinanseba xorcieldeba evrokomisiis veb-gverdze gamocxadebuli konkursis (Call for proposal) saSualebiT: http://ec.europa.eu/research/mariecurieactions/. Jean Monnet swavlebisa da kvlevebis mxardaWera evropuli integraciis sferoSi. grantebis dafinanseba xorcieldeba evrokomisiis veb-gverdze gamocxadebuli konkursis (Call for proposal) saSualebiT: http://eacea.ec.europa.eu/llp/jean_monnet/jean_monnet_en.php

evrokavSiris iniciativa “meti metisaTvis” “More for More” evrokomisiis axali iniciativis “meti metisaTvis” farglebSi saqarTvelosTvis damatebiTi finansuri resursebi gamoiyo. resursebis aTviseba aRmosavleT partniorobis integraciisa da TanamSromlobisTvis (EaPIC) proeqtiT ganxorcieldeba. aRmosavleT partnior qveynebs Soris saqarTvelom damatebiT 22 mln. evro miiRo, romelic moxmardeba reformebis gaZlierebas Semdegi mimarTulebiT: sazRvris efeqturi marTva – 14 mln evro; kanonis uzenaesobis xelSewyoba – 6 mln evro; teqnikuri (saeqsperto) daxmareba – 2 mln evro. 2012 wlis dekembers xeli moewera sisxlis samarTlis reformis seqtoruli politikis mxardaWeris programis safinanso SeTanxmebis cvlilebebis oqms, romelic iTvaliswinebs “meti metisaTvis” iniciativis farglebSi, proeqtze 6 milioni evros damatebas.

3. monawileoba safinanso institutebis sainvesticio proeqtebSi (EBRD, EIB, KfW…); 4. TanamSromloba evrokavSiris programebTan da saagentoebTan.

madloba yuradRebisTvis