7-19 Yaş Psiko-Sosyal Gelişim Özellikleri

7-11 Yaş Bu çağ çocuğun ailesinden ayrılıp dış dünyaya açıldığı çağdır.Cinsel kimliği oluşmuştur.Kızlar kız özelliklerini erkekler erkek özelliklerini, ana -baba ile özdeşim sonucu kazanmıştır.Aileden bağımlılığı azalmıştır bütün gününü anneden ayrı olarak dışarda oyunda yada okulda geçirebilir

Cinsel merakları bastırılmıştır Cinsel merakları bastırılmıştır. Çalışkanlığı ve becerileri ile tanınma ön plana çıkmıştır.Akranları ve öğretmeninin onayını almak ister.

Zamanı ve mekanı doğru algılar, tanımlarlar Zamanı ve mekanı doğru algılar, tanımlarlar.Kendi kararlarını vermek ister.Kendi cinsiyetine uygun arkadaşlar edinir.Kümelere ayrılmak, kendi eğitimleri doğrultusunda uğraşlar edinmek, oyun kurmak o yaşın temel özellikleridir.

Çocuğun bu dönemde ürettiği işlerle ailesi, arkadaşları ve eğitimcilerinin gözünde kendini tanıtma sağlayabildiği ölçüde iş yapıcılık duygusu gelişecektir.Büyüdüğünde üzerine aldığı işleri gerektiği biçimde yapabilme inancı artacaktır.

Çocuğun yeni girdiği sosyal ortamda kendisine bir yer edinebilmesi ve kendini var edebilmesi için kendisi ile ilgili olumlu duygular geliştirmeye ihtiyacı vardır.Akran gruplarıyla olumlu ilişkiler kurmak, akademik olarak başarılı olmak, sosyal aktiviteler içinde iyi olmak ve olumlu geri bildirim almak özgüven gelişimi içinde oldukça önemlidir.

Yapmayı öğrendiği işlerle çevreden beklediği tanınmayı sağlayamayan çocuklarda iş kimliğinin gelişimi aksar ve kendini yetersiz hisseder.Bu yaşlarda çocuklara yapamadıkları vurgulanır,başkalarıyla kıyaslamalar yapıldığında değersizlik duyguları ön plana çıkar ve aşağılık duygusu gelişir. Bu da ileriki yaşlarda akademik başarısızlık ve bilişsel yetilerde gerileme olarak ortaya çıkar.

Merak ve yatkınlıkları doğrultusunda özel uğraşları, organizasyonları beğenilen çocukta “yetkin olma” ve değerlilik duyguları gelişir.

11-14 Yaş Dengeli ve uyumlu ilkokul çocuğu gider, yerine oldukça tedirgin tepkisel, beğenme güçlüğü olan bir genç gelir. Çocuk ergenliğe adım atmıştır. Kanda daha önce az olan; kızlarda östrojen, erkeklerde testosteron hormonlarının kanda artmaya başlaması ile birlikte vücutta daha önce gözlenmeyen belirtiler ortaya çıkmıştır.

Bu süreç içinde genç bedeninde ortaya çıkan değişikliklere uyum sağlamakta zorlanır. Bedeni ile aşırı ilgilenmeye başlar.Bedendeki bu hızlı değişime uyum sağlamaya çalışan ergen, kısa-uzun, şişman-zayıf olmak, sivilceler gibi bedenine ilişkin her şey önemli hale gelir.Zamanını aynanın karşısında geçirmesi ailesi ile çatışmasına neden olur.

Duyguları hızlı iner ve çıkar, çabuk sevinir çabuk üzülür Duyguları hızlı iner ve çıkar, çabuk sevinir çabuk üzülür.Tepkileri önceden kestirilemez, kendisine tanınan hakları yetersiz bulur.Bağımsız davranma, aileden ayrışma çabaları sonucu anne-babayla çatışmaya girer, evin kurallarına karşı çıkar, ailesinden uzaklaşırken akranları ile birlikte olma önem kazanır

11-14 Yaş Kızların arkadaşlarından beklentileri daha yüksektir.Daha fazla bağlanır ve yakınlaşırlar.Arkadaşları ile daha sıkı ilişki kurar, onların dert ortağı olur ve sorunlarını paylaşırlar.Erkekler ise, daha çok gruplar halinde arkadaşlık kurar ve kızlara göre daha az duygu paylaşımları vardır.

Derslere ilgileri azalmış, çalışma düzeni bozulmuştur Derslere ilgileri azalmış, çalışma düzeni bozulmuştur.İstekleri artmıştır.Dağınık ve savruk olurlar.İlgileri artmış gel-geç hevesleri çoğalmıştır. Bu yaşta olumsuz duyguların yoğun olduğu dönemdir.Karşı cinse ilgi artmaya başlar. Yeni özdeşim modelleri arar, popüler olan modellerle kimliğini bulmaya çalışır.

Ergen daima kendi yaşından büyük hisseder, ona çocuk muamelesi yapılmasından hoşlanmaz ve ona bu muamele de yapılmamalıdır.Ergenin ilgiyi üzerine çekme isteği bu dönemin özelliklerindendir.Bir yandan dürtülerini dizginlemeye çalışırken öte yandan çevresiyle çatışmaya gider.Aradığı yeni kimlik için, ben kimim ? ben neyim ? ben nasıl bir insan olmalıyım? sorularına yanıt arar.Ailesinden ayrışmaya çalışırken bir taraftan da en doğal çevresi olan ailesine sarılır.

Ergene karşı otoriter ya da aşırı izin verici şekilde davranan ailelere kıyasla, ergeni kontrol eden ve aynı zamanda yakın ilgi gösteren aileler içinde büyüyen ergenler, daha sonra kendilerine güvenli sorumluluk alan ve başarılı insanlar olurlar.

14-19 Yaş Olgunlaşmanın hemen hemen tamamlandığı ergenlik dönemidir. Bu dönemin en önemli konusu cinsel kimlik gelişimidir.Ergen, karşı cinsle ilişki kurmak ,karşı cinsi tanımak ister, aynı zamanda da karşı cinsle ilişki kurmaktan korkar ve tereddüt eder.Fiziksel gelişimin tamamlanmasıyla birlikte her iki cins de kendilerini erkek veya kadın olarak tanımaya başlar. Bu nedenle de karşı cins arkadaşlıklar daha önem kazanır

Cinsellik artık yaşanması gerekli ama boyutu tam olarak belirlenemeyen bir kavramdır. Bu dönemde cinsel istismarla karşılaşma riski yüksek bir orandır. Flört ilişkileri, doğru karar verememe, fiziksel ve cinsel istismar olasılığı arttırır.

Geç gelişen erkek çocukları, çocuk muamelesi görürler, karşı cinsle ilişkilerinde güvensiz ve çekingen olurlar. Erken gelişen kızlarda ise akranlarıyla arkadaşlık yapmakta güçlük çekerler, büyük erkeklerle arkadaşlık kurarlar. Madde kullanımı ve cinsel deneyim olasılığını arttırır.

Genç bir yandan seçeceği meslek ile ilgili kendini sorgularken özgüvenini geliştirme çabası içindedir. Bu dönemde onlara verilecek fiziksel ceza ,cinsel içerikli bir şaka veya sarkıntılık yaşamı boyunca iz bırakabilmektedir

Spor ve çeşitli sosyal aktivitelere yönlenme ergenlik döneminin kendine özgü sorunlarını üstesinde gelmede gençlere yardımcı olur.