Hazırlayan : Enfeksiyon Kontrol Komitesi 2014 AMASYA ÜNİVERSİTESİ SABUNCUOĞLU ŞEREFEDDİN EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ EBOLA VİRÜS HASTALIĞI Hazırlayan : Enfeksiyon Kontrol Komitesi 2014

EBOLA VİRÜS HASTALIĞI (EVH) Ebola Virüs Hastalığı (EVH); Ebola virüsünün sebep olduğu; yüksek mortalitenin görüldüğü, akut başlangıçlı, yüksek ateş, gastrointestinal semptomlar kanamayla seyredebilen bir hastalıktır.

2014’te salgın yaşanan ülkeler Bugüne kadar EVH’nin görüldüğü ülkeler 2014’te salgın yaşanan ülkeler Liberya Cumhuriyeti Gine Cumhuriyeti Sierra Leone Cumhuriyeti Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire) Gabon Güney Sudan Fildişi Sahilleri Uganda Kongo Cumhuriyeti Nijerya Cumhuriyeti Liberya Cumhuriyeti Gine Cumhuriyeti Sierra Leone Cumhuriyeti Nijerya Cumhuriyeti

Bulaş Yolu Ebola virüsü; insanlara infekte hayvanların organ, kan ve vücut sıvıları ile yakın teması ile bulaşır. İnsandan insana geçiş, bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozanın infekte insanların kan ve vücut sıvılarıyla direkt teması ile meydana gelir. Ayrıca hastanın vücut sekresyonlarıyla kontamine çevresel materyalle de bulaş meydana gelebilir.

Bulaş Yolu

Kuluçka Dönemi; Ebola virüsü hastalığı için kuluçka dönemi 2-21 gün arasında değişebilir, ancak vakaların büyük çoğunluğunda 7 gün olarak görülmektedir. Hastalık akut yüksek ateş (>= 38,5 c) ve özgün olmayan ilk bulgular ile başlar.

Ebola virüsü bulaşmış hastalar klinik semptomların gelişiminden önce bulaştırıcı değildir. Ateş içeren semptomların başlamasından itibaren bulaştırıcılık başlar. Bir başka ifade ile ateş ve klinik bulguların gelişimi öncesinde hastalar başkalarına virüsü bulaştıramazlar.

Klinik Görünüm Sık görülen belirti ve bulgular: Ateş Baş ağrısı Kas ve eklem ağrısı Halsizlik İshal Kusma Mide ağrısı İştahsızlık Eşlik edebilecek diğer belirti ve bulgular: Döküntü Gözlerde kızarıklık Hıçkırık Öksürük Boğaz ağrısı Göğüs ağrısı Nefes almada zorluk Yutma güçlüğü Cilt ve mukozal kanamalar veya organ içine kanamalar

Ayırıcı Tanı Ebola virüs hastalığının ayırıcı tanısında sıtma, şigelloz, kolera, tifo, hepatit ve diğer viral hemorajik ateşler dikkate alınmalıdır.

Tedavi Hastalığın özgün bir tedavisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte etkinliği kanıtlanmamış monoklonal antikor tekniğiyle hazırlanmış tedavi yaklaşımı ABD ve Nijerya’da denenmektedir. Bugün için kullanılabilir veya klinik çalışma düzeyinde bir aşısı bulunmamaktadır.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER; Bulaşıcı hastalıklar yönünden şüpheli vakalarla ilgili sağlık personelinin bilgilendirilmesi gerekmektedir. Vaka hakkında ön bilgi verilmeli en az sayıda sağlık personeli ile çalışılmalıdır. Sağlık çalışanları koruyucu önlemleri almalıdır. Hastaya bakım verilirken standart önlemlere ek olarak TEMAS ve DAMLACIK izolasyon önlemleri uygulanır.

Sağlık çalışanlarına da, bu hastaların takip ve tedavisi sırasında, kontrol önlemlerini almadıkları takdirde yakın temas sonucu bulaş olmaktadır

Hastanın Bakımı Sırasında Alınacak Önlemler EVH şüpheli vaka durumunda aşağıdaki malzemeler mutlaka hazır olmalıdır. Eldiven Sıvı geçirimsiz önlük Sıvı geçirimsiz tulum Koruyucu gözlük Yüz kalkanı/siperi N95 maske Cerrahi maske Su geçirmez ayak koruyucu Alkol bazlı el ezenfektanı

HASTA ODASINA GİRİŞ VE HASTAYA YAKLAŞIM Hasta odasına girişlerde kişisel koruyucu ekipmanlar mutlaka kullanılmalıdır. Hasta odasına giren tüm kişiler; eldiven, sıvı geçirimsiz önlük,maske, göz koruması için yüz siperi ve gözlük kullanmalıdır. Hasta bakımı verecek olan sağlık personeli; çift eldiven, sıvı geçirimsiz tulum veya önlük, göz koruması için gözlük ve yüz siperi, N95 maske ve sıvı geçirimsiz ayak koruyucu kullanmalıdır.

HASTA ODASINA GİRİŞ VE HASTAYA YAKLAŞIM Çevrede kan ya da diğer vücut sıvıları, kusmuk yada dışkı ile kontaminasyon olduğunda kişisel koruyucu ekipmanlara ek olarak çift koruyucu eldiven kullanılmalıdır. Eldivenin yırtılması durumunda eldivenler değiştirilmelidir.

HASTA ODASINA GİRİŞ VE HASTAYA YAKLAŞIM Hasta bakım ekipmanları ve tıbbi cihazlar hastaya özel olmalı ve tercihen tek kullanımlık olmalıdır. Hastaya özel kullanımı sağlanamayan ve tek kullanımlık olmayan tıbbi ekipmanlar, üretici talimatlarına ve hastane politikalarına göre temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.(1/10 çamaşır suyu veya 1 litreye 7 tablet) Hasta odasından çıkarken veya bakım verilen alanı terk ederken ilgili sağlık personeli, kullandığı kişisel koruyucu ekipmanları maksimum özeni göstererek, özellikle gözlerine ve mukozalarına, ayrıca kıyafetlerine bulaşa neden olmadan çıkartmalıdır.

HASTA ODASINA GİRİŞ VE HASTAYA YAKLAŞIM Hasta bakımında, kesici ve delici alet kullanımı mümkün olduğu kadar kısıtlanmalı, Hastadan kan alımı mümkün olan en az tetkik ile sınırlandırılarak yapılmalıdır. Numunelerin üzerinde mutlaka KIRMIZI KALEMLE TANI ibaresi olmalıdır. Kullanılan bütün iğneler, delici-kesici tıbbi atık kaplarında biriktirilerek bertaraf edilmelidir. Hasta ile ilgilenecek sağlık personeli mümkünse en az sayı ile sınırlandırılmalı,ziyaretçi kısıtlaması ile izlenmelidir.İlgilenen tüm personel kayıt altına alınmalıdır. Çevresel yüzeyler ve ekipmanlar yüksek düzey dezenfektan kullanılarak veya 1/10luk çamaşır suyu/1 litreye 7 klor tablet ile dezenfekte edilmelidir. Tekstil ve çamaşırhaneye gidecek ürünler uygun şekilde suda eriyen enfekte çamaşır poşetlerine konularak transferi sağlanmalıdır. Gıda kapları ve ortam da kullanılmış materyaller tıbbi atık olarak imha edilmelidir.

Koruyucu ekipmanın uygun kullanımı Giyme sırası Önlük Maske Gözlük-yüz koruyucu Eldiven

Önlük giyerken Önlük malzemesi uygulanacak işleme göre seçilmeli Uygun tip ve boyut seçilmeli Arkadan bağlanmalı Eğer çok küçük ise iki tane önlük giyilmeli Biri önden Diğeri arkadan

Maske takılırken Burnu, ağzı ve çeneyi tamamen içine almalıdır Yüze uygunluk tam olmalı N95 gibi özel tip maskeler için yüze uyum testi yapılmalı

Maske takıldıktan sonra Tükrük veya sekresyonlarla ıslandığı zaman değiştirilmeli Tekrar kullanılmamalı Ortak kullanılmamalı

Gözlük-yüz koruyucusu giyilmesi Gözleri ve yüzü tam olarak kapatmalı Yüze uygunluk tam olmalı Yüze oturmalı ancak sıkmamalıdır

Eldiven giyilirken Eldivenler en son giyilmeli Doğru tip ve boyutta eldiven seçilmeli Eldiven giymeden önce eller yıkanmalı veya el dezenfektanı ile ovalanmalı Önlüğün kol manşetleri üzerine çekilmeli

Eldiven giyildikten sonra; Temizden kirliye doğru çalışılmalı Eldiven ile çalışırken kendine ve çevreye kontamine temas sınırlanmalı Eldivenler tekrar kullanılmamalı Eldiven çıkartıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalı ELDİVEN ÜZERİNE EL DEZENFEKTANI UYGULANMAMALI VEYA ELDİVENLİ ELLER YIKANMAMALIDIR.

Çıkarma sırası Eldiven Gözlük-yüz koruyucu Önlük Maske

Eldiven çıkarılırken Elin üzerinden sıyrılarak içi dışına çevrilir Diğer eldivenli el ile tutulur Eldivensiz parmakla bilekten diğer eldiven sıyrılır İçi dışına çevrilerek her iki eldivenden oluşan küçük bir torba şeklinde atılır

Gözlük-yüz koruyucusu çıkarılırken Eldivensiz ellerle çıkarılır

Önlük çıkarılırken Omuz kısımlarından tutulur Kontamine dış yüz içe doğru çevrilir Yuvarlayarak katlanır Çıkarıldığında sadece temiz taraf görünmelidir

Maske çıkarılırken Maske bağları (önce alttaki) çözülür Maskenin ön yüzü kontamine olduğu için elle temas etmemelidir Bağlardan tutularak atılır

Kişisel koruyucu ekipmanlar uygun şekilde çıkartılarak, atık poşetine atılmalı, Atık poşetinin ağzı kapatılmalı,alanda bekletilmeden tıbbi atık depolarına gönderilmelidir. Oda ve malzemelerin temizliği yüksek düzey dezenfeksiyon ürünleri ile sağlanmalı , izolasyon odası temizlenmiş şekilde bırakılmalıdır.

Teşekkürler…