ORTOPEDİK ENGELLİ VE SÜREKLİ HASTALIĞI OLAN ÇOCUKLAR kaynak:Prof ORTOPEDİK ENGELLİ VE SÜREKLİ HASTALIĞI OLAN ÇOCUKLAR kaynak:Prof.dr Bülbin Sucuoğlu Doç.dr Tevhide Kargın Mustafa ÜNSAL Tavşanlı RAM Müdür Yardımcısı

serebral palci(beyin felci), Bu grupta yer alan çocuklar oldukça heterojen özelliklere sahip olmaları nedeniyle genellikle ortopedik engelli çocuklar ve sürekli hastalığı olan çocuklar olarak iki alt gruba ayrılmaktadır. Ortopedik engel Kaslar,eklemler ve kemiklerle ilgili hastalık yada bozuklukların ortaya çıkardığı bir durumdur Ve serebral palci(beyin felci), spina bfida(omuriliğin alt kısmını bacak kaslarını ve duyuları kontrol eden sinirlerin gelişiminde yetersizlik), musculer distrofi(kas hastalığı) gibi durumlar bu grupta yer alır.

Sürekli hastalıklar ise astım ,aids,epilepsi gibi sağlıkla ya da tıbbi durumlarla ilgilidir.Bu grupta yer alan çocuklar fiziksel sağlığında problem olan ve sürekli olarak bakım ve ilaç tedavisine gereksinim duyan çocuklardır. Ortopedik engelli ve sürekli hastalığı olan çocuklar okul çağı çocuklarının % 0.48 ini oluşturur.

Bu sp nin derecesine bağlıdır. Ortopedik engele yol açan hastalıklar arasında en yaygın olanı serebral palsi (sp) dir. 1000 doğumda 1 ortaya çıkabilen sp çocuğun hareket ve duruşunda kalıcı bozukluklar yaratan kalıcı bir bozukluktur. Sp si olan çocukların motor,dil,konuşma,işitme,görme ve zihinsel gelişiminde belirgin derecede problemler olabilir ya da olmayabilir. Bu sp nin derecesine bağlıdır. Spli çocukların çocukların çoğu tekerlekli iskemle ya da hareket etmelerini kolaylaştıracak araçlar ve küçük motor hareketleri ile konuşmalarını kolaylaştırıcı yardımcı araçlar kullanabilir.

Muskuler distrofi ortopedik engele yol açan kaslara zarar veren gittikçe zayıflatan bir hastalıktır. 3500 doğumda bir ortaya çıkabilir.Çocuk doğumda normal görünür ancak 2-6 yaş arasında motor güçlükler ortaya çıkar. (mastropieri ve diğ.2000) Yürüme zorlaşır,çocuk ayakta durma becerisini kaybeder ve tekerlekli iskemleye gereksinim duyar.Hastalık arttıkça daha fazla yorulur.Bu çocuklar genellikle ergenlik döneminin sonlarında yaşamlarını kaybederler.(friend ve diğ.2002) Spina bfida ve omurilik zedelenmeleri de ortopedik engel grubuna giren iki önemli hastalıktır.

Sınıf ortamlarında ortopedik engelli çocuklar için yapılacak uyarlamalar,yetersizliğin derecesine ve yapısına bağlıdır.Çocukların rahat hareket edebilmeleri için fiziksel değişiklikler yapmak,sınıf mobilyalarını yeniden düzenlemek,çocuğun büyük masada çalışmasını sağlamak,tahtayı daha aşağıya asmak önerilebilir.

Bu çocuklar sık yorulurlar,sık sık dinlenmesine izin verilmelidir Bu çocuklar sık yorulurlar,sık sık dinlenmesine izin verilmelidir.Dolaşım problemleri nedeniyle sık sık çocuğun pozisyonunun değiştirilmesi gerekiyorsa uzmandan bilgi alınmalıdır.(Friend ve diğ.2002)

Epilepsi ,astım,orak hücre anemisi,aids gibi hastalıklar okul çağı çocuklarının karşılaştığı sürekli hastalıklar arasında sayılmaktadır. Epilepsi,beyinde aniden ve kısa değişiklikler sonucunda ortaya çıkar ve dikkatin kaybolması,bilinç kaybı ve kontrol edilemeyen motor hareketlere yol açar.Çocukların % 1 ya da 2 sinde ortaya çıkan epilepsinin temel belirtisi nöbetlerdir. Nöbetler ağır ya da hafif olabilir ve bir çoğu ilaçlarla tedavi edilebilmektedir.(friend ve diğ.2002) Epilepsi ile akademik performans arasında ilişki olmamasına karşın,epilepsisi olan çocuklar akranları ile etkileşim kurmada isteksiz olabilir.

Bir epilepsi nöbetinde öğretmen neler yapabilir? Tipik bir nöbet acil tıbbi yardım gerektirmese de öğretmenler nöbet geçiren çocuğa nasıl müdahale edeceklerini bilmelidirler.Bir çocuk sınıfta nöbet geçirdiği zaman neler yapması gerektiği aşağıda sıralanmıştır.

1-Sakin olun.Diğer öğrencilere çocuğun kısa sürede düzeleceğini söyleyin ve onların güvenini kazanın. 2-Çocuğu yere yatırın ve onu yaralayabilecek şeyleri çevresinden uzaklaştırın. 3-Vücudu sarsıldıkça başının yere çarpmaması için çocuğun başının altına katlanmış palto gibi ve düz ve yumuşak bir şey koyun.

4-Nöbeti durduramazsınız,bu nedenle normal düzeyde seyretmesine izin verin.Çocuğu canlandırmaya,uyandırmaya ve hareketlerini engellemeye çalışmayın. 5-Yavaşça yan çevirin.Bu hava yolunun açılmasını ve çocuk kusmuşsa ağzının boşalmasını sağlar.Ağzını açmaya,dilini tutmaya çalışmayın,ağzına hiçbir şey koymayın. 6-Titreme hareketleri bittiğinde bilincini kazanana kadar çocuğun dinlenmesine izin verin. 7-Nöbet sırasında soluk alıp verme yüzeysel olabilir,hatta kısa süreli durabilir.Solunum tekrar başlamazsa çocuğun solunum yolunun tıkanıp yıkanmadığını kontrol edin ve suni teneffüs yaptırın.

9-Nöbet eğer 5 dakikadan fazla sürerse acil yardım çağırın. 8-Nöbetten sonra bazı öğrenciler kısa sürede düzelir,bazılarının ise daha fazla dinlenmeye gereksinimi vardır.Genellikle kısa süre dinlenme önerilir.Daha sonra çocuk sınıfta kalabilecek durumda ise kalması için cesaretlendirin.Çünkü sınıfta olmak ya da mümkün olduğu kadar erken sınıfa dönmek etkinliklere katılımını sağlar ve çocuk için psikolojik olarak zorluğu azalır. 9-Nöbet eğer 5 dakikadan fazla sürerse acil yardım çağırın. Kobal g.(2003)

-duyguların çok güçlü yaşanması Astım,soluk almada güçlük nedeniyle ortaya çıkar ve tedavi edilemez.18 yaş altı çocukların % 4 ünde görülür.Okula devamsızlığa yol açar. -Bazı hava durumları, -jimnastik, -güçlü kokular, -sigara, -oda spreyleri, -polenler -duyguların çok güçlü yaşanması Astımı ortaya çıkarır.

Bir çok ülkede bu tür çocuklar için hastane okulları açılmaktadır. Öğretmen astım krizine yol açan uyaranları bilir ve bunları önlerse çocuk için krizin tekrarlanmayacağı öğrenme ortamları oluşturabilir.(salend,1999) Bir çok ülkede bu tür çocuklar için hastane okulları açılmaktadır. Dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta çocukların kullandığı ilaçların yan etkisidir. Kusma,iştah kaybı,yorgunluk yan etkilere örnektir.Bu yan etkiler hem çocuğu hem öğretmeni etkiler.Çocuğun kendisine olan güveni azaltabilir.(schulz ve diğ.1991)

Grup olarak zihinsel becerilerinin engelli olmayan akranları ile aynı sınırlar içinde olma eğilimi vardır.(salend 1999) Spli çocuklarda büyüklük,derinlik gibi kavramaları ve uzaysal ilişkileri anlamada güçlük gözlenebilir.(wood 1998) Bu tür çocuklar bazen tek bir alanda yetersizlikler yaşarken,bazen ortopedik engelin yanı sıra konuşma,görme,zihinsel alanda da güçlüklerle karşılaşmaktadırlar. Yazma hızları yavaştır bu nedenle yazılı ödevleri geç bitirebilirler.Bu çocuklar için yazma zamanı arttırılabilir ya da miktar düşürülebilir.

Çabuk yoruldukları için dinlenme zamanı mutlaka tanınmalıdır Çabuk yoruldukları için dinlenme zamanı mutlaka tanınmalıdır.(schulz ve diğ.1991) Ortopedik engelli çocuklar duygusal alanda problem yaşayabilirler.Özellikle ergenlik dönemine dikkat edilmelidir. Çocuğun kullandığı ortopedik cihazlar ve cihazların kullanımı hakkında öğretmenler bilgi sahibi olmalıdır. Çocukların düzenli ilaç kullanmaları gerekiyorsa,öğretmen kullanım zamanlarını bilmelidir.

Öğretmenin çocuğa,hastalığına ve yetersizliğine ilişkin tutumları,çocuğun sınıfla bütünleşmesi ve kaynaşmasında çok etkili bir faktördür.Sınıf öğretmeni çocuğun yetersizliklerini ve aynı zamanda yeterliliklerini de diğer öğrencilerine gerçekçi bir şekilde aktarmalıdır.Bu tutum sınıf içi etkileşimi kolaylaştıracaktır. Becerilerin öğrenimi sık tekrar ve kullanımla olur.Diğerlerinin beceriyi çocuk için yapması bazı becerilerin ortaya çıkmasını engelleyebilir.