AİLE EĞİTİMİ PROGRAMI 12 – 18 YAŞ

HOŞGELDİNİZ “OKULLAR HAYAT OLSUN” PROJESİ ÇERÇEVESİNDE UYGULAMAYA KONULAN 12-18 YAŞ AİLE EĞİTİMİ PROGRAMINA HOŞGELDİNİZ

12-18 YAŞ AİLE EĞİTİM PROGRAMININ AMACI 12-18 yaş ergenlik dönemini kavramak. Kişilik gelişimine ve akademik başarısına katkı sağlamak. Aile ve ergen arasındaki ilişkinin daha sağlıklı hale gelmesi. Kendi kendine yetmeyi bilen kendi ayakları üzerinde durabilen üretebilen sağlıklı düşünebilen bireyler yetiştirmek.

ERGENLİK DÖNEMİ Ergenlik kelime olarak büyümek ve olgunlaşmak anlamına gelir. Biyolojik , zihinsel, psikolojik ve sosyal açıdan bir gelişme ve olgunlaşmanın yer aldığı çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir. Ergenlik dönemi farklı gelişim özelliklerinden dolayı 11-14 yaş ön ergenlik ve 12-19 yaş ergenlik dönemi olarak ikiye ayrılır. Ergenlik dönemini ve özelliklerini etkileyen etmenler: 1. Sosyo-ekonomik koşullar 2. Beslenme ve sportif faaliyetler 3. Irk 4. İklim şartlar 5.Geçirilen hastalıklar, cinsiyet vb.

BEDENSEL GELİŞİM Ergenlik dönemi , bedensel gelişim açısından net olarak görülebilen hızlı ve sürekli bir gelişim evresidir. . Ergenlikte organlardaki büyüme baştaki büyüme ve organlardaki büyüme olarak ikiye ayrılır. . Kızlar ergenlik dönemine erkeklerden daha erken girerler, ancak ergenliğin orta ve son dönemlerine doğru erkekler yeniden fiziksel gelişim açısından kızları geçerler. . Ergenlikte meydana gelen hızlı ve bedensel gelişimler nedeniyle ergenlikte sakarlıklar artar. . Ergenlik dönemi çok önemli bir dönem olmakla beraber , ergenin kendi cinselliğini ve cinselliğinin rollerini öğrenmesi için en temel dönemdir. Bu dönemde ebeveynlerin cinsellikle ilgili sağlıklı bilgiler vermeleri önem taşır.

Cinsel gelişim ve toplumsal cinsel rolleri konusunda yapılaması gerekenler Anne-baba olarak bu dönemde meydana gelen değişiklerin normal olduğunu söyleyin. Çocuklarınızın cinsellikle ilgili sorularına yaşına uygun cevap verin. Çocuğunuzun yalnız kalma ihtiyacını anlayışla karşılayın. İki cins (kız-erkek) arasındaki tartışmaları anlayışla karşılayın. Ergenin çekingenliğini kırmak için ortam hazırlayın ancak baskı yapmayın. Ergenin fark edilme ve takdir edilme ihtiyacını aile içinde gidermeye çalışın. Arkadaşlık ve bir gruba ait olma bu dönemin önemli bir özelliğidir. Arkadaş ve grup seçimine dikkat edilmelidir. Ergenlere gereksiz nasihatlerden kaçının.

ZİHİNSEL GELİŞİM Zihinsel gelişim, bireyin hem doğuştan getirdiği zihin gücüne hem çevresiyle etkileşimine hem de zaman sonucunda edindiği yaşantılara göre gelişim gösterir. Çevre koşullarının bireyin zihinsel gelişime katkısı büyüktür. Daha elverişli ve farklı öğrenme ortamları da zihinsel gelişimi destekler. Ergenlik döneminin en önemli zihinsel gelişim özelliğinden biri de sorun çözme ya da çözüm üretme becerisidir.O nedenle sorunlarıyla mücadele etmesine müsaade edin.

ÇOCUKLARIMIZIN ÇÖZÜM ÜRETME BECERİSİNİ DESTEKLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR? Aile içindeki kararlarda fikirlerini sormak. Düşüncelerindeki olgunlaşmayı takdir etmek. Bağımsız düşünme becerisini desteklemek, saygı göstermek. Sorun çözme becerilerinden yararlanmak. Bir önceki dönemde eksik kalmış beceriler olabileceğini kabul etmek.

ÇOCUKLARIMIZIN ZİHİNSEL GELİŞİMİNİ OLUMSUZ ETKİLEYEN ETMENLER Sorun çözme, düşünme becerilerini küçümsemek ve ihmal etmek. Büyüdüklerini görmemek, çocuksu düşünmelerini beklemek. Anne-baba gibi yakın çevresindeki yetişkinler tarafından sürekli eleştirilmek.

SOSYAL GELİŞİM Sosyalleşme Sürecinde Ergen Özellikleri Kimlik arayışı ve kimlik oluşturma çabası Sorumluluk ve özerklik arasında bir denge kurmaya çalışır Aile ilişkilerinde zayıflama Toplumsal beklentiye uygun davranışlar geliştirme Karşı cinse karşı ilgi geliştirme Yetişkinler tarafından anlaşılamama Aile dışı gruplarla özdeşim kurma

ERGENİN SOSYALLEŞME SÜRECİNDE KAZANMASI GEREKEN TEMEL SOSYAL BECERİLER Empati duygusunun gelişimi Başkalarının haklarına saygı bilincinin gelişimi Başkalarına yardım bilincinin gelişmesi ve bundan memnuniyet duyma İşbirliği bilincinin gelişimi ve rekabet duygusunun tehlikelerini öngörebilme Arkadaşlığı keşfetme ve bundan zevk alma, sevinç duyma Kendini daha çok ‘sözle’ifaade edebilme hassasiyetine sahip olmak

SOSYAL BECERİLERİN GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Çocuğun mizacı Yakın ilişkilerin niteliği Çevrenin izlenimi Psikomotor gelişim Bilişsel gelişim

ERGENLİK DÖNEMİNDE EN ÇOK YAŞANAN DUYGULAR DUYGUSAL GELİŞİM ERGENLİK DÖNEMİNDE EN ÇOK YAŞANAN DUYGULAR Korku Endişe Öfke Sevgi

ERGENLERDE GÖRÜLEN KORKULAR Objelere karşı duyulan korku (köpek, ateş, uçak) Sosyal ilişkilerde duyulan korkular (topluluk önünde konuşmak) Ergenin kendisiyle ilgili korkular (hastalık, ölüm)

ERGENLERDE GÖRÜLEN KAYGILAR Sağlıkla ilgili kaygılar Kişiliği ile ilgili kaygılar Aile ve evle ilgili kavramlar Toplum içindeki durumuyla ilgili kaygılar Kız-erkek arkadaşlığı ile ilgili kaygılar Okulla ilgili kaygılar Meslek seçimi ile ilgili kaygılar

ERGENLİKTE KİŞİLİK VE BENLİK GELİŞİMİ

Özerk olma ihtiyacı; çocuğun özerk bir birey olmasının(kişi olarak değer verilmesi) desteklenmesi İlişki ihtiyacı; aynı zamanda ebeveynleriyle, çevresiyle, akranlarıyla ilişki ihtiyacının karşılanması

ÖZGÜVEN Kişinin kendine yönelik olumlu yargılarının olması, kendini ve olayları kontrol edebileceği inancı, kendini sevmesi, yeterli olduğunu düşünmesi ve değerinin farkına varması, kendisiyle barışık olması, kendini olduğu gibi kabul etmesi, kendisini tanıması gibi durumlarla ilgili bir kavramdır

ERGENLERİ ÖZGÜVENİNİ ARTIRMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR? Var olmalarının sizin için ne kadar önemli olduğunu hissettirin Çocuğunuzun zayıf yanlarını görmezlikten gelmeyin, dürüst olun ama onları eleştirmeyin Çocuğunuza kendisine has yeteneklerini ortaya çıkartmasında yardımcı olun Yaptıkları ve ilgilendikleri şeylerin sizin için ne kadar önemli ve değerli olduğunu gösterin Evinizde herkesin birbirine güveneceği bir ortam oluşturun Çocuklarınıza onlarda görmek istemediğiniz davranışlarda bulunmayın

Beklentileriniz çocuğunuzun seviyesinde olsun Çocuklarınıza sorumluluklar verin Sadece özel yetenek ya da başarılarına değil her şeyine değer verdiğinizi ve takdir ettiğinizi belirtin Ne yaparlarsa yapsınlar onları bağışlayın ve sevgi ile emniyette olduklarını hissettirin Birlikte vakit geçirin Onların özgüvenlerini sağlayacak sözlerde bulunun, onların katkılarına değer verdiğinizi gösterin

ERGEN VE İLETİŞİM

İLETİŞİM ENGELLERİ Emir vermek, yönlendirmek Uyarmak, gözdağı vermek Ahlak dersi vermek Öğüt vermek ve çözüm önerileri getirmek Öğretme, nutuk çekme, mantıklı düşünceler önerme Yargılamak, eleştirmek, suçlamak, aynı düşüncede olmamak Övmek, aynı düşüncede olmak, olumlu değerlendirmeler yapmak

Ad takmak, alay etmek Yorumlamak, analiz etmek, tanı koymak Güven vermek, desteklemek, avutmak, duygularını paylaşmak Soru sormak, sınamak, sorgulamak Sözünden dönmek, oyalamak, alay etmek, şakacı davranmak, konuyu saptırmak

İLETİŞİM TÜRLERİ SÖZLÜ İLETİŞİM SÖZSÜZ İLETİŞİM

ANNE BABALARIN İLETİŞİM ENGELLERİNİ KULLANMALARININ NEDENLERİ Anne babaların bazıları çocuklarının sorunlarından rahatsızlık hissederler. Rahatsızlıklarından kurtulmak için de çocuklarının sorunundan hemen kurtulmak isterler. Çocuğu dinlemek için gereken zamanı harcamazlar. Çocuğa sorunu çözmek için öğüt vermeyi, çözüm önerileri getirmeyi daha kolay ve çabuk çözüme ulaştıracak bir yol olarak seçerler. Bu nedenle de iletişim engellerini kullanırlar.

DİNLEMENİN TÜRLERİ Görünüşte dinleme Yalnız kendisiyle ilgilenme Seçici dinleme Savunucu dinleyici Tuzak kurucu dinleme Aktif dinleme

Reddetme tavrı Kültürel değerler Takınılan tavır Kişilik özellikleri ANNE VE BABALARIN ÇOCUKLARINA KARŞI TUTUMLARINI ETKİLEYEN BAŞLICA FAKTÖRLER Reddetme tavrı Kültürel değerler Takınılan tavır Kişilik özellikleri Anne-baba tutumları Aile içi ilişki

ANNE-BABA TUTUMLARI Baskıcı tutum Müdahaleci, aşırı koruyucu tutum Mükemmelliyetçi tutum Tavizkar tutum İlgisiz tutum Reddedici tutum Tutarsız tutum Demokratik tutum

ÇOCUKLARIN DOĞRU ÖZDENETİM YAPABİLMELERİ İÇİN; Kurallar koyun Kuralların nedenini izah edin Net bir dil kullanın Görev ve sorumluluk verin Fiziksel ceza vermeyin Katı bir disiplin anlayışından vazgeçin Onun adına siz karar vermeyin

Çocuk ve ergenlerin yaşının sorumluluğunu alabilecek kadar özgür bırakırken, fark edemediklerinde yanlarında olduğunuzu hissettirecek şekilde yakından izleyin…

DOĞRU OKUL SEÇİMİ Beklentilerinizi belirleyin İhtiyaçlarınızı belirleyin Sorunlarınızı oluşturun Sizin için uygun olan orta öğretim(lise) kurumlarının listesini yapın Şimdi sıra değerlendirmede!

ÇOCUK İHMAL DAVRANIŞLARI Bakım ve beslenme ihtiyaçlarının karşılanmaması Gerekli tıbbi müdahalelerin yapılmaması Çocukların terk edilmesi ve yalnız bırakılması Eğitim kurumlarına devamının engellenmesi ve devletin bu konuda takip yetersizliği

.

.

.

ÇOCUK İSTİSMARI KONUSUNDA BAŞVURU MERKEZLERİ Alo 183 hattı kadın- çocuk ve sosyal hizmet danışma hattı Baroların çocuk hakları merkezi Sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu Polis merkezleri Cumhuriyet savcılığı

KATILIMINIZDAN DOLAYI